Uitspraken

Beide partijen nemen – terecht – tot uitgangspunt dat de Staat in de acute crisissituatie, waartoe de verspreiding van het coronavirus heeft geleid, een grote mate van (beleids)vrijheid heeft bij het nemen van maatregelen door middel van de inzet van bestuurlijke en juridische middelen. De besluiten die het kabinet in dit kader neemt, zijn voortdurend onderwerp van politiek debat en afwegingen op dit gebied behoren bij uitstek tot het domein van de uitvoerende macht. Om deze reden dient de civiele rechter – en temeer de rechter in kort geding – zich terughoudend op te stellen bij de beoordeling van de rechtmatigheid van het handelen van de Staat. Alleen als evident is dat de Staat onjuiste keuzes maakt en de Staat aldus niet in redelijkheid voor het gevoerde beleid heeft kunnen kiezen, is plaats voor rechterlijk ingrijpen.

De Staat heeft in dit geding uitvoerig toegelicht waar de getroffen maatregelen op zijn gebaseerd (adviezen van diverse instanties, waaronder het Outbreak Management Team (OMT) en wat daarbij richtinggevend is (drie pijlers: een acceptabele belastbaarheid van de zorg, de bescherming van kwetsbare mensen in de samenleving en het zicht houden op en het inzicht hebben in de ontwikkeling van de verspreiding van het virus). Dit een en ander is tussen partijen echter niet in geschil. SVZ heeft ook het betoog van de Staat dat en waarom er nu geen verdere versoepelingen kunnen plaatsvinden niet weersproken. Integendeel, SVZ heeft benadrukt dat zij de juistheid van adviezen en de proportionaliteit en subsidiariteit van de getroffen maatregelen niet ter discussie stelt. Dit een en ander hoeft in dit geding dan ook geen nadere bespreking.

Het geschil tussen partijen is dus beperkt tot de vraag of de Staat, in het licht van de versoepelingen die eind februari 2021 hebben plaatsgevonden, ervoor heeft kunnen kiezen om de zonnestudio’s niet onder die versoepelingen te laten vallen en dus niet over te gaan tot een openstelling van de zonnestudio’s.

De voorzieningenrechter stelt bij de beoordeling voorop dat de sluiting van publieke plaatsen, waartoe de Staat medio december 2020 is overgegaan, ook een sluiting van de zonnestudio’s met zich brengt. Voor zover SVZ dat heeft betwist, wordt daaraan voorbij gegaan. Zonnestudio’s zijn, net als bijvoorbeeld wellnesscentra, bioscopen, zwembaden en bibliotheken, voor het publiek openstaande plaatsen en in beginsel voor iedereen toegankelijk. Dat is in deze doorslaggevend. De omstandigheid dat er beletselen kunnen gelden voor toegang en verblijf, zoals een entreeprijs, een lidmaatschap of een minimumleeftijd, ontneemt aan een plaats nog niet het karakter van een voor het publiek openstaande plaats. SVZ heeft niet voldoende toegelicht dat en waarom zonnestudio’s desondanks niet als publieke plaats zouden kwalificeren.

Bij de beoordeling van de vraag of de zonnestudio’s al dan niet onder de versoepeling zouden moeten vallen is met name van belang het OMT-advies van 22 februari 2021. Daaruit volgt onder meer, kort gezegd, dat de verwachting is dat, als in deze fase van de epidemie maatregelen worden afgebouwd, het aantal besmettingen en het aantal ziekenhuis- en IC-opnames sterk zal gaan toenemen, zodat er voor versoepelingen eigenlijk nog geen ruimte is. Desondanks is door de Staat op de lockdown en de sluiting van publieke plaatsen een uitzondering gemaakt, in die zin dat één-op-één contactberoepen worden toegestaan, net als winkelen op afspraak. Verder hebben er versoepelingen plaatsgevonden in het onderwijs en voor wat betreft het samen buiten sporten.

SVZ richt zich in haar betoog met name op de eerstgenoemde versoepeling, inhoudende dat de één-op-één contactberoepen weer worden toegestaan. Die versoepeling maakt volgens haar dat er geen rechtvaardiging meer te vinden is voor het niet openen van de zonnestudio’s. SVZ heeft in dat kader met name uitvoerig toegelicht dat en waarom een bezoek aan een zonnestudio heel veilig kan plaatsvinden, waarbij zelfs één-op-één-contact volgens haar makkelijk te vermijden is. Ook is een dergelijk bezoek volgens haar heel goed voor het welzijn van mensen.

De Staat heeft die toelichting niet weersproken. Dit kan er volgens de Staat echter nog niet toe leiden dat de onder 4.3 vermelde vraag ontkennend moet worden beantwoord, zélfs niet als zou moeten worden aangenomen dat een bezoek aan een zonnestudio veiliger, in ieder geval met minder contactmomenten, kan plaatsvinden dan bij (sommige) contactberoepen, zoals SVZ uitvoerig heeft betoogd. De voorzieningenrechter volgt de Staat daarin.

Hiertoe is met name redengevend dat in deze fase van de epidemie, kort gezegd, niet alle branches tegelijk open kunnen, zoals de Staat genoegzaam heeft toegelicht, los van de vraag of de risico’s in een bepaald bedrijf of bedrijfstak kunnen worden geminimaliseerd. Er moet eenvoudigweg voorzichtig worden gestart met het openen van één bepaalde sector, omdat het risico bestaat dat de zorg anders teveel onder druk komt te staan, mede als gevolg van de onvermijdelijke extra verplaatsingen. De Staat hanteert dus een soort “categoriebenadering”: één voor één kunnen bepaalde beroepsgroepen weer starten. De keus voor de contactberoepen is helder. Die categorie van de beroepen vormt een heel specifieke en goed afgebakende groep, wat voor burgers duidelijkheid schept. Het gaat hierbij overigens wel om beroepen waarbij het niet mogelijk is ten minste de veilige afstand te houden tot een klant, maar daarom zijn wel veiligheidsmaatregelen in de uitvoering ingebouwd. Deze beroepsgroep voldoet aan het door het OMT meegegeven uitgangspunt dat, als al versoepelingen worden overwogen, vanuit medisch-epidemiologisch oogpunt activiteiten waarbij sprake is van laagfrequente deelname, en waarbij slechts één-op-één-contact mogelijk is (met inachtneming van een aantal maatregelen) te prefereren is boven activiteiten waar groepen aan deelnemen en social mixing en persoonsverplaatsing op grote schaal plaatsvindt. Een versoepeling voor deze sector dient daarnaast een economisch én sociaalmaatschappelijk doel. Niet in geschil is dat veel contactberoepen van belang zijn voor het welzijn en de verzorging van mensen.

In zonnestudio’s worden géén contactberoepen uitgeoefend. Dat is door SVZ ook niet gesteld. Dit is dus een andere branche, die niet behoort tot de – afgebakende – categorie aan wie nu door de Staat om voormelde redenen de voorkeur is gegeven. Het is en blijft aan de Staat om de gefaseerde versoepeling en de daarbij behorende keuzes vorm te geven. Daaraan doet niet af dat een bezoek aan de zonnestudio mogelijk meer “coronaproof” kan plaatsvinden dan een bezoek aan bijvoorbeeld de kapper en dat ook een bezoek aan een zonnestudio voor sommige mensen een bijdrage aan hun mentale gezondheid kan leveren. Zoals gezegd, de versoepelingen kunnen niet voor iedereen tegelijk doorgevoerd worden. Er moeten keuzes worden gemaakt en de Staat heeft voldoende gemotiveerd waarom hij tot de door hem gemaakte keuze is gekomen voor de contactberoepen.

Daarbij is ook nog van belang dat SVZ bij haar betoog over het hoofd lijkt te zien dat – ook al treffen de ondernemers die zij vertegenwoordigt alle mogelijke maatregelen om het bezoek aan hun bedrijf zoveel mogelijk coronaproof te laten verlopen – een openstelling van de zonnebranche hoe dan ook leidt tot meer contactmomenten en meer reisbewegingen en daarmee tot het risico op meer besmettingen en een verdere verspreiding van het virus. Dit is onvermijdelijk. Voor zover SVZ dit heeft betwist, wordt daaraan voorbij gegaan.

Er kan dan ook niet worden geconcludeerd dat sprake is van enig onrechtmatig handelen van de Staat jegens SVZ, zoals SVZ aan haar vorderingen ten grondslag legt. Voor zover SVZ dat baseert op het feit dat de zonnestudio’s tijdens de eerste lockdown wel open mochten blijven kan dat niet worden gevolgd, nu terecht steeds aan de hand van de omstandigheden van het moment een nieuwe afweging wordt gemaakt. De situatie is nu evident anders dan toen. Voor de juistheid van het standpunt van SVZ dat de Staat de zonnestudio’s over het hoofd heeft gezien en deze omissie nu niet wil toegeven, ziet de voorzieningenrechter in de feiten geen aanknopingspunt.

Voor toewijzing van het gevorderde bestaat dan ook geen grondslag. De vorderingen van SVZ zullen daarom worden afgewezen. SVZ zal, als de in het ongelijk gestelde partij, worden veroordeeld in de kosten van dit geding. Voor veroordeling in de nakosten bestaat geen grond, nu de kostenveroordeling ook voor deze nakosten een executoriale titel oplevert (vgl. HR 19 maart 2010, ECLI:NL:HR:2010:BL1116, NJ 2011/237).