Uitspraken

RECHTBANK GELDERLAND

Team strafrecht

Zittingsplaats Zutphen

Parketnummer : 05/780078-17

Datum uitspraak : 1 maart 2018

Tegenspraak

vonnis van de meervoudige kamer

in de zaak van

de officier van justitie bij het arrondissementsparket Oost-Nederland

tegen

[verdachte]

geboren op [geboortedag 1] 1971 te [geboorteplaats 1] , wonende te [geboorteplaats 1]

op dit moment gedetineerd te P.I. HvB Grave (Unit A + B) te Grave.

Raadsvrouw: mr. H.H. Jansen, advocaat te Putten.

Dit vonnis is gewezen naar aanleiding van het onderzoek op de terechtzitting van 15 februari 2018.

Aan verdachte is kortgezegd ten laste gelegd dat:

hij, tijdens zijn werk, samen met anderen, op 18 augustus 2017 in Apeldoorn (feit 1) en op 3 augustus 2017 in Barneveld (feit 2), heeft geholpen om een aantal personen via Nederland naar Groot-Brittannië te smokkelen, terwijl die personen daarbij levensgevaar liepen.

Als dat niet bewezen kan worden, zou hij gepoogd hebben te helpen.

De feiten

Op grond van de bewijsmiddelen wordt het volgende, dat verder ook niet ter discussie staat, vastgesteld.

Ten aanzien van feit 1

Op 18 augustus 2017 zagen verbalisanten op het industrieterrein Ecofactory (7325 WC) in Apeldoorn zes personen achterin de aan de vrachtwagen van verdachte gekoppelde trailer klimmen. Verdachte heeft de deur aan de buitenkant van de trailer afgesloten en is weggereden met de vrachtwagen. Verdachte is vervolgens aangehouden.3

Een verbalisant heeft de trailer geopend. Hij zag dat het een koeltrailer was. Er lagen zes mannen bovenop de lading.4 De mannen waren alle van Albanese nationaliteit. De mannen verklaarden te zijn ingestapt omdat ze naar Engeland wilden reizen. De mannen waren niet in het bezit van een visum, terwijl Albanezen wel visumplichtig zijn voor Groot-Brittannië.5

Het betrof de volgende personen:

Ten aanzien van feit 2

Op 3 augustus 2017 werden op de [straat] (3771 MT) in Barneveld door verbalisanten acht personen aangetroffen in de trailer gekoppeld aan de vrachtauto waar verdachte in reed.7 Naderhand heeft verdachte toegegeven dat hij hiervan op de hoogte was.8 De acht mannen waren van Albanese nationaliteit.9 Het betrof de volgende personen:

Ten aanzien van beide feiten

Verdachte is werkzaam als internationaal vrachtwagenchauffeur en is door zijn werkgever, [naam 1] , gevraagd om mensen te smokkelen vanuit Europa naar Groot- Brittanië.11 Zijn werkgever gaf hem de locaties in Apeldoorn en Barneveld telefonisch door. Verdachte heeft deze locaties opgezocht en zijn vrachtwagen op de door zijn werkgever genoemde locaties geparkeerd. Verdachte heeft de deuren van zijn trailer niet op slot gedaan zodat de deuren vanaf buiten open konden worden gemaakt en de te smokkelen personen in de vrachtauto konden klimmen.12 Verdachte zou vanaf Hoek van Holland de boot naar Harwich (Groot-Brittannië) nemen. Daar zouden de personen uitstappen.13

Het standpunt van de officier van justitie

De officier van justitie heeft gesteld dat wettig en overtuigend bewezen kan worden dat verdachte zich als medepleger schuldig heeft gemaakt aan het onder feit 1 en 2 primair tenlastegelegde. Volgens de officier van justitie is sprake van een voltooid delict. Alle handelingen zijn naar de uiterlijke verschijningsvorm reeds een voltooiing van het ‘behulpzaam zijn.’ Het is niet noodzakelijk dat de landsgrens daadwerkelijk is gepasseerd. Ook is er levensgevaar te duchten geweest voor de vreemdelingen. Bij feit 1 zouden de vreemdelingen in totaal 12 uur in de koeltrailer moet verblijven en bij feit 2 circa 13 uur. Inherent aan een koeltrailer is dat deze luchtdicht kan worden afgesloten. Daarnaast hadden de vreemdelingen geen mogelijkheid om de koeltrailer van binnenuit te openen. Gelet hierop was het levensgevaar naar algemene ervaringsregels voorzienbaar.

Het standpunt van de verdediging

De verdediging heeft voor beide feiten vrijspraak bepleit. De raadsvrouw heeft naar voren gebracht dat verdachte niet wist, of redelijkerwijs moest vermoeden, dat de vreemdelingen Nederland zouden verlaten. Ook wist hij niet of ze al dan niet illegaal in Nederland verbleven. Omtrent het te duchten levensgevaar heeft de raadsvrouw naar voren gebracht dat de vreemdelingen voor maximaal vijf uur aan een stuk in de vrachtwagen zouden verblijven omdat verdachte de deuren van de vrachtauto op de veerboot naar Groot-Brittannië wilde openen. Omdat geen sprake was van een luchtdichte vrachtauto en ook omdat het koelsysteem was uitgeschakeld, zou er geen levensbedreigende situatie zijn ontstaan.

Ook heeft de raadsvrouw bepleit dat van een voltooid delict geen sprake is, omdat er geen grensoverschrijding heeft plaatsgevonden. Ten slotte heeft de raadsvrouw naar voren gebracht dat er geen sprake is geweest van medeplegen omdat de bijdrage van verdachte van onvoldoende gewicht is geweest. Hij heeft slechts opdrachten uitgevoerd.

Beoordeling door de rechtbank

Op basis van de verklaringen die verdachte zowel bij de politie als tijdens de terechtzitting heeft afgelegd staat vast dat verdachte, in zijn beroep als vrachtwagenchauffeur, de personen in zijn koeltrailer heeft laten klimmen en dat hij deze naar Groot-Brittannië wilde vervoeren.14

De rechtbank moet vervolgens de vragen beantwoorden of de doorreis door Nederland en toegang tot Groot-Brittannië wederrechtelijk is, of verdachte dit wist of redelijkerwijs had moeten vermoeden, of er sprake is van poging tot of van een voltooide mensensmokkel, of er sprake is van medeplegen en of er levensgevaar te duchten is geweest voor de personen.

Wederrechtelijkheid

De personen die op 18 augustus 2017 in de koeltrailer zijn geklommen waren niet in het bezit van een visum voor Groot-Brittannië. Uit het dossier blijkt niet of de personen die op 3 augustus 2017 in de koeltrailer van verdachte zijn geklommen in het bezit waren van een visum voor Groot-Brittannië. Omdat deze personen in een koeltrailer de grens wilden passeren gaat de rechtbank er vanuit dat ook zij niet in het bezit waren van het vereiste visum.

Verdachte wist, zo blijkt uit zijn verklaring, zowel op 18 als op 3 augustus 2017 dat de toegang van de personen tot Groot-Brittannië wederrechtelijk was.15 Het verweer van de raadsvrouw dat verdachte niet wist dan wel redelijkerwijs had moeten vermoeden dat de personen Groot-Brittannië niet legaal konden binnenkomen treft daarom geen doel.

De rechtbank moet daarnaast de vraag beantwoorden of ook de doorreis door Nederland wederrechtelijk was. Rechtmatig verblijf in Nederland sluit op zichzelf wederrechtelijke doorreis in de zin van artikel 197a Wetboek van Strafrecht niet uit. De handelswijze van verdachte was er immers op gericht om het de Nederlandse autoriteiten onmogelijk te maken te controleren wie het land door- en uitreisde. De omstandigheid dat de personen niet in het bezit waren van een visum voor Groot-Brittannië maakt, ook in de gevallen waarin de personen op zichzelf rechtmatig in Nederland verbleven, die doorreis wederrechtelijk. De strekking van artikel 197a Wetboek van Strafrecht is immers het tegengaan van illegale grensoverschrijding. Dat verdachte niet wist of de vreemdelingen al dan niet illegaal in Nederland verbleven, zoals de raadsvrouw naar voren heeft gebracht, doet daar niet aan af.

Poging of voltooide mensensmokkel

Artikel 197a Wetboek van Strafrecht bevat een zelfstandig strafbaar gestelde medeplichtigheid. Het is een voortdurend delict en is reeds voltooid op het moment dat de illegale doorreis een aanvang heeft genomen. Door alle handelingen die verdachte heeft verricht, is voldaan aan het bestanddeel ‘behulpzaam zijn’ bij de doorreis door Nederland met bestemming Groot-Brittannië. Verdachte heeft zijn vrachtwagen geparkeerd op een afgesproken locatie en heeft de achterdeuren van zijn koeltrailer niet op slot gedaan met de bedoeling dat de vreemdelingen in de koeltrailer konden klimmen. Bij feit 1 heeft hij de deuren ook afgesloten voordat hij is gaan rijden. Deze handelingen van verdachte zijn naar de uiterlijke verschijningsvorm reeds een voltooiing van het bestanddeel ‘behulpzaam zijn’. Dat de vrachtwagen bij feit 1 nog maar kort onderweg was en bij feit 2 nog niet was weggereden doet niet af aan het behulpzaam zijn bij de illegale doorreis. Het behulpzaam zijn vangt aan op het moment dat de vrachtauto wordt gereden naar de afgesproken parkeerplaats en het instappen wordt mogelijk gemaakt. Ook is het volgens vaste rechtspraak niet noodzakelijk dat de landsgrens daadwerkelijk is gepasseerd.

Naar het oordeel van de rechtbank is er derhalve sprake van voltooide mensensmokkel.

Medeplegen

De rechtbank is van oordeel dat verdachte de mensensmokkel in vereniging heeft gepleegd. Verdachte heeft telefonische instructies gekregen van zijn werkgever met betrekking tot de plek waar hij de vreemdelingen op moest halen. Daarnaast hebben de vreemdelingen hulp gehad van anderen met betrekking tot het reizen naar en het vinden van de locatie van de vrachtwagen van verdachte.

Bij feit 1 is een aantal vreemdelingen op het industrieterrein afgezet door een bestuurder van een [auto] .16 Ook is gebleken dat getuige [getuige] van 2 telefoonnummers met een Deense landcode berichten heeft ontvangen met daarin ‘ [deel kenteken] ’.17 De rechtbank ziet hierin een verband met het kenteken van de vrachtwagen van verdachte, dat is namelijk ‘ [kenteken] ’.18 Bovendien zijn in de koeltrailer van verdachte in totaal veertien (beide feiten) personen aangetroffen. Naar het oordeel van de rechtbank kan het niet anders zijn dan dat verdachte deze omvangrijke mensensmokkel met anderen heeft uitgevoerd. Ook is de rechtbank van oordeel dat, anders dan de raadsvrouw naar voren heeft gebracht, de rol van verdachte van voldoende gewicht is geweest om van medeplegen te kunnen spreken. Hij was immers verantwoordelijk voor het daadwerkelijke transport van de vreemdelingen van Nederland naar Groot-Brittannië, dit is een essentieel onderdeel en een onmisbare schakel in de uitvoering van de mensensmokkel.

Levensgevaar te duchten

Om het levensgevaar voor een ander als vaststaand te kunnen aannemen is in algemene zin vereist dat uit de inhoud van wettige bewijsmiddelen volgt dat dat levensgevaar daadwerkelijk te duchten was. Dit betekent dat het levensgevaar ten tijde van het behulpzaam zijn bij de doorreis door Nederland met bestemming Groot-Brittannië, gelet op de omstandigheden waaronder die doorreis plaatsvond, naar algemene ervaringsregels voorzienbaar moet zijn geweest. Verdachte heeft verklaard dat de koeltrailer niet luchtdicht afgesloten kon worden. De rubbers om de deuren waren versleten en daardoor zijn er luchtgaten ontstaan. Er is geen onderzoek gedaan naar de koeltrailer in verband met genoemde beweringen van verdachte. Ook ontbreekt in het dossier informatie omtrent de temperatuur en/of de ventilatie van de koeltrailer in samenhang met het verblijf van zes tot acht volwassen personen in de koeltrailer. Gelet hierop kan de rechtbank niet toetsen of levensgevaar bij langdurig verblijf in de koeltrailer voorzienbaar was. De verdachte dient daarom vrij te worden gesproken van de strafverzwarende omstandigheid dat levensgevaar te duchten was.