Uitspraken

Disfunctioneren

Hoewel uit de door SWR in het kader van deze procedure bij diverse medewerkers opgehaalde informatie over de leiderschapsstijl van [verweerster] kan worden afgeleid dat de leiderschapsstijl van [verweerster] door SWR en haar medewerkers als onprettig wordt ervaren en zij zich niet kunnen vinden in deze wijze van leidinggeven, is naar het oordeel van de kantonrechter geen sprake van disfunctioneren in de zin van een redelijke grond voor ontbinding van de arbeidsovereenkomst.

In dit kader acht de kantonrechter van belang dat gesteld noch gebleken is dat [verweerster] op enig moment voor 11 oktober 2018 duidelijk is gemaakt dat zij op bepaalde onderdelen van haar functioneren dusdanig tekort schoot, dat zij haar functioneren op die concrete punten binnen een kenbare en redelijke termijn diende te verbeteren. Evenmin is duidelijk gemaakt dat het niet verbeteren daarvan gevolgen zou hebben voor het aanblijven van [verweerster] in haar huidige functie. SWR heeft het (dis-)functioneren van [verweerster] ook niet op deugdelijke wijze vastgelegd. Enkel in het enige door [manager] met [verweerster] gevoerde Resultaat- en Ontwikkelgesprek eind 2015, waarvan het verslag bovendien nadien nog, zonder toestemming van [verweerster] , door [manager] ten nadele van [verweerster] is aangepast, is benoemd dat [verweerster] zou moeten werken aan de manier waarop zij leiding geeft. Met dit enkele gesprek heeft SWR niet voldaan aan de op haar rustende verplichting om [verweerster] (tijdig) in kennis te stellen van disfunctioneren.

SWR heeft evenmin voldaan aan de op haar rustende verplichting om [verweerster] in de gelegenheid te stellen om haar functioneren te verbeteren. In dit kader acht de kantonrechter van belang dat niet is komen vast te staan dat het in 2016 opgestarte coachingstraject is voortgekomen uit disfunctioneren van [verweerster] . [verweerster] heeft dit ook steeds gemotiveerd weersproken en aangevoerd dat het coachingstraject is voortgekomen uit het loopbaangesprek dat [verweerster] met [de heer A] eerder dat jaar had gevoerd en waarin [verweerster] haar ambitie voor een deeltijdhoogleraarschap had kenbaar gemaakt. Hierop heeft [de heer A] aan [verweerster] aangegeven dat, om die ambitie te kunnen verwezenlijken, een verandering van leiderschapsstijl wenselijk, dan wel noodzakelijk was. Dat SWR dit coachingstraject op enig moment heeft aangeduid als verbetertraject in de huidige functie maakt dit niet anders. Het vertrekpunt van de coaching is niet vastgelegd en aan [verweerster] is niet duidelijk gemaakt dat zij op bepaalde onderdelen van haar functioneren in haar huidige functie tekort schoot en evenmin dat er consequenties zouden zijn indien de verbetering binnen een gestelde termijn zou uitblijven.

SWR heeft daarom niet voldaan aan de eisen van een te doorlopen verbetertraject.

Mede gelet op het feit dat [verweerster] al zeer lange tijd werkzaam is bij SWR en binnen haar vakgebied een bijzonder goede reputatie heeft opgebouwd, had van SWR meer zorgvuldigheid mogen worden verwacht. Daarbij komt dat [de heer A] tot 29 november 2018 het traject om [verweerster] voor te dragen voor deeltijdhoogleraarschap op haar vakgebied heeft gesteund, terwijl deze functie, gelet op de daarmee samenhangende begeleiding van AIO’s, ook een functie met leidinggevende taken betreft.

Voorts is van belang dat SWR [verweerster] , ook na het ontheffingsbesluit van 11 oktober 2018 niet, althans onvoldoende, in de gelegenheid heeft gesteld om haar functioneren te verbeteren. Integendeel. SWR heeft het coachingstraject van [verweerster] beëindigd, ondanks dat [verweerster] uitdrukkelijk verzocht om voortzetting daarvan en gebleken is dat het traject op zichzelf positief verliep. Uit diverse verslagen van de coach blijkt dat sprake was van zichtbare verbeteringen in het functioneren van [verweerster] . Vanwege de positieve terugkoppeling van de coach over de eerste fase van het coachingstraject is op 31 maart 2017 besloten het traject voort te zetten. Dat deze positieve ontwikkeling zich heeft voortgezet blijkt verder uit de verklaring van de coach naar aanleiding van verschillende gesprekken in 2018 met drie medewerkers uit de expertisegroep. De coach heeft aangegeven dat deze medewerkers vinden dat [verweerster] is gegroeid in openheid, delegeren en luisteren en dat haar stelligheid fors is afgenomen, terwijl bovendien twee van de drie medewerkers erkennen dat zij zelf ook een rol hebben in de ontstane situatie, omdat zij moeite hebben om [verweerster] aan te spreken op haar gedrag. Dat, zoals [de heer A] ter zitting heeft aangegeven, het vertrouwen in de coach inmiddels weg was vanwege deze – in zijn ogen eenzijdige – verslaglegging is onvoldoende om het beeld dat uit deze verslagen blijkt, volledig anders te laten worden.

Verstoorde arbeidsverhouding

Partijen zijn het er over eens dat de arbeidsrelatie tussen hen verstoord is. Echter, volgens [verweerster] is er geen sprake van een duurzame verstoring omdat SWR zich onvoldoende heeft ingespannen om de arbeidsrelatie te herstellen. De kantonrechter is, anders dan [verweerster] , evenwel van oordeel dat SWR voldoende heeft gemotiveerd dat inmiddels sprake is van een verstoorde arbeidsverhouding, zodanig dat niet van haar kan worden gevergd de arbeidsovereenkomst voort te zetten. Daaraan doet niet af of – zoals hiervoor is overwogen - SWR of [verweerster] een verwijt kan worden gemaakt van het ontstaan of voortbestaan van deze verstoring. Van belang in dit verband is dat [de heer A] tijdens de mondelinge behandeling heeft verklaard dat hij de relatie met [verweerster] als onherstelbaar beschadigd beschouwt en [verweerster] heeft verklaard dat het voor haar als werknemer moeilijk wordt om te functioneren in haar huidige functie als zij daarvoor van [de heer A] niet de noodzakelijke ruimte krijgt. Ook uit de overgelegde verklaringen van collega’s en de gezamenlijke verklaring van het team volgt dat het vertrouwen in een voortzetting van het dienstverband weg is. Anders dan [verweerster] gaat de kantonrechter er daarbij vanuit dat deze verklaringen uit vrije wil zijn opgemaakt en ook door de betreffende medewerkers zijn ondertekend.

De kantonrechter is op grond van het voorgaande van oordeel dat de arbeidsrelatie inmiddels onherstelbaar is beschadigd. Dat individuele gesprekken met de medewerkers of een nieuw mediationtraject in dit stadium, na diverse gerechtelijke procedures, de verhoudingen tussen zowel SWR en [verweerster] als [verweerster] en de medewerkers uit de expertisegroep Novel Foods zullen herstellen, acht de kantonrechter, gelet op hetgeen zich sinds 11 oktober 2018 tot heden tussen partijen heeft afgespeeld, niet reëel.

Transitievergoeding

Gelet op de duur van het dienstverband van [verweerster] is de transitievergoeding op grond van artikel 7:673 lid 2 BW gelijk aan ten hoogste het loon over twaalf maanden indien dat loon hoger is dan het maximaal vastgestelde bedrag van € 79.000,00. [verweerster] heeft aangevoerd dat haar bruto jaarsalaris, inclusief 8% vakantietoeslag en 3% eindejaarsuitkering

€ 85.794,12 bedraagt. Nu SWR de hoogte van het jaarsalaris niet (langer) heeft weersproken is de transitievergoeding gelijk aan dit bedrag en bestaat voldoende grond om dat bedrag toe te wijzen.

Billijke vergoeding

De arbeidsovereenkomst wordt thans ontbonden wegens een ernstig en duurzaam verstoorde arbeidsrelatie die een aanvang heeft genomen met het voor [verweerster] volslagen onverwachte gesprek met [de heer A] op 11 oktober 2018 waarin zij met onmiddellijke ingang van haar taken is ontheven. Het getuigt naar het oordeel van de kantonrechter niet van goed werkgeverschap dat SWR op 11 oktober 2018 – zonder een redelijke en zwaarwegende grond en zonder hoor en wederhoor – [verweerster] op deze wijze uit haar taken heeft ontheven. Zoals hiervoor reeds is overwogen, heeft SWR [verweerster] voor deze datum niet, althans onvoldoende, duidelijk gemaakt dat het niet verbeteren van haar stijl van leidinggeven gevolgen zou hebben voor haar eigen functie. Ook na 11 oktober 2018 heeft SWR dit nagelaten en heeft zij het coachingstraject afgebroken en [verweerster] ondanks een verzoek daartoe niet in de gelegenheid gesteld dit te hervatten. SWR heeft voorts onvoldoende weersproken dat zij [verweerster] , ondanks het verzoek daartoe, nooit in de gelegenheid heeft gesteld om eventuele spanningen of problemen met haar collega’s op te lossen. Gesteld noch gebleken is dat [manager] of [de heer A] is ingegaan op de verzoeken van [verweerster] om zaken concreet en bespreekbaar te maken. Dat SWR een teamcoach heeft aangesteld maakt dit niet anders. Deze teamcoach heeft SWR immers aangesteld vlak na 11 oktober 2018 en niet gebleken is dat [verweerster] over de aanleiding van het aanstellen van deze coach is geïnformeerd. Ook het feit dat SWR een wederzijds algeheel communicatieverbod heeft ingesteld van de expertisegroep naar [verweerster] toe en andersom kan haar worden verweten. Niet gebleken is dat SWR dit communicatieverbod na het kort geding vonnis van 28 november 2018 heeft opgeheven. Bovendien heeft SWR [verweerster] niet uitgenodigd voor bepaalde vergaderingen of sterk afgeraden om aan overleggen deel te nemen en werd zij niet, althans onvoldoende, geïnformeerd over zaken die haar expertisegroep aangaan en die zij nodig heeft om haar taken goed te kunnen vervullen. Dit alles heeft een sterk diffamerende werking gehad.

De kantonrechter acht tot slot van belang dat SWR tijdens de mondelinge behandeling heeft erkend dat [manager] zonder toestemming en medeweten van [verweerster] aanpassingen heeft gedaan in een tweetal digitaal opgeslagen verslagen van functioneringsgesprekken. Zo is in een van de verslagen toegevoegd dat de manier waarop [verweerster] haar expertisegroep aanstuurde zou moeten veranderen, terwijl dit geen onderwerp van gesprek was geweest. Dit kan SWR worden verweten.

[verweerster] heeft als uitgangspunt voor de door haar verzochte vergoeding genomen de inkomensschade die zij lijdt doordat de arbeidsovereenkomst eindigt in plaats van dat deze is voortgezet. [verweerster] heeft in dat verband aangevoerd dat wanneer SWR [verweerster] op 11 oktober 2018 niet met onmiddellijke ingang had ontheven uit haar functie en SWR niet de insteek had gehad dat [verweerster] niet kon worden gehandhaafd in haar eigen functie, geen verstoorde arbeidsverhouding was ontstaan. In dat geval had de arbeidsovereenkomst onverminderd voortgeduurd. Gelet op de duur van de arbeidsovereenkomst van [verweerster] , de specifieke expertise van [verweerster] alsook het feit dat partijen reeds bezig waren met de volgende stap, deeltijdhoogleraarschap, lag het niet in de lijn der verwachting dat de arbeidsovereenkomst van [verweerster] voor het bereiken van de AOW-gerechtigde leeftijd zou eindigen. Bij de berekening van de hoogte van de billijke vergoeding houdt [verweerster] er rekening mee dat zij tot haar pensioengerechtigde leeftijd, op 23 april 2032, geen ander inkomen verkrijgt dan het inkomen dat zij verkrijgt uit de wettelijke en bovenwettelijke werkloosheidsuitkering. In totaal vordert [verweerster] een bedrag van € 967.993,34 bruto in verband met inkomensderving. [verweerster] vordert voorts een bedrag van € 68.000,00 netto, bestaande uit een bedrag van € 35.000,00 inclusief BTW aan advocaatkosten en een bedrag van

€ 33.000,00 aan immateriële schadevergoeding voor de aantasting van haar eer en goede naam respectievelijk imagoschade.

De kantonrechter overweegt het volgende.

[verweerster] heeft de compensatie voor het handelen van SWR en haar (nog te lijden) inkomensschade becijferd op een bedrag van in totaal € 967.993,34 bruto en een bedrag van € 68.000,00 netto. [verweerster] is er daarbij vanuit gegaan dat zij tot aan de pensioengerechtigde leeftijd geen andere baan zal vinden en als gevolg van een (bovenwettelijke) WW-uitkering een lager inkomen zal hebben. De kantonrechter overweegt in dit verband dat de positie van [verweerster] op de arbeidsmarkt, gelet op haar leeftijd, opleidingsniveau en ervaring, niet zo kwetsbaar voorkomt als door haar is geschetst.

Dat neemt echter niet weg dat het niet gemakkelijk zal zijn voor [verweerster] om een nieuwe functie op hetzelfde niveau en met een gelijkwaardig salaris te vinden. Hierbij wordt ook betrokken dat een deeltijdhoogleraarschap van [verweerster] (tot 28 november 2018) een serieuze optie was , hetgeen tot een verbetering van de arbeidsvoorwaarden van [verweerster] zou hebben geleid. [verweerster] heeft weliswaar een uitgebreid cv, doch zij heeft haar kennis en ervaring enkel binnen SWR ontwikkeld. Daarbij komt dat de specialisatie van [verweerster] zich heeft beperkt tot het vakgebied voedsel- en diervoederveiligheid van producten van nieuwe biotechnologie, terwijl onweersproken is dat SWR in Nederland het enige instituut is dat zich bezighoudt met het vakgebied van [verweerster] . Een daadwerkelijk gelijkwaardige functie zal [verweerster] enkel kunnen vinden in het buitenland. Het moet reëel worden geacht dat [verweerster] in een (enigszins) lagere functie terecht zal komen en dus ook een lager salaris zal ontvangen. Dit betekent dat [verweerster] hoogstwaarschijnlijk geconfronteerd zal worden met enige inkomensdaling, ook omdat, gelet op het voorgaande, het denkbaar is dat [verweerster] niet direct aansluitend aan de ontbindingsdatum een nieuwe werkkring zal vinden. Daarbij is van belang dat de beëindiging van de arbeidsovereenkomst voor [verweerster] een einde aan een zeer lange internationale carrière betekent, terwijl het netwerk van [verweerster] , inclusief de betrokken ministeries en internationale platforms die zij van advies voorziet, (nog) niet op de hoogte zijn van het eindigen van de arbeidsovereenkomst.

De kantonrechter acht het echter, gelet op de stellingen die door partijen zijn ingenomen, ook niet reëel dat de arbeidsovereenkomst nog geruime tijd zou hebben voortgeduurd, mede gelet op de kritiek die op het functioneren van [verweerster] , zowel vanuit haar leidinggevende als vanuit haar team. Er is sprake van een ernstig verstoorde arbeidsverhouding waarin mediationtrajecten niet tot enig resultaat hebben geleid. Niet ondenkbaar is derhalve dat de arbeidsovereenkomst op enig moment in de nabije toekomst zou zijn geëindigd. Zoals hiervoor is overwogen, heeft [verweerster] bovendien recht op een transitievergoeding. Bij de vergelijking tussen de situatie zonder de ontbinding van de arbeidsovereenkomst en de situatie waarin [verweerster] zich thans bevindt, wordt ook deze vergoeding betrokken. Bij de berekening van de billijke vergoeding worden niet de door [verweerster] gemaakte advocaatkosten betrokken nu [verweerster] heeft nagelaten haar verzoek op dit onderdeel te voorzien van een deugdelijke onderbouwing. Datzelfde geldt voor de verzochte immateriële schadevergoeding.