Uitspraken

Een onderdeel van de grootschalige ontwikkelingsplannen is dat [derde partij] bomenlanen wil vervangen en een bosparkeerplaats wil aanleggen. Voor wat betreft de bomenlanen gaat het dan om de eiken aan de Koningslaan en de beuken aan de Stallenlaan en de Schuine laan. Bij de uitvoering van deze plannen moest rekening worden gehouden met mogelijke effecten voor beschermde diersoorten bij het kappen van bomen voor de vervanging van de bomenlanen en de aanleg van de bosparkeerplaats. Op 25 mei 2020 heeft [derde partij] daarom een aanvraag ingediend voor een ontheffing voor soortenbescherming op grond van hoofdstuk 3 van de Wnb.

Met het besluit van 4 januari 2021 is de gevraagde ontheffing verleend. Aan de ontheffing zijn diverse algemene en soort-specifieke voorschriften gekoppeld, waaraan [derde partij] zich zal moeten houden.

Eerder, op 30 april 2020, had verweerder al een ontheffing verleend van de wachtverplichting voor het kappen van 27 eiken aan de Koningslaan. Deze aanvraag is ingediend nadat kort daarvoor twee eiken op gebouwen waren gevallen en gevreesd werd voor verdere schade en risico’s. Tegen dit besluit is geen bezwaar gemaakt.

2. Voordat de voorzieningenrechter aan de inhoud van de zaak toekomt, moet hij de vraag beantwoorden of verzoekers zijn aan te merken als belanghebbenden in de zin van artikel 1:2, eerste lid, van de Algemene wet bestuursrecht. Vast staat dat in ieder geval verzoekers [verzoeker] , [verzoeker] en [verzoeker] wonen in een woning die direct grenst aan het gebied van [derde partij] . Verzoekers [verzoeker] en [verzoeker] wonen verder van [derde partij] af. Verzoekers hebben gezamenlijk één verzoek om voorlopige voorziening ingediend. Omdat naar voorlopig oordeel van de voorzieningenrechter in ieder geval de eerste drie verzoekers als belanghebbende zijn aan te merken, komt de voorzieningenrechter toe aan een inhoudelijke beoordeling van het verzoek. Wie precies wel en niet als belanghebbenden kunnen worden aangemerkt is een vraag die in de bodemzaak definitief moet worden beantwoord.

3. [derde partij] zal op korte termijn starten met het kappen van bomen aan de Koningslaan, de Stallenlaan en de Schuine laan en (enige tijd later) op het perceel waar de bosparkeerplaats komt. Om bomen te kunnen kappen was ook een Wnb-ontheffing vereist. Waarom dat zo is legt de voorzieningenrechter verderop uit.

Verzoekers zijn het er niet mee eens dat de bomen gekapt worden. Zij stellen – kort samengevat – dat sprake is van monumentale, beeldbepalende bomen die grotendeels nog vitaal en veilig zijn. De kap zal leiden tot onomkeerbare vernieling van in honderden jaren opgebouwd erfgoed en van biodiversiteit. Volgens verzoekers is onvoldoende rekening gehouden met de bescherming van soorten en is onvoldoende aandacht besteedt aan andere bevredigende oplossingen.

Verweerder stelt zich op het standpunt dat de ontheffing voor soortenbescherming terecht is verleend en dat de in het besluit opgenomen maatregelen ter voorkoming van schade aan de soorten voldoende zijn. Gelet op de cultuurhistorische waarde van de bomenlanen is het van belang deze in één keer te vervangen. De eis dat er geen andere bevredigende oplossing bestaat strekt niet zó ver dat ieder mogelijk alternatief tot een weigering van de ontheffing zou moeten leiden. Bij de vaststelling van het bestemmingsplan heeft al een belangenafweging plaatsgevonden. Volgens verweerder is er geen andere bevredigende oplossing mogelijk.

Aan het verlenen van de ontheffing liggen diverse stukken ten grondslag. Het gaat om de volgende rapporten van Tauw Advies & Ingenieursbureau (Tauw): ‘Natuurtoets aanleg parkeerplaatsen’ (18 november 2019), ‘Onderhoud laanbomen’ (18 november 2019), ‘Soortgericht onderzoek bosparkeerplaatsen’ (19 mei 2020), ‘Ecologisch onderzoek vervangen van lanen’ (19 mei 2020), ‘Soortgericht onderzoek bosparkeerplaatsen en vervangen van bomenlanen’ (30 juli 2020) en ‘Projectplan soortbescherming voor de realisatie van bosparkeerplaatsen en het vervangen van bomenlanen’ (30 juli 2020).

Naar voorlopig oordeel van de voorzieningenrechter heeft verweerder zich in de eerste plaats terecht op het standpunt gesteld dat geen afbreuk zal worden gedaan aan het streven naar een gunstige staat van instandhouding van de beschermde diersoorten waarvoor de ontheffing is verleend. De voorzieningenrechter ziet op voorhand in de door verzoekers aangevoerde argumenten geen reden om eraan te twijfelen dat de maatregelen die moeten worden getroffen om de negatieve effecten van de uitvoering van het project, waaronder de kap van bomen, voor de soorten te verminderen niet toereikend zullen zijn. Deze maatregelen houden onder meer in dat buiten het broedseizoen moet worden gekapt, dat bomen waarin soorten verblijven of overwinteren kort voor de kap worden geïnspecteerd met een hoogwerker of een klimmer, dat vrijwel direct na de kap opnieuw bomen van minimaal 4,5 meter hoog worden aangeplant (om voor vleermuizen als geleiding te kunnen functioneren), dat een paarverblijfplaats (van de ruige dwergvleermuis) vooraf moet worden gecontroleerd, dat gewacht wordt met het aanleggen van het meest noordelijke deel van de bosparkeerplaatsen tot het najaar van 2021 (buiten de voortplantingsperiode van de das) en dat eikenstobben intact gelaten moeten worden voor het vliegend hert.

In de tweede plaats is van belang dat volgens verweerder hier sprake is van een situatie waarin de ontheffing nodig is vanwege enerzijds het belang van openbare veiligheid en andere redenen van openbaar belang6 en anderzijds vanwege handelingen in het kader van ruimtelijke inrichting of ontwikkeling.7 Voor wat betreft de openbare veiligheid geldt dat in 2020 twee eiken in de Koningslaan onverwachts zijn omgevallen, waarvan één op een bijgebouw. Verweerder volgt [derde partij] in het standpunt dat deze bomenlaan uit het oogpunt van veiligheid vervangen moet worden, nu het gaat om een drukbezochte locatie en er gevaar is voor schade van historische gebouwen. Voor de twee beukenlanen geldt dat de bomen door hun leeftijd van slechte conditie zijn, waardoor er risico is voor de omgeving. Bovendien vallen er gaten in de laan en wil men voor het aanzicht en het karakter dat hoort bij de cultuurhistorische achtergrond de laanstructuur behouden door de lanen in één keer te vervangen. Dit geldt ook voor de Koningslaan. Voor de bosparkeerplaats geldt dat het bezoekersaantal van het nationaal museum om te voldoen aan een prestatie-eis voor rijkssubsidie de komende jaren aanzienlijk zal toenemen, waardoor meer parkeergelegenheid nodig is.

Tenslotte is de voorzieningenrechter voorlopig van oordeel dat ook het standpunt van verweerder dat er geen andere bevredigende oplossing is, kan worden gevolgd. Voor wat betreft de lanen geldt dat vaststaat dat deze op termijn vervangen moeten worden. De voorzieningenrechter ziet geen reden om te twijfelen aan het standpunt dat het in één keer vervangen ervoor zorgt dat het laanbeeld zo goed mogelijk behouden blijft voor de toekomst. Voor wat betreft het parkeerterrein geldt dat bij [derde partij] niet geparkeerd kan worden op de grasvelden. Dat er wellicht alternatieven zijn – zoals regelingen met openbaar vervoer en fietsen – betekent niet dat dit bevredigende oplossingen zijn voor wat betreft uitvoerbaarheid, kosten en dergelijke.

Verzoekers hebben verder nog aangevoerd dat de communicatie vanuit [derde partij] niet goed is verlopen en dat zij het gevoel hebben dat hun argumenten tegen de bomenkap niet serieus meegewogen zijn. [derde partij] herkent zich hier niet in. Hoe het ook zij, dit is niet voldoende voor de voorzieningenrechter om te oordelen dat het besluit tot ontheffing voor soortenbescherming niet zorgvuldig is genomen. Het gaat in deze procedure immers om de soortenbescherming en niet om de bomenkap.

Dat betekent dat het beroep volgens de voorzieningenrechter weinig kans van slagen heeft. De voorzieningenrechter ziet geen aanleiding om de verleende ontheffing voor soortenbescherming te schorsen in afwachting van de behandeling van het beroep door de rechtbank en op die manier het kappen van bomen te beletten.

Het verzoek om voorlopige voorziening wordt afgewezen. Voor een proceskostenveroordeling bestaat geen aanleiding.