Uitspraken

Op grond van art. 7:685 lid 1 BW dient de kantonrechter zich ervan te vergewissen of het verzoek verband houdt met het bestaan van een opzegverbod. Wanneer dit het geval is, dient de verzochte ontbinding van de arbeidsovereenkomst geweigerd te worden, tenzij zich bijzondere omstandigheden voordoen die een gewichtige reden voor ontbinding vormen. Niet juist is de zienswijze dat ten aanzien van een (tijdelijk) arbeidsongeschikte werknemer slechts ruimte is voor reflexwerking van het opzegverbod indien de ontbinding verzocht wordt wegens ziekte/arbeidsongeschiktheid. Het opzegverbod van art. 7:670 lid 1 BW is een tijdens-verbod, dat ook geldt voor opzeggingen die geen verband houden met de ziekte. De strekking is onder meer de werknemer te vrijwaren van de psychische druk die een opzegging tijdens ziekte kan veroorzaken in relatie tot het gegeven dat de werknemer soms minder goed toegerust is om verweer te voeren tijdens ziekte. Het verbod komt daarnaast in ieder geval voort uit het besef dat een werknemer in die positie te kampen zal hebben met (extra) problemen bij het verwerven van andere arbeid in een periode waarin sprake is van fysieke en/of psychische belemmeringen in het functioneren. Voor toekenning van reflexwerking zou geen of minder aanleiding kunnen zijn indien thans duidelijk zou zijn dat de werknemer (in casu: [verweerster]) niet meer op enigerlei wijze werkzaam kan zijn voor de werkgever (WSP). Gesteld noch gebleken is echter dat daarvan sprake is.

Nu [verweerster] op dit moment (nog) wegens ziekte arbeidsongeschikt is en in het onderhavige geval geen sprake is van een algehele bedrijfssluiting of sluiting van een onderdeel van de onderneming waar [verweerster] werkzaam is (in welk geval het opzegverbod niet geldt, art. 7:670b lid 2 BW), is er reden om onverkort het opzegverbod bij arbeidsongeschiktheid tijdens ziekte - via daaraan toe te kennen reflexwerking - als in beginsel onoverkomelijke belemmering aan te merken voor de gevraagde ontbinding van de arbeidsovereenkomst. Beoordeeld dient dan ook te worden of er ten aanzien van [verweerster] sprake is van dusdanige bijzondere omstandigheden, dat deze - ondanks haar arbeidsongeschiktheid - een ontbinding van de arbeidsovereenkomst van juist [verweerster] rechtvaardigen.

WSP heeft haar verzoek gebaseerd op verschillende grondslagen, te weten een verandering in de omstandigheden en een dringende reden. Niet duidelijk is, ondanks een daarop gerichte specifieke vraag ter zitting, hoe deze gronden zich tot elkaar verhouden. Uit het aanvullende verzoekschrift blijkt dat de gronden nevenschikkend zijn en niet primair en subsidiair - dus hiërarchisch - gerangschikt zijn. Evenmin koos WSP er uitdrukkelijk voor om de aanvullende ontbindingsgrond onder te brengen in het complex van veranderingen in de omstandigheden. Dit brengt met zich dat de kantonrechter beide gronden afzonderlijk dient te beoordelen. Het verst strekkende verzoek komt alsdan wel het eerst voor beoordeling in aanmerking, ondanks het feit dat dit ziet op een pas later opgeworpen kwestie die min of meer juist een gevolg is van het oorspronkelijke ontbindingsverzoek. Het gaat dan met het oog op de daaraan verbonden gevolgen voor [verweerster], ook voor wat betreft de wettelijke uitsluiting van de mogelijkheid van een ontbindingsvergoeding, om de wens van WSP om de arbeidsovereenkomst te doen ontbinden wegens een dringende reden.

Hoewel het begrijpelijk is dat de directeur van WSP zich de uitlatingen op Facebook aantrekt, is de kantonrechter van oordeel dat geen sprake is van een dringende reden in de zin van art. 7:685 lid 2 BW juncto art. 7:678 BW om de arbeidsovereenkomst (hier door ontbinding in plaats van onverwijlde opzegging) te (doen) beëindigen.

Vaststaat dat er binnen WSP geen beleid is ten aanzien van omgang met en gebruik van ‘social media’ door het eigen personeel, laat staan gebruik in de privésfeer voor zover dit in enige relatie staat tot bedrijfsbelangen. De norm van goed werkgeverschap en goed werknemerschap (art. 7:611 BW) kan hier dus onder omstandigheden de enige (vrij globale) maatstaf opleveren voor de toetsing van gedrag.

Relevant is verder dat de naam van de werkgever in de berichten en de daarop gegeven reacties niet genoemd wordt. Mede daaruit blijkt dat de berichten maar voor een kleine groep bestemd waren en mede daarom hebben de uitlatingen voor derden geen of slechts zeer vage betekenis. Daarbij komt dat het berichtenverkeer slechts een dag toegankelijk was omdat alle uitlatingen op het eerste signaal van ongenoegen van Facebook verwijderd zijn, waardoor het bereik nog beperkter gebleven is dan de kleine belangstellingskring (vooral familie en vrienden/goede kennissen) die er toch al belangstelling voor had.

Dat [verweerster] de tekst in emotie geschreven heeft, zoals zij stelt, is begrijpelijk. De bedrijfseconomische noodzaak tot reorganisatie is voor de werknemers van WSP immers uit de lucht komen vallen, aangezien binnen WSP hierover niet vooraf of slechts uiterst spaarzaam (in een enkel geval) gecommuniceerd is.

Het vorenstaande brengt met zich dat het verzoek van WSP voor zover dit gegrond was op de dringende reden, afgewezen zal worden.

Vervolgens komt de vraag aan bod of sprake is van een verandering in de omstandigheden (bedrijfseconomisch van aard) die moet leiden tot ontbinding van de arbeidsovereenkomst. Het verzoek is, zoals reeds hiervoor vermeld, gebaseerd op een door bedrijfseconomische omstandigheden ingegeven wijziging van de bedrijfsvoering, waardoor de functie van een aantal werknemers, onder wie [verweerster], komt te vervallen.

De kantonrechter heeft zich op basis van de door WSP gegeven informatie ervan vergewist dat het verzoek geen verband houdt met een collectief ontslag als bedoeld in art. 3 van de Wet melding collectief ontslag (Wmco). Aan de getalsnorm van die wet is immers niet voldaan.

Aan de werkgeefster komt een zekere mate van beleidsvrijheid toe ten aanzien van de bedrijfsvoering en de inrichting van haar organisatie. Dit betekent dat zij de beleidsmatige ruimte heeft om haar organisatie aan te passen aan de ontwikkelingen in de markt en dat dit tot gevolg kan hebben dat functies veranderen of zelfs komen te vervallen. Wel dient dit met de nodige zorg voor de betrokken werknemers gepaard te gaan.

Bij de beoordeling van de vraag of zich een noodzaak voordoet voor ontbinding van de arbeidsovereenkomst om een bedrijfseconomische reden, zoekt de kantonrechter aansluiting bij de toetsingsnormen die het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen (hierna: UWV) ten aanzien van toestemmingsverzoeken ex art. 6 BBA hanteert en die neergelegd zijn in het Ontslagbesluit en de Beleidsregels Ontslagtaak UWV. Dat betekent niet dat de kantonrechter hieraan zonder meer en onverkort gebonden is of daarvan niet zou kunnen afwijken, maar wel dat die normen mede tot uitgangspunt kunnen worden genomen bij de beoordeling omdat zij in het algemeen behoorlijke toetsingsmaatstaven opleveren en houvast bieden bij verschil van opvatting over nut en noodzaak van ontslag.

De kantonrechter stelt vast dat WSP ter motivering van haar verzoek in feite volstaan heeft met het in het geding brengen van een (niet door de accountant gecontroleerd) concept van een winst- en verliesrekening over 2014 (bijlage 3 verzoekschrift), de eigenhandig door [naam directeur WSP] opgestelde prognose voor 2015 afgezet tegen het (niet definitief vastgestelde) resultaat van 2014 in ‘concept’ (bijlage 4 verzoekschrift), twee (summiere, allerminst sluitende en ten dele zelfs voor uitsluitend gebruik ten overstaan van het UWV bestemde) verklaringen van haar financieel adviseur de heer [naam financieel adviseur] (bijlagen 5 en 13 verzoekschrift) en een (incompleet) personeelsoverzicht (bijlagen 14 en 15 verzoekschrift). Daarmee heeft WSP de richtlijnen die het Ontslagbesluit geeft, verre van opgevolgd en heeft zij haar ontbindingsverzoek(en), afgezet tegen de eisen die het UWV gesteld zou hebben aan een deugdelijk verzoek op bedrijfseconomische gronden, wel erg mager en onvoldoende met documenten én argumenten onderbouwd. Weliswaar blijkt uit de door WSP overgelegde financiële stukken dat haar bedrijfsresultaten nopen tot kostenreductie, maar zij is er niet in geslaagd voldoende te onderbouwen en aannemelijk te maken dat haar financiële situatie zodanig klemmend is, dat zij genoodzaakt is om bezuinigingsmaatregelen op personeel door te voeren en dat in dat kader juist deze vijf functies in het bestand van vast personeel, waaronder de functie van [verweerster], dienen te vervallen.

De overgelegde stukken geven onvoldoende inzicht in de ontwikkelingen binnen de onderneming van WSP. Om te beginnen ontbreekt een evenwichtig / samenhangend reorganisatieplan dat inzicht verschaft: in de actuele bedrijfsorganisatie als zodanig en het perspectief waarop gekoerst wordt; in de omvang en samenstelling van het huidige personeelsbestand met inbegrip van losse en ingeleende arbeidskrachten / hulpkrachten; in nagestreefde bezuinigingen; in de wegen waarlangs WSP die bezuinigingen wil realiseren (in materieel en personeel opzicht); in de omvang en samenstelling van het personeelsbestand nadat een reorganisatie doorgevoerd zal zijn; in de functies die komen te vervallen en in de manier / de motieven waarop gekozen is voor handhaving van de een en vertrek van de ander. Evenmin is inzicht gegeven in de ontwikkelingen van het order- en klantenbestand. WSP heeft geen gegevens in het geding gebracht waaruit is af te leiden dat de orders significant teruglopen of dat op dat vlak perspectief op betere en meer omzet ontbreekt. Het had op de weg gelegen van WSP concrete feiten en omstandigheden te benoemen waaruit de bedrijfseconomische noodzaak voor ontslag van nu uitsluitend vijf leden van het vaste personeel blijkt en waaruit afgeleid had kunnen worden welke andere kostenbesparende maatregelen genomen zijn of worden (bijvoorbeeld Romatex en Duits personeel, faciliteiten en/of gebouwen). Ook had WSP behoren toe te lichten wat haar ertoe bracht te besluiten tot (acute) vermindering van de (of juist deze) arbeidsinzet (met gevolgen voor haar productie). Zo blijft onduidelijk of het hier gaat om een structurele ingreep en of er enige relatie is tussen veronderstelde vermindering van werkaanbod en het vervallen van deze of gene functie. Zonder een goed onderbouwd reorganisatieplan blijven zulke vragen bestaan en lijkt de keuze om (in dit geval) van [verweerster] afscheid te nemen, betrekkelijk willekeurig genomen te zijn en is de schijn gewekt dat een zekere voorkeurselectie plaatsgevonden heeft (de arbeidsongeschikten dienen het af te leggen tegen de arbeidsgeschikten). WSP heeft immers onverbloemd erkend dat de ‘grond’ voor ontslag weliswaar gelegen is in bedrijfseconomische omstandigheden, maar dat - waar zij zelf een keus kon maken - in ‘de ontslagvoordracht’ het ‘ziekzijn’ bij het maken van de selectie ‘meegenomen’ is. Aldus kan niet uitgesloten geacht worden dat de arbeidsongeschiktheid van [verweerster] uiteindelijk bepalend geweest is voor het verzoek tot beëindiging van juist haar arbeidsovereenkomst.

WSP heeft nagelaten een personeelslijst over te leggen met namen, functies, leeftijden, data indiensttreding en omvang van de dienstverbanden van alle betrokken werknemers (inclusief de WSW-werknemers, gedetacheerde OZL-werknemers etc.) op een bepaalde peildatum. Daardoor heeft WSP geen inzicht verschaft in de onderlinge verhouding van het aantal werknemers in elk van de leeftijdsgroepen binnen de categorieën uitwisselbare functies en beschikt de kantonrechter niet over voldoende informatie om vast te kunnen stellen of de afspiegeling juist is toegepast. Bovendien is onduidelijk gebleven hoeveel werknemers een contract voor bepaalde tijd hebben dat binnen korte tijd zal aflopen, en wat voor invloed dit heeft op het aantal voor ontslag voorgedragen werknemers. Ook dit had in een personeelsoverzicht opgenomen moeten worden. Daarbij komt dat uit de twee door WSP als ‘ingetrokken’ aangemerkte zaken afgeleid moet worden dat ervoor gekozen is de daarbij betrokken werknemers tot medio oktober 2015 hun overeenkomst voor bepaalde duur te laten uitdienen. Een ander - ook voor bepaalde tijd in dienst - wordt die kans niet geboden, wat een nieuw element van willekeur althans onnavolgbaarheid in de ontslagselectie introduceert. Nu aldus (ook met de broksgewijze zijdens WSP nader ingediende stukken) te weinig inzicht in omvang en samenstelling van personeel in alle hoedanigheden / kosten / middelen / baten / perspectieven e.d. gegeven is om een zorgvuldige afweging mogelijk te maken, kan de kantonrechter slechts concluderen dat WSP ook op bedrijfseconomische gronden (vooralsnog) niet kon besluiten [verweerster] voor ontslag / ontbinding van haar overeenkomst voor te dragen.

Op grond van het voorgaande is de kantonrechter van oordeel dat het verzoek tot ontbinding afgewezen dient te worden.

WSP zal, als de in het ongelijk gestelde partij, worden veroordeeld tot betaling van de kosten van deze procedure. Die kosten worden aan de zijde van [naam bewindvoerder verweerster] bepaald op een bedrag van € 400,00 aan salaris voor haar gemachtigde.