Uitspraken

De parlementaire stukken

Uit de Memorie van Toelichting (Kamerstukken II, 2010/11, 32 842, nr. 3) blijkt dat het op

1 maart 2015 in werking getreden nieuwe artikel 11a van de Opiumwet tot doel heeft om de bestrijding van de illegale hennepteelt te intensiveren en te optimaliseren. Bij de aanpak van illegale hennepteelt is het het kabinet steeds duidelijker geworden dat het enkele optreden tegen de hennepkwekerijen en tegen de bij de teelt direct betrokkenen niet toereikend is voor een daadwerkelijke terugdringing van de illegale hennepteelt. Daarom wordt het noodzakelijk geacht om ook op te treden tegen activiteiten van ondersteunende aard rond de illegale teelt, in het bijzonder die activiteiten die strekken ter voorbereiding of bevordering van die teelt.

De rechtbank heeft ten behoeve van de beoordeling in de onderhavige zaak in het bijzonder de volgende citaten uit deze Memorie van Toelichting meegewogen:

‘Bij de huidige wijze van functioneren van growshops zal er snel voldoende bewijs zijn voor het bestaan van de wetenschap bij de growshophouder of -medewerker. Immers, growshops e.d. bestaan bij de gratie van de illegale hennepteelt, hetgeen alleen al uit de door hen gekozen openbaarmakingen duidelijk blijkt. Verder worden het assortiment en de geboden informatie en expertise opzettelijk aangeboden met één doel: de hennepteelt. In dit verband kan worden gewezen op producten als de koolstoffilter en de zogenoemde «kniptrommel» en «ice-o-lator» die specifiek worden ingezet en aangeboden voor de hennepteelt.’ 12

‘Indien de verrichte handeling onmiskenbaar bestemd is voor de hennepteelt zal de criminele intentie grotendeels kunnen worden afgeleid uit aard en bedoeling van die handeling, terwijl wanneer de handeling meer alledaags is, hogere eisen zullen gelden voor het bewijs van hetgeen de verdachte wist of redelijkerwijs had moeten vermoeden over het uiteindelijk doel ten behoeve waarvan de handeling werd verricht. Bij de producten die door een growshop verkocht worden, is er doorgaans geen sprake van twijfel over de bestemming ervan.’ 13

‘Ook teelt van vijf planten of minder kan worden aangemerkt als beroeps- of bedrijfsmatige teelt. Dit geldt in situaties waarin aan twee of meer indicatoren voor professionele teelt, zoals opgenomen in een bijlage van de Aanwijzing, is voldaan en indien er sprake is van teelt voor geldelijk gewin.’ 14

‘Het gaat erom dat voorwerpen, of zo u wilt legale producten, ter beschikking worden gesteld terwijl men ernstige redenen heeft om te vermoeden of weet dat met die voorwerpen of legale producten strafbare handelingen zullen worden begaan.’ 15

‘De gekozen formulering zorgt er in dit verband juist voor dat niet het subjectieve oordeel(svermogen) van de verdachte bepalend is, maar dat het een objectiveerbare situatie betreft. Met andere woorden een situatie, waarin de betrokkene als gewoon denkend mens niet anders had kunnen doen dan moeten vermoeden dat hij voorbereidingsmiddelen ter beschikking stelde om bepaalde Opiumwetdelicten te plegen. Hieruit volgt tevens dat er geen sprake van een onderzoeksplicht (is).’ 16

‘Bij strafbare voorbereidingshandelingen moet er steeds sprake zijn van zowel de criminele intentie van de dader als de daaruit voortvloeiende handeling. De werking van deze bestanddelen is flexibel en valt het beste te vergelijken met die van communicerende vaten. Zo zal, indien de verrichte handeling onmiskenbaar bestemd is voor de hennepteelt, de criminele intentie nagenoeg geheel kunnen worden afgeleid uit aard en bedoeling van die handeling. Bij de verkoop in een growshop, waarbij alleen al uit het aanbod, de benaming van voorwerpen en/of uit de handleiding of gebruiksaanwijzing daarvan blijkt dat het bestemd is voor illegale hennepteelt, behoeft de criminele intentie van de verkoper nauwelijks nader bewijs.’ 17

Uit het voorgaande blijkt naar oordeel van de rechtbank dat het er bij de strafbaarstelling van artikel 11a van de Opiumwet om gaat dat voorwerpen ter beschikking worden gesteld, terwijl men ernstige redenen heeft om te vermoeden of weet dat met die voorwerpen strafbare handelingen (overtreding van artikel 11, derde of vijfde lid, van de Opiumwet) worden begaan. De keuze voor deze formulering brengt met zich mee dat het gaat om een objectiveerbare situatie en dat niet het subjectieve oordeelsvermogen van de verdachte bepalend is.

De beoordeling

De verklaring van verdachte

De verdachte heeft ter terechtzitting verklaard dat hij reeds vijftien jaar in het vak zit en sinds enkele jaren een growshop had aan de [adres] in Maastricht. Naar aanleiding van de op handen zijnde wetswijziging van artikel 11a van de Opiumwet heeft hij, al vóór de inwerkingtreding daarvan, contact opgenomen met zijn raadsman voor advies. Ook heeft hij met verschillende collega-growshophouders gesproken. De rechtbank is van oordeel dat verdachte onder deze omstandigheden dan ook op de hoogte was van de waarschuwingen die de gemeente Maastricht aan vergunninghouders van een growshop had gestuurd.

Naar eigen zeggen bevond de winkel van verdachte zich in een overgangssituatie: verdachte verkocht nog slechts producten aan klanten die minder dan vijf hennepplanten teelden. Verder fungeerde hij als groothandel voor de verkoop van producten aan het buitenland. Die transitie was volgens verdachte in het voor publiek toegankelijke gedeelte van de winkel reeds doorgevoerd. In de overige ruimten van het pand stonden nog producten en goederen die nog afgevoerd dienden te worden. Deze werden volgens de verdachte dan ook niet (meer) verkocht. Ook de informatie (in klappers en ordners), die achter de toonbank lag, diende nog verwijderd te worden. Door zijn ruime ervaring wist verdachte wanneer een klant voor meer dan vijf planten goederen kwam kopen. In een dergelijk geval werd de klant geweigerd, aldus verdachte.

Ten slotte geeft verdachte aan dat hij betwist dat een aantal goederen, zoals opgenomen in de lijsten die horen bij de kennisgevingen van inbeslagneming, daadwerkelijk in zijn pand is aangetroffen. Over deze betwisting kan de rechtbank echter kort zijn. Verdachte heeft enkel de aanwezigheid van die goederen ontkend en zijn stelling niet nader onderbouwd met bijvoorbeeld gegevens uit zijn voorraadadministratie. Bij die stand van zaken heeft de rechtbank geen behoefte aan, en ziet zij ook geen enkele noodzaak voor het horen van verbalisant [verbalisant] over de door hem aangetroffen en beschreven situatie. De rechtbank zal derhalve het (voorwaardelijke) verzoek van de raadsman van verdachte tot het horen van verbalisant [verbalisant] afwijzen.

De omstandigheden

Zoals reeds is genoemd, dient bij de vraag of verdachte zich heeft schuldig gemaakt aan overtreding van artikel 11a van de Opiumwet onder andere gekeken te worden naar de omstandigheden waaronder de voorwerpen, stoffen en gegevens zijn aangetroffen.

Op 2 maart 2015 werd het bedrijf van verdachte, [naam bedrijf] , door de politie aan een controle onderworpen. Bij het betreden van de voor het publiek toegankelijke en geopende ruimte werd door verbalisant [verbalisant] geconstateerd dat in de winkel diverse goederen en producten die gebruikt kunnen worden voor de teelt van hennep in grote hoeveelheden aanwezig waren.. In de kelder werden soortgelijke goederen aangetroffen, waarvan een deel reeds bij eerdere hennepteelt gebruikt bleek te zijn. Ook elders in het pand werden vele aan hennepteelt gerelateerde goederen aangetroffen. Daarnaast lagen achter de toonbank in de winkel diverse tijdschriften, klappers en ordners met informatie en handleidingen over (leveranciers van) hennep, hennepteelt en teeltbenodigdheden.

De rechtbank is van oordeel dat, gelet op het aanbod en de benaming van de diverse aangetroffen stoffen en voorwerpen, alsmede gelet op de aangetroffen schriftelijke informatie en handleidingen, de door verdachte geëxploiteerde winkel enkel en alleen bedoeld was om hennepkwekers met raad en daad bij te staan. Reeds gelet op deze feiten en omstandigheden acht de rechtbank de verklaring van verdachte, dat hij na 1 maart 2015 in zijn winkel klanten die voor de teelt van meer dan vijf hennepplanten kwamen, weigerde, niet aannemelijk.

Ook de teelt van minder dan vijf planten kan daarbij onder omstandigheden aangemerkt worden als beroeps- of bedrijfsmatige hennepteelt, zo blijkt uit de parlementaire stukken. Dit is het geval wanneer bij die teelt gebruik wordt gemaakt van technische hulpmiddelen en/of hoogwaardige technologie wordt toegepast ter vermeerdering van de opbrengst en de omstandigheden waaronder wordt gekweekt, bijvoorbeeld in loodsen of onder glas, met gebruik van zogeheten daglichtlampen of met behulp van temperatuur- en bevloeiingsregulering. Dergelijke apparatuur werd ook in de winkel van verdachte aangetroffen. Dat niet alles in het voor publiek toegankelijke gedeelte van de winkel werd aangetroffen, kan niet afdoen aan de conclusie dat verdachte die voorwerpen, stoffen en gegevens in ieder geval voorhanden heeft gehad. Uit niets blijkt daarbij dat verdachte het voornemen had om deze goederen niet te verkopen. Zo heeft verdachte geen correspondentie overgelegd met zijn leveranciers met daarin afspraken over het retourneren van goederen die vanaf 1 maart 2015 niet meer door verdachte verkocht mochten worden.

Wetenschap of redelijk vermoeden?

De vraag die vervolgens moet worden beantwoord is of verdachte wist of ernstige redenen had om te vermoeden dat de in zijn pand aanwezige stoffen, voorwerpen en gegevens bedoeld waren voor de grootschalige en/of beroeps- dan wel bedrijfsmatige hennepteelt, als bedoeld in artikel 11, derde en/of vijfde lid, van de Opiumwet. In dat verband is relevant dat verdachte, naar eigen zeggen, reeds eerder gedurende meerdere jaren een growshop heeft geëxploiteerd en aldus bekend mag worden verondersteld met de bestemming van de goederen die hij verkocht.

De verdachte heeft ter terechtzitting aangegeven dat hij wist dat de Opiumwet per 1 maart 2015 zou worden gewijzigd. Hij heeft daarover met zijn raadsman, zijn medewerkers en met collega-growshophouders gesproken. Naar aanleiding hiervan zou verdachte zijn bedrijfsvoering hebben aangepast. Verder zou verdachte geen goederen meer verkopen aan personen die beroeps- of bedrijfsmatig hennep telen. Verdachte zou zijn winkel richten op hobbymatige henneptelers en daarnaast zoeken naar een andere afzetmarkten, getuige de siervissen die hij eveneens in zijn winkel aanwezig had.

De rechtbank acht de stelling dat verdachte slechts aan de hobbymatige hennepteler goederen en producten verkocht ongeloofwaardig. In het pand van verdachte werden immers heel veel hennepteelt gerelateerde goederen en producten, netjes uitgestald en per productgroep gesorteerd, aangetroffen. Weliswaar stonden een deel goederen in de kelder en in ruimten achter het voor publiek toegankelijke deel van de winkel en derhalve niet direct in het zicht voor personen die het pand zouden betreden, maar gelet op de hiervoor beschreven wijze van opstellen kan er geen andere conclusie zijn dan dat verdachte de goederen zo heeft neergezet ten behoeve van de verkoop en voor dat doel de goederen en stoffen ook voorhanden heeft gehad. Naar het oordeel van de rechtbank, en gelet op hiervoor aangehaalde parlementaire stukken, betroffen dit stoffen, voorwerpen en gegevens gericht op de grootschalige, dan wel beroeps- of bedrijfsmatige hennepteelt. Verdachte wist dat die stoffen, voorwerpen en gegevens bestemd waren tot het plegen van feiten als bedoeld in artikel 11 lid 3 en lid 5 van de Opiumwet. Zijn medewerkers verklaarden immers dat er (voor de datum van de wetswijziging) klanten kwamen die professioneel bezig waren met de hennepteelt en ook werden bonnen aangetroffen waaruit blijkt welke goederen verkocht werden; het ging daarbij om aanzienlijke hoeveelheden goederen – voor grootschalige hennepteelt derhalve. Het door verbalisant [verbalisant] aangetroffen briefje met de tekst dat er geen wietteelt gerelateerde informatie meer wordt verstrekt dan wel wietteelt gerelateerde producten worden verkocht, acht de rechtbank dan ook slechts een poging om te verdoezelen dat verdachte zich in zijn winkel schuldig maakte aan strafbare feiten. In dat kader kwalificeert de rechtbank eveneens de aanwezigheid van een aantal siervissen in de winkel. Buiten deze vissen zijn er immers geen andere producten aangetroffen die wijzen op een veranderde afzetmarkt.

De conclusie

Gelet op vorenstaande komt de rechtbank tot de conclusie dat verdachte op 2 maart 2015 in het pand aan de [adres] te Maastricht grote hoeveelheden stoffen, voorwerpen en gegevens te koop heeft aangeboden en voorhanden heeft gehad, terwijl hij wist dat deze bestemd waren tot het plegen van strafbare feiten als bedoeld in artikel 11, derde en/of vijfde lid, van de Opiumwet.