Uitspraken

Deze zaak roept tal van vragen op, die vooral van doen hebben met de ondoorgrondelijke wijze waarop Graydon als incassobedrijf klanten in het midden- en kleinbedrijf werft met een actie die zij zelf aanduidt als “GRAYDON INCASSO KENNISMAKINGSACTIE” (prod.1). Door de koppeling van een ‘kosteloos minnelijk incassotraject’ (maar wel op basis van een zekere ‘no cure no pay’) - waarmee de argeloze klant blij gemaakt wordt - aan een ‘juridisch incassotraject’ dat kosten genereert, verzekert Graydon zich allereerst in nagenoeg alle situaties van aantrekkelijke inkomsten. Alleen bij afwijzing van verdere processuele actie na een mislukte minnelijke incassopoging immers loopt Graydon revenuen mis. Zij ziet weliswaar af van kosten en provisie in de ‘minnelijke incassofase’, maar claimt wel bij succes in dat traject de rente- en kostenopbrengst. Dat omvangrijke rente- en kostenclaims in de weg kunnen staan aan een succesvolle afronding van die buitengerechtelijke incasso, wordt klaarblijkelijk voor lief genomen. Als de klant vervolgens meegaat in een ‘juridisch incassotraject’, gloort een veel rooskleuriger perspectief in de samenwerking met een advocaat in Ede (‘de advocatenrelatie van eiseres’). Er bestaat overigens geen enkele garantie dat Graydon zich veel inspanningen getroost om in de eerste fase tot een deugdelijk vergelijk met de tot betaling aangesproken debiteur te geraken, laat staan dat Graydon zich dan al een goed beeld vormt van de kansen én de zwakke kanten van de claim.

Volstrekt onduidelijk is dan ook in deze zaak gebleven welke activiteit Graydon zelf in de eerste fase ontplooid heeft om de vordering van [gedaagde] op [naam debiteur] te incasseren. Het tijdsverloop tussen 20 juni 2011 (volgens Graydon de datum waarop zij van [gedaagde] de opdracht tot incasso verwierf) en 20 juli 2011 (datum ‘Legal Scan’ mr. [naam advocaat] ) doet vermoeden dat Graydon nauwelijks tijd en energie in de exploratie van het probleem en vervolgens in het incassowerk gestoken heeft. Maar ook laat Graydon na op te helderen of daar tevens bij inbegrepen was dat toen al in kaart gebracht is welk risico in het verweer van [naam debiteur] (‘47 klachten’ over het door [gedaagde] aangenomen werk) gelegen was dat een tegenvordering van [naam debiteur] de vordering van [gedaagde] zou wegblazen. Dat bleek immers na (meer dan) twee jaar procederen de in een vaststellingsovereenkomst neergelegde uitkomst van alle dure inspanningen te zijn: [gedaagde] moest de eigen vordering van bijna 40 000 euro inslikken en [naam debiteur] zelfs 3 000 euro toebetalen.

Over de procedure zelf laat Graydon zich totaal niet uit. Zelfs licht zij niet toe bij welke rechtbank deze gediend heeft en welke proceshandelingen mr. [naam advocaat] voor het door [gedaagde] genoemde kostenbedrag van € 22 400,28 al met al op zijn conto heeft staan. Hoe en wanneer [gedaagde] uitdrukkelijk haar fiat aan procederen gegeven heeft, kan slechts vagelijk uit de stellingen van Graydon afgeleid worden. Een expliciete en gedateerde schriftelijke procesopdracht ontbreekt bij de stukken, zoals ook de voorwaarden waaronder geprocedeerd is, slechts bij benadering te raden zijn. Graydon laat immers volledig na om haar prod.1 - de al van 5 oktober 2009 daterende opdracht waarbij [gedaagde] enige summiere voorwaarden van de ‘kennismakingsactie’ fiatteerde - en prod.2 - een setje ‘Algemene voorwaarden - te bespreken en te duiden. Verder legt Graydon als prod.3 een kopie van enige factuurgegevens van [gedaagde] over die geen aanwijsbare relatie met de incasso-opdracht noch met de procesopdracht als zodanig heeft. Het enige stuk dat zou kunnen wijzen op een mogelijke opdracht tot processuele actie, is prod.4. Daarin ontplooit mr. [naam advocaat] op 20 juli 2011 een wel heel optimistische doch weinig diepgaande visie op een te voeren gerechtelijke procedure. Een advies om te gaan procederen was de uitkomst van de exercitie in het dossier die mr. [naam advocaat] kennelijk gemaakt had. Onvermeld is ook in deze ‘legal scan’ gebleven of en in welke zin gebruikgemaakt is van enig voorwerk van Graydon. De risico’s als gevolg van ‘één of meerdere door de wederpartij gevoerde verweren’ zijn niet in kaart gebracht noch gekwantificeerd. Zij worden zelfs gerelativeerd door het noemen van de ‘kans dat dat verweer/die verweren zich laten ontkrachten, zodat cliënte in overweging wordt gegeven het juridische traject voort te zetten’.

Dit optimistische advies van goed twee pagina’s globale bespiegelingen valt achteraf volgens [gedaagde] niet of nauwelijks te rijmen met het resultaat van ruim twee jaar procederen. De vaststellingsovereenkomst waaraan dezelfde mr. [naam advocaat] op 3 april 2014 zijn zegen gaf (volgens [gedaagde] omdat hij van mening was dat die betaling van € 3 000,00 aan [naam debiteur] een goed resultaat was), is in ieder geval voor [gedaagde] heel wat anders uitgepakt dan zij zich bij het volgen van het procesadvies voorgesteld had: een uitkomst waarbij aanzienlijk meer dan de helft van de eigen vordering van bijna 40 000 euro toegewezen / geïncasseerd zou worden. Graydon legt - naast andere onopgehelderde punten - evenmin uit hoe in het kader van de door mr. [naam advocaat] gevoerde onderhandelingen de conclusie getrokken kon / moest worden dat zo’n betaling aan [naam debiteur] en het onbetaald laten van pakweg 40 000 euro die [naam debiteur] aan [gedaagde] verschuldigd was, de voor de hand liggende oplossing van het juridische geschil vormden. Van de hand van de door Graydon als hulppersoon ingeschakelde mr. [naam advocaat] is in de huidige procedure naast de al vermelde ‘legal scan’ en enige facturen geen andere documentatie beschikbaar gekomen dan neergelegd is in de producties 11 en 15 van Graydon. Die producties geven totaal geen uitsluitsel over kwantiteit en kwaliteit van het geleverde juridische werk. Graydon zelf doet de kritiek die [gedaagde] daarop ventileert, af met de bewering dat [gedaagde] ‘geen enkel rechtsgevolg’ aan deze stelling verbindt. Dat ziet zij echter totaal verkeerd.

In het verweer van [gedaagde] zijn twee posities te onderscheiden. Allereerst de stelling dat zowel mr. [naam advocaat] (in diens primaire uitlatingen op 3 april 2014) als Graydon (via de heer [naam 2] in later telefooncontact) verzekerd had dat er geen slotrekening zou volgen en/of dat die van juli / augustus 2014 op een vergissing berustte. Naast die volgens haar erkende ‘vergissing’ stelt [gedaagde] zich op het standpunt dat er ook geen goede reden was om het afsluitende werk van mr. [naam advocaat] (zowel op 3 april 2014 als mogelijk nog nader in april en mei 2014) met enige betaling te honoreren. [gedaagde] is kort door de bocht de opvatting toegedaan dat het totale werk van mr. [naam advocaat] aan ‘haar’ zaak meer dan voldoende gehonoreerd is met betalingen tot een totaal van € 22 400,28 die zij (aan Graydon als formele opdrachtgever) heeft moeten verrichten. Waar het in een normale directe relatie advocaat / cliënt voor [gedaagde] mogelijk aantrekkelijk en lonend geweest zou zijn een dekenklacht te overwegen of een begrotingsprocedure te starten, rest haar nu weinig meer dan tegenover haar enige contractspartij dit verweer tegen de laatste nota te voeren. [gedaagde] bepleit in de van de kant van Graydon jaren na dato tegen haar geëntameerde incassoprocedure dat uiteindelijk om een samenstel van redenen de restfactuur van € 1 470,15 kwijtgescholden wordt. Waarom [gedaagde] immers - in het licht van het uiteindelijke resultaat - door Graydon en mr. [naam advocaat] gezamenlijk tot deze procedure verleid is, blijft voor haar in het licht van hetgeen op de ‘legal scan’ gevolgd is, een raadsel. Dit lijkt weinig meer van doen te hebben met de onmogelijkheid van het geven van absolute garanties vooraf. Want dat geldt voor vrijwel elke te voeren procedure.

Het heeft er in deze zaak alle schijn van dat sprake is van onvolledige verkenning van de procesrisico’s op het vlak van de tegenvordering(en) van [naam debiteur] , van onvoldoende waarschuwen voor de mogelijk fatale afloop van processuele actie en gebrekkige begeleiding van de cliënte in het totale proces. In het midden moet blijven of de kwaliteit van de geboden rechtshulp aan de maat was, maar het feit dat het na 20 juli 2011 tot 4 april 2014 heeft moeten duren om tot het uiteindelijke inzicht te komen dat betalen in plaats van incasseren het lot was van deze kleine middenstander, is wel heel erg zuur. Waarmee niet gezegd is dat deze uitkomst te ontkomen geweest was. Wel dat zulk inzicht eerder van mr. [naam advocaat] én Graydon als opdrachtnemer verwacht én verlangd had mogen worden. [gedaagde] zou daarmee een lange lijdensweg maar ook een fiks bedrag aan advocaatkosten bespaard zijn. Die kosten hadden dan gestoken kunnen zijn in het terstond aanvangen van schikkingsoverleg dat uiteindelijk pas op 3 april 2014 tot resultaat geleid heeft.

De kantonrechter is op grond van al deze omstandigheden van oordeel dat Graydon de haar verleende gecombineerde opdracht (eerst incasso en dan een via haar hulppersoon gevoerde gerechtelijke actie) zodanig gebrekkig uitgevoerd heeft dat het naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is (art. 6:248 lid 2 BW) van [gedaagde] betaling van een slotfactuur van € 1 470,15 te verlangen. Bijgevolg kan ook geen sprake zijn van verschuldigdheid van handelsrente en/of vergoeding van incassokosten. Het feit dat Graydon (nota bene een incassobureau) het incasseren van haar vermeende vordering om onduidelijke redenen liefst om en nabij twee jaar heeft laten rusten, zou een aanwijzing kunnen zijn dat zij aanvankelijk ook zelf de opvatting toegedaan was dat verdere actie in deze zaak wat al te veel van het goede was. Het valt dan ook te betreuren dat zij hier op enig moment van teruggekomen is. Dit alles heeft wel tot gevolg dat Graydon als in het ongelijk te stelle partij alle proceskosten dient te dragen. Aan de zijde van [gedaagde] worden deze kosten bepaald op een bedrag van € 150,00 (gelijk aan de helft van het in zaken als deze te liquideren salaris van een gemachtigde voor twee volledige proceshandelingen). Omdat [gedaagde] daar niet op aangedrongen heeft, kan dit onderdeel van de beslissing niet bij voorraad uitvoerbaar verklaard worden.