Uitspraken

[verweerster, tevens verzoekster in de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken] heeft zich op 23 januari 2017 ziek gemeld. Niet is echter gebleken dat het verzoek van Flanderijn met die ziekmelding verband houdt. Het verzoek is immers gebaseerd op de e- en de g-grond, en staat los van de ongeschiktheid tot het verrichten van de bedongen arbeid wegens ziekte. Evenmin gelden er andere bijzondere opzegverboden als bedoeld in art. 7:670 BW of met deze opzegverboden naar aard en strekking vergelijkbare opzegverboden in een ander wettelijk voorschrift.

De e-grond is vervuld indien er sprake is van verwijtbaar handelen of nalaten van de werknemer, zodanig dat van de werkgever in redelijkheid niet kan worden gevergd de arbeidsovereenkomst te laten voortduren.

Ter zitting heeft [naam directielid] desgevraagd een inkijkje gegeven in de ‘opstapjes’ die aan het indienen van het onderhavige ontbindingsverzoek vooraf gingen. Allereerst was dat het onderbuikgevoel van [naam vestigingsdirecteur] , aangezien zij er niet van gediend was dat [verweerster, tevens verzoekster in de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken] zich met de Amsterdamse vestiging ging bemoeien voordat [verweerster, tevens verzoekster in de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken] de overstap (die immers pas op
1 februari 2017 gepland stond) naar die vestiging zou maken. [naam vestigingsdirecteur] heeft [verweerster, tevens verzoekster in de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken] hierover op 12 januari 2017 gemaild (productie 18 bij verweerschrift). Vervolgens was er ook nog de melding van mevrouw [naam kwaliteitsadviseur] (kwaliteitsadviseur Flanderijn) die uiteindelijk ook bij [naam directielid] terecht kwam. Flanderijn heeft een verklaring overgelegd (aanvullende productie 9) waarin [naam kwaliteitsadviseur] aangeeft dat [verweerster, tevens verzoekster in de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken] tijdens een interne audit op 10 januari 2017 op het kantoor in Maastricht aan haar heeft verteld dat zij het in Amsterdam maar tot november 2017 hoefde vol te houden. Wanneer het dan niet goed zou gaan met haar functie en zij haar functie zou moeten neerleggen, dan had zij vanaf dat moment recht op een hogere transitievergoeding, omdat ze dan voldoende dienstjaren had gemaakt, aldus de verklaring van [naam kwaliteitsadviseur] . [naam kwaliteitsadviseur] heeft dit na een week met de vertrouwenspersoon binnen Flanderijn gedeeld en vervolgens – in overleg met die vertrouwenspersoon – met de directie van Flanderijn. [naam directielid] ging hierdoor twijfelen aan de motieven van [verweerster, tevens verzoekster in de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken] om over te stappen. Ten slotte was er ook nog het door [naam] verrichtte haalbaarheidsonderzoek dat eind oktober/begin november 2016 gereed was, welk onderzoek was opgestart vanwege de rode cijfers die de Maastrichtse vestiging schreef. [naam directielid] heeft desgevraagd aan dat deze drie ‘opstapjes’, in samenhang met de ‘beerput’ die openging nadat [naam deurwaarder 2] gesprekken met de medewerkers in Maastricht had gevoerd, voor de directie van Flanderijn aanleiding was om kort daarna (dus omstreeks eind januari/februari 2017) te besluiten om niet meer met [verweerster, tevens verzoekster in de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken] verder te gaan.

Niet in geschil is dat [verweerster, tevens verzoekster in de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken] pas tijdens het gesprek op 23 augustus 2017 met dit besluit van Flanderijn is geconfronteerd. [naam directielid] heeft ter zitting dit tijdsverloop verklaard door te stellen dat Flanderijn zich heeft laten leiden door de bedrijfsarts. Vastgesteld moet echter worden dat na de ziekmelding van [verweerster, tevens verzoekster in de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken] op 23 januari 2017 niets door Flanderijn aan re-integratie (in spoor 1!) is gedaan. De stelling dat Flanderijn zich heeft laten leiden door de bedrijfsarts, vindt geen steun in de adviezen van de bedrijfsarts die hiervoor onder de feiten zijn geciteerd. Zo heeft de bedrijfsarts al op 3 juli 2017 geoordeeld dat hervatting voor 4 uur per dag en later (op 9 november 2017) voor 4-6 uur per dag in de eigen functie mogelijk was. Het UWV heeft op 20 november 2017 dan ook volkomen terecht geoordeeld dat Flanderijn onvoldoende inspanningen heeft verricht om [verweerster, tevens verzoekster in de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken] te laten re-integreren. Dat is op zichzelf ook niet vreemd, aangezien [naam directielid] ter zitting heeft aangegeven dat Flanderijn toen al lang het besluit had genomen om afscheid te nemen van [verweerster, tevens verzoekster in de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken] (en re-integratie in de ogen van Flanderijn dus zinloos was).

Pas met de ontvangst van het ontbindingsverzoek werd [verweerster, tevens verzoekster in de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken] geconfronteerd met de redenen voor dat besluit van Flanderijn. Dat is veel te laat. [verweerster, tevens verzoekster in de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken] heeft voorafgaand aan deze procedure geen enkel moment haar kant van het verhaal kunnen doen. Het beginsel van hoor wederhoor – dat ook door een goed werkgever in acht dient te worden genomen – is door de handelswijze van Flanderijn op grovelijke wijze veronachtzaamt. Verder is [verweerster, tevens verzoekster in de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken] niet in de gelegenheid is gesteld om haar gedrag – voor zover dat niet correspondeerde met het gedrag dat van een vestigingsmanager verwacht mocht worden – te verbeteren. Een schriftelijk vastgelegd verbetertraject ontbreekt geheel. Weliswaar staat vast dat in 2015 [verweerster, tevens verzoekster in de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken] een coaching heeft gevolgd onder leiding van [naam] , maar uit productie 62 bij verweerschrift maakt de kantonrechter op dat deze ‘coaching’ met name zag op de toekomst van [verweerster, tevens verzoekster in de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken] binnen Flanderijn tot haar pensionering en het rendabeler maken van de vestiging in Maastricht. Dat die ‘coaching’ was opgestart ter verbetering van het in deze procedure aan haar tegengeworpen gedrag en houding, blijkt niet uit die productie, noch anderszins.

Het verzoekschrift bestaat – naast de hiervoor reeds aangehaalde ‘opstapjes’, waarover later meer – louter uit veertien verklaringen van werknemers van Flanderijn, die na de ziekmelding van [verweerster, tevens verzoekster in de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken] op 23 januari 2017 over haar hebben geklaagd. Volgens Flanderijn zijn die verklaringen zo schokkend dat daaruit volgt dat [verweerster, tevens verzoekster in de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken] ernstig verwijtbaar heeft gehandeld. Er zou sprake zijn van een door haar gevoerd ‘schrikbewind’ en ‘terreur’. Pas na de ziekmelding van [verweerster, tevens verzoekster in de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken] hebben werknemers het aangedurfd om een boekje open te doen over de manier waarop zij misbruik heeft gemaakt van haar leidinggevende positie, waarbij zij haar personeel volledig heeft uitgebuit, aldus Flanderijn. Het ontbindingsverzoek is gebaseerd op dit ernstig verwijtbare gedrag van [verweerster, tevens verzoekster in de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken] .

De kantonrechter kan dit gedrag op geen enkele wijze rijmen met het haalbaarheidsonderzoek dat door [naam] , nota bene enkele maanden voor het open gaan van de ‘beerput’ nadat [naam deurwaarder 2] op de Maastrichtse ‘winkel’ kwam passen, is verricht. Weliswaar zijn bij dat haalbaarheidsonderzoek niet alle medewerkers in Maastricht gesproken, maar gelet op de genuanceerde bevindingen die [naam] aan de directie van Flanderijn heeft gerapporteerd en de inhoud van de gesprekken die zij voerde, zouden er tijdens die gesprekken toch zeker wel signalen van een dergelijk ‘schrikbewind’ van [verweerster, tevens verzoekster in de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken] naar voren moeten zijn gekomen. Dat is echter in het geheel niet het geval. In tegendeel: uit de hiervoor in rechtsoverweging 2.6 geciteerde passage uit het haalbaarheidsonderzoek komt het beeld naar voren van een bevlogen vestigingsmanager, die erg betrokken is bij haar werknemers. Daar zijn ook de vele foto’s van informele bijeenkomsten bij [verweerster, tevens verzoekster in de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken] en werknemers thuis die door [verweerster, tevens verzoekster in de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken] zijn overgelegd een bevestiging van. Ook anderszins is er in de periode voorafgaand aan dat haalbaarheidsonderzoek geen enkele productie of document overgelegd waaruit de door Flanderijn geschete gedragingen van [verweerster, tevens verzoekster in de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken] volgen. Iedere onderbouwing daarvan ontbreekt, zodat [verweerster, tevens verzoekster in de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken] – indien die verwijten terecht zijn – nimmer in de gelegenheid is gesteld om haar gedrag aan te passen en daar waar nodig te verbeteren.

Dat er sprake was van zo’n ‘angstcultuur’ dat geen enkele werknemer het heeft aangedurfd om vóór de ziekmelding van [verweerster, tevens verzoekster in de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken] daarover bij de directie in Rotterdam te klagen, gaat er bij de kantonrechter niet in. Uit de stukken blijkt dat er heel regelmatig collega’s van het hoofdkantoor (voor bijvoorbeeld audits) over de vloer in Maastricht kwamen. Voorts moesten de Maastrichtse medewerkers, zo blijkt eveneens uit de stukken, regelmatig in Rotterdam komen (bijvoorbeeld bij medewerkers van P&O om verlengingen van arbeidsovereenkomsten te formaliseren of het volgen van trainingen). Heeft geen enkele van die veertien werknemers – waarvan Flanderijn nu verklaringen in het geding heeft gebracht – het aangedurfd om signalen over het gedrag van [verweerster, tevens verzoekster in de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken] tijdens een van die ontmoetingen met ‘Rotterdam’ aan te kaarten? Een aantal van die verklaringen is nota bene afgelegd door (toegevoegd) gerechtsdeurwaarders. Vanwege die functie moeten zij toch in staat worden geacht om communicatief vaardig te zijn en stevig in de schoenen te staan. Maar ook zij hebben het niet aangedurfd om eerder aan de bel te trekken? En waarom, als die gedragingen van [verweerster, tevens verzoekster in de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken] echt zo ernstig zijn als Flanderijn wil doen geloven, zijn die pas eind januari/begin februari 2017 op tafel gekomen terwijl [verweerster, tevens verzoekster in de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken] al vanaf 1 mei 2011 leiding geeft aan de Maastrichtse vestiging?

Dat [verweerster, tevens verzoekster in de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken] door haar dochter (die inmiddels niet meer werkzaam is voor Flanderijn) aan te nemen en in korte tijd van junior tot senior medewerker incasso te promoveren verwijtbaar heeft gehandeld is evenmin komen vast te staan. Flanderijn heeft nagelaten om dit verder te concretiseren en te onderbouwen. Gelet op het voorgaande is dit ook niet het kernverwijt dat Flanderijn aan [verweerster, tevens verzoekster in de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken] maakt.

De conclusie uit het vorenstaande is dat niet gebleken is dat [verweerster, tevens verzoekster in de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken] verwijtbaar heeft gehandeld of nagelaten, zodat de e-grond niet is voldragen en dus geen redelijke grond voor ontbinding van de arbeidsovereenkomst oplevert.

Vervolgens dient de subsidiair door Flanderijn aangevoerde g-grond te worden beoordeeld. Deze grond luidt: “een verstoorde arbeidsverhouding, zodanig dat van de werkgever in redelijkheid niet kan worden gevergd de arbeidsovereenkomst te laten voortduren”. Blijkens de wetsgeschiedenis is deze grond pas vervuld als sprake is van een ernstig en duurzaam verstoorde arbeidsverhouding, die van dien aard is dat van de werkgever in redelijkheid niet langer te vergen is dat hij het dienstverband continueert (Kamerstukken II 2013/14, 33 818, nr. 3, p. 46).

Voor de vraag of sprake is van een voldragen g-grond, is in beginsel niet relevant aan wie te wijten is dat de verhoudingen verstoord zijn geraakt. Het gaat er dus in de eerste plaats om óf de verhoudingen ernstig en duurzaam zijn verstoord, niet door wie deze zijn verstoord. Op dit uitgangspunt is een uitzondering aan te nemen indien de werkgever een verstoring arbeidsverhouding heeft gecreëerd, met het enkele doel om een ontbinding van de arbeidsovereenkomst te forceren.

De verklaringen van de veertien werknemers zijn, zoals hiervoor is overwogen, onvoldoende om een ontbinding van de arbeidsovereenkomst op de e-grond te rechtvaardigen. Uit de hiervoor onder de e-grond weergegeven beoordeling, volgt dat de werkgever een verstoring van de arbeidsrelatie heeft willen creëren met het enkele doel om een ontbinding van de arbeidsovereenkomst te forceren. Daarvan is ook hier sprake, zodat het verzoek op de g-grond moet worden afgewezen. In dit verband weegt mee dat [verweerster, tevens verzoekster in de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken] naast vestigingsmanager tevens toegevoegd gerechtsdeurwaarder is en dat de door haar gewenste rehabilitatie het best bereikt kan worden door de arbeidsovereenkomst met Flanderijn in stand te laten en haar zo in staat te stellen ook die deurwaarderswerkzaamheden weer op te pakken (zodra zij weer volledig arbeidsgeschikt is). Ten slotte is weigering van een ontbinding van de arbeidsovereenkomst op de g-grond aangewezen nu [verweerster, tevens verzoekster in de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken] in haar verweerschrift, tevens houdende (voorwaardelijke) tegenverzoeken, en ter zitting expliciet heeft verzocht om terug te keren (zodra zij weer volledig arbeidsgeschikt is) als vestigingsmanager in Maastricht. De kantonrechter beseft terdege dat dit vanwege de inhoud en aard van de verklaringen van de veertien werknemers moeilijk zal zijn, maar daarmee nog niet onmogelijk. [verweerster, tevens verzoekster in de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken] is pas na de indiening van het ontbindingsverzoek geconfronteerd met die verklaringen. Vooralsnog heeft Flanderijn geen enkele inspanning verricht om de door haar veroorzaakte verstoring van de arbeidsrelatie weg te nemen. Voorafgaand aan haar ziekmelding op 23 januari 2017 was van een verstoring in ieder geval nog geenszins sprake: de verklaringen zijn afgelegd in een periode dat [verweerster, tevens verzoekster in de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken] gedurende langere tijd niet aanwezig was op de vestiging in Maastricht.

De arbeidsovereenkomst zal mitsdien ook niet op de g-grond worden ontbonden.

Uiteraard betekent voortzetting van de arbeidsovereenkomst dat ook de re-integratie van [verweerster, tevens verzoekster in de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken] in (vooralsnog) spoor 1 opgepakt dient te worden. Deze vordering wordt op hierna te bepalen wijze toegewezen. Zodra [verweerster, tevens verzoekster in de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken] weer volledig arbeidsgeschikt is om die functie te vervullen, zal Flanderijn haar wederom als vestigingsmanager in Maastricht aan de slag moeten laten gaan. Een en ander op straffe van verbeurte van een dwangsom, die op hierna te bepalen wijze wordt gemaximeerd.

Deze vordering is niet toewijsbaar. Het betoog dat [verweerster, tevens verzoekster in de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken] er gerechtvaardigd op mocht vertrouwen dat de leaseauto ook tijdens haar ziekte mocht blijven gebruiken houdt geen stand. In de toepasselijke lease-regeling is namelijk in art. 13.2.E opgenomen dat het gebruiksrecht van een leaseauto eindigt of kan worden opgeschort wanneer de medewerker vier weken arbeidsongeschikt is. Dat Flanderijn er voor heeft gekozen om de leaseauto later dan in de lease-regeling is voorgeschreven bij [verweerster, tevens verzoekster in de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken] heeft laten ophalen, maakt nog niet dat [verweerster, tevens verzoekster in de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken] er gerechtvaardigd op mocht vertrouwen dat zij die leaseauto gedurende haar hele periode van arbeidsongeschiktheid wegens ziekte zou mogen blijven gebruiken.

Deze bonus ziet over het gehele jaar 2016 en is opgebouwd in de periode voorafgaand aan de (tweede) ziekmelding van [verweerster, tevens verzoekster in de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken] in 2017. Dat [verweerster, tevens verzoekster in de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken] aanspraak kan maken op een bonus over 2016 op grond van de binnen Flanderijn geldende bonusregeling staat vast. Flanderijn zal dan ook worden veroordeeld om die bonus uit te betalen aan [verweerster, tevens verzoekster in de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken] , onder overlegging van een berekening. Voor toewijzing van de wettelijke verhoging bestaat geen aanleiding, nu [verweerster, tevens verzoekster in de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken] niet eerder te kennen heeft gegeven aanspraak te maken op die bonus over geheel 2016.

Een redelijke uitleg van de in art. 13 van de arbeidsovereenkomst neergelegde onkostenvergoeding brengt mee dat die onkostenvergoeding niet verschuldigd is tijdens een (langdurige) periode van ziekte wanneer de hier bedoelde onkosten dus niet door de werknemer worden gemaakt. Deze vordering van € 115,00 netto per maand wordt afgewezen.

Deze vorderingen zijn ingesteld onder de voorwaarde dat de tussen partijen gesloten arbeidsovereenkomst tussen partijen wordt ontbonden. Nu die ontbinding wordt afgewezen, wordt aan de beoordeling van deze subsidiair ingestelde vorderingen niet toegekomen.

Ook voor wat betreft deze vordering geldt dat [verweerster, tevens verzoekster in de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken] uit het enkele feit dat Flanderijn langer dan in de arbeidsvoorwaarden (eerste 26 weken 100%, daarna 70%) strikt genomen is voorgeschreven 100% van het loon tijdens ziekte heeft doorbetaald, er niet gerechtvaardigd op mocht vertrouwen dat zij 100% van het loon gedurende ziekte zou blijven ontvangen. Deze vordering – met inbegrip van alle nevengevorderde emolumenten – wordt afgewezen. De kantonrechter gaat ervan uit dat Flanderijn de heffingsfacturen van KBvG voor haar rekening blijft nemen, zoals zij dat gedurende het gehele dienstverband (en lidmaatschap van de KBvG) van [verweerster, tevens verzoekster in de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken] ook gedaan heeft. Voor een afzonderlijke veroordeling daartoe van Flanderijn bestaat thans geen noodzaak.

Tussen partijen staat vast dat [verweerster, tevens verzoekster in de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken] als bestuurder van Flanderijn en [naam verweerster] Gerechtsdeurwaarders B.V. in Maastricht in het register van de Kamer van de Koophandel is ingeschreven. Uit een overgelegde e-mail van [naam directeur] (directeur Flanderijn) die als productie 78 bij verweerschrift is overgelegd, heeft hij als volgt geantwoord:

Re-integratie in spoor 1 betekent – uiteraard – ook dat [verweerster, tevens verzoekster in de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken] weer toegang krijg tot haar e-mailaccount, haar agenda en haar (gearchiveerde) bestanden. Aangezien de kantonrechter uit de opmerking van Flanderijn onder punt 40 van haar pleitnota opmaakt dat Flanderijn daaraan mogelijk geen medewerking zal verlenen, zal hij Flanderijn daartoe op hierna te bepalen wijze veroordelen. De dwangsom zal daarbij in hoogte worden gemaximeerd.

In deze beschikking zijn, behoudens de bonus over geheel 2016, geen vergoedingen of loonbetalingen toegewezen, zodat de wettelijke rente daarover ook niet kan worden toegewezen. Nu niet is gesteld wanneer die bonus over geheel 2016 opeisbaar is geworden, zal de wettelijke rente daarover niet worden toegewezen.

[verweerster, tevens verzoekster in de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken] maakt aanspraak op vergoeding van de daadwerkelijk gemaakte kosten van rechtsbijstand.

De kantonrechter kan in plaats van het liquidatietarief de werkelijk gemaakte proceskosten toewijzen, maar alleen in ‘buitengewone omstandigheden’, waarbij dient te worden gedacht aan misbruik van procesrecht en onrechtmatige daad. Daarvan is pas sprake als de indiening van het verzoekschrift, gelet op de evidente ongegrondheid daarvan, in verband met de betrokken belangen van de wederpartij achterwege had behoren te blijven. Hiervan kan eerst sprake zijn als verzoekster of eiseres haar verzoek of vordering baseert op feiten en omstandigheden waarvan zij de onjuistheid kende dan wel behoorde te kennen of op stellingen waarvan zij op voorhand moest begrijpen dat deze geen kans van slagen hadden. Bij het aannemen van misbruik van procesrecht of onrechtmatig handelen door het aanspannen van een procedure past terughoudendheid, gelet op het recht op toegang tot de rechter dat mede gewaarborgd wordt door artikel 6 EVRM (HR 15 september 2017, ECLI:NL:HR:2017:2360). [verweerster, tevens verzoekster in de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken] heeft onvoldoende feiten of omstandigheden gesteld die meebrengen dat sprake is van evidente ongegrondheid van het door Flanderijn ingediende verzoekschrift. Het verzoek is namelijk op veertien verklaringen gebaseerd, die weliswaar door de kantonrechter te licht zijn bevonden, maar dat maakt dat verzoek daarmee nog niet evident ongegrond. Rechtsoverweging 3.5.2. van de New Hairstyle-beschikking van de Hoge Raad van 30 juni 2017 (ECLI:NL:HR:2017:1187) kan zonder nadere toelichting evenmin tot een ander oordeel leiden. Dit verzoek van [verweerster, tevens verzoekster in de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken] wordt afgewezen.

De enkele omstandigheid dat het UWV op 20 november 2017 heeft geoordeeld dat de door Flanderijn verrichtte re-integratie inspanningen onvoldoende zijn, maakt nog niet dat die kosten voor het aanvragen van dat oordeel voor rekening van Flanderijn komen. Deze kosten komen niet voor vergoeding in aanmerking, nu [naam verweerster] ervoor heeft gekozen om dat oordeel aan te vragen.

Flanderijn dient als de overwegend in het ongelijk gesteld partij te worden veroordeeld tot betaling van de proceskosten ((in het verzoek en de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken)). Die proceskosten worden aan de zijde van [verweerster, tevens verzoekster in de (deels voorwaardelijke) tegenverzoeken] tot op heden begroot op
€ 400,00 aan salaris gemachtigde.

De nakosten zijn op hierna in het dictum te bepalen wijze toewijsbaar, evenals de wettelijke rente daarover.