De voorzieningenrechter gaat in dit kort geding uit van de volgende voorlopig vaststaande feiten.
2.1.
Vitak is een bedrijf dat medische apparatuur ontwikkelt en op de markt brengt. Vitak brengt thans op de markt het apparaat de StiffnoGraph (hierna, ook in citaten, “de stiffnograph”). Met de stiffnograph kan aan de hand van een vingermeting informatie over de mate van verstijving van bloedvaten worden verzameld. De exclusieve distributeur van de stiffnograph is Vitals, een groothandel in voedingssupplementen en aanverwante artikelen.
2.2.
Het e-mailbericht van [gedaagde sub 3] van 2 nov. 2017 om 00:47 (productie 2 inleidende dagvaarding) houdt in, voor zover relevant:
“Geachte heer [naam 1] ,
Ik heb contact met [naam directeur] van Vitals (cc) (…)
Ik lees graag hoe u de metingen van een stiffnograph in een vinger kunt doortrekken naar het lichaam als geheel.
Mijn huidige kennis is dat elasticiteit - en verkalking en vernauwing - van kleine aderen rondom het hart en richting de brein zich erg anders ontwikkelen dan in de periferie.
De informatie die ik t.n.t. online zie over uw product doet vermoeden dat alle aderen in één lichaam hetzelfde ontwikkelen en dat lijkt mij misleidend, gevaarlijk ook.”
2.3
Op bij e-mailbericht van dhr. [naam 2] namens Vitak aan [gedaagde sub 3] gestelde vragen, antwoord [gedaagde sub 3] bij e-mailbericht van 2 nov. 2017, at 5:57 pm, voor zover relevant (eveneens productie 2 dagvaarding):
“(…)
Een bloedhekel aan foute vitaminebedrijven die steeds een nieuwe dingetje of testje pakken om supplementen te kunnen aansmeren.
(…)
Ik vind geen enkel onderbouwende studies maar ik leer graag bij.
(…)
De registratie in groep 5 is alleen logisch als je K2 supplementen zelf wilt verkopen.
Wel vind ik overal online dit soort onzin notabene met een potje Vitals K2: (…)
Wat mij betreft faciliteert de Universiteit van Maastricht dit soort ongein en moet deze Dhr [naam 3] door IGZ voor de rechter worden gehaald! (…)
Vitals verkoopt aan alternatieve therapeuten en niet artsen.
Hun tekst heeft een hoge Silvia Millicam gehalte, waarmee ik bedoel dat therapeuten in staat worden gesteld om te doktoren. De claim lijkt me vergezocht. (…)”.
2.4
Het e-mailbericht van dhr. [naam 2] namens Vitak 2 Nov. 2017, at 8:37 pm, houdt in, voor zover relevant (eveneens productie 2 dagvaarding):
“Geachte heer [gedaagde sub 3] ,
Bedankt voor uw emotionele reactie.
Als u van mening bent dat VitaK op haar website, het handboek en de verpakking van stiffnograph foute zaken vermeld heeft dan moet u met een duidelijke en concrete zaken c.q. voorbeelden komen. (…)
Ons product is gebaseerd op basis van vele onderzoeken, [naam 1] index en een patentaanvraag.
(…)
Trouwens, mag ik u informeren dat Vitak een onderneming (spin-off) van de UM is. VitaK is geen UM.
(…)
Ik wens u een fijne dag toe en heel veel succes met verkoop van uw afslank pilletjes.”.
2.6
Het e-mailbericht van [gedaagde sub 3] van 2 november 2017 13:02 verzonden aan [naam 2] en cc gestuurd aan Rens Jan Kramer, [naam directeur] , [naam 4] , [naam 5] en [naam 1] houdt in, voor zover relevant (eveneens productie 2 dagvaarding):
“Het wordt steeds grappiger.
Ik zie alleen misleidende teksten omtrent uw apparaat in een email van Vitals Voedingssupplementen BV.
(…)
Mijn motivatie is dat iemand met verkalking van de aderen niet moet terecht komen bij een therapeut met een apparaatje en K2 pillen.
Dat is zeer gevaarlijk en maatschappelijk uitermate onwenselijk.
(…)
U heeft het fundamentele onderzoek van Prof [naam 1] een eigen wending gegeven.
Zonder inhoudelijke reactie van uw zijde (…) kunt uw vanuit gaan dat ik IGZ en VWS/VWA zal inlichten (…)”.
2.7
Het e-mailbericht van [gedaagde sub 3] van 6 november 2017 om 07:24:50 aan [naam directeur] van Vitals houdt in, voor zover relevant (productie 16 Vitak):
“[naam directeur] ,
I wish you personally only the best (…)
But this is a time for blunt feedback:
(…)
Again and again you seek with Vitals to give therapists the option to play doctor.
This is ethically wrong
.
(…)
* The claims Vitals makes for the stiffnograph are definitely misleading
* The stiffnograph should only be used by qualified and trained people within a medical setting (…)”.
2.8
Het e-mailbericht van [gedaagde sub 3] van 20 februari 2018 01:10 aan Kramer, de raadsman van Vitak houdt in, voor zover relevant (productie 18 Vitak):
“(…)
N.a.v. uw laatste email (6/11/2017) heb ik geen acties ondernomen (…) vooral omdat (…) vitaminebedrijf VITALS tegelijkertijd zijn reclameteksten heeft verbeterd (…)
Uw cliënt was/is(?) wel misleidend bezig maar dat is een zaak voor de overheid (VWS), had ik besloten. Ik heb sinds begin-november niet verder naar gekeken.
(…)
Let op, word ik op kosten gejaagd (…) dan zal ik het dossier met mijn aantekeningen weer opentrekken en de boel scannen en gelijk alsnog sturen naar VWS en de dagbladen. (…)
Kijk ook naar mijn Linkedln: ik heb 5834 volgers, (…)
Onze blogs hebben soms ook een groot bereik (…)”.
2.9
De aangetekende brief van [gedaagde sub 1] van 15 november 2017 aan Universiteit Maastricht t.a.v. Prof. Dr. [naam 6] en Prof. Dr. [naam 7] inzake stiffnograph (productie 7 bij inleidende dagvaarding) houdt in, voor zover relevant:
“(…)
Ik vertegenwoordig belanghebbenden in de gezondheidszorg.
Mijn cliënten namen in (…) het blad ‘Natuurlijke & Integrale Gezondheidszorg’ kennis van de bijgevoegde advertentie van Vitals Voedingssupplementen B.V. In deze advertentie wordt reclame gemaakt voor de stiffnograph. Het apparaat is ontwikkeld door VitaK B.V., ook wel handelend onder de naam VitaK Innovation in Life Science, onder leiding van Prof. Dr. [naam 1] , verbonden aan de Universiteit Maastricht. Alle aandelen van VitaK B.V. Worden gehouden door UniVenture B.V. De enig aandeelhouder van UniVenture B.V. is de
Universiteit Maastricht.
Volgens de advertentie zou de StiffnoGraph de elasticiteit van de bloedvaten, de zuurstofsaturatie en de hartslag kunnen meten. Dankzij dit apparaat zou men via een
vingermeting eenvoudig de conditie van de vaten (de mate van verkalking en verstijving) kunnen vaststellen en de effectiviteit van de behandelingen en veranderingen in leefstijl kunnen monitoren De technologie van de stiffnograph is kennelijk gebaseerd op het principe van versnelde plethysmografie. Dit wil zeggen dat de volumeverandering van de vaten wordt gemeten. De hartslag creëert een drukgolf en hierdoor pulseert de bloedvaatwand. Hoe minder de puls, hoe stijver de bloedvaten zouden zijn. De stiffnograph is bedoeld voor gebruik door professionals in de gezondheidszorg. zoals huisartsen. orthomoleculair geneeskundigen, sportartsen, alternatieve artsen, fysiotherapeuten, diëtisten, ed.
Aangezien VitaK B.V. samenwerkt met de Universiteit Maastricht wijs ik u op de onjuiste en misleidende inhoud van de advertentie en de daarin gepretendeerde werking van de stiffnograph. De gronden worden hieronder kort uiteengezet:
- VitaK B.V. en in het verlengde daarvan Prof. Dr. [naam 1] stellen ten onrechte uitvinder en ontwikkelaar te zijn van de in de advertentie genoemde technologie. De technologie bestond al onder de naam SphygmoCor® en is door Vitak B.V. simpelweg gekopieerd:
- de stiffnograph is niet in staat om de dikte, althans de stevigheid van de bloedvaatwanden in de arm van een patiënt te meten. Als gevolg daarvan kan de stiffnograph ook niet de mate van aderverkalking en -verstijving meten;
- de advertentie insinueert dat de conditie van de vaten en de toestand van hart en vaatziekten kunnen worden vastgesteld door het meten van de pulsaties van de bloedstroom in de kleine bloedvaatjes van de huid bij de vingertop Dit is een zeer onverantwoorde stelling. In meer dan 90% van de gevallen waar het vasculaire systeem faalt, is de oorzaak gelegen bij de kransslagaders. Deze bevinden zich op een halve meter afstand van de arm en de vingertoppen. Er is geen verband tussen de mate van aderverkalking in de arm en de
kransslagaders van een patiënt, waardoor het meten van deze pulsaties niet kan leiden tot de vaststelling van de toestand van hart- en vaatziekten.
De inhoud van de advertentie is onverantwoord en gewoonweg gevaarlijk voor de maatschappij. Deze beweringen worden onder meer gedaan aan natuurgeneeskundige artsen in heel Nederland, waardoor zij op basis van deze onjuiste informatie onjuiste en ongefundeerde stellingen innemen bij hun patiënten. Als gevolg hiervan bieden zij onnodige therapieën aan de patiënten aan en bestaat er het risico dat de patiënten bij bestaande hart- en vaatziekten niet worden doorverwezen. Aan de advertentie liggen bedrijfseconomische motieven ten grondslag.
Ik vertrouw erop dat u, als een gerenommeerde wetenschappelijke instelling, onverwijld het nodige zal doen om deze situatie op te lossen, waaronder in ieder geval het terugroepen van de bijgevoegde advertentie.
Daarnaast menen mijn cliënten dat het de verantwoordelijkheid is van de Universiteit Maastricht om een onderzoek in te stellen naar de bedrijfsactiviteiten van haar dochteronderneming VitaK. Zij gaan er vooralsnog van uit dat (het bestuur van) de Universiteit Maastricht hoegenaamd niet bekend is met de inhoud van de advertentie, waarin de naam en reputatie van de Universiteit Maastricht in verband gebracht wordt met onwetenschappelijke en onverantwoordelijke stellingen betreffende de werking van het aangeboden apparaat.
Ten slotte wijs ik u erop dat het bedrijf dat VitaK als zakenpartner heeft gekozen, Vitals
B.V., indirect, zonder enige wetenschappelijke onderbouwing, voedingssupplementen aanbiedt voor de behandeling van patiënten met ernstige gezondheidsproblemen, zoals ‘hart- en vaatziekten’, ‘diabetici’ en ‘nierpatiënten’. In deze reclamecampagne wordt de Universiteit Maastricht indirect gebruikt om deze ongefundeerde beweringen geloofwaardig te maken.
Aangezien deze marketingcampagne komend weekend gelanceerd wordt, geef ik u in overweging om onverwijld het nodige te doen om de volksgezondheid - en de reputatie van de Universiteit Maastricht - te beschermen.
Ik verzoek u mij op de hoogte stellen van de door u genomen maatregelen, zodat wij niet gedwongen zullen zijn om de NVWA c.q. de Nederlandse overheid te informeren.”.
2.10
Nadat [gedaagde sub 1] tijdens de mondelinge behandeling heeft verklaard dat [gedaagde sub 3] niet één van de “belanghebbenden in de gezondheidszorg” is die hij, [gedaagde sub 1] , vertegenwoordigt met zijn brief van 15 november 2017 (productie 7 dagvaarding), heeft Vitak verklaard dat er bij dit geding vanuit kan worden gegaan dat er geen voor dit geding relevante verbanden bestaan tussen [gedaagde sub 3] en [gedaagde sub 1] .