Uitspraken

De vordering van de officier van justitie

De officier van justitie heeft gevorderd aan de verdachte op te leggen een gevangenisstraf voor de duur van 18 maanden waarvan 6 maanden voorwaardelijk met aftrek van voorarrest overeenkomstig artikel 27 van het Wetboek van Strafrecht. Aan de voorwaardelijke straf dient een proeftijd van 2 jaar te worden verbonden. Daarnaast heeft de officier van justitie gevorderd om aan verdachte een rijontzegging voor de duur van 60 maanden op te leggen.

Het standpunt van de verdediging

De raadsman heeft de rechtbank verzocht om aan verdachte een deels voorwaardelijke gevangenisstraf op te leggen, waarbij het onvoorwaardelijk strafdeel gelijk is aan de duur van het voorarrest. Ten aanzien van de duur van de door de officier van justitie geëiste rijontzegging, heeft de raadsman zich gerefereerd aan het oordeel van de rechtbank.

Het oordeel van de rechtbank

Bij de bepaling van de op te leggen straf is gelet op de aard en ernst van hetgeen bewezen is verklaard, op de omstandigheden waaronder het bewezenverklaarde is begaan en op de persoon van de verdachte, zoals een en ander uit het onderzoek ter terechtzitting naar voren is gekomen.

Verdachte is op 23 juni 2019 betrokken geweest bij een verkeersongeval met dodelijke afloop. Hij is met zijn auto met extreem hoge snelheid door rood licht gereden en heeft daarbij [slachtoffer] op haar fiets aangereden. Enkele uren later is zij aan haar verwondingen overleden.

Door het verkeersgedrag van verdachte is onherstelbaar leed toegebracht aan de nabestaanden van [slachtoffer] . Uit de ter terechtzitting voorgelezen slachtofferverklaring van de moeder van [slachtoffer] blijkt dat [slachtoffer] midden in het leven stond. Wel was [slachtoffer] altijd angstig in het verkeer, wat maakte dat zij ontzettend voorzichtig was in het verkeer. Haar voorzichtigheid heeft haar echter niet kunnen behoeden voor de ernstige verkeersfouten van verdachte. Zij heeft door zijn fouten het leven gelaten en de moeder van [slachtoffer] en haar zusje hebben afscheid moeten nemen van haar dochter en oudere zus. De rechtbank rekent dit verdachte zeer zwaar aan, hetgeen zijn weerslag vindt in de aard en hoogte van de op te leggen straf. De rechtbank is zich er desondanks van bewust dat geen enkele straf recht zal doen aan het gemis van [slachtoffer] dat haar moeder, zusje, familie, vrienden en vriendinnen nog hun leven lang zullen ervaren.

De rechtbank heeft bij het bepalen van de straf acht geslagen op de oriëntatiepunten voor straftoemeting van het LOVS. De oriëntatiepunten gaan voor het veroorzaken van een verkeersongeval in de zin van artikel 6 WVW 1994, waarbij sprake is van een dodelijke afloop en een zeer hoge mate van schuld (waar naar het oordeel van de rechtbank sprake van is), uit van een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van de duur van 8 maanden in combinatie met een rijontzegging voor de duur van 3 jaar.

Uit het uittreksel justitiële documentatie d.d. 15 september 2020 blijkt dat verdachte vóór het ongeval eerder een strafbeschikking opgelegd heeft gekregen voor het te hard rijden binnen de bebouwde kom. Destijds heeft verdachte verklaard dat hij dacht dat hij buiten de bebouwde kom reed en ook nu heeft verdachte dit verklaard. De rechtbank neemt het verdachte bijzonder kwalijk dat hij ongeveer anderhalf jaar later precies dezelfde fout maakt, maar ditmaal met zeer grote en ernstige gevolgen. Dat werkt strafverzwarend. Wat de rechtbank ook in strafverzwarende zin meeweegt is het feit dat verdachte beroepschauffeur is. Verdachte weet, mede door zijn opleiding, als geen ander wat de gevaren en gevolgen van onvoorzichtigheid in het verkeer kunnen zijn. De rechtbank maakt zich ernstig zorgen over de slechte houding van verdachte in het verkeer. Verdachte lijkt geen oog te hebben voor de geldende verkeersregels. Verdachte moet zich beseffen dat met het hebben van een rijbewijs ook verantwoordelijkheden komen en dat zijn rijgedrag niet alleen consequenties heeft voor zichzelf, maar ook voor andere weggebruikers. Tot slot weegt in strafverzwarende zin mee dat verdachte de plaats van het ongeval heeft verlaten zonder zich te bekommeren om [slachtoffer] .

De rechtbank houdt daarnaast rekening met het reclasseringsadvies van 9 september 2020. De reclassering heeft gezien de leeftijd van verdachte bezien of er redenen waren om het jeugdstrafrecht toe te passen. Hier bleken geen doorslaggevende redenen voor te zijn en dus heeft de reclassering, net als de psycholoog Labrijn, geadviseerd om het volwassenstrafrecht toe te passen. De reclassering heeft verder geadviseerd tot oplegging van een straf zonder bijzondere voorwaarden.

Uit het advies van de reclassering en de verklaring van verdachte ter zitting is gebleken dat verdachte na het ongeval last had van nachtmerries en dat hij is verwezen naar een psycholoog. Verdachte heeft gesprekken gehad met een psycholoog en EMDR-therapie gevolgd. Ter zitting heeft verdachte spijt betuigd en er blijk van gegeven begrip te hebben voor het leed dat het ongeval voor de nabestaanden heeft veroorzaakt. Verdachte is zelf op jongere leeftijd zijn broer verloren aan een auto-ongeluk. Dit werkt niet strafverzwarend of strafverlagend.

Verdachte heeft ter zitting aangevoerd dat pas na het ongeluk is gebleken dat hij slaapapneu heeft. Nu verdachte ook ter zitting heeft verklaard goed uitgerust te zijn gaan rijden, werkt dit verder niet strafverlagend.

De rechtbank zal de verdachte alles afwegende een gevangenisstraf voor de duur van 15 maanden waarvan 5 maanden voorwaardelijk met een proeftijd van 2 jaar met aftrek van het voorarrest opleggen. Daarnaast zal de rechtbank aan de verdachte een ontzegging van de bevoegdheid motorrijtuigen te besturen opleggen voor de duur van 5 jaar. Hoewel een langdurende rijontzegging wordt opgelegd, is de rechtbank van oordeel dat een voorwaardelijk deel van de gevangenisstraf op zijn plaats is, nu verdachte ervan doordrongen moet zijn dat hij zich aan alle regels moet houden.

De vordering van de benadeelde partij

De volgende personen hebben zich in de strafzaak gevoegd als benadeelde partijen:

[naam moeder] (zijnde de moeder van [slachtoffer] ) vordert een schadevergoeding van in totaal € 25.000,00 ter zake van feit 1. Deze vordering bestaat uit de volgende posten:

Het standpunt van de officier van justitie

De officier van justitie heeft zich op het standpunt gesteld dat de vorderingen van de benadeelde partijen [naam moeder] en [naam zus] volledig toewijsbaar zijn. Ook de vordering van benadeelde partij [naam benadeelde] is volgens de officier van justitie volledig toewijsbaar, hoewel zij niet in een nauwe, affectieve relatie stond tot het slachtoffer. De officier van justitie heeft daarbij verwezen naar jurisprudentie van de Hoge Raad.13 De officier van justitie heeft tevens verzocht om ten aanzien van alle vorderingen de wettelijke rente en de schadevergoedingsmaatregel op te leggen.

Het standpunt van de verdediging

De raadsman heeft zich ten aanzien van de vorderingen van [naam moeder] en [naam zus] gerefereerd aan het oordeel van de rechtbank. Ten aanzien van de vordering van benadeelde partij [naam benadeelde] heeft de raadsman zich op het standpunt gesteld dat deze dient te worden afgewezen, omdat geen sprake is van een nauwe affectieve band tussen de benadeelde partij en het slachtoffer. De raadsman heeft daarbij verwezen naar jurisprudentie.14 De benadeelde partij [naam benadeelde] komt daarom volgens de raadsman niet in aanmerking voor shockschade. Ook heeft de raadsman aangevoerd dat het causaal verband tussen de door [naam benadeelde] gevorderde schade en het verkeersongeluk niet kan worden aangetoond. [naam benadeelde] is namelijk al eens eerder behandeld voor andere klachten en heeft daar ook EMDR-therapie voor gehad. De raadsman heeft betwist dat er sprake is van een in de psychiatrie erkend ziektebeeld en dat dat ziektebeeld is veroorzaakt door de confrontatie met de gevolgen van het verkeersongeluk. De vordering dient te worden afgewezen, dan wel niet-ontvankelijk te worden verklaard.

Benadeelde partijen [naam moeder] en [naam zus] (feit 1)

Affectieschade

Zowel [naam moeder] als [naam zus] hebben affectieschade gevorderd.

Affectieschade betreft immateriële schade die bestaat uit het verdriet dat en de pijn die is veroorzaakt doordat een persoon waarmee men een affectieve band heeft, ernstig gewond raakt of overlijdt. Aanspraak op vergoeding van immateriële schade bestaat evenwel slechts indien en voor zover de wet op vergoeding hiervan recht geeft. Vergoeding van affectieschade viel tot vorig jaar buiten de wettelijke regelingen. Om vergoeding van affectieschade mogelijk te maken, moest er dan ook een wettelijke grondslag komen en daartoe is per 1 januari 2019 de wet gewijzigd. De wetgever heeft daartoe in artikel 6:108 lid 3 BW bepaald dat een beperkte kring van naasten aanspraak mag maken op affectieschade. In lid 4 word gedefinieerd wie als naaste hebben te gelden, waaronder in ieder geval een ouder (sub c). Broers en zussen worden niet genoemd. Onder sub g is echter een zogenoemde hardheidsclausule opgenomen, voor personen die in een zodanig nauwe persoonlijke nauwe relatie tot de overledene staan, dat uit de eisen van redelijkheid en billijkheid voortvloeit dat zij als naaste worden aangemerkt. Als voorbeeld in de Memorie van Toelichting wordt gegeven broers en zussen die langdurig samenwonen en voor elkaar zorgen. De rechtbank stelt vast dat [naam moeder] , als moeder, tot de kring van gerechtigden behoort en aldus een wettelijk recht heeft op vergoeding van affectieschade. De rechtbank is ook van oordeel dat [naam zus] recht heeft op vergoeding van affectieschade. [naam zus] en haar overleden zus [slachtoffer] zijn samen opgegroeid en schelen nog geen drie jaar in leeftijd. Zij hadden een sterke band, die werd versterkt toen hun vader overleed. Tot aan het overlijden van haar zus heeft [naam zus] in hetzelfde huis gewoond. De rechtbank is van oordeel dat sprake is van een zodanige nauwe persoonlijke relatie tot de overledene [slachtoffer] dat uit de eisen van redelijkheid en billijkheid voortvloeit dat [naam zus] voor toekenning van een schadevergoeding als naaste in de zin van art 6:108 lid 3 BW moet worden aangemerkt.

Door de verdediging is noch het bestaan noch de hoogte van de vorderingen van genoemde personen betwist.

De rechtbank zal deze vorderingen dan ook toewijzen, voor zover zij betrekking hebben op affectieschade.

Shockschade

Door [naam moeder] is naast affectieschade ook shockschade gevorderd. Shockschade is een vorm van immateriële schade voor nabestaanden. Onder shockschade wordt geestelijk letsel verstaan, dat voortvloeit uit een hevige emotionele schok, teweeggebracht door de directe waarneming van een ongeval of misdrijf dat een naaste overkomt of de directe confrontatie met de ernstige gevolgen ervan. In dat geval is er namelijk sprake van aantasting in de persoon (van de nabestaande zelf) en dat valt onder de reikwijdte van artikel 6:106 BW. Er moet dan wel sprake zijn van een in de psychiatrie erkend ziektebeeld. [naam moeder] heeft aangevoerd dat zij, als moeder, een affectieve relatie had met haar overleden dochter, dat is voldaan aan het confrontatievereiste en dat sprake is van een in de psychiatrie erkend ziektebeeld. [naam moeder] wordt namelijk behandeld voor PTSS. Dit wordt ondersteund door een verslag van haar psycholoog.

De rechtbank zal dit deel van de vordering van [naam moeder] - dat niet is betwist - dan ook toewijzen.

Benadeelde partij [naam benadeelde] (feit 1)

[naam benadeelde] heeft shockschade gevorderd.

De rechtbank sluit wat betreft de criteria voor de toekenning van shockschade aan bij de vaste jurisprudentie van de Hoge Raad. Volgens de Hoge Raad zal toekenning van shockschade zich met name kunnen voordoen indien sprake is van een nauwe en affectieve relatie.

De rechtbank constateert dat tussen [naam benadeelde] en de overleden [slachtoffer] geen sprake was van een nauwe en affectieve relatie. Zij kende [slachtoffer] niet, maar kwam ter plaatse om eerste hulp te verlenen. Hoewel de rechtbank het meer dan voorstelbaar acht dat [naam benadeelde] door de confrontatie met de ernstige gevolgen van het verkeersongeluk een hevige emotionele shock heeft gekregen, zal de rechtbank de gevorderde shockschade niet toewijzen, omdat er geen nauwe en affectieve relatie was met het slachtoffer. De rechtbank acht het van belang om terughoudend te zijn bij het toewijzen van deze specifieke categorie van schade en vindt het niet wenselijk om deze uit te breiden tot alle verkeersdeelnemers die met de ernstige gevolgen van heftige verkeersongevallen worden geconfronteerd wanneer zij eerste hulp verlenen.

De rechtbank zal de vordering dan ook in zijn geheel niet-ontvankelijk verklaren.

Conclusie

De rechtbank zal aan [naam moeder] in totaal € 25.000,00 toewijzen en aan [naam zus] € 17.500,00.

Algemeen

Verdachte is naar burgerlijk recht aansprakelijk voor deze schades. De rechtbank zal de verdachte veroordelen in de kosten van het geding door de benadeelde partijen ten behoeve van de tenuitvoerlegging van deze uitspraak en de invordering van voormelde bedragen gemaakt, tot heden begroot op nihil.

Schadevergoedingsmaatregel

De rechtbank zal per benadeelde partij tevens aan verdachte de schadevergoedingsmaatregel ex artikel 36f van het Wetboek van Strafrecht opleggen. Over de te vergoeden schade is wettelijke rente verschuldigd met ingang van 23 juni 2019 tot aan de dag der algehele voldoening.