Uitspraken

[verwerende partij in het verzoek, verzoekende partij in het (voorwaardelijk) tegenverzoek] , geboren op [geboortedatum] 1973, is op 8 mei 2017 bij de Staat - meer in het bijzonder bij de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) - in dienst getreden en vervult sinds

1 januari 2019 de functie van [functie] bij de [naam PI] tegen een salaris van € 3.190,29 bruto per maand, exclusief vakantiebijslag en overige emolumenten. In het verleden is [verwerende partij in het verzoek, verzoekende partij in het (voorwaardelijk) tegenverzoek] ook reeds voor DJI werkzaam geweest.

Op 1 januari 2020 is de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren van kracht geworden en is de ambtelijke aanstelling van [verwerende partij in het verzoek, verzoekende partij in het (voorwaardelijk) tegenverzoek] omgezet in een arbeidsovereenkomst.

Op de arbeidsovereenkomst is van toepassing de CAO Rijk 2020, evenals de Ambtenarenwet 2017 en de gedragscode Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI).

In de gedragscode DJI (productie 21 verzoekschrift) is onder de kernwaarde respect onder het kopje ‘geweldsincidenten met justitiabelen’ het volgende opgenomen:

“Als vakman of -vrouw heb je geleerd conflicten te voorkomen en ze professioneel op te lossen. Dat betekent onder meer: de situatie onder controle krijgen en houden, tot op zekere hoogte begrip tonen en vooral met argumenten proberen te overtuigen. Pas als er echt geen andere - lees verbale - mogelijkheden zijn kun je volgens de geldende instructies gebruik maken van (gewelds)middelen. Stem je gedrag af op de omvang van het conflict, zo voorkom je dat een functionele ingreep ontaardt in een strafbaar geweldsdelict.

Overigens: bedreiging en intimidatie, zoals seksuele toespelingen maken, of stelselmatig negeren, zijn ook vormen van geweld. DJI staat niet toe dat medewerkers geweld gebruiken. Niet onderling, niet tegenover justitiabelen en ook niet in je privé-tijd. Uitzondering op deze regel is het geweld volgens de geweldsinstructie van de inrichting of dienst om jezelf te verdedigen of om een situatie onder controle te krijgen.”

Onder de kernwaarde betrouwbaarheid is onder het kopje ‘verstrekken van foutieve informatie’ het volgende opgenomen:

“Betrouwbaarheid bevordert de kwaliteit van het werk, de veiligheid en de werksfeer. Daarin speel jij een grote rol door altijd de juiste personen op de juiste wijze te informeren. Het opzettelijk verstrekken van onjuiste of gemanipuleerde informatie wordt niet getolereerd, evenals het opzettelijk verzwijgen van informatie waarvan je redelijkerwijs kunt aannemen dat dit voor een collega of de dienst belangrijk is.”

Onder de kernwaarde professionaliteit is het volgende opgenomen:

“Professionaliteit is je werk bekwaam doen, je houden aan de regels en je collega’s helpen zich ook aan de regels te houden. Professionaliteit is correct gebruik maken van de middelen die de dienst je ter beschikking stelt. Op de juiste manier omgaan met justitiabelen, maar ook met collega’s getuigt eveneens van professionaliteit. Hier spelen vakkennis en inzicht een belangrijke rol. Professioneel omgaan met deze bijzondere dilemma’s, vereist moreel vakmanschap. Dit soort vakmanschap is een ander vakmanschap dan het praktische vakmanschap. Het is om te beginnen erkennen dat er aan veel handelingen en gedragingen bij DJI een ethische kant zit. Vervolgens hier eerlijk over durven zijn, kwesties zorgvuldig afwegen en daarbij je eigen motivaties onder de loep durven nemen. Ook dit is professioneel handelen.”

Op 31 oktober 2019 is [verwerende partij in het verzoek, verzoekende partij in het (voorwaardelijk) tegenverzoek] betrokken geweest bij een geweldsincident met een gedetineerde. Naar aanleiding van het incident heeft [verwerende partij in het verzoek, verzoekende partij in het (voorwaardelijk) tegenverzoek] een rapport opgesteld, waarin hij het volgende heeft verklaard:

“(…)

Hierbij stel ik u op de hoogte van het volgende voorval:

Op donderdag 31 oktober 2019 was ik rapporteur belast met de werkzaamheden op afdeling [locatie ] .

Omstreeks 7.45 uur, werd er luid over de afdeling geroepen: “ [naam 1] kankerhoer”. Deze uitspraak bleek afkomstig te zijn van gedetineerde [naam gedetineerde] verblijvende op afdeling [locatie ] . Wij besloten als team de betreffende gedetineerde hierop aan te spreken, aangezien dit de orde en rust verstoorde op de afdeling. Tevens ten tijde van de uitspraak waren er ook nog andere gedetineerden die rond liepen en deze grievende belediging meekregen.

Bij het openen van de deur liepen wij naar gedetineerde [naam gedetineerde] toe met de vraag of hij deze uitspraak had gedaan. Betrokkene stond op uit bed en liep met gebalde handen op ons af. Wij zagen dat gedetineerde [naam gedetineerde] een achterwaartse beweging maakte met zijn rechterhand met het oogmerk personeel te beschadigen cq te raken. Hierop duwde ik samen met collega [naam 3] gedetineerde [naam gedetineerde] op zijn bed voordat hij ons eventueel had kunnen beschadigen. Betrokkene was vervolgens niet voor rede vatbaar en wilde opstaan. In de tussentijd is er door een andere collega alarm gemaakt aangezien wij met gedetineerde [naam gedetineerde] bezig waren hem onder controle te krijgen. Wij hebben uiteindelijk met veel moeite gedetineerde [naam gedetineerde] op zijn buik gekregen om hem af te boeien. Toen de overige collega’s gearriveerd waren hebben zij gedetineerde [naam gedetineerde] overgenomen. Na de overname door de overige collega’s schreeuwde gedetineerde [naam gedetineerde] : “Ik neuk jullie kankermoeder allemaal”. “Ik doe aangifte tegen jullie kanker allemaal. Hij herhaalde dit een aantal malen.

Gedetineerde [naam gedetineerde] zijn gedrag op afdeling [locatie ] is op het ogenblik niet meer te handhaven zo is betrokkene continu het personeel aan het uitdagen. Dit is dan in de vorm van het luidkeels schreeuwen op de afdeling naar de overige gedetineerden: “Jongens personeel gek maken”. Betrokkene is dan opruiend bezig en wordt hierop aangesproken maar is daar vervolgens niet gevoelig voor. Als betrokkene moet worden ingesloten dan houdt hij de deur tegen met zijn voet. Vervolgens is er daar weer een hele discussie over. Betrokkene schroomt niet om te dreigen met geweld met de volgende woorden: “Als iemand op mijn cel komt maak ik hem af.” Hiermee bedoelt hij dienstdoend personeel mee. Om te zorgen dat dit niet escaleert wordt hier zo min mogelijk aandacht aan besteed teneinde de orde en rust de bewaren op de afdeling. Ongeveer 3 weken geleden heeft gedetineerde [naam gedetineerde] een andere gedetineerde in de douche mishandelt. Vervolgens was het noodzakelijk deze gedetineerde over te plaatsen naar een andere inrichting voor zijn eigen veiligheid. Gedetineerde [naam gedetineerde] laat keer op keer zien dat hij aan de geldende regelgeving geen boodschap heeft ondanks diverse waarschuwingen van het personeel. Betrokkene zegt dan: “Ik heb schijt aan jullie.”

(…)”

Op 4 november 2019 heeft een collega van [verwerende partij in het verzoek, verzoekende partij in het (voorwaardelijk) tegenverzoek] , de heer [naam 4] , een gesprek gehad met het afdelingshoofd, de heer [naam afdelingshoofd] , over het incident van 31 oktober 2019. Op verzoek van het afdelingshoofd heeft [naam 4] de volgende schriftelijke melding opgesteld:

“Betreft: casus [naam gedetineerde] donderdag 31 oktober 2019

Op donderdag 31 oktober 2019, was ik werkzaam op de [locatie ] afdeling in [naam PI] te [plaatsnaam] . Ik had deze dag dienst samen met: [verwerende partij in het verzoek, verzoekende partij in het (voorwaardelijk) tegenverzoek] , [naam 3] , [naam 1] , [naam 5] en [naam 6] .

Omstreeks 08.00 uur bevond ik mij op de 2e ring. Ik was daar aan het surveilleren. Ik hoorde op een gegeven moment een gedetineerde roepen vanaf de [locatie ] : “ [naam 1] kankerhoer”, of woorden van deze strekking. Hierop zag ik dat [verwerende partij in het verzoek, verzoekende partij in het (voorwaardelijk) tegenverzoek] , [naam 3] en [naam 1] de teamkamer uitkwamen, want deze hadden de woorden natuurlijk ook gehoord. Ik ben vervolgens naar hun toegegaan op het vlak. Ik heb toen tegen hun gezegd, dat ik het ook gehoord heb, en dat het van de 3e ring afkwam. Alle deuren op de [locatie ] waren op dat moment gesloten, dus ik weet niet welke gedetineerde dit geroepen heeft.

[verwerende partij in het verzoek, verzoekende partij in het (voorwaardelijk) tegenverzoek] zei, gezamenlijk met [naam 3] , dit kan maar van een gedetineerde afkomen. Want de gedetineerde heeft een probleem met [naam 1] en had gisteren ook een rapport gekregen. Ze zeiden ook daadwerkelijk, dat het om gedetineerde [naam gedetineerde] [locatie ] ging. Waarop zowel [verwerende partij in het verzoek, verzoekende partij in het (voorwaardelijk) tegenverzoek] als [naam 3] zeiden, we zijn hier helemaal klaar mee, we gaan nu naar boven (naar de 3e ring). We gaan even kijken waar dit op uit loopt, en dan kan er later alarm gemaakt worden.

(…)

Met zijn vieren ( [verwerende partij in het verzoek, verzoekende partij in het (voorwaardelijk) tegenverzoek] , [naam 3] , [naam 1] en ondergetekende) zijn wij, naar de 3e ring gegaan. Daar aangekomen heeft [naam 3] of [verwerende partij in het verzoek, verzoekende partij in het (voorwaardelijk) tegenverzoek] de celdeur geopend. Deze twee hebben de cel als eerste betreden, ik liep erachter aan. Ik zag dat gedetineerde [naam gedetineerde] op zijn bed lag onder de dekens. Ik zag dat [naam 3] naar het hoofdeinde van het bed liep, en [verwerende partij in het verzoek, verzoekende partij in het (voorwaardelijk) tegenverzoek] liep naar het midden van het bed ter hoogte van het onderlichaam. Ik hoorde hun zeggen, je maakt mijn collega niet uit voor hoer, of woorden van deze strekking. Ik hoorde gedetineerde [naam gedetineerde] zeggen, ik was dit niet, ik lig toch op mijn bed.

Vervolgens zag ik dat [naam 3] gedetineerde [naam gedetineerde] klappen verkocht. Ik zag dat hij hem raakte op zijn gezicht. Dit alles gebeurd in enkele seconden. De deken werd van hem afgetrokken, en ik zag dat [verwerende partij in het verzoek, verzoekende partij in het (voorwaardelijk) tegenverzoek] het onderlichaam in bedwang hield, en vervolgens hem 3 a 4 keer met zijn knie raakte in het onderlichaam. Het enige wat ik kon uitbrengen is, [naam 1] …. (tekst weggevallen)…Vervolgens zag ik, dat [naam 3] een sigaret ging roken op een lege cel. Ik ben naar hem toegegaan. Toen ik de cel binnenkwam, zie [naam 3] gelijk; jij zag toch ook dat hij wilde slaan naar mij. Waarop ik tegen hem zei, de volgende keer weet ik ook wat er gaat gebeuren. Ik stond op dat moment met de mond vol tanden. Ik wist niet hoe ik moest reageren of vertellen, Ik wist dat dit niet de waarheid was. Waarop [naam 3] nog eens zei, [verwerende partij in het verzoek, verzoekende partij in het (voorwaardelijk) tegenverzoek] en ik hoeven elkaar maar aan te kijken, we weten wat we van elkaar kunnen verwachten.

Vervolgens heb ik nog tegen [verwerende partij in het verzoek, verzoekende partij in het (voorwaardelijk) tegenverzoek] gezegd: [verwerende partij in het verzoek, verzoekende partij in het (voorwaardelijk) tegenverzoek] , doe dit in het vervolg nooit meer, zonder mij op de hoogte te brengen van jullie acties.

Ik heb vervolgens de dienst afgemaakt tot 17.00 uur, maar dit alles bleef in mijn hoofd rondgaan. Ik heb het verhaal van mij wel gedeeld met mijn collega’s [naam 6] en [naam 5] op de dag zelf. [naam 5] zei nog, ik zat op het toilet, ik heb niets meegekregen. [naam 6] heeft niet echt veel gezegd.

De dag erna op de vrijdag was ik weer in dienst, ik heb tijdens mijn dienst gesproken met [naam 7] (opvang en nazorg team). Zij was deze dag werkzaam op de [locatie ] vleugel. Dit gesprek was niet in het kader van de opvang, maar ik moest het verhaal kwijt. Op het eind van de dag, omstreeks 17.00 uur, stonden we allemaal op de gang. En het gesprek ging over wat er zich had afgespeeld op donderdag op de [locatie ] vleugel. Dit deed zoveel met mij, dat ik [naam 8] apart heb genomen en tegen haar zei, dit klopt helemaal niet. Dit is niet de juiste weergave van wat er zich heeft afgespeeld op de cel van [naam gedetineerde] . Ik voel me hier heel slecht bij. [naam 8] adviseerde mij, om te gaan praten met [naam afdelingshoofd] (afd.Hoofd) Waarop ik gezegd heb, dit ga ik doen.

Ik heb de zaterdag en zondag vrij gehad. Het hele verhaal bleef in mijn hoofd rondspoken. Ik had het hele weekend leuke dingen gepland samen met mijn vrouw, en ik wilde dit niet bederven. Daarom heb ik dit niet eerder gemeld bij [naam afdelingshoofd] .

Op maandagmorgen heb ik gelijk bij [naam afdelingshoofd] aangegeven, dat ik een gesprek met hem wilde. In de ochtend heeft dit gesprek plaatsgevonden.”

Op 5 november 2019 heeft gedetineerde [naam gedetineerde] het volgende verklaard:

“Op donderdag 31 oktober 2019 bevond ik mij op mijn cel, [locatie ] . Omstreeks 07.30 uur werd mijn celdeur geopend. Op dat moment vroeg de vrouwelijke PIW-er of ik wilde luchten. Ik lag toen te slapen, ik heb niet gezien wie er bij mij op de cel kwam. Ik heb wel gezegd dat ik niet wilde luchten. Ik ben vervolgens verder gaan slapen. Ongeveer 20 minuten later werd mijn deur geopend. Ik lag op dat moment op mijn buik met de dekens over mij heen getrokken. Ik keek op en zag op dat moment 4 PIW’ers in mijn cel. Dit waren [verwerende partij in het verzoek, verzoekende partij in het (voorwaardelijk) tegenverzoek] , [naam 3] en 2 anderen die ik niet goed zag. In een fractie van een seconde kreeg ik een vuistslag in mijn gezicht van [naam 3] . Ik probeerde mij om te draaien maar kreeg daar de mogelijkheid niet voor. Ik zei nog, wat zijn jullie aan het doen. Ik ben nog aan het slapen. Ik werd tegen de muur aangedrukt door het personeel en kreeg nog trappen in mijn rug zeker 3 a 4 keer. Ze pakte vervolgens nog mijn arm vast, deze hebben op mijn rug gebracht/getrokken. Ze vroegen ook om mijn andere arm, maar in deze positie kon ik dit niet. Ik kreeg vervolgens weer een klap in mijn gezicht van [naam 3] . Vervolgens ben ik in de handboeien gelegd, hebben mij tegen het muurtje aangezet. Ik kreeg vervolgens met de hand nog tikke in de nek. Vervolgens zijn er andere PIW’ers gekomen, deze hebben gezegd waar zijn jullie mee bezig. Toen trokken ze [naam 3] weg, en zijn [naam 3] en [verwerende partij in het verzoek, verzoekende partij in het (voorwaardelijk) tegenverzoek] de cel uit gegaan. Vervolgens ben ik naar de Iso gebracht. (…)”

Op 5 november 2019 hebben er een tweetal gesprekken plaatsgevonden tussen [naam 3] en mevrouw [naam plaatsvervangend vestigingsdirecteur] (plaatsvervangend vestigingsdirecteur), de heer [naam afdelingshoofd] (afdelingshoofd) en mevrouw [naam HR -adviseur] (HR-adviseur). In het eerste gesprek heeft [naam 3] aangegeven dat hetgeen in het rapport van [verwerende partij in het verzoek, verzoekende partij in het (voorwaardelijk) tegenverzoek] van 31 oktober 2019 staat, klopt. Naar aanleiding van het tweede gesprek heeft [naam 3] een schriftelijke verklaring afgelegd over het incident (productie 11, bijlage 5, verzoekschrift). Deze luidt als volgt:

“(…) Op donderdag 31-10-219 omstreeks 08:30 uur zat ik in de meldkamer van team [locatie ] .

Er was wat geschreeuw wat ik niet kon verstaan.

Mijn collega [naam 1] vertelde mij en mijn collega [verwerende partij in het verzoek, verzoekende partij in het (voorwaardelijk) tegenverzoek] die met mij in de teamkamer zat dat betrokkene genaamd [naam gedetineerde] welke op cellulair zat door het luikje was aan het schreeuwen.

Hij [naam gedetineerde] zei het volgende: ‘ [naam 1] is een kankerhoer’. Hij heeft dit meerdere malen herhaald. Er stonden gedetineerden op het vlak om te vertrekken naar de arbeid. Deze hebben dat allemaal meegekregen. Ik was op dat moment zo boos dat er alweer een collega werd uitgescholden dat ik besloot om samen met collega [verwerende partij in het verzoek, verzoekende partij in het (voorwaardelijk) tegenverzoek] , [naam 4] , [naam 1] naar boven te gaan naar de cel van betrokkene om verhaal te gaan halen.

Toen ik de deur opende vroeg ik meteen aan betrokkene waarom hij mijn collega was aan het uitschelden. Hij zei dat hij dat niet gedaan had en zei: ‘wat moet je dan’.

Ik voelde mij zo respectloos behandeld door betrokkene dat ik mijn zelfbeheersing verloor en hem een klap met mijn vlakke hand in zijn gezicht gaf. Collega [verwerende partij in het verzoek, verzoekende partij in het (voorwaardelijk) tegenverzoek] is ook boven op de betrokkene gesprongen en gaf hem wat ik heb kunnen zien een aantal knietjes op zijn lichaam. Ik heb [naam 1] gezegd dat ze alarm moest maken, toen zijn de andere collegas gekomen en hebben betrokkene van mij en [verwerende partij in het verzoek, verzoekende partij in het (voorwaardelijk) tegenverzoek] overgenomen.

Ik ben toen naar de teamkamer gelopen en kreeg van betrokkene het volgende te horen:

‘ik neuk je kankermoeder’.

Daarna is betrokkene naar de iso gebracht en daar verder afgehandeld.

Betrokkene heeft daar in de ISO gebeld en heeft mij en [verwerende partij in het verzoek, verzoekende partij in het (voorwaardelijk) tegenverzoek] beschreven en gevraagd aan zijn broer of hij de kentekens van onze autos zou opschrijven om erachter te komen waar [verwerende partij in het verzoek, verzoekende partij in het (voorwaardelijk) tegenverzoek] en ik wonen.

Ik wil hierover eerlijk zijn omdat mijn integriteit voor mij belangrijk is.

Wij hebben op de afdeling een hoop geweld meegemaakt waar mijn collega’s en ik beschadigd zijn zowel fysiek als mentaal. We zijn geschopt, geslagen uitgescholden bedreigd. Ik voel mij zeer verantwoordelijk voor mijn veiligheid en zeker die van mijn collega’s. Ik was op dat moment niet mijzelf, ik verloor mijn zelfbeheersing welke wel van mij wordt verwacht als PIW’er. Ik heb een fout gemaakt en zal hiervan de consequenties moeten dragen. (…)”

BI heeft in november 2019 een disciplinair onderzoek ingesteld naar aanleiding van het incident. BI heeft diverse gesprekken gevoerd met de betrokken medewerkers.

Uit het gespreksverslag van 21 november 2019 met [naam 3] blijkt dat deze onder meer het volgende heeft verklaard:

“(…) Ondertussen gingen de gedetineerden naar de arbeid en nadat zij weg waren, kon ik het ook horen. “ [naam 1] is een vieze kankerhoer”. Er knapte iets in mij. Ik zei: “Daar gaan we wat aan doen, wat een klootzak.” [verwerende partij in het verzoek, verzoekende partij in het (voorwaardelijk) tegenverzoek] zei: “Die gaan we aanpakken, het is klaar nu.”

(…) Ik opende de deur van [naam gedetineerde] en liep meteen naar hem toe. [naam gedetineerde] lag in bed.

(…) [naam gedetineerde] kwam omhoog uit zijn bed en het kwam als vanzelf bij mij. Ik voelde woede en boosheid en gaf hem een klap met mijn vlakke hand in zijn gezicht of op zijn oor. [verwerende partij in het verzoek, verzoekende partij in het (voorwaardelijk) tegenverzoek] sprong direct op [naam gedetineerde] en gaf hem enkele knietjes op zijn lichaam. Ik zag dat. Ik gilde ‘maak alarm’.”

Op 9 januari 2020 is [verwerende partij in het verzoek, verzoekende partij in het (voorwaardelijk) tegenverzoek] (voor de tweede keer) gehoord door onderzoekers van BI. In het verslag staat de volgende passage:

“Onderzoeker: U schreef in het rapport dat gedetineerde [naam gedetineerde] bij binnenkomst in de cel snel uit bed kwam. Vervolgens kwam u hier in uw verklaring van 20 november 2019 op terug dat hij een plotselinge beweging maakte als zijnde dat hij uit bed wilde stappen. Ook verklaarde u op 20 november 2019 dat u vanuit uw ooghoek een gebalde hand van [naam gedetineerde] zag. Diverse getuigen verklaren dat hij niet uit zijn bed is gekomen en ook geen poging daartoe heeft kunnen ondernemen. Deze getuigen verklaren eveneens dat [naam gedetineerde] geen kans kreeg om zijn handen te bewegen omdat hij direct in bedwang werd gehouden. Wat is uw reactie hierop?

De heer [verwerende partij in het verzoek, verzoekende partij in het (voorwaardelijk) tegenverzoek] : Als ik het voor de geest probeer te halen: Toen wij de cel op gingen, liep ik achter [naam 3] . In mijn beleving kwam [naam gedetineerde] naar mij toe en toen hebben we [naam gedetineerde] direct op bed geplaatst. Er ontstond toen een worsteling. Ik weet dat we dit ook zo hebben besproken. Dus wat ik in het rapport heb gezet, klopt. Wat ik op 20 november 2019 heb gezegd, klopt dus niet. Ik heb gewoon heel veel moeite om alles te herinneren.”