Uitspraken

Het standpunt van het Openbaar Ministerie

De officier van justitie acht wettig en overtuigend bewezen dat verdachte de aan hem onder A en B primair ten laste gelegde feiten heeft begaan. Ter onderbouwing van dit standpunt heeft de officier van justitie onder andere het volgende aangevoerd:

Tussen verdachte en diens medeverdachte [medeverdachte] (hierna: [medeverdachte]) bestond een nauwe en bewuste samenwerking. Zij handelden in gelijke gezindheid volgens een gezamenlijk plan ter verwezenlijking van hetzelfde doel, te weten de behandeling van [slachtoffer] met ibogaïne. Tussen [slachtoffer] en medeverdachte [medeverdachte] bestond een behandelovereenkomst waarbij gebruik werd gemaakt van het middel ibogaïne. Op grond van de Wet op de geneeskundige behandelovereenkomst (hierna: WGBO) was medeverdachte [medeverdachte] gehouden [slachtoffer] te verpleging en te verzorgen. Door [slachtoffer] naar het hotel in Breukelen te brengen heeft medeverdachte [medeverdachte] hem in hulpeloze toestand gebracht en gelaten als gevolg waarvan [slachtoffer] is overleden.

Verdachte werkte bij medeverdachte [medeverdachte] en verzorgde de patiënten. Hij begeleidde [slachtoffer] en had aan het begin van de behandeling gesprekken met [slachtoffer] over zijn behandeling. In de avond van 18 maart 2011 is verdachte op verzoek van medeverdachte [medeverdachte] naar het hotel in Breukelen gegaan om te kijken hoe het met [slachtoffer] ging.

De rollen van medeverdachte [medeverdachte] en verdachte ten aanzien van [slachtoffer] waren inwisselbaar, zodat medeplegen wettig en overtuigend bewezen dient te worden. Alles aldus de officier van justitie.

Het standpunt van de verdediging

De raadsman heeft bepleit dat verdachte dient te worden vrijgesproken van het aan hem ten laste gelegde. Hiertoe heeft de raadsman -onder meer- het volgende aangevoerd:

Verdachte was geen partij bij de behandelovereenkomst tussen medeverdachte [medeverdachte] en [slachtoffer]. Evenmin had hij zelf een behandelovereenkomst met [slachtoffer]. Verdachte was niet in dienst bij medeverdachte [medeverdachte]. Hij verrichtte enkel hand- en spandiensten voor haar. Zijn betrokkenheid bij [slachtoffer] bestond er enkel uit dat verdachte de Duitse taal goed beheerste. Hij fungeerde als vertaler, maar had geen significante rol in het gesprek tussen medeverdachte [medeverdachte] en [slachtoffer] voorafgaand aan de behandeling met ibogaïne.

Op verzoek van medeverdachte [medeverdachte] is verdachte naar het hotel in Breukelen gegaan om te kijken of het goed ging met [slachtoffer]. [slachtoffer] gedroeg zich niet buitengewoon vreemd toen verdachte daar met hem sprak. Er was geen sprake van een ogenschijnlijke hulpeloze toestand waarin [slachtoffer] verkeerde. Daarbij wist verdachte niet welke middelen [slachtoffer] die dag tot zich had genomen. Verdachte heeft geen opzet gehad op of schuld aan het in hulpeloze toestand brengen en/of laten van [slachtoffer] waardoor zijn gezondheid bedreigd zou worden. Voorts bestaat er onvoldoende causaal verband tussen het innemen van ibogaïne en het overlijden van [slachtoffer].

Nu verdachte geen significante betrokkenheid had bij de behandeling van [slachtoffer], kan niet wettig en overtuigend bewezen worden dat sprake is geweest van medeplegen. Evenmin kan wettig en overtuigend bewezen worden dat verdachte zich willens en wetens heeft blootgesteld aan de aanmerkelijke kans dat de dood van [slachtoffer] zou intreden, dan wel dat diens dood redelijkerwijs als gevolg van gedragingen van verdachte is ingetreden. Verdachte dient van het aan hem ten laste gelegde te worden vrijgesproken, alles aldus de raadsman.

Het oordeel van de rechtbank

Allereerst dient de rechtbank vast te stellen of verdachte en/of zijn medeverdachte een behandelovereenkomst had(den) met [slachtoffer] op grond van de WGBO.

In de WGBO (Burgerlijk Wetboek 7, titel 7, afdeling 5) is de geneeskundige behandelrelatie geregeld als overeenkomst tussen de hulpverlener en de patiënt. De bepalingen van deze regeling zijn niet alleen van toepassing op artsen maar op een ieder die geneeskundige handelingen verricht in de uitoefening van een geneeskundig beroep of bedrijf.

Artikel 7:446 Burgerlijk Wetboek (hierna: BW) bepaalt dat onder handelingen op het gebied van de geneeskunst (mede) wordt verstaan alle verrichtingen, het onderzoeken en het geven van raad daaronder begrepen, rechtstreeks betrekking hebbende op een persoon en ertoe strekkende hem van een ziekte te genezen, hem voor het ontstaan van een ziekte te behoeden of zijn gezondheidstoestand te beoordelen.

Gelet op het voorgaande stelt de rechtbank vast dat tussen medeverdachte [medeverdachte] en [slachtoffer] een behandelovereenkomst bestond op basis van artikel 7:446 BW. Immers, [slachtoffer] liet zich onder behandeling stellen van medeverdachte [medeverdachte], welke behandeling ertoe diende te strekken dat hij van zijn ziekte (lees: verslaving aan codeïne in combinatie met alcohol) zou worden genezen. De behandeling zou bestaan uit het innemen van een bepaalde hoeveelheid ibogaïne.

Verdachte was, blijkens zijn verklaring ter terechtzitting d.d. 18 juni 2014, niet in dienst bij medeverdachte [medeverdachte], maar hielp haar wel eens als vrijwilliger met de verzorging van de mensen die bij haar onder behandeling waren. Ter terechtzitting van 18 juni 2014 heeft verdachte voorts verklaard dat hij [slachtoffer] voor het eerst zag op woensdagmiddag (de rechtbank begrijpt op 16 maart 2011) toen [slachtoffer] aankwam bij de woning van medeverdachte [medeverdachte]. Nadat [slachtoffer] de eerste dosis ibogaïne had ingenomen is verdachte weggegaan. Op vrijdag (de rechtbank begrijpt op 18 maart 2011) is verdachte weer naar de woning van medeverdachte [medeverdachte] gegaan. Op dat moment ging het goed met [slachtoffer]. In de avond werd verdachte door medeverdachte [medeverdachte] gebeld. Hij ging naar haar woning en hoorde dat [medeverdachte] [slachtoffer] naar het hotel in Breukelen had gebracht. Vanuit bezorgdheid is verdachte samen met zijn vriendin naar het hotel toegereden om te zien hoe het met [slachtoffer] was. Dit deed hij, zo verklaarde verdachte ter terechtzitting d.d. 18 juni 2014, op eigen initiatief. In het hotel sprak verdachte met [slachtoffer]. [slachtoffer] maakte op verdachte een normale indruk. Verdachte had niet de indruk dat het niet goed ging met [slachtoffer]. Verdachte heeft verklaard dat [slachtoffer] zei dat het goed met hem ging en dat ze hem alleen moesten laten en dat [slachtoffer] hen bijna letterlijk naar de uitgang begeleidde.

Getuige [getuige 1], de stiefvader van [slachtoffer], heeft verklaard dat na aankomst bij medeverdachte [medeverdachte] met haar werd gesproken over de behandeling. Dit werd in het Engels gedaan. Als er iets niet duidelijk was, dan haalde medeverdachte [medeverdachte] verdachte erbij, omdat hij wel goed Duits sprak. Getuige [getuige 1] duidt verdachte in zijn verklaring aan als ‘verzorger’. Ook getuige [getuige 2] heeft verklaard dat verdachte steeds in het Duits vertaalde wat medeverdachte [medeverdachte] zei. De moeder van [slachtoffer], getuige [A], heeft in dit verband verklaard dat verdachte bij medeverdachte [medeverdachte] was omdat hij Duits spreekt. Ook deze getuige duidt verdachte aan als ‘verzorger’ van [slachtoffer]. Voorts heeft getuige [A] verklaard dat medeverdachte [medeverdachte] tegen haar zei dat zijzelf of verdachte bij [slachtoffer] op de kamer zouden blijven om op hem te letten. Getuige [getuige 1] heeft op dit punt daarentegen verklaard dat medeverdachte [medeverdachte] zei dat zij bij [slachtoffer] op de kamer zou slapen, zodat ze bij zijn reactie aanwezig kon zijn. Door getuige [getuige 3], dochter van medeverdachte [medeverdachte], is verklaard dat verdachte assistent/vrijwilliger van medeverdachte [medeverdachte] was.

Blijkens de verklaring van getuige [getuige 2] heeft [slachtoffer] vlak voor het ongeluk nog een gereduceerde dosis ibogaïne ingenomen. Getuige [getuige 2] had dit gehoord van medeverdachte [medeverdachte].

Hoewel uit de verklaringen van medeverdachte [medeverdachte], [A], [B] en het personeel van hotel Breukelen volgt dat [slachtoffer] die bewuste vrijdag op verschillende momenten een verwarde indruk maakte, kan gelet op het bovenstaande niet worden gesteld dat verdachte [slachtoffer] opzettelijk, al dan niet in voorwaardelijke zin, in hulpeloze toestand heeft gebracht of gelaten. Uit het voorgaande volgt dat verdachte zijn medeverdachte [medeverdachte] wel eens als vrijwilliger hielp en ook aanwezig is geweest in haar woning toen [slachtoffer] daar aankwam, maar niet meer dan dat. Uit het voorgaande kan niet worden afgeleid dat er een nauwe en bewuste samenwerking bestond met medeverdachte [medeverdachte]. Verdachte stond niet in een behandelrelatie tot [slachtoffer] en beschikte ook niet over enige vorm van deskundigheid ten aanzien van ibogaïne. Blijkens de stukken in het dossier was verdachte hoofdzakelijk bij [slachtoffer] betrokken omdat hij de Duitse taal machtig was. Uit het beschikbare bewijs volgt niet dat verdachte ervan op de hoogte was dat [slachtoffer] die betreffende avond nog een dosis ibogaïne tot zich had genomen. Onder deze omstandigheden kan niet worden gezegd dat verdachte, door niet bij [slachtoffer] in het hotel te blijven (of op andere wijze voor begeleiding te zorgen), [slachtoffer] verwijtbaar in een hulpbehoevende situatie heeft achtergelaten.

De rechtbank spreekt verdachte dan ook vrij van het hem onder A ten laste gelegde. Op dezelfde gronden spreekt de rechtbank vrij van het hem onder B primair en subsidiair ten laste gelegde.

De eis van de officier van justitie

De officier van justitie heeft gevorderd dat de vordering van de benadeelde partij [A] wordt toegewezen tot een bedrag van € 8.724,13, zijnde de kosten voor de begrafenis van [slachtoffer] met toepassing van de schadevergoedingsmaatregel. Voorts heeft de officier van justitie gevorderd dat deze vordering hoofdelijk wordt toegewezen, gelet op de gevorderde veroordeling van medeverdachte [medeverdachte]. Voor het overige dient de vordering van [A] niet-ontvankelijk te worden verklaard.

Ten aanzien van de vordering van benadeelde partij [C] heeft de officier van justitie gevorderd deze vordering niet-ontvankelijk te verklaren.

Het standpunt van de verdediging

De raadsman heeft verzocht de vorderingen van de benadeelde partijen niet-ontvankelijk te verklaren gelet op de door hem bepleite vrijspraak.

Het oordeel van de rechtbank

De vordering van benadeelde partij [A]

De benadeelde partij heeft overeenkomstig artikel 51f van het Wetboek van Strafvordering opgave gedaan van de inhoud van de vordering. De vordering strekt tot vergoeding van geleden schade ten gevolge van de ten laste gelegde feiten, te weten een totaalbedrag van CHF 19.931,70, ter zake ‘kosten therapie’ en ‘kosten begrafenis’. Ook heeft de benadeelde partij [A] opgevoerd een jaar arbeidsongeschikt te zijn geweest.

De rechtbank is van oordeel dat de gevorderde schadebedragen niet voor toewijzing vatbaar zijn. Verdachte wordt, zoals in paragraaf 4.3 verwoord, vrijgesproken van de feiten waarop de gevorderde schadebedragen zien. Om voor toewijzing in aanmerking te komen dient -kort gezegd- vastgesteld te worden dat de geleden schade rechtstreeks is toegebracht door het bewezenverklaarde feit. Nu verdachte van de aan hem ten laste gelegde feiten wordt vrijgesproken, kan niet worden vastgesteld dat de gevorderde schadebedragen een rechtstreeks gevolg zijn van de door de rechtbank bewezen verklaarde feiten. De rechtbank zal de vordering van benadeelde partij [A] dan ook niet-ontvankelijk verklaren.

De vordering van benadeelde partij [C]

De heer [C] heeft zich overeenkomstig artikel 51f van het Wetboek van Strafvordering als benadeelde partij gevoegd in het strafproces. De vordering heeft betrekking op de ten laste gelegde feiten. In het Schadeopgaveformulier Misdrijven zijn echter geen schadeposten opgevoerd. Uit de schriftelijke slachtofferverklaring van [C] volgt dat hij het aan het oordeel van de rechtbank laat om te bepalen of hem enige financiële vergoeding toekomt. Gelet op het voorgaande stelt de rechtbank vast dat de benadeelde partij [C] geen schade vordert, zodat de rechtbank afziet van een inhoudelijke beoordeling van de niet gespecificeerde vordering van deze benadeelde partij.

Ten overvloede merkt de rechtbank overigens op dat – in het geval er wel enige schade gevorderd zou zijn- deze schade niet voor toewijzing vatbaar zou zijn. Verdachte wordt, zoals in paragraaf 4.3 verwoord, vrijgesproken. Om voor toewijzing in aanmerking te komen dient -kort gezegd- vastgesteld te worden dat geleden schade rechtstreeks is toegebracht door het bewezenverklaarde feit. Nu verdachte van de aan hem ten laste gelegde feiten wordt vrijgesproken, zou een dergelijke toets geleid hebben tot niet-ontvankelijk verklaring van benadeelde partij [C].