Uitspraken

Feiten 1

Op 27 november 2016 omstreeks 01:26 uur hoorde verbalisant [verbalisant 1] via de portofoon dat er een man was neergestoken op de Kleine Koppel te Amersfoort, ter hoogte van de partyboot. Toen de verbalisant ter plaatse kwam, zag zij ter hoogte van de partyboot een man op straat liggen. Zij zag dat zijn bovenlichaam ontbloot was en dat een andere man een doek of iets dergelijks tegen de buik van de man aandrukte. Deze doek was doordrenkt van het bloed. Achter de verbalisant stond een vrouw, genaamd [getuige 11] . Zij bleek de stiefmoeder van het slachtoffer te zijn. Zij gaf op dat haar zoon was genaamd [slachtoffer] , geboren op [1991] te [geboorteplaats] . Vervolgens is het slachtoffer met spoed naar het Meander Medisch Centrum te Amersfoort overgebracht.2

Omstreeks 01:45 uur kwam verbalisant [verbalisant 2] aan in het Meander te Amersfoort. Hij zag bij het slachtoffer een snee ter hoogte van zijn buik en zag dat daar bloed uit kwam. Omstreeks 03:30 uur sprak de verbalisant met arts [arts] . De arts verklaarde: “het mes heeft waarschijnlijk zijn aorta in zijn buik geraakt. We hebben de aorta gehecht en wachten nu af wat er gebeurt.”

Omstreeks 03:51 uur hoorde de verbalisant van de eerdergenoemde arts dat het slachtoffer was overleden.3

Door arts en patholoog Ann Maes is sectie verricht op het lichaam van [slachtoffer] .4 Aan het lichaam was een steekkanaal te herleiden van voor naar achter en iets voetwaarts ter lengte van circa 18 centimeter. In het steekkanaal was er perforatie van de buikwand, de darmophangband, meerdere dunne darmlissen en de lichaamsslagader (aorta) over een lengte van 1,5 centimeter juist boven de splitsing van de bekkenslagaders. Er was veel begeleidende bloeduitstorting in de omgevende weke delen en er was circa 50 ml bloed in de vrije buikholte. De steekwond was veroorzaakt door steken met een scherp snijdend voorwerp zoals een mes. De vorm van de steekwond met een scherpe en stompe punt kan passen bij steken met een éénzijdige snijdend voorwerp zoals een éénzijdig snijdend mes. Het overlijden kan goed worden verklaard als gevolg van massaal bloedverlies en algehele weefselschade door het oplopen van de steekwond.5

Verbalisant [verbalisant 3] sprak op 27 november 2016 omstreeks 02:40 uur in het Meander Medisch Centrum te Amersfoort met [getuige 1] , de zus van het slachtoffer. [getuige 1] verklaarde dat zij boven op het dek zag dat diverse mensen aan het duwen en trekken waren aan elkaar. Zij zag ook haar broer [slachtoffer] op het dek. Ze zag dat [slachtoffer] erg boos was en dat hij door diverse mensen werd vastgehouden.6 [getuige 1] verklaarde dat zij ook verdachte op het dek zag en dat ook hij door diverse mensen werd vastgehouden. Kort daarna zag zij dat verdachte weg liep van het dek en de boot afging. Ze zag ook dat [slachtoffer] zich kennelijk had losgemaakt van de personen die hem vasthielden en achter verdachte aanliep. [getuige 1] liep achter [slachtoffer] aan en probeerde hem vast te pakken en tegen te houden. Toen zij vlakbij [slachtoffer] liep, zag zij dat verdachte zich ineens omdraaide. Zij zag dat verdachte een mes in zijn handen had, volgens [getuige 1] in zijn linkerhand. Direct daarop zag zij dat verdachte met dit mes in de buik van [slachtoffer] stak.7

[getuige 1] is op 27 november 2016 te 12:45 uur als getuige gehoord.8 Zij verklaarde in dat verhoor dat zij zag dat [slachtoffer] alleen maar boos tegenover verdachte stond. Direct daarop zag zij dat verdachte iets naar achter stapte en dat hij met zijn linkerhand een beweging maakte. Zij zag dat hij zijn linkerarm naar achter bracht en vervolgens zijn linkerarm hard en snel naar voren bewoog. Zij noemde dit een stekende beweging. Deze stekende beweging maakte verdachte onderlangs, met iets gebogen arm naar de onderbuik van [slachtoffer] . Direct daarop zag zij dat [slachtoffer] met allebei zijn handen naar zijn buik pakte. Zij zag dat [slachtoffer] achteruit liep en achterover op de grond viel.9

Verbalisant [verbalisant 3] sprak op 27 november 2016 omstreeks 02:40 uur in het Meander Medisch Centrum te Amersfoort ook met [getuige 2] , een zus van [slachtoffer] .10 Zij verklaarde dat haar broer [slachtoffer] erg boos werd op verdachte en dat er een ruzie ontstond. Zij zag dat verdachte de boot afliep en dat [slachtoffer] achter hem aanliep. Verdachte draaide zich opeens om en liep op [slachtoffer] af. Toen verdachte vlakbij [slachtoffer] was, maakte hij ineens een onderhandse steekbeweging richting de buik van [slachtoffer] . Vervolgens zag zij dat [slachtoffer] achteruit wankelde, met zijn beide handen naar zijn buik greep en daarna in elkaar zakte.11

[getuige 2] is op 1 december 2016 als getuige gehoord.12 Zij verklaarde dat zij op het laatste stukje van de loopbrug is blijven staan.13 Vervolgens zag [getuige 2] dat verdachte op [slachtoffer] afstapte en dat zij op dat moment minder dan een meter bij elkaar vandaan waren. Zij zag toen dat verdachte een steekbeweging maakte. Hij maakte een onderhandse steekbeweging. .14

[getuige 4] , de moeder van [slachtoffer] , is op 27 november 2016 omstreeks 02:40 uur in het Meander Ziekenhuis te Amersfoort als getuige gehoord.15 Zij verklaarde dat zij zag dat [slachtoffer] op verdachte afliep en dat verdachte op [slachtoffer] afliep. Vervolgens zag zij dat verdachte een steekbeweging maakte in de richting van [slachtoffer] .16

Verbalisant [verbalisant 4] kwam op 27 november 2016 samen met haar collega [verbalisant 5] ter plaatse op de Kleine Koppel. Zij hoorde daar mensen roepen dat er iemand was neergestoken. Vervolgens werd de verbalisant geroepen door een vrouw die wees in de richting van de Brabantseweg en zei dat dat de man was die had gestoken. De verbalisant zag dat een man rustig maar onvast ter been haar kant op kwam lopen. De verbalisant heeft de man vervolgens aangehouden.17 Op 27 november 2016 werd verdachte om 1:30 uur ingesloten op het politiebureau te Amersfoort. Ze hoorde verdachte zeggen dat hij het mes in zijn linker broek zak had. Zij hoorde dat de verdachte zei dat dit het mes was waarmee hij had gestoken.18

Verbalisant [verbalisant 5] verklaarde dat hij bij verdachte, tijdens de insluiting, een sterke alcohollucht rook en zag dat zijn ogen rood doorlopen waren. Verbalisant [verbalisant 5] vroeg verdachte vervolgens of hij scherpe voorwerpen bij zich droeg. Hij hoorde verdachte zeggen dat hij een mes in zijn jaszak had en dat hij met het mes gestoken had. 19

Getuigenverklaringen

De raadsman heeft betoogd dat de verklaringen van de voor verdachte belastende getuigen zodanig inconsistent en innerlijk tegenstrijdig zijn, dat op basis van die verklaringen de feiten niet kunnen worden vastgesteld.

De rechtbank zal hierna per getuigenverklaring die zij bij de vaststelling van de feiten hierboven heeft aangehaald , uiteenzetten waarom zij deze verklaring wel voor het bewijs heeft gebruikt.

[getuige 1]

heeft in de nacht van 26 op 27 november 2016, direct na het incident en nog voordat [slachtoffer] was overleden, in het ziekenhuis een verklaring afgelegd. Uit het dossier blijkt dat [getuige 1] op dat moment nuchter was. Kort daarna, op 27 november 2016 is [getuige 1] als getuige gehoord. Op essentiële onderdelen is die verklaring hetzelfde gebleven als de verklaring die zij eerder die nacht had afgelegd. Dat de latere verklaringen van [getuige 1] op details anders zijn, doet daar naar het oordeel van de rechtbank niet aan af.

[getuige 2]

De verklaring van [getuige 2] ondersteunt de verklaring van [getuige 1] . Ook [getuige 2] heeft in de nacht van 26 op 27 november 2016, direct na het incident, in het ziekenhuis een verklaring afgelegd en is later op 27 november 2016 als getuige gehoord. En ook met betrekking tot haar latere verklaringen waarin zij op details anders verklaart, is de rechtbank van oordeel dat dit niet afdoet aan de essentie van haar eerste verklaring.

De rechtbank betrekt hierbij dat deze getuige verklaarde vanwege haar zwangerschap die avond geen alcohol te hebben gedronken.

[getuige 4]

is in de nacht van 26 op 27 november 2016 in het ziekenhuis, direct na het incident, gehoord. In deze verklaring zegt zij dat verdachte een steekbeweging maakte in de richting van [slachtoffer] . De rechtbank hecht, anders dan de raadsman, wel waarde aan deze verklaring. Dat [getuige 4] later- 5 maanden na de dood van haar zoon als zij bij de rechter-commissaris als getuige wordt gehoord- een andere verklaring aflegt doet daar niet aan af. Met name aan het intrekken van haar verklaring dat zij het steken heeft gezien, hecht de rechtbank geen waarde. De rechtbank overweegt daartoe dat [getuige 4] haar verklaring met betrekking tot het zien van het steken intrekt op het moment dat - tijdens het verhoor bij de rechter-commissaris - het uittrekken van de blouse door [slachtoffer] en het moment dat [getuige 4] wegdraaide worden gekoppeld aan het steekincident. De rechtbank stelt vast dat juist uit andere verklaringen blijkt dat [slachtoffer] die blouse al uit had op het moment dat hij achter verdachte aanliep. De rechtbank neemt daarbij mede in aanmerking

dat [getuige 4] pas bijna 5 maanden later is gehoord en uit de bij de vordering benadeelde partij gevoegde stukken blijkt dat [getuige 4] op dat moment leed aan PTSS ten gevolge van de dood van haar zoon.

De rechtbank merkt in dit verband op dat er geen aanwijzingen zijn dat bovengenoemde getuigen hun verklaringen op elkaar hebben afgestemd om verdachte de schuld in de schoenen te schuiven zoals hij ter zitting heeft aangegeven. De rechtbank komt dan ook tot de conclusie dat deze drie getuigenverklaringen betrouwbaar zijn en voor het bewijs kunnen worden gebruikt. Daarbij worden deze verklaringen ondersteund door hetgeen verbalisanten verdachte bij de insluiting hebben horen zeggen over het mes waarmee hij heeft gestoken.

Alternatief scenario van verdachte

De raadsman heeft aangevoerd dat er sprake is van een alternatief scenario. Verdachte is door [slachtoffer] twee keer zeer hard aan zijn linker arm getrokken, waardoor hij bij de tweede keer tegenover [slachtoffer] kwam te staan en het mes dat hij in zijn linker hand had in de buik van [slachtoffer] kwam. Het slachtoffer heeft zichzelf in het mes getrokken.

De rechtbank is van oordeel dat dit door verdachte geschetste scenario geen ondersteuning vindt in het dossier, noch in de verklaringen van getuigen. De anatoom-patholoog heeft op nadere vragen geantwoord dat het niet mogelijk is een uitspraak te doen over met welke kracht en hoe het mes in de buik van [slachtoffer] is gekomen. De forensisch arts heeft op vragen van de politie verklaard dat het letsel zoals beschreven in het sectieverslag door meerdere scenario’s kan zijn ontstaan. Een onderscheid qua waarschijnlijkheid kan niet worden gemaakt op grond van het letsel. De rechtbank concludeert hieruit dat deze bevindingen niet onderscheidend zijn en hieruit niet exclusief steun voor het scenario van verdachte kan worden afgeleid.

De raadsman heeft betoogd dat het scenario van verdachte wordt ondersteund door de verklaringen van [getuige 7] , [getuige 8] , [getuige 9] en ook door [getuige 10] . De rechtbank overweegt dat door [getuige 7] en [getuige 8] is verklaard dat zij het daadwerkelijke steken niet hebben gezien. [getuige 9] heeft in zijn verhoor bij de politie verklaard dat hij op een gegeven moment de boot weer in is gegaan en dat hij binnen van [getuige 4] hoorde dat [slachtoffer] was neergestoken.

Tot slot is door de raadsman aangevoerd dat [getuige 10] bij de politie heeft verklaard dat [slachtoffer] verdachte beetpakte, achteruit liep en in elkaar stortte en dit dus een ondersteuning is van het scenario van verdachte. De rechtbank overweegt dat [getuige 10] in diezelfde verklaring heeft gezegd dat hij dronken was en dat het allemaal één zwart gat is tot de volgende ochtend 06:00 uur. Gelet daarop hecht de rechtbank dan ook geen waarde aan de door de raadsman geciteerde verklaring van [getuige 10] .

De rechtbank acht het alternatieve scenario van verdachte dan ook niet aannemelijk.

Opzet of voorwaardelijk opzet

De rechtbank is van oordeel dat sprake is geweest van voorwaardelijk opzet. Verdachte heeft op zitting verklaard dat het enige dat hij wilde was zichzelf en zijn dochter in veiligheid brengen. Vast is komen staan dat verdachte [slachtoffer] met een mes in de buikstreek heeft gestoken. Nu blijkens de medische informatie van A. Maes, arts en patholoog, sprake is van een diepe buikwond van circa 18 centimeter lang terwijl het lemmet van het mes ongeveer 10 centimeter was, is de rechtbank van oordeel dat het niet anders kan zijn dan dat verdachte met een zodanige kracht heeft gestoken dat daarmee vitale organen in het bovenlichaam geraakt konden worden. De buikstreek is een plek waar zich enkele centimeters onder de huid vitale organen en lichaamsdelen bevinden. Naar algemene ervaringsregels is de kans dat iemand als gevolg van het steken met een mes in de buikstreek komt te overlijden aanmerkelijk, indien ten gevolge van het steken de aorta wordt geraakt. Het met een mes krachtig steken in de buikstreek is naar de uiterlijke verschijningsvorm aan te merken als zodanig gericht op het beschadigen van vitale organen en lichaamsdelen dat verdachte op zijn minst genomen de aanmerkelijke kans op het intreden van de dood bewust heeft aanvaard.

De rechtbank is derhalve van oordeel dat verdachte opzettelijk [slachtoffer] van het leven heeft beroofd. Het ten laste gelegde kan wettig en overtuigend worden bewezen.

Het standpunt van de officier van justitie

De officier van justitie heeft zich op het standpunt gesteld dat er geen sprake was van een ogenblikkelijke wederrechtelijke aanranding nu nergens uit is gebleken dat [slachtoffer] op het moment van de confrontatie op de kade voornemens was om geweld te gebruiken tegen verdachte. Indien de rechtbank van oordeel is dat dat uit hetgeen daar aan vooraf is gegaan op het dek en de kade voor de partyboot kan worden afgeleid, dan is de officier van justitie van mening dat er in elk geval geen sprake is geweest van proportionaliteit en subsidiariteit. [slachtoffer] had geen wapen en het was daarom niet proportioneel om met een mes in zijn buikstreek met daarin vitale organen te steken. Tevens had verdachte andere mogelijkheden om aan een wederrechtelijke aanranding te ontkomen. Een beroep op noodweer faalt dus..

Het standpunt van de verdediging

De raadsman heeft subsidiair een beroep op noodweer gedaan en verzocht de verdachte te ontslaan van alle rechtsvervolging. Er was sprake van een ogenblikkelijke wederrechtelijke aanranding van verdachte en zijn dochtertje. Aan de eisen van proportionaliteit en subsidiariteit is voldaan, verdachte is immers kort daarvoor weggelopen. Het feit dat verdachte iets naars zou hebben gezegd over de moeder van [slachtoffer] , maakt naar de mening van de raadsman nog niet dat er sprake is van culpa in causa. Indien de rechtbank meent dat het optreden van verdachte niet proportioneel is geweest, dan heeft de raadsman meer subsidiair een beroep op noodweerexces gedaan. Verdachte was zeer kort daarvoor belaagd door meerdere volwassen mannen en werd vervolgens geconfronteerd met een agressieve en opgefokte [slachtoffer] terwijl verdachte de zorg had voor zijn jonge dochter.

Het oordeel van de rechtbank

Ingevolge artikel 41 Wetboek van Strafrecht dient voor een geslaagd beroep op noodweer sprake te zijn van een ogenblikkelijke en wederrechtelijke aanranding of een onmiddellijk dreigend gevaar voor een wederrechtelijke aanranding, waartegen de verdachte zich noodzakelijkerwijs diende te verdedigen.

De rechtbank moet ten eerste bepalen of er er sprake is geweest van een ogenblikkelijke wederrechtelijke aanranding. Van een “ogenblikkelijke” aanranding is ook sprake bij een onmiddellijk dreigend gevaar voor een aanranding.

Verdachte heeft verklaard dat hij kort voor het steken werd aangevallen en dat hij maar één ding wilde, namelijk daar wegkomen en zijn dochter en zichzelf in veiligheid brengen. Meerdere onafhankelijke getuigen hebben verklaard dat zij op de partyboot duwen en trekken zagen. Daarnaast is tevens gebleken dat [slachtoffer] door meerdere personen werd tegen gehouden, maar wist los te komen en vervolgens achter verdachte aan ging. De rechtbank is van oordeel dat verdachte op dat moment er wel vanuit mocht gaan dat hij weer aangevallen zou worden en dat daarmee sprake was van een ogenblikkelijke, wederrechtelijke aanranding.

Vervolgens dient de rechtbank te bepalen of verdediging tegen de aanranding noodzakelijk was. Daarbij is de maatstaf dat de gedraging als verdedigingsmiddel niet in onredelijke verhouding staat tot de ernst van de aanranding. De rechtbank is, gelet op de aard van de aanval, te weten het duwen en trekken en daarna weer achter verdachte aanlopen, van oordeel dat het door verdachte gekozen verdedigingsmiddel en de wijze waarop hij dit heeft aangewend in die situatie disproportioneel was. Door te steken met het mes zoals bewezenverklaard heeft verdachte de grenzen van de noodzakelijke verdediging overschreden. Te meer nu niet aannemelijk is geworden dat verdachte niet minder vergaande middelen ter beschikking stonden dan gebruikmaking van het mes. Zo had verdachte bijvoorbeeld het mes uit zijn handen kunnen laten vallen en zich aldus met de blote hand tegen de aanval kunnen verdedigen dan wel [slachtoffer] van zich af kunnen duwen/slaan.

De rechtbank verwerpt dan ook het beroep op noodweer.

De raadsman heeft meer subsidiair een beroep gedaan op noodweerexces. De rechtbank overweegt daartoe als volgt. [slachtoffer] was volgens meerdere aanwezigen agressief en stond tegenover verdachte, maar deed op dat moment niets. Verdachte deed echter wel wat, namelijk het steken met het mes. Van een hevige gemoedstoestand is niet gebleken, ook niet uit de verklaring van verdachte. De onderbouwing van de raadsman dat er sprake was van een hevige gemoedstoestand, namelijk dat verdachte belaagd werd door meerdere volwassen mannen, vervolgens werd geconfronteerd met een agressieve [slachtoffer] en dit terwijl hij de zorg had voor zijn jonge dochter, zijn omstandigheden die voor de rechtbank hebben gemaakt dat er sprake was van een noodweersituatie, maar is onvoldoende om noodweerexces aan te nemen.

De rechtbank verwerpt het beroep op noodweerexces.

Tot slot merkt de rechtbank het volgende op. Door verdachte is een opmerking gemaakt over de moeder van [slachtoffer] , een opmerking die door [slachtoffer] gehoord werd en die de aanleiding was voor de confrontatie. Echter, de enkele omstandigheid dat verdachte zich in een situatie heeft begeven waarin een agressieve reactie van het latere slachtoffer te verwachten viel en verdachte vervolgens het mes uit zijn zak heeft gepakt en uitgeklapt, maakt naar het oordeel van de rechtbank niet dat er sprake is van culpa in causa.

Het bewezen verklaarde levert volgens de wet het volgende strafbare feit op:

doodslag.