Uitspraken

Het standpunt van de officier van justitie

De officier van justitie acht het onder 1, 2 en 3 ten laste gelegde wettig en overtuigend te bewijzen.

Het standpunt van de verdediging

De raadsvrouw heeft zich ten aanzien van het onder feit 1 ten laste gelegde - het aanwezig hebben van amfetamine, MDMA, LSD en metamfetamine - gerefereerd aan het oordeel van de rechtbank. Ten aanzien van de hoeveelheden aangetroffen MDMA en de metamfetamine stelt de raadsvrouw dat deze lager zijn dan ten laste zijn gelegd. Ten aanzien van het onder feit 1 ten laste gelegde aanwezig hebben van heroïne en cocaïne stelt de raadsvrouw zich op het standpunt dat die onderdelen niet bewezen kunnen worden, waardoor van het aanwezig hebben daarvan dient te worden vrijgesproken. Ten aanzien van de overige handelingen die onder feit 1 ten laste zijn gelegd dient volgens de raadsvrouw eveneens vrijspraak te volgen.

Ten aanzien van feit 2 heeft de raadsvrouw zich gerefereerd aan het oordeel van de rechtbank.

De raadsvrouw heeft primair vrijspraak van feit 3 bepleit. Met betrekking tot slechts één bitcointransactie kan worden vastgesteld dat de bitcoins van een darknet market afkomstig zijn. Niet kan worden uitgesloten dat deze transactie behoort tot de tien procent handel in legale goederen op darknet markets. Ten aanzien van de overige bitcoins is sprake van indirecte besmetting met darknet markets en mixerdiensten. Op grond van het dossier kan niet worden vastgesteld dat verdachte ten tijde van het verkrijgen van de bitcoins wist dat deze een criminele herkomst hadden. Ook de overige door de officier van justitie aangevoerde omstandigheden, zoals het afspreken in openbare gelegenheden en de hoogte van de betaalde provisie, zijn onvoldoende om de wetenschap op te baseren. Subsidiair heeft de raadsvrouw aangevoerd dat een kortere periode bewezen moet worden verklaard. Daarnaast kan de wallet [bitcoincluster] niet aan verdachte worden toegeschreven, zodat de vanuit die wallet gedane transacties ten bedrage van € 2.020,86 en € 11.844,- van het tenlastegelegde bedrag moeten worden afgetrokken, aldus de raadsvrouw.

Het oordeel van de rechtbank 1

De rechtbank gaat op grond van wettige bewijsmiddelen van de volgende feiten en omstandigheden uit, welke bewijsmiddelen telkens slechts worden gebezigd tot het bewijs van dat ten laste gelegde feit waarop deze blijkens de inhoud kennelijk betrekking hebben.

Ten behoeve van de leesbaarheid van het vonnis worden bij het bespreken van de bewijsmiddelen ten aanzien van feit 3 tussendoor reeds bewijsoverwegingen opgenomen.

Eendaadse of meerdaadse samenloop

De rechtbank ziet zich voor de vraag gesteld of sprake is van eendaadse samenloop tussen feit 1, het aanwezig hebben van verdovende middelen, en de onder feit 2 bewezenverklaarde voorbereidingshandelingen. Van eendaadse samenloop als bedoeld in artikel 55 lid 1 Sr is sprake, wanneer hetzelfde feit door de omstandigheden waaronder het wordt gepleegd of waarvan het vergezeld gaat tevens een ander strafbaar feit oplevert. Dit is bijvoorbeeld het geval bij het tegelijkertijd vervoeren en aanwezig hebben van heroïne (Hoge Raad 1 juli 1981, NJ 1981, 616). Daarnaast is van belang of sprake is van een vergelijkbare strekking van de toepasselijke strafbepalingen alsmede een zich min of meer op dezelfde tijd en plaats afspelend feitencomplex (Hoge Raad 20 juni 2017, ECLI:NL:HR:2017:114).

De rechtbank stelt vast dat het doel van artikel 2 Ow is het beschermen van de volksgezondheid, terwijl artikel 10a Ow zich primair richt op de bestrijding van de (internationale) handel in drugs met een onaanvaardbaar risico en op degenen die daarbij betrokken zijn. Tevens beoogt voornoemd artikel het mogelijk te maken om in een vroeg stadium van de organisatie van de handel in te grijpen. Gelet daarop is van een vergelijkbare strekking van de toepasselijke strafbepalingen geen sprake.

Bovendien kan onder de omstandigheden waaronder het feit werd gepleegd of waarvan het vergezeld ging niet worden gesproken van hetzelfde feit dat tevens een ander strafbaar feit oplevert. Het aanwezig hebben van de verdovende middelen an sich is niet voldoende voor een bewezenverklaring van (voorbereidingshandelingen tot) opzettelijk verwerken, verkopen, afleveren, verstrekken, vervoeren en buiten het grondgebied van Nederland brengen van verdovende middelen. Hiervoor is meer vereist, zoals het onder feit 2 tenlastegelegde voorhanden hebben van de overige voorwerpen, onder meer weegschalen, verpakkingsmateriaal en internationale postzegels.

Op grond van het voorgaande is naar het oordeel van de rechtbank met betrekking tot het onder de feiten 1 en 2 bewezenverklaarde sprake van meerdaadse samenloop. Het verweer van de raadsvrouw wordt dus verworpen.

Strafbaarheid van de feiten en kwalificatie

Er is geen omstandigheid aannemelijk geworden die de strafbaarheid van het bewezen verklaarde uitsluit, zodat dit strafbaar is.

Het bewezen verklaarde levert volgens de wet de volgende strafbare feiten op:

Feit 1:

Opzettelijk handelen in strijd met het in artikel 2 onder C van de Opiumwet gegeven verbod, meermalen gepleegd.

Feit 2:

Om een feit, bedoeld in het vierde en vijfde lid van artikel 10 van de Opiumwet, voor te bereiden of te bevorderen, voorwerpen voorhanden hebben, waarvan hij weet of ernstige reden heeft om te vermoeden dat zij bestemd zijn tot het plegen van dat feit.

Feit 3:

Medeplegen van gewoontewitwassen.

De vordering van de officier van justitie

De officier van justitie heeft gevorderd verdachte ter zake van het door de officier van justitie bewezen geachte te veroordelen tot een gevangenisstraf van 3 jaren, met aftrek van het voorarrest. Daarnaast heeft de officier van justitie gevorderd het bevel waarbij de voorlopige hechtenis van verdachte is geschorst, op te heffen, nu sprake is van herhalingsgevaar en vluchtgevaar.

Het standpunt van de verdediging

De verdediging heeft het volgende aangevoerd.

Ten aanzien van de feiten 1 en 2 heeft de raadsvrouw gewezen op de oriëntatiepunten van het Landelijk Overleg Vakinhoud Strafrecht van de gerechtshoven en de rechtbanken (LOVS) voor de in- en uitvoer van verdovende middelen. Voor wat betreft de feiten 1 en 2 is sprake van eendaadse samenloop, op grond waarvan de raadsvrouw verzoekt om het aanwezig hebben van de verdovende middelen niet als strafverzwarend aan te merken.

De raadsvrouw heeft erop gewezen dat voor witwassen geen oriëntatiepunten door het LOVS zijn vastgesteld. Nu het witwassen niet in een frauduleuze context heeft plaatsgevonden en er geen sprake is van een benadelingsbedrag, ligt het in de lijn der verwachting dat voor witwassen een aanzienlijk lagere straf wordt opgelegd. Ook heeft de raadsvrouw gewezen op een uitspraak van de rechtbank Rotterdam van november 2017 (ECLI:NL:RBROT:2017:8989), waarbij een gevangenisstraf van drie maanden is opgelegd voor het witwassen van een soortgelijk bedrag. Tot slot dient rekening te worden gehouden met de omstandigheid dat verdachte niet eerder voor soortgelijke feiten is veroordeeld, inmiddels een vaste baan heeft en een stabiel leven heeft opgebouwd. Verdachte heeft in een vroeg stadium zijn verantwoordelijkheid genomen voor zijn handelen.

De raadsvrouw heeft verzocht de vordering van de officier van justitie tot opheffing van het bevel tot schorsing van de voorlopige hechtenis af te wijzen. Er is geen sprake van vluchtgevaar, nu verdachte een stabiel leven heeft opgebouwd. Bovendien is het uitgangspunt dat een verdachte het onherroepelijk worden van de uitspraak in vrijheid mag afwachten.

Het oordeel van de rechtbank

Bij het bepalen van de straf heeft de rechtbank rekening gehouden met de ernst van het bewezen verklaarde, de omstandigheden waaronder dit is begaan en de persoon van verdachte, zoals ter terechtzitting is gebleken. De rechtbank heeft bij de keuze tot het opleggen van een vrijheidsbenemende straf en bij de vaststelling van de duur daarvan in het bijzonder het volgende laten meewegen.

Wat betreft de ernst van de feiten en de omstandigheden waaronder deze zijn begaan, overweegt de rechtbank als volgt.

Verdachte heeft in zijn woning 5.786,78 gram aan diverse soorten harddrugs aanwezig gehad. Daarnaast heeft hij voorbereidingshandelingen verricht om deze verdovende middelen naar verschillende landen te versturen en ook binnen Nederland te verkopen en verstrekken. Door op deze wijze te handelen heeft verdachte bijgedragen aan de instandhouding van de (internationale) handel in harddrugs. Het is algemeen bekend dat het gebruik van harddrugs een onaanvaardbaar gevaar oplevert voor de volksgezondheid. De rechtbank rekent dit verdachte aan.

Om te bevorderen dat landelijk door gerechten in gelijke gevallen gelijke straffen worden opgelegd heeft het LOVS oriëntatiepunten voor straftoemeting opgesteld. Bij het aanwezig hebben van harddrugs van een hoeveelheid van 5 tot 6 kilogram wordt als oriëntatiepunt 18 tot 24 maanden gevangenisstraf gehanteerd. De rechtbank zal dit oriëntatiepunt bij de bepaling van de straf als uitgangspunt nemen. In strafverzwarende zin zal de rechtbank rekening houden met de voorbereidingshandelingen van verdachte die mede waren gericht op de uitvoer van verdovende middelen.

Daarnaast heeft verdachte gedurende vier maanden een gewoonte gemaakt van witwassen. Hij heeft 25 trades uitgevoerd waarbij hij telkens bitcoins heeft ingewisseld voor geldbedragen die uiteindelijk optellen tot een totaalbedrag van € 111.126,-. Door het witwassen van crimineel vermogen wordt de onderliggende criminaliteit gefaciliteerd. Verder brengen de door verdachte gepleegde feiten schade toe aan het vertrouwen dat moet kunnen worden gesteld in de integriteit van het financiële handelsverkeer. De rechtbank rekent dit alles verdachte zwaar aan.

De LOVS oriëntatiepunten gaan voor fraude bij een benadelingsbedrag van € 70.000,- tot

€ 125.000,- uit van een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van 5 maanden tot 9 maanden. Zoals blijkt uit de toelichting op deze oriëntatiepunten wordt onder fraudedelicten tevens geschaard witwassen, mits de gedragingen in een frauduleuze context hebben plaatsgevonden. Hoewel bij witwassen niet (direct) kan worden gesproken van een benadelingsbedrag zoals bij fraudedelicten, ziet de rechtbank toch aanleiding om aan te knopen bij het oriëntatiepunt fraude. De rechtbank volgt bij de straftoemeting anders dan de officier van justitie niet de ‘Richtlijn voor strafvordering witwassen’ van het Openbaar Ministerie, aangezien de daarin opgenomen straffen te zeer afwijken van de door de rechtbanken en hoven opgelegde straffen.

De rechtbank houdt rekening met onder meer de navolgende straffen. Aan één van de andere afnemers van de Nocis-verdachten is voor het witwassen van onder meer bitcoins ter waarde van € 5.075.169,- een gevangenisstraf van 2 jaren opgelegd.42 In het onderzoek Air Holland werden aan de hoofdverdachten voor het gedurende een periode van ruim een jaar in georganiseerd verband (gewoonte)witwassen van tientallen miljoenen guldens gevangenisstraffen van 28 tot 36 maanden opgelegd.43 Tot slot heeft de rechtbank acht geslagen op de straffen die aan twee verdachten in het IJsberg onderzoek werden opgelegd. In deze zaken werd voor het witwassen van 367 bitcoins en grote geldbedragen respectievelijk het witwassen van ruim 1.000 bitcoins en grote geldbedragen gevangenisstraffen van respectievelijk 3 en 6 maanden opgelegd.44

De rechtbank heeft ook acht geslagen op het strafblad van verdachte, waaruit blijkt dat hij niet eerder voor een soortgelijk delict is veroordeeld. Tot slot heeft de rechtbank acht geslagen op het reclasseringsrapport van 31 augustus 2016 waarin de reclassering zich onthoudt van het geven van een advies.

Het bovenstaande in aanmerking nemend, kan voor de door verdachte gepleegde strafbare feiten niet worden volstaan met een straf die geen vrijheidsbeneming met zich brengt. Gelet echter op de oriëntatiepunten van het LOVS en op de straffen die in vergelijkbare zaken zijn opgelegd, zal de rechtbank bij de straftoemeting aanzienlijk afwijken van de strafeis van de officier van justitie.

Alles afwegende acht de rechtbank een gevangenisstraf van 30 maanden, met aftrek van voorarrest, passend en geboden.

Redelijke termijn

Tot slot ziet de rechtbank zich ambtshalve voor de vraag gesteld of in de onderhavige zaak de redelijke termijn is overschreden. De rechtbank stelt voorop dat in artikel 6, eerste lid, Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens het recht van iedere verdachte is gewaarborgd om binnen een redelijke termijn te worden berecht. Die termijn vangt aan op het moment dat vanwege de Nederlandse Staat jegens de betrokkene een handeling is verricht waaraan deze in redelijkheid de verwachting kan ontlenen dat tegen hem ter zake van een bepaald strafbaar feit door het openbaar ministerie een strafvervolging zal worden ingesteld. Als uitgangspunt heeft in deze zaak te gelden dat de behandeling ter terechtzitting dient te zijn afgerond met een eindvonnis binnen twee jaar nadat de redelijke termijn is aangevangen, tenzij sprake is van bijzondere omstandigheden, zoals de ingewikkeldheid van een zaak - waartoe ook de omvang van het verrichte onderzoek en de gelijktijdige berechting van zaken tegen medeverdachten wordt gerekend, de invloed van de verdachte en/of zijn raadsvrouw op het procesverloop en de wijze waarop de zaak door de bevoegde autoriteiten is behandeld.

De rechtbank overweegt met betrekking tot de aanvang van de redelijke termijn en het procesverloop in deze zaak het volgende. De rechtbank beschouwt het moment van de doorzoeking in de woning en de inpandige garage van verdachte op 3 februari 2015, als het moment waarop de redelijke termijn een aanvang heeft genomen. De uitspraak vindt plaats op 3 april 2018. De vervolging van de verdachten heeft daarmee twee jaar en twee maanden in beslag genomen. Gelet op de ingewikkeldheid van de zaak, de omvang van het door de politie verrichte onderzoek waarbij meerdere onderzoekswensen in het buitenland zijn uitgezet, het feit dat de justitiële autoriteiten de strafzaak voortvarend hebben opgepakt, het mede op verzoek van de verdediging horen van diverse getuigen en het belang van de gelijktijdige berechting van de verschillende terechtstaande verdachten, oordeelt de rechtbank dat de redelijke termijn niet is overschreden, zodat de duur van de onderhavige procedure niet leidt tot strafvermindering.

Opheffing bevel tot schorsing van de voorlopige hechtenis

Ten aanzien van de vordering van de officier van justitie tot opheffing van het bevel tot schorsing van de voorlopige hechtenis van verdachte overweegt de rechtbank het volgende.

Een bevel tot schorsing van de voorlopige hechtenis kan op grond van artikel 82 lid 1 van het Wetboek van Strafvordering te allen tijde worden opgeheven, zelfs als de verdachte zich aan de hem gestelde voorwaarden houdt, aangezien het gaat om een aan de rechter toekomende discretionaire bevoegdheid. Deze discretionaire bevoegdheid brengt echter ook met zich dat de rechter evenmin verplicht is de schorsing op te heffen. De rechtbank dient bij het nemen van die beslissing de belangen van de samenleving, het slachtoffer en de verdachte tegen elkaar af te wegen en na te gaan of een bevel tot opheffing van de schorsing van de voorlopige hechtenis wenselijk is. Daarbij gaat het om de specifieke omstandigheden van het geval, die afzonderlijk en in onderling verband bezien de grondslag vormen een verdachte in voorlopige hechtenis te stellen.

Verdachte is op 3 februari 2016 in verzekering gesteld. Het bevel tot voorlopige hechtenis is op 24 maart 2016 door de rechtbank onder voorwaarden geschorst. Uit het afloopbericht schorsingstoezicht van de Reclassering Nederland van 16 januari 2018 blijkt dat verdachte zich aan de afspraken met de toezichthouder heeft gehouden. Gelet daarop en gezien de inmiddels lange duur van de procedure ziet de rechtbank niet in welk doel op dit moment is gebaat bij een bevel tot opheffing van de schorsing van de voorlopige hechtenis. De enkele veroordeling in deze zaak volstaat daarvoor in het onderhavige geval niet. Bovendien is -anders dan de officier van justitie heeft gesteld - niet gebleken van enig vluchtgevaar.

Op grond van het voorgaande wordt de vordering tot opheffing van het bevel waarbij de voorlopige hechtenis is geschorst, afgewezen.

De vordering van de officier van justitie

De officier van justitie heeft gevorderd de verdovende middelen en drugsgerelateerde voorwerpen te onttrekken aan het verkeer. De horloges kunnen aan verdachte worden geretourneerd. De overige op de beslaglijst vermelde goederen dienen te worden verbeurd verklaard.

Het standpunt van de verdediging

De raadsvrouw heeft verzocht de onder verdachte inbeslaggenomen gegevensdragers - met uitzondering van de mobiele telefoon met beslagnummer N554 en de laptop met beslagnummer N528 - te retourneren, nu deze voorwerpen op geen enkele wijze kunnen worden gerelateerd aan de strafbare feiten.

Het oordeel van de rechtbank

De rechtbank stelt vast dat de op de beslaglijst aangeduide voorwerpen waarop strafrechtelijk beslag ligt onder verdachte in beslag zijn genomen.

De rechtbank zal de inbeslaggenomen drugsgerelateerde voorwerpen, waaronder diverse (sealbags met daarin) verdovende middelen, koffers en tassen waarin verdovende middelen zijn aangetroffen, weegschalen, enveloppen, pindakaaspotten, internationale postzegels en notities onttrekken aan het verkeer. Deze voorwerpen zijn van zodanige aard dat het ongecontroleerde bezit daarvan in strijd is met de wet of met het algemeen belang. Met betrekking tot deze voorwerpen zijn de onder 1 en 2 bewezen verklaarde feiten begaan.

De rechtbank zal de inbeslaggenomen Samsung telefoon verbeurd verklaren. Op deze gegevensdrager zijn bitcoingerelateerde apps aangetroffen. Met behulp van dit voorwerp is het onder 3 bewezen verklaarde feit begaan. De HP laptop zal eveneens verbeurd worden verklaard. Met behulp van dit voorwerp is het onder 1 en 2 bewezen verklaarde feit begaan, nu op deze laptop adreslabels zijn aangetroffen.

De overige op de beslaglijst vermelde voorwerpen, te weten diverse inbeslaggenomen gegevensdragers, worden aan verdachte geretourneerd. Naar het oordeel van de rechtbank is niet gebleken dat deze voorwerpen uit de baten van feit 1, 2 of 3 zijn verkregen dan wel dat met behulp van deze voorwerp de bewezen verklaarde feiten zijn begaan.