Uitspraken

Geldigheid van de dagvaarding en bevoegdheid van de rechtbank

De dagvaarding is geldig en de rechtbank is bevoegd tot kennisneming van het ten laste gelegde.

Ontvankelijkheid van de officier van justitie

De raadsvrouw van verdachte heeft primair bepleit het Openbaar Ministerie niet-ontvankelijk te verklaren in de vervolging. Subsidiair heeft de raadsvrouw aangevoerd dat hetgeen zij ter onderbouwing van haar niet-ontvankelijkheidsverweer naar voren heeft gebracht, dient te leiden tot ontslag van alle rechtsvervolging omdat het feit niet strafbaar is wegens strijd met hogere regelgeving.

Zoals uit het navolgende zal blijken, acht de rechtbank de officier van justitie ontvankelijk in de vervolging. Om herhaling te voorkomen heeft de rechtbank ervoor gekozen deze verweren van de raadsvrouw pas te bespreken in paragraaf 6 van dit vonnis, na de waardering van het bewijs.

Schorsing van de vervolging

Er zijn geen redenen voor schorsing van de vervolging.

Het standpunt van de officier van justitie

De officier van justitie acht het ten laste gelegde wettig en overtuigend te bewijzen.

Het standpunt van de verdediging

De raadsvrouw heeft (partiële) vrijspraak bepleit van het medeplegen van het ten laste gelegde. De raadsvrouw heeft hiertoe aangevoerd dat niet kan worden vastgesteld dat sprake was van een nauwe en bewuste samenwerking tussen verdachte en medeverdachten of anderen. Uit het dossier kan immers niet worden afgeleid of overleg heeft plaatsgevonden en daarnaast blijft onduidelijk wie de deur van de [object] heeft opengebroken en wat zich in de [object] heeft afgespeeld. Het enkele feit dat verdachte met meerdere mensen in de [object] is aangetroffen, is volgens de raadsvrouw onvoldoende om tot een bewezenverklaring van medeplegen te komen.

Het standpunt van de verdediging

De raadsvrouw heeft primair verzocht het Openbaar Ministerie niet-ontvankelijk te verklaren in de vervolging. Verdachte heeft het ten laste gelegde begaan in het kader van een vreedzame demonstratie tegen de Wet kraken en leegstand, hetgeen blijkt uit de verklaring van verdachte ter terechtzitting maar ook al uit het dossier en de persberichten hierover.

Met verwijzing naar jurisprudentie van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (hierna: EHRM) stelt de verdediging zich op het standpunt dat bepaalde gedragingen die buiten een demonstratie om strafbare feiten opleveren, begaan tijdens een demonstratie moeten worden aangemerkt als een vorm van meningsuiting of vergadering. Daarbij is van belang dat artikel 10 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (hierna: EVRM) volgens het EHRM niet alleen de inhoud, maar ook de vorm van de uiting beschermt. Wanneer een strafbaar feit wordt gepleegd in het kader van een vreedzame demonstratie, mag gelet op deze vrijheden dan ook niet zomaar worden ingegrepen, nu daarmee inbeuk wordt gemaakt op het demonstratierecht. Het bezetten van de [object] was evident onderdeel van een betoging, namelijk een uiting van protest tegen de Wet kraken en leegstand. Het ten laste gelegde heeft het vreedzame karakter van de demonstratie niet aangetast en kan hoogstens worden gezien als een wanordelijkheid tijdens een demonstratie.

Nu verdachte toch is aangehouden, is inbreuk gemaakt op het recht van vrijheid van meningsuiting en het recht op vreedzame vergadering, zoals neergelegd in de artikelen 10 en 11 van het EVRM en artikel 9 van de Grondwet. Uit jurisprudentie van het EHRM over deze artikelen volgt dat de discretionaire bevoegdheid van een lidstaat tot het bestraffen van met expressie of vergadering verweven strafbaar gedrag weliswaar ruim, maar niet ongelimiteerd is.

Het is volgens de raadsvrouw op zichzelf denkbaar dat de politie ter plaatse een verkeerde belangenafweging maakt en een deelnemer aan een demonstratie aanhoudt. Het Openbaar Ministerie heeft echter de tijd om een zorgvuldige vervolgingsbeslissing te nemen. De beslissing van het Openbaar Ministerie om verdachte in dit geval te dagvaarden is volgens de raadsvrouw in strijd met het beginsel van een redelijke en billijke belangenafweging, nu met de aanhouding van verdachte reeds fundamentele rechten waren geschonden. Daarnaast was bekend dat verdachte een blanco strafblad heeft en na zijn aanhouding geruime tijd op het politiebureau heeft moeten verblijven.

Indien de rechtbank van oordeel is dat de officier van justitie ontvankelijk is, dient het voorgaande volgens de raadsvrouw te leiden tot ontslag van alle rechtsvervolging. Het ten laste gelegde kan niet als strafbaar worden gekwalificeerd. De beoogde strafbepaling is in het onderhavige geval in strijd is met hogere regelgeving en dient buiten toepassing te worden gelaten.

Het standpunt van de officier van justitie

De officier van justitie heeft zich op het standpunt gesteld dat het Openbaar Ministerie ontvankelijk moet worden verklaard. Daarnaast acht de officier van justitie het tenlastegelegde feit strafbaar. De officier heeft daartoe onder meer aangevoerd dat verdachte terecht is aangehouden en vervolgd. De politie heeft met de aanhouding geen einde gemaakt aan de demonstratie, die buiten de [object] gewoon is doorgegaan, maar aan het strafbare feit, te weten het kraken van de [object] . Van schending van de artikelen 10 en 11 van het EVRM is dan ook geen sprake. De duur van de inverzekeringstelling van verdachte was eveneens gerechtvaardigd, omdat verdachte haar identiteit niet kenbaar wilde maken en de politie tijd nodig had voor onderzoek naar zijn identiteit.

Het oordeel van de rechtbank

De rechtbank acht de officier van justitie ontvankelijk in de vervolging en overweegt daartoe als volgt.

Het Openbaar Ministerie kan slechts dan niet-ontvankelijk worden verklaard in de vervolging van een verdachte indien sprake is van een ernstige inbreuk op de beginselen van een behoorlijke procesorde, waardoor doelbewust of met grove veronachtzaming van de belangen van de verdachte aan diens recht op een eerlijke behandeling van zijn zaak tekort is gedaan. Van een dergelijke inbreuk is in het onderhavige geval niet gebleken.

De verdediging heeft ter onderbouwing van haar verweer aangevoerd dat het Openbaar Ministerie niet tot vervolging had mogen overgaan, omdat het strafbare feit was gepleegd in het kader van een demonstratie. Verdachte heeft echter pas voor het eerst ter terechtzitting gesteld dat het ten laste gelegde is begaan als onderdeel van een demonstratie. Op het moment dat de politie ter plaatse kwam is op geen enkele wijze duidelijk gemaakt dat het pand was gekraakt in het kader van een demonstratie. Sterker nog, een opsporingsambtenaar werd er door de woordvoerster van de krakers op gewezen dat het pand gekraakt was, omdat er woonrecht op zou zitten en er werd vanuit de [object] een spandoek met de tekst “Fuck het kraakverbod” opgehangen. Dat de politie dit volgens de raadsvrouw had moeten afleiden uit het feit dat een groep sympathisanten voor de [object] stond met een spandoek met daarop de tekst “People over profit”, ziet de rechtbank gelet op het voorgaande dus anders.

Op het moment dat het Openbaar Ministerie besloot verdachte te vervolgen, was nog steeds op geen enkele manier door of namens verdachte aangevoerd dat het kraken onderdeel was van een demonstratie. Alle verdachten hebben tijdens het verhoor bij de politie een beroep gedaan op hun zwijgrecht. Ook uit het dossier of berichten op de verschillende nieuwssites had het Openbaar Ministerie niet zonder meer hoeven afleiden dat het bezetten van de [object] een onderdeel of uitingsvorm was van een demonstratie tegen de Wet leegstand en kraken was.

De rechtbank overweegt dat, ook als aangenomen wordt dat het strafbare feit is gepleegd als onderdeel of uiting van een demonstratie, de aanhouding, vervolging en veroordeling van verdachte kunnen worden aangemerkt als gerechtvaardigde inbreuken op de vrijheid van meningsuiting en het recht op vrijheid van vergadering en vereniging, zoals neergelegd in de artikelen 10 en 11 van het EVRM.
Deze vrijheden zijn namelijk niet absoluut en kunnen op grond van het tweede lid worden beperkt, mits bij wet voorzien en noodzakelijk in een democratische samenleving met het oog op – onder meer – het voorkomen van wanordelijkheden en strafbare feiten of met het oog op de bescherming van de rechten en vrijheden van een ander.

De beperking is in het onderhavige geval bij wet voorzien, nu verdachte is aangehouden en vervolgd voor het medeplegen van kraken, strafbaar gesteld in de artikelen 47 juncto 138a van het Wetboek van Strafrecht (hierna: Sr).
De inbreuk op artikelen 10 en 11 van het EVRM kan naar het oordeel van de rechtbank worden aangemerkt als noodzakelijk in een democratische samenleving met het oog op het beëindigen van een strafbaar feit, welk strafbaar feit als doel heeft om het eigendomsrecht van de eigenaar van een leegstand pand te beschermen. De vergelijking van de raadsvrouw met de jurisprudentie van het EHRM, waarbij betogingen gepaard gingen met strafbare feiten, gaat mank. De volgens de verdachte gekozen uitingsvorm van de demonstratie, te weten het wederrechtelijk betreden van de [object] , zijnde privébezit, gaat niet gepaard met het strafbare feit, maar is in dit geval het strafbare feit zelf. De rechtbank is dan ook van oordeel dat de beperking die werd gesteld proportioneel was ten aanzien van het nagestreefde doel, nu de politie slechts een einde heeft gemaakt aan het strafbare feit en niet aan de demonstratie. De politieagenten hebben de demonstranten met hun spandoeken voor de [object] immers ongemoeid gelaten. Gelet op het voorgaande hebben verdachte en zijn medeverdachten de grens van het toelaatbare overschreden en het vreedzame karakter van de demonstratie aangetast. Daar komt nog bij dat verdachte, net als de andere demonstranten, de mogelijkheid had om zijn boodschap voor het voetlicht te brengen zonder over te gaan tot het plegen van strafbare feiten.

Op grond van het bovenstaande en gelet op het verhandelde ter terechtzitting, acht de rechtbank het bewezenverklaarde feit strafbaar. Er is geen omstandigheid aannemelijk geworden die de strafbaarheid van het bewezen verklaarde uitsluit.

Het bewezen verklaarde levert volgens de wet het volgende strafbare feit op:

medeplegen van kraken.

De vordering van de officier van justitie

De officier van justitie heeft gevorderd verdachte ter zake van het door de officier van justitie bewezen geachte te veroordelen tot een gevangenisstraf van 10 dagen met aftrek van het voorarrest, waarvan een gedeelte van 8 dagen voorwaardelijk met een proeftijd van 2 jaren.

Het standpunt van de verdediging

De raadsvrouw heeft de rechtbank primair verzocht toepassing te geven aan artikel 9a Sr. De raadsvrouw heeft daarbij gewezen op haar verweren in het kader van de ontvankelijkheid van het Openbaar Ministerie en de strafbaarheid van het feit. Voorts heeft de raadsvrouw aangevoerd dat de schade aan de [object] minimaal was, dat verdachte slechts een paar uur in de [object] heeft vertoefd en niet de gelegenheid heeft gekregen deze vrijwillig te verlaten. Tot slot heeft verdachte reeds enkele dagen vastgezeten op het politiebureau.

De raadsvrouw heeft de rechtbank subsidiair verzocht verdachte een geldboete op te leggen.

Het oordeel van de rechtbank

Bij het bepalen van de straf heeft de rechtbank rekening gehouden met de ernst van het bewezen verklaarde, de omstandigheden waaronder dit is begaan en de persoon van verdachte, zoals ter terechtzitting is gebleken.

Bewezen is verklaard dat verdachte zich schuldig heeft gemaakt aan het medeplegen van kraken. De wetgever heeft voor kraken als strafmaximum een gevangenisstraf van ten hoogste een jaar of een geldboete van de derde categorie vastgesteld. Voor dit feit zijn geen landelijke oriëntatiepunten opgesteld. Daarom heeft de rechtbank bij het bepalen van de straf gelet op de straffen die doorgaans worden opgelegd in vergelijkbare zaken.

Verdachte en zijn medeverdachten hebben de [object] in [vestigingsplaats] gekraakt. Kraken is een hinderlijk en overlastgevend feit waarbij een onaanvaardbare vorm van eigenrichting wordt gehanteerd. Door het handelen van verdachte is schade veroorzaakt en inbreuk gemaakt op het eigendomsrecht van de eigenaar van de [object] . Verdachte heeft ter terechtzitting verklaard de [object] te hebben gekraakt uit protest tegen het kraakverbod. Het staat verdachte vrij om deel te nemen aan demonstraties en op te komen voor zijn idealen. Deze idealen vormen echter geen vrijbrief voor het plegen van feiten als het bewezen verklaarde.

Wat betreft de persoon van verdachte heeft de rechtbank acht geslagen op een uittreksel uit de justitiële documentatie van 28 maart 2018, waaruit blijkt dat verdachte in Nederland niet eerder is veroordeeld voor een strafbaar feit.

Gelet op de aard van het feit en de schade en overlast die verdachte daarmee heeft veroorzaakt, ziet de rechtbank - anders dan de verdediging - geen aanleiding om toepassing te geven aan artikel 9a Sr. De stelling dat het kraken moet worden gezien als onderdeel van een demonstratie en daarom niet moet worden bestraft, gaat niet op. Zoals de rechtbank hiervoor heeft overwogen, valt niet in te zien waarom het kraken in het kader van een demonstratie nodig was. Verdachte had immers de mogelijkheid zijn gedachtengoed uit te dragen zonder dat te doen in de vorm van het plegen van strafbare feiten. De rechtbank rekent het verdachte aan dat hij ervoor heeft gekozen geen gebruik te maken van die mogelijkheid.
Voorts acht de rechtbank een gevangenisstraf, zoals door de officier van justitie geëist, niet passend, nu verdachte niet eerder is veroordeeld voor kraken en geen sprake is van ernstige schade aan het gekraakte pand.

Het voorgaande in ogenschouw genomen, acht de rechtbank passend en geboden een geldboete van 500 euro.