Uitspraken

Het standpunt van de officier van justitie

De officier van justitie acht het onder 1 en 2 primair ten laste gelegde wettig en overtuigend te bewijzen.

Het standpunt van de verdediging

De raadsman heeft vrijspraak bepleit van de ten laste gelegde feiten. Het is volgens hem onduidelijk wat er die bewuste dag is gebeurd. Verdachte heeft een black-out gehad en kan er – afgezien van het feit dat hij weet dat hij bij zijn vader in de woning op bezoek kwam – niets over verklaren. Gezien de ravage in de woonkamer en keuken is het volgens de verdediging zeer wel mogelijk dat de verwondingen bij de slachtoffers zijn veroorzaakt doordat zij zonder toedoen van de verdachte ongelukkig ten val zijn gekomen. Volgens de raadsman is dit zelfs zeer aannemelijk gelet op het kleine wondje dat verdachte op zijn hand had.

Bewijsmiddelen 1

Op 30 juli 2017 heeft [slachtoffer 2] aangifte van zware mishandeling gedaan. Zij heeft verklaard dat zij buiten bewustzijn is geweest na de mishandeling en dat zij pijn en letsel aan haar hoofd heeft.2 Zij heeft verklaard dat zij de dag ervoor op 29 juli 2017 rond 8.30 uur en 9.00 uur samen met haar partner [slachtoffer 1] naar zijn woning aan de [adres] in [woonplaats] is gereden om de paarden te gaan verzorgen. Er speelt een groot conflict tussen haar partner en zijn zoon [verdachte] .3

Verbalisant [verbalisant 1] heeft op 29 juli 2017 omstreeks 11.15 uur een melding gekregen van mishandeling van twee personen op de [adres] te [woonplaats] . Hij hoorde toen hij ter plaatse kwam dat er twee oudere mensen binnen zaten die mogelijk mishandeld waren en erg verward en moeilijk aanspreekbaar waren. Hij zag toen hij naar binnen liep dat de man bloed in zijn gezicht had en dat hij een dikke wang had. Hij zag ook dat de vrouw bloed in haar gezicht had. Hij zag dat de keuken een puinhoop was met omgevallen stoelen, een verschoven tafel en andere stukken hout op de grond. Het leek door de puinhoop alsof er gevochten was in de keuken.4 Vervolgens hoorde verbalisant [verbalisant 1] van het Operationeel Centrum dat zij waren gebeld door een vrouw die een voicemailbericht zou hebben ontvangen van [verdachte] . In dit voicemailbericht zou [verdachte] hebben gezegd dat hij zijn ouders buiten westen had geslagen en in de woning zou hebben achtergelaten.5

Verbalisant [verbalisant 2] is na een melding om 11.11 uur op 29 juli 2017 ter plaatse gegaan naar de [adres] en trof daar onder meer aan [getuige 1] , naar later bleek, de dochter van de slachtoffers. [getuige 1] verklaarde dat zij die ochtend WhatsAppberichten kreeg van haar moeder. Verbalisant [verbalisant 2] heeft deze weergegeven in zijn proces-verbaal van bevindingen van 29 juli 2017.

“moeder [slachtoffer 2]

uur Help

?

uur Buis melidz

wat”

[getuige 1] verklaarde aan verbalisant dat zij daarop haar moeder heeft gebeld, dat zij zeer verward over kwam en niet kon vertellen wat er aan de hand was. Vervolgens heeft zij haar vriend gebeld om direct naar de woning aan de [adres] te gaan.6

Verbalisant [verbalisant 3] heeft [getuige 2] op 31 juli 2017 als getuige gehoord. Getuige [getuige 2] verklaarde dat [verdachte] zaterdag omstreeks 10.15 uur bij haar thuis langs is geweest en dat hij toen andere kleren heeft aangedaan. Hij zou volgens eigen zeggen naar de politie gaan want “Ze zouden hem toch wel vinden.”7 Getuige [getuige 2] verklaarde dat ze de indruk had dat hij andere kleren aandeed omdat hij zo bezweet was. Zij verklaarde dat hij zich paniekerig gedroeg en een onrustige ademhaling had. Hij was vrijdag ook al bij haar geweest en toen vertelde hij dat hij wilde gaan praten met [slachtoffer 1] , zijn vader, over financiële zaken zonder [slachtoffer 2] erbij. [verdachte] vertelde getuige [getuige 2] dat [slachtoffer 2] een samenlevingscontract heeft met [slachtoffer 1] . Over 29 juli 2017 vertelde hij dat [slachtoffer 1] boos werd en de tafel ondersteboven gooide en dat hij op [verdachte] in ging slaan. [verdachte] was daarop terug gaan slaan en [slachtoffer 2] was zich ermee gaan bemoeien, toen heeft hij haar ook geslagen. [verdachte] zei dat hij een waas voor zijn ogen had gekregen.8 Getuige [getuige 2] verklaarde dat zij niet wist wat ze moest doen toen [verdachte] aan haar vertelde dat hij zijn ouders bewusteloos had achtergelaten in de woning. Zij heeft hem gevraagd wat hij nu ging doen. [verdachte] zei dat hij er klaar mee was en dat zij maar moest beslissen wat er moest gebeuren.9

In de geneeskundige verklaring betreffende [slachtoffer 2] is als uitwendig waargenomen letsel opgenomen: bult rechts behaarde hoofdhuid, schaafwond linker bovenlip, blauwe plek rechts naast navel. Er is sprake van gering bloedverlies en een hersenschudding.10

In een brief van 13 oktober 2017 van [A] , orthoptist betreffende [slachtoffer 2] is als diagnose opgenomen: lichte verlamming van de vierde hersenzenuw, gedecompenseerd door hersenschudding. Hierdoor treedt met name in linksblik dubbelzien en onrustig beeld op. Visus en gezondheid ogen in orde. Het beeld is nog hetzelfde als de vorige keer, er zit geen verbetering in.11

In de geneeskundige verklaring betreffende [slachtoffer 1] van 4 augustus 2017 is als uitwendig waargenomen letsel opgenomen: multipele schaafwond aangezicht, fractuur mandibula (kaak) en sinus maxillans (kaakholte) links. Er is sprake van gering bloedverlies en patiënt is ernstig cognitief beperkt, waarschijnlijk dementieel beeld. De geschatte duur van de genezing is 4-6 weken.12

In een brief van 12 oktober 2017 van dr. [B] , klinisch geriater betreffende [slachtoffer 1] beschrijft hij dat [slachtoffer 1] is opgenomen met een ernstige verwardheidstoestand met ernstige verbale en fysieke agressie en loopdrang. Er bleek sprake van een ernstig geagiteerd delier. Dit beeld was – naar zij vernamen – ontstaan na het hoofdtrauma van 29 juli en sindsdien toegenomen in ernst.13

De hiervoor weergegeven bewijsmiddelen worden steeds gebruikt tot het bewijs van het feit of de feiten, waarop zij blijkens hun inhoud uitdrukkelijk betrekking hebben. Sommige onderdelen van de bewijsmiddelen hebben niet betrekking op alle feiten, maar op één of meerdere feiten.

Bewijsoverweging

Verdachte heeft ter terechtzitting niets willen verklaren over wat er in het huis van zijn vader, [slachtoffer 1] , heeft plaatsgevonden op 29 juli 2017. Uit de bovengenoemde bewijsmiddelen blijkt dat verdachte die dag bij zijn vader in de woning is geweest en eveneens dat hij zijn vader en diens partner heeft mishandeld. Verdachte heeft immers zelf verklaard dat hij die dag naar de woning van zijn vader is geweest. Tegenover getuige [getuige 2] verklaarde hij, kort na het incident, dat hij zijn vader en diens partner heeft geslagen. Hij, verdachte zag er op dat moment bezweet uit en hij heeft vervolgens de verantwoordelijkheid om eventueel iets te doen bij getuige [getuige 2] gelegd. Dit betekent dat wettig en overtuigend is bewezen dat verdachte zijn vader en de vriendin van zijn vader heeft mishandeld.

Dat verdachte zich beroept op geheugenverlies en om die reden niets meer zou kunnen verklaren, gaat naar het oordeel van de rechtbank gelet op het voorgaande niet op. Dit geldt eveneens voor de stelling van de verdediging dat het door de slachtoffers opgelopen letsel zou zijn veroorzaakt door een val.

Het standpunt van de verdediging

Op de terechtzitting heeft de raadsman betoogd dat verdachte heeft gehandeld uit noodweer(exces). De raadsman heeft gesteld dat verdachte heeft verklaard dat zijn vader zeer dreigend op hem af kwam en daarbij een tafel heeft verschoven. Of het gaat om verschuiven of omgooien is een semantische discussie. De vader van verdachte is, ondanks zijn leeftijd, nog een sterke en vitale man. In zijn werkzame leven was hij voeger en hij reed in juli 2017 nog dagelijks paard en verzorgde de paarden ook zelf.

Het standpunt van de officier van justitie

De officier van justitie heeft zich op het standpunt gesteld dat de verklaring van verdachte dat zijn vader de tafel zou hebben omgegooid niet wordt ondersteund door hoe verbalisanten de situatie in de woning aantreffen. Op de foto is te zien dat de tafel overeind staat. Maar ook als vader [slachtoffer 1] de tafel wel zou hebben omgegooid, levert dat geen noodweersituatie op, aldus de officier van justitie. Niet gebleken is dat sprake was van een ogenblikkelijke wederrechtelijke aanranding van de zijde van vader en als dat wel zou worden aangenomen, is niet voldaan aan het onttrekkingsvereiste. Verdachte had zich na het omgooien van de tafel uit de voeten kunnen maken, omdat er toen een tafel tussen verdachte en zijn vader instond. Ten aanzien van [slachtoffer 2] is een beroep op noodweer in het geheel niet aan de orde.

Het oordeel van de rechtbank

Om te beoordelen of sprake was van noodweer dient allereerst te worden vastgesteld of sprake is geweest van een noodweersituatie toen verdachte zijn vader en [slachtoffer 2] heeft mishandeld. Om te komen tot de conclusie dat sprake was een noodweersituatie moet er een ogenblikkelijke, wederrechtelijke aanranding van eigen of anders lijf, eerbaarheid of goed zijn waartegen de verdachte zich noodzakelijk diende te verdedigen.

De rechtbank overweegt dat verdachte bij de politie heeft verklaard dat zijn vader een tafel omgooide en dreigend op hem afkwam. Kort na het incident heeft hij tegen getuige [getuige 2] verklaard dat zijn vader hem zou hebben geslagen, waarop hij heeft teruggeslagen. Vervolgens zou [slachtoffer 2] zich ermee zijn gaan bemoeien. Ter terechtzitting wilde verdachte daar naar gevraagd geen antwoord geven over de feitelijke gang van zaken dan wel verklaren waaruit deze wederrechtelijke aanranding door [slachtoffer 2] zou hebben bestaan. Nu met voornoemde verklaringen niet vast staat dat er sprake is geweest van een wederrechtelijke aanranding waaraan verdachte zich niet kon onttrekken en verdachte heeft geweigerd daarover meer inzicht te verstrekken acht de rechtbank dit verweer zowel ten aanzien van zijn vader als ten aanzien van [slachtoffer 2] onvoldoende onderbouwd. Niet is gebleken van een noodzaak tot verdediging en evenmin is gebleken dat verdachte zich niet aan de situatie kon onttrekken.

Het beroep op noodweer wordt dan ook verworpen. Er is derhalve geen omstandigheid aannemelijk geworden die de strafbaarheid van het bewezen verklaarde uitsluit, zodat dit strafbaar is.

De vordering van de officier van justitie

De officier van justitie heeft gevorderd verdachte ter zake van het door de officier van justitie bewezen geachte te veroordelen tot:

De officier van justitie heeft voorts gevorderd de te stellen voorwaarden en het uit te oefenen toezicht dadelijk uitvoerbaar te verklaren.

Het standpunt van de verdediging

De verdediging heeft vrijspraak bepleit.

Het oordeel van de rechtbank

Bij het bepalen van de straf en maatregel heeft de rechtbank rekening gehouden met de ernst van het bewezen verklaarde, de omstandigheden waaronder dit is begaan en de persoon van verdachte, zoals ter terechtzitting is gebleken.

De rechtbank heeft bij de keuze tot het opleggen van een vrijheidsbenemende straf en bij de vaststelling van de duur daarvan in het bijzonder het volgende laten meewegen.

Verdachte heeft zich schuldig gemaakt aan de mishandeling van twee oudere, relatief kwetsbare personen. Het is ernstig dat verdachte deze personen in hun eigen woning heeft opgezocht en hen dusdanig heeft toegetakeld dat zij ernstig letsel hebben opgelopen. Vervolgens heeft verdachte de slachtoffers in een hulpeloze toestand achtergelaten en heeft hij het aan een ander overgelaten om te besluiten of de hulpdiensten al dan niet gealarmeerd dienden te worden. In de tussentijd heeft verdachte wel de tegenwoordigheid van geest gehad om bij een vriendin langs te gaan en zich daar om te kleden en zijn verhaal te doen. In het nadeel van verdachte weegt de rechtbank in dit kader ook mee dat het gaat om de vader van verdachte en zijn partner. Uit het dossier volgt genoegzaam dat de reden voor de confrontatie voor verdachte is geweest om te praten over een (deel van de) erfenis van zijn moeder waar hij naar eigen zeggen ‘recht’ op zou hebben. Dat verdachte vervolgens is overgegaan tot deze gewelddadige confrontatie acht de rechtbank bijzonder laakbaar. Eveneens zorgwekkend is het feit dat verdachte niet heeft willen verklaren over de gebeurtenissen en dat hij stelt zich niets meer te kunnen herinneren. Dat verdachte zich niets heeft kunnen herinneren en of hier een medische of psychische oorzaak voor is, hebben de psychiater noch de psycholoog kunnen onderzoeken omdat verdachte niet heeft meegewerkt aan de onderzoeken. Hij heeft zich afstandelijk en afzijdig opgesteld en heeft onder meer geweigerd om bepaalde tests te maken. Ook heeft verdachte geweigerd toestemming te geven aan de onderzoekers om contact op te nemen met mensen uit zijn omgeving en mensen die in medisch opzicht iets over hem zouden kunnen verklaren. Dit weegt mee in het nadeel van verdachte ten aanzien van het verkrijgen van een volledig beeld van de persoon van de verdachte.

De rechtbank heeft kennisgenomen van het uittreksel justitiële documentatie van verdachte van 9 oktober 2017. Hierop staan geen relevante veroordelingen vermeld.

De rechtbank heeft kennisgenomen van een reclasseringsrapport van 1 november 2017 van H. Kamans. Daarin wordt het recidiverisico ingeschat op laag en wordt vermeld dat een toezicht niet geïndiceerd is. De reclassering adviseert een gedeeltelijk voorwaardelijke gevangenisstraf als mogelijkheid voor een stok achter de deur.

De rechtbank ziet geen aanleiding om een voorwaardelijke gevangenisstraf op te leggen. De door verdachte gepleegde feiten zijn dusdanig ernstig dat een forse, onvoorwaardelijke gevangenisstraf naar het oordeel van de rechtbank op zijn plaats is.

Vast staat echter dat de gevolgen voor de slachtoffers zeer ernstig zijn. De rechtbank zal voor het voorkomen van nieuwe strafbare feiten tegenover hen bevelen dat verdachte:

De rechtbank legt deze vrijheidsbeperkende maatregel op voor de duur van 5 jaren. Voor het geval verdachte zich niet houdt aan de maatregel, zal per overtreding daarvan vervangende hechtenis voor de duur van twee weken worden opgelegd. De officier van justitie heeft gevorderd de maatregel dadelijk uitvoerbaar te verklaren. Dit doet de rechtbank niet. Mede gelet op het rapport van de reclassering waarin het recidiverisico als laag wordt ingeschat, ziet de rechtbank niet in dat ernstig rekening moet worden gehouden met het feit dat de verdachte – op korte termijn – wederom een misdrijf zal begaan dat gericht is tegen of gevaar veroorzaakt voor de onaantastbaarheid van het lichaam van één of meer personen

De rechtspraak heeft oriëntatiepunten voor straftoemeting die niet bindend zijn, maar wel een uitgangspunt voor de bepaling van de hoogte van op te leggen straffen. De oriëntatiepunten voor straftoemeting van het LOVS gaan voor zware mishandeling in de vorm van het opzettelijk toebrengen van zwaar lichamelijk letsel, zonder gebruik te maken van een wapen uit van een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van 3 maanden. Zwaar lichamelijk letsel wordt omschreven als zwaar lichamelijk letsel, als bedoeld in artikel 302 van het Wetboek van Strafrecht, waarvan volledig herstel valt te verwachten binnen zes maanden na de gebeurtenis.

De oriëntatiepunten gaan voor zware mishandeling in de vorm van het opzettelijk toebrengen van zeer zwaar lichamelijk letsel, zonder gebruik te maken van een wapen uit van een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van 8 maanden. Zeer zwaar lichamelijk letsel wordt omschreven als zwaar lichamelijk letsel, als bedoeld in artikel 302 van het Wetboek van Strafrecht, dat levensbedreigend is of waarvan een zeer langdurige herstelperiode (meer dan zes maanden) of geen volledige genezing wordt verwacht.

Ten aanzien van de situatie van [slachtoffer 1] stelt de rechtbank vast dat bij hem gelet op de kaakfracturen en het (in ernst toegenomen) delier sprake is van zwaar lichamelijk letsel. Uit de wet volgt dat, omdat verdachte dit zijn vader heeft aangedaan, de straf met een derde deel kan worden verhoogd. Verder ziet de rechtbank dat er een groot verschil is in de situatie van vader zijn geestelijke gesteldheid en zelfstandigheid vóór 29 juli 2017 en na 29 juli 2017. Vader woonde eerder zelfstandig en kon in principe al zijn bezigheden zonder problemen uitvoeren. [slachtoffer 2] heeft tijdens de terechtzitting een beeld van de situatie geschetst die totaal anders is en een grote impact heeft op hun beider levens. Dit weegt de rechtbank zeer zwaar mee in het nadeel van verdachte. Weliswaar kan op basis van enkel het opgelopen letsel niet worden gesteld dat dit zeer zwaar lichamelijk letsel is, de gevolgen zijn wel zodanig. De heer [slachtoffer 1] verblijft momenteel nog steeds in een verpleegtehuis en verkeert niet meer in de mogelijkheid om naar zijn eigen woning terug te keren, laat staan zelfstandig te wonen. Gelet op deze omstandigheden is de rechtbank van oordeel dat een gevangenisstraf voor de duur van 8 maanden passend en geboden is.

Ten aanzien van het letsel van [slachtoffer 2] stelt de rechtbank vast dat dit wel wordt gekwalificeerd als zeer zwaar lichamelijk letsel. Het letsel aan haar oog dat zij door de mishandeling heeft opgelopen is tot op heden niet genezen en het is immer onduidelijk of het ooit nog volledig zal genezen. De rechtbank sluit zich aan bij het oriëntatiepunt van een gevangenisstraf van 8 maanden en zal dit ten aanzien van feit 2 aan verdachte opleggen.

Dit betekent dat de rechtbank aan verdachte voor beide feiten een gevangenisstraf voor de duur van 16 maanden oplegt.

Het standpunt van de officier van justitie

De officier van justitie heeft zich op het standpunt gesteld dat enkel de kosten die een rechtstreeks gevolg zijn van de tenlastegelegde feiten voor vergoeding in aanmerking komen. Dit geldt voor beide vorderingen. Ten aanzien van de vordering van [slachtoffer 1] heeft de officier van justitie gesteld dat de kosten van derden, de telefoonkosten, de reiskosten, de kosten als gevolg van de vernieling van de ruit en de verblijfkosten niet toewijsbaar zijn. Hij komt in totaal tot een toewijsbaar bedrag van € 1.009,20.

Ten aanzien van de vordering van [slachtoffer 2] heeft de officier van justitie gesteld dat de kosten van derden niet toewijsbaar zijn. Het gaat dan om de kosten van het zorgverlof van haar dochter en zus, de reiskosten van haar zus en de kosten van het pension van de hond van haar zus. Omdat nog niet duidelijk is bij [slachtoffer 2] of haar letsel blijvend is, stelt de officier van justitie voor om voor de immateriële schade een voorschot van € 5.000,- toe te kennen.

Voor het overige dienen de vorderingen niet-ontvankelijk te worden verklaard.

Het standpunt van de verdediging

De raadsman heeft zich primair op het standpunt gesteld dat de vorderingen benadeelde partij niet-ontvankelijk moeten worden verklaard omdat hij vrijspraak heeft bepleit.

Daarnaast heeft de raadsman naar voren gebracht dat een medische onderbouwing bij de vorderingen ontbreekt. Ook is het volgens hem de vraag of het letsel is ontstaan door de gebeurtenissen op 29 juli 2017 of dat het een andere oorzaak heeft.

Het oordeel van de rechtbank

[slachtoffer 1]

De rechtbank acht de kosten met betrekking tot het verblijf in het ziekenhuis (€ 84,00), verblijf bij Woonzorgcentrum Marijke (€ 190,00), de eigen bijdrage aan het CAK (€ 487,95), de parkeerkosten voor bezoek aan Altrecht (€ 80,00), de reiskosten voor 6 bezoeken aan Woonzorgcentrum Huize Marijke (€ 66,77) en 31 bezoeken aan Altrecht in Utrecht (€ 351,42) en reiskosten met de Regiotaxi voor een bezoek aan Altrecht (€ 15,60) voldoende onderbouwd en aannemelijk gemaakt.

De rechtbank is van oordeel dat de schade tot een bedrag van € 1.260,14 een rechtstreeks gevolg is van het bewezenverklaarde feit 1 en acht verdachte aansprakelijk voor die schade. Zij zal de vordering tot dat bedrag toewijzen vermeerderd met de wettelijke rente berekend vanaf 29 juli 2017 tot aan de dag der algehele voldoening.

De rechtbank overweegt ten aanzien van de overige gevorderde kosten als volgt:

Zij zal de benadeelde partij daarom op voornoemde onderdelen niet-ontvankelijk verklaren in zijn vordering. Voor dat deel kan de benadeelde partij zijn vordering bij de burgerlijke rechter aanbrengen.

Met betrekking tot de toegekende vordering benadeelde partij zal de rechtbank tevens de schadevergoedingsmaatregel opleggen.

[slachtoffer 2]

De rechtbank acht de kosten met betrekking tot het verblijf in het ziekenhuis (€ 6,90 parkeren en 56,00 ziekenhuis), eigen risico zorgverzekering 2017 (€ 369,06), eigen risico zorgverzekering 2018 (€ 385,00), kosten rollator (€ 51,50), kosten bril (€ 40,00) kosten voor 7,5 maand huishoudelijke hulp a € 75,00 per maand (€ 562,50) en zorgverlof dochter (€ 210,95) voldoende onderbouwd en aannemelijk gemaakt.

De immateriële schade waardeert de rechtbank op € 7.000,-. Hierbij speelt een rol dat [slachtoffer 2] tot op heden volledig arbeidsongeschikt is, maar ook dat nog niet duidelijk is of het letsel dat zij heeft blijvend is. De rechtbank heeft hierbij vergelijkbare zaken mede in aanmerking gekomen.

De rechtbank is van oordeel dat de schade tot een bedrag van € 1.681,91 aan materiële schade een rechtstreeks gevolg is van het bewezenverklaarde feit 2 en acht verdachte aansprakelijk voor die schade en zij zal de vordering tot dat bedrag toewijzen vermeerderd met de wettelijke rente berekend vanaf 29 juli 2017 tot aan de dag der algehele voldoening.

De rechtbank zal de vordering voor wat betreft de immateriële schade toewijzen tot een bedrag van € 7.000,-.

De rechtbank overweegt ten aanzien van de overige gevorderde kosten als volgt:

Zij zal de benadeelde partij daarom op voornoemde onderdelen niet-ontvankelijk verklaren in haar vordering. Voor dat deel kan de benadeelde partij haar vordering bij de burgerlijke rechter aanbrengen.

Met betrekking tot de toegekende vordering benadeelde partij zal de rechtbank tevens de schadevergoedingsmaatregel opleggen.

Verdachte zal ook worden veroordeeld in de kosten die de benadeelde partijen hebben gemaakt en ten behoeve van de tenuitvoerlegging van deze uitspraak nog zal maken. Deze kosten worden tot op dit moment begroot op grond van het zogenoemde liquidatietarief in civiele zaken. De rechtbank kent daarom tweemaal twee punten toe zodat de kosten voor [slachtoffer 1] worden begroot op 2 punten x € 384,-- = € 768,- en voor [slachtoffer 2] worden begroot op 2 punten x € 452,- = € 904,-. In totaal een bedrag van € 1.672,-.