Uitspraken

1.1.

Het verloop van de procedure blijkt uit:

• -

  de dagvaarding

• -

  de conclusie van antwoord in conventie en van eis in voorwaardelijke reconventie

• -

  de conclusie van repliek in conventie en van antwoord in voorwaardelijke reconventie tevens akte houdende inbreng producties

• -

  de conclusie van dupliek tevens akte uitlating producties

• -

  de conclusie van dupliek in reconventie tevens akte houdende overlegging van producties.

1.2.

Ten slotte is vonnis bepaald.

2.1.

Op 3 december 1990 heeft Servex B.V. met [A] een ‘exploitatie-overeenkomst stationsfietsenstalling’ [vestigingsplaats] gesloten. Servex B.V. is een vennootschap die enige tijd geleden is opgegaan in NS Stations Retailbedrijf. NS Fiets is een volle dochteronderneming van NS Stations. Binnen het concern van NS Groep N.V. heeft NS Fiets als opdracht het verbeteren, stimuleren en uitbreiden van de verbindingen tussen reizigersvervoer per trein en andere vormen van (openbaar) vervoer. Een onderdeel van die taakstelling betreft het beheer van stationsfietsenstallingen.

2.2.

a. stalling t.b.v. fietsen, bromfietsen en motoren;

b. bewaardersverblijf, werkplaats, showroom, toilet, bagagedepot, kantoor, magazijn;

1. Exploitant verbindt zich voor het recht tot exploitatie van de in de overeenkomst genoemde stationsfietsenstalling na het einde van het lopende kalenderjaar te voldoen een bedrag gelijk aan het saldo van de netto-ontvangsten, vermeerderd met de door hem verschuldigde concessie ad f 7.442,-— per kalenderjaar verminderd met de personeelskosten en de door Servex verschuldigde bijdrage in de diverse exploitatiekosten ad f 6.500,-- per kalenderjaar onder verrekening van de in art. 3 bedoelde voorschotten.

2. Servex verbindt zich, indien het in artikel 2 lid 1 berekende saldo negatief is, aan liet einde van het lopende kalenderjaar te voldoen een bedrag gelijk aan dit negatieve saldo onder verrekening van de in art. 3 bedoelde voorschotten.(..)”

Artikel 3.

1. Exploitant dan wel Servex, is verplicht maandelijks als voorschot bij vooruitbetaling te voldoen 1/12 gedeelte van het in artikel 2 lid 1, dan wel in artikel 2 lid 2 bedoelde saldo dat voor de duur van deze overeenkomst f 21.492,-- bedraagt onverminderd het bepaalde in lid 3 van dit artikel.

2. Indien partijen een nieuwe overeenkomst als bedoeld in artikel 5 sluiten zal alsdan het maandelijks verschuldigde bedrag gelijk zijn aan 1/12 gedeelte van het in artikel 2 bedoelde saldo dat is begroot volgens de formule (a+b) — (c+d), waarin

a. gelijk is aan de netto ontvangsten (zijnde de bewaargelden exclusief de BTW) over het tijdvak 4e kwartaal vorig jaar tot en met 3e kwartaal van dit jaar, eventueel vermeerderd met een tariefsverhoging;

b. gelijk is aan de concessievergoeding voor het recht van reparatie, verkoop en verhuur van fietsen ten bedrage van f 7.442,—— ;

c. gelijk is aan de bijdrage in de exploitatiekosten verschuldigd door Servex ad f 6.500,-— en

d. gelijk is aan de salarissen personeel voor 2 vaste werknemers en voor 40.00 uren losse werknemers volgens de CAO (inclusief de toeslagen voor weekeinden en feestdagen).

3. Het ingevolge dit artikel verschuldigde bedrag wordt na afloop van het tweede kwartaal aan de hand van de in deze twee kwartalen behaalde netto—ontvangsten zo nodig bijgesteld.

1. Deze overeenkomst vangt aan op 1 januari 1991 en eindigt, onverminderd liet bepaalde in de artikelen 5 en 6 van de Algemene Voorwaarden, op 31 december 1991.

2. Desgevraagd zal Servex zich, uiterlijk 6 maanden voor de in lid 1 genoemde datum waarop de overeenkomst eindigt, uitspreken over het al of niet aangaan van een nieuwe overeenkomst met exploitant op dezelfde voorwaarden als in deze overeenkomst opgenomen.(..)”

2.3.

a. in strijd met de overeenkomst handelt;

b. naar het oordeel van Servex onvoldoende blijk geeft van vakbekwaamheid en/of te kortschiet in de ontwikkeling van het bedrijf en/of de verlening van dienstbetoon aan het reizend publiek;

c. onjuiste inlichtingen verstrekt omtrent de exploitatie in de ruimste zin of zijn administratie en/of boekhouding de resultaten van de exploitatie onjuist weergeven;

d. zich aan wangedrag schuldig maakt of de belangen van NS en/of Servex schaadt;

e. in staat van faillissement verkeert, surséance van betaling heeft aangevraagd en niet in staat moet worden geacht om aan zijn financiële verplichtingen te voldoen;

f. een langere periode niet in staat is geweest de exploitatie persoonlijk te leiden.(..)”

2.4.

Partijen zijn op 1 december 2009 een modelovereenkomst NS OV-fiets aangegaan, waarbij in de considerans van de overeenkomst is opgenomen dat met deze overeenkomst een gemengde overeenkomst is beoogd van opdracht c.q. van lastgeving als bedoeld in artikel 7:400 en artikel 7:414 BW in combinatie met een overeenkomst van bruikleen als bedoeld in artikel 7:1777 BW.

2.5.

Partijen hebben jaarlijks (aangepaste) beheerovereenkomsten gesloten.

2.6.

In samenspraak met NS Fiets c.s. en de Vereniging van StationsRijwielstallingsExploitanten (VSRE) is in 2007 een modelovereenkomst ‘van opdracht tot het verrichten van werkzaamheden van een rijwielstalling alsmede van huur van een rijwielshop’ opgesteld. Bij brief van 25 april 2012 met betrekking tot afspraken omtrent de renovatie is door NS Fiets c.s. medegedeeld dat na de verbouwing de door de VSRE goedgekeurde modelovereenkomst zal worden aangeboden en dat de huurprijs zal worden vastgesteld op basis van de in en uitstappers. De overeenkomst is uiteindelijk niet (definitief) tot stand gekomen. In de modelovereenkomst is het regime van artikel 7:290 BW van toepassing verklaard.

2.7.

2.8.

Bij beschikking van 18 oktober 2017, naar aanleiding van een door [gedaagde] ingediend verzoekschrift ex artikel 7:230a BW, heeft de kantonrechter samengevat geoordeeld dat partijen met elkaar een overeenkomst hebben gesloten ten aanzien van de exploitatie van de stalling, waarbij de exploitant ook het recht kreeg (tegen een vergoeding) een deel van de ruimte te gebruiken voor ‘commerciële activiteiten’, omdat NS belang had bij een goede service ten behoeve van de stalling en belang had bij een beheerder die met haar commerciële activiteiten winst kon maken en daardoor de stallingactiviteiten kon en wilde uitvoeren. De kantonrechter heeft geoordeeld dat een aanvullende en gelijkwaardige samenhang tussen de commerciële activiteiten en de stallingsactiviteiten bestaat. Bij de beoordeling welke (opzeggings)bepalingen dienen te prevaleren, die van opdracht/lastgeving of die van huur 290-bedrijfsruimte heeft de kantonrechter geoordeeld dat de opzeggingsbepaling die het meeste bescherming biedt aan de exploitant/huurder voor dient te gaan. Dat betekent dat voor de opzegging van de exploitatieovereenkomst als geheel de bepalingen van art. 7:290 e.v. BW dienen te worden toegepast op grond waarvan [gedaagde] niet ontvankelijk is verklaard in haar verzoek.

3.1.

- met vaststelling van het tijdstip van de ontruiming daarvan en met veroordeling van

- zulks met machtiging aan eiser bij gebreke van volledige voldoening hieraan deze verlating en ontruiming en dit vervolgens verlaten en ontruimd houden zelf te bewerken met behulp van de sterke arm van politie en justitie en op kosten van NS [gedaagde] ;

- een en ander met veroordeling van NS [gedaagde] in de kosten van dit geding, te voldoen

- en te vermeerderen met de na het vonnis te maken kosten van tenuitvoerlegging daarvan,

waaronder de eventueel te maken ontruimingskosten op vertoon van de daartoe nodige, in dit vonnis te vermelden bescheiden op de voet van artikel 3:299 lid 3 BW.

3.2.

NS Fiets voert daartoe het volgende aan. NS Fiets heeft de exploitatleovereenkomst opgezegd op de wettelijke opzeggingsgronden ‘dringend eigen gebruik’ en de ‘open belangenafweging’ als bedoeld in art. 7:296 BW. De onderhavige vordering betreft de vaststelling van het tijdstip waarop de overeenkomst zal eindigen, zulks op de voet van artikel 7:295 lid 2 BW.

3.3.

NS Fiets heeft bij de opzegging van de exploitatieovereenkomst voldaan aan de wettelijke vereisten voor de opzegging van een huurovereenkomst met betrekking tot bedrijfsruimte in de zin van art. 7:290 BW. De opzeggingsbrief van 21 juni 2016 is zowel per gewone post als per deurwaardersexploot aan [gedaagde] betekend. NS Fiets heeft tegen 31 december 2016 opgezegd en de ontruiming aangezegd tegen 1 januari 2017. De opzegging verliest haar werking niet als de vordering tot beëindiging wordt ingesteld na het tijdstip waartegen is opgezegd. Daarbij dient in aanmerking te worden genomen dat de 7:230a-procedure geruime tijd in beslag heeft genomen, alsook dat de door NS Fiets gedane opzegging op grond van de in art. 7:293 lid 2 BW dwingendrechtelijk voorgeschreven opzegtermijn van tenminste een jaar, moet worden geacht te zijn gedaan tegen 31 december 2017. Zo nodig doet NS Fiets uitdrukkelijk een beroep op conversie van art. 3:42 BW.

3.4.

NS Fiets doet een beroep op dringend eigen gebruik. Op grond van artikel 7:296 lid 1 aanhef en onder b en lid 4 juncto lid 3 BW dient de rechter de vordering tot beëindiging van de huurovereenkomst toe te wijzen indien de verhuurder aannemelijk maakt dat zij het verhuurde persoonlijk in duurzaam gebruik wil nemen en zij daartoe het verhuurde dringend nodig heeft. De vraag of een verhuurder het verhuurde dringend nodig heeft voor gebruik als bedoeld in artikel 7:296 lid 1 aanhef en onder b BW dient te worden beantwoord aan de hand van alle omstandigheden van het geval zonder dat dit in deze fase van de beoordeling van de vordering niet mag leiden tot een belangenafweging. De verhuurder behoeft de dringendheid van het eigen gebruik slechts aannemelijk te maken.

3.5.

3.6.

3.7.

voert verweer en concludeert tot afwijzing van de vordering, althans verzoekt het tijdstip waarop de “exploitatieovereenkomst” zal eindigen vast te stellen op een datum gelegen na 31 december 2022 en overeenkomstig artikel 7:297 lid 1 BW een tegemoetkoming in een verhuis- en inrichtingskosten toe te wijzen. Tot slot verzoekt [gedaagde] op grond van artikel 7:295 lid 1 BW het vonnis niet uitvoerbaar bij voorraad te verklaren.

3.8.

Bij beschikking van 18 oktober 2017 heeft de kantonrechter geoordeeld dat de opzeggingsbepalingen van art. 7:290 e.v. BW op de opzegging van onderhavige (gemengde) overeenkomst moeten worden toegepast. De kwalificatievraag welke opzeggingsregels in de rechtsverhouding tussen partijen hebben te gelden staat daarmee vast.

3.9.

Art. 7:293 lid 2 BW schrijft dwingend voor dat bij de opzegging van de huurovereenkomst een opzegtermijn van ten minste een jaar in acht moet worden genomen. NS fiets heeft met haar opzegging niet aan dit vereiste voldaan, nu zij bij brief van 21juni 2016 heeft opgezegd tegen 31 december 2016. De opzegging van NS Fiets bij brief van 21juni 2016 is dan ook niet rechtsgeldig. De opzegging had tegen 31 december 2017 moeten plaatsvinden. De in de opzeggingsbrief van 21 juni 2016 gebruikte formulering ‘althans tegen de eerste daarvoor in aanmerking komende datum’ maakt dat niet anders temeer nu NS Fiets de opzegging zekerheidshalve ook in het kader van artikel 7:290 BW heeft gedaan. Een beroep op conversie op grond van artikel 3:42 BW slaagt evenmin, omdat deze bepaling terughoudend dient te worden toegepast en de belangen van [gedaagde] onevenredig zouden worden geschaad. Niet valt in te zien dat van NS Fiets niet gevergd kan worden een nieuw rechtsgeldige opzegging te doen.

3.10.

[gedaagde] beroept zich erop dat de derogerende, respectievelijk de aanvullende werking van de redelijkheid en billijkheid met zich mee brengen dat de door NS Fiets gedane opzegging - zonder daaraan een zwaarwegende reden ten grondslag te leggen - naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is, althans, dat aan deze opzegging nadere eisen zouden moeten worden verbonden ten aanzien van een langere termijn van opzegging. [gedaagde] voert daartoe de volgende feiten en omstandigheden aan:

- partijen staan al gedurende lange tijd (meer dan 35 jaar) in een huurrelatie tot elkaar;

- [gedaagde] heeft in deze periode in het gehuurde geheel zelfstandig en door eigen investering en inspanning, een succesvolle onderneming opgebouwd;

- NS Fiets heeft erkend dat zij zeer tevreden was (en nog steeds is) over de dienstverlening van en de exploitatie door [gedaagde] ;

- NS Fiets heeft op geen enkele wijze onderbouwd waarom er een noodzaak zou zijn de Huurovereenkomst te beëindigen en het gehuurde zelf in gebruik te nemen;

- NS Fiets heeft op geen enkele wijze onderbouwd waarom de huurovereenkomst op korte termijn beëindigd zou moeten worden;

- NS Fiets heeft op geen enkele wijze onderbouwd waarom zij de doelen waarvan zij stelt dat zij deze met beëindiging van de huurovereenkomst wil verwezenlijken, niet in samenwerking met [gedaagde] zou kunnen verwezenlijken.

3.11.

Partijen zijn in de aan de exploitatieovereenkomst verbonden algemene voorwaarden in artikel 5 een uitputtende opzeggingsregeling overeengekomen. De door NS Fiets gehanteerde gronden van ‘dringend eigen gebruik’ en ‘afweging van de wederzijdse belangen’ vallen niet onder bovengenoemde opzeggingsregeling.

3.12.

3.13.

Een belangenafweging van artikel 7:296 lid 3 BW dient in het voordeel van [gedaagde] uit te vallen. Ten onrecht betrekt NS Fiets de kwalificatie van de overeenkomst in de belangenafweging, maar die kwalificatie is een gegeven op grond waarvan NS Fiets gebonden is aan de opzeggingsregels van artikel 7:290 e.v. BW. [gedaagde] heeft een groot belang bij voortzetting van de overeenkomst. [gedaagde] heeft gedurende de inmiddels al 36 jaren dat zij in het gehuurde haaronderneming drijft een grote en trouwe klantenkring opgebouwd. Deze klantenkring bestaat, in tegenstelling tot wat NS Fiets stelt, voor een groot gedeelte uit niet-reizigers. [gedaagde] heeft investeringen in het gehuurde gedaan. Zij deed deze investeringen met het vooruitzicht dat zij nog gedurende een lange periode haar onderneming in het gehuurde zou kunnen exploiteren. [gedaagde] is garantieverplichtingen aangegaan jegens haar klanten. Deze garantieverplichtingen (in de regel voor de duur van vijfjaar) zal [gedaagde] niet kunnen nakomen wanneer als gevolg van de beëindiging van de huurovereenkomst [gedaagde] zou ophouden te bestaan.

3.14.

Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.

3.15.

[gedaagde] vordert - onder verwijzing naar hetgeen in conventie is aangevoerd - in het geval dat de vordering van NS Fiets in conventie wordt afgewezen, uitvoerbaar bij voorraad, te bepalen dat NS Fiets de “exploitatieovereenkomst” met [gedaagde] niet eerder kan opzeggen dan tegen 31 december 2022 en tevens te bepalen dat deze opzegging geldt als een opzegging als bedoeld in artikel 7:300, lid 2 BW, een en ander kosten rechtens.

3.16.

3.17.

Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.