Uitspraken

Het standpunt van de officier van justitie

De officier van justitie acht het onder 2 subsidiair ten laste gelegde wettig en overtuigend te bewijzen.

Het standpunt van de verdediging

De verdediging heeft vrijspraak bepleit van al het ten laste gelegde. Aangevoerd is dat de opzet van verdachte niet kan worden bewezen.

Vrijspraak feit 1 primair en subsidiair

De rechtbank acht - met de officier van justitie en de raadsman - niet wettig en overtuigend bewezen dat verdachte het onder 1 primair en subsidiair ten laste gelegde heeft begaan en zal verdachte hiervan vrijspreken.

Bewijsmiddelen feit 2 primair 1

Aangever [aangever] heeft verklaard dat hij op 8 maart 2018 om 20.19 uur via WhatsApp een berichtje kreeg van iemand van wie hij dacht dat het zijn zus [A] was. Bij het nummer stond een profielfoto van zijn zus. Zijn 'zus' stuurde dat ze een ander nummer had omdat zij was overgestapt van provider. Hij was ervan overtuigd dat hij met zijn zus aan het praten was. Zijn 'zus' vroeg of hij voor haar betalingen kon doen. Ze gaf aan dat ze geen geld kon overmaken omdat ze problemen had met haar internetbankieren. De betalingen die zij moest doen, moesten voor 21.00 uur betaald zijn. [aangever] heeft gezegd dat hij betalingen voor haar kon voorschieten. Hij kreeg toen via WhatsApp de volgende gegevens door:

[medeverdachte 2] heeft, toen hij op 19 maart 2018 aangifte deed van fraude en verduistering van zijn pinpas, verklaard dat hij op 7 maart 2018 aan [verdachte] heeft gevraagd aan wie [verdachte] zijn pinpas had gegeven. Op 9 maart 2018 omstreeks 07.00 uur zag [medeverdachte 2] dat hij 7 berichten had ontvangen van [verdachte] van de vorige avond. Hij las dat hij snel moest reageren omdat er niet gepind kon worden met zijn pinpas. Hij moest zijn pinpas nog activeren. [medeverdachte 2] heeft dit direct gedaan en dit doorgegeven via WhatsApp aan [verdachte] . Verdachte vroeg hem of er nog geld op zijn rekening stond en hoeveel dat was. [medeverdachte 2] zag dat er 1027 euro op mijn rekening stond en schrok daarvan. Hier zat geen of weinig geld van hemzelf bij. Hij stuurde een bericht naar [verdachte] met het bedrag. [verdachte] stuurde hem een foto van een bankpas met de vraag of hij 520 euro naar [rekeningnummer] op naam van [B] wilde overmaken. [medeverdachte 2] heeft dit overgemaakt. [verdachte] vroeg hoeveel geld hij op een dag kon opnemen. [medeverdachte 2] zei dat het 250 euro was. [medeverdachte 2] las dat [verdachte] zei dat de rest van het geld op zijn rekening dezelfde dag en de dag erna (zaterdag 10 maart 2018) gepind zou worden. Omstreeks 09.00 uur was [medeverdachte 2] op school en stuurde hij [verdachte] een WhatsApp bericht. [verdachte] vroeg of er al gepind was. [medeverdachte 2] zag dat er 250 euro was gepind. Hij ging naar de aula om verdachte te laten zien dat er gepind was en hij zag dat [verdachte] hiervan een foto maakte via Snapchat. Om 20.15 uur zag hij dat er nog meer geld gestort was en er ook weer af gepind was. Op 14 maart 2018 is [medeverdachte 3] langsgekomen en zag [medeverdachte 2] dat [medeverdachte 3] zijn pinpas teruggaf aan zijn vader.3

Verbalisant [verbalisant] heeft gerelateerd dat bij de aangifte van [medeverdachte 2] enkele bankafschriften waren gevoegd van zijn rekening [rekeningnummer] . Hij zag dat er op 9 maart 2018 bedragen van 402,85 en 624,15 euro waren bij geschreven afkomstig van de heer [aangever] met rekeningnummer [rekeningnummer] en dat diezelfde dag de volgende bedragen waren afgeschreven:

Verdachte heeft op 16 juli 2018 verklaard dat hij ongeveer drie maanden eerder de pinpas van [medeverdachte 2] onder zich heeft gehad. [medeverdachte 3] had gevraagd of hij zijn pinpas mocht lenen omdat hij zelf geen pinpas had en hij geld moest storten. Verdachte liet weten dat hij die dag zijn pas niet bij zich had. [medeverdachte 3] vroeg of hij [medeverdachte 2] wilde vragen of hij zijn pas mocht lenen. Verdachte heeft vervolgens de pas van [medeverdachte 2] naar [medeverdachte 3] gebracht. De volgende dag vroeg [medeverdachte 3] wat [medeverdachte 2] zijn limiet was, of [medeverdachte 2] internetbankieren had om over te maken en nog meer vragen. Toen heeft verdachte een screenshot van zijn vragen op snapchat gemaakt en doorgestuurd naar [medeverdachte 2] . [medeverdachte 3] stuurde een foto van een pas van [B] naar hem en hij zei dat [medeverdachte 2] het geld moest overmaken naar die pas omdat zijn limiet niet hoog genoeg was. Toen heeft verdachte dat doorgestuurd naar [medeverdachte 2] .5

Bewijsoverweging

Uit de bewijsmiddelen volgt dat verdachte er voor heeft gezorgd dat de bankpas van [medeverdachte 2] bij een ander is terechtgekomen, waarna op de betreffende bankrekening via WhatsApp-fraude verkregen geld is gestort wat daarna is opgenomen. Het is mogelijk dat verdachte, zoals hij zelf zegt, in goed vertrouwen voor [medeverdachte 3] , een vriend, aan [medeverdachte 2] , een andere vriend van hem, heeft gevraagd of hij diens pinpas mocht lenen. Echter uit de bewijsmiddelen volgt dat verdachte vervolgens als tussenpersoon heeft gefungeerd door vragen van [medeverdachte 3] door te sturen naar [medeverdachte 2] over het op te nemen bedrag, de limiet van [medeverdachte 2] en het overmaken van geld naar iemand wegens een ontoereikende limiet. De rechtbank is van oordeel dat verdachte in de gegeven omstandigheden redelijkerwijs moest vermoeden dat de bedragen die op de rekening van [medeverdachte 2] werden gestort en vervolgens opgenomen, afkomstig waren van een misdrijf. Er is dan ook sprake van schuldwitwassen. Gelet op de rol en de bijdrage van verdachte (die medeplichtigheid te boven gaan) is de rechtbank van oordeel dat sprake is geweest van een nauwe en bewuste samenwerking met [medeverdachte 2] , zodat ook het ten laste gelegde medeplegen kan worden bewezen.

De vordering van de officier van justitie

De officier van justitie heeft gevorderd verdachte ter zake van het door haar bewezen geachte te veroordelen tot een werkstraf van 20 uren, indien niet of niet naar behoren verricht te vervangen door 10 dagen jeugddetentie.

Het standpunt van de verdediging

De raadsman heeft verzocht de door de officier van justitie gevorderde straf voorwaardelijk op te leggen. Hij heeft er op gewezen dat het een oude zaak betreft en dat verdachte zich thans bezighoudt met positieve zaken.

Het oordeel van de rechtbank

Bij het bepalen van de straf heeft de rechtbank rekening gehouden met de aard en de ernst van het bewezen verklaarde, de omstandigheden waaronder dit is begaan en de persoon van verdachte, zoals ter terechtzitting is gebleken. De rechtbank acht daarbij het volgende van belang.

De aard en de ernst van het feit

Verdachte heeft zich samen met anderen schuldig gemaakt aan het (schuld)witwassen van geld. Dit geld was afkomstig van oplichting via WhatsApp. Witwassen is een ernstig feit. Door witwassen wordt het plegen van criminele activiteiten bevorderd, vergemakkelijkt en in stand gehouden. Verdachte heeft met zijn handelen eraan meegewerkt dat de opbrengst van een gepleegd misdrijf aan het zicht werd onttrokken. Witwassen tast bovendien de integriteit van het financiële en economische verkeer aan.

De persoon van verdachte

De rechtbank heeft acht geslagen op een uittreksel uit het Justitieel Documentatieregister van 30 april 2020 betreffende verdachte. Daaruit blijkt dat verdachte niet eerder is veroordeeld wegens een strafbaar feit.

De rechtbank heeft kennisgenomen van een rapport van de Raad voor de Kinderbescherming (hierna: de Raad) van 14 april 2020. Daarin staat het volgende. Verdachte doet het goed op school en is gemotiveerd. Hij is erg druk met sport. Verdachte groeit op bij zijn moeder en zusje en heeft met hen een hechte band. Hij krijgt duidelijke regels en kaders, waardoor hij niet eerder in de problemen is gekomen en goed weet hoe hij uit de problemen moet blijven. De mate van controle is hoog vanuit zijn moeder. Verdachte accepteert dit goed. Verdachte geeft duidelijk aan wat er is gebeurd en welke rol hij speelde, waarmee hij zegt niets te maken te hebben gehad met het witwassen of frauderen. Indien verdachte een groter aandeel heeft dan dat hij zegt, dan zijn er wel enkele zorgen aangaande zijn attitude en vaardigheden. Tegelijkertijd is verdachte een first offender, is het feit lang geleden gepleegd en is hij in de tussentijd niet opnieuw in beeld gekomen bij de politie. De Raad adviseert een taakstraf in de vorm van een werkstraf op te leggen.

De straf

De rechtbank heeft geconstateerd dat de redelijke termijn in jeugdstrafzaken als bedoeld in artikel 6 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens is overschreden. Als uitgangspunt in deze jeugdstrafzaak heeft te gelden dat de behandeling ter terechtzitting dient te zijn afgerond met een eindvonnis binnen zestien maanden nadat de redelijke termijn is aangevangen. Verdachte is voor het onderhavige feit gehoord in juli 2018, terwijl het vonnis op 23 juni 2020 wordt gewezen. Daarmee is de redelijke termijn, gerekend vanaf juli 2018, in aanzienlijke mate overschreden.

Gelet op de ernst van het feit, de leeftijd van verdachte ten tijde van het bewezenverklaarde, de hoogte van het witgewassen geldbedrag en de straffen die voor een feit als deze worden opgelegd is de rechtbank van oordeel dat er een taakstraf dient te worden opgelegd.

Voor het bepalen van de omvang van de taakstraf heeft de rechtbank onder meer gekeken naar de rol van verdachte in het geheel. Alles afwegende, acht de rechtbank een taakstraf in de vorm van een werkstraf van 30 uren, te vervangen door 15 dagen jeugddetentie passend en geboden. Gezien het gegeven dat de rechtbank niet komt tot een bewezenverklaring van medeplichtigheid tot schuldwitwassen, maar van medeplegen van schuldwitwassen, wordt er een hogere straf opgelegd dan de officier van justitie heeft gevorderd.

De rechtbank overweegt dat zij volstaat met de constatering dat de redelijke termijn is overschreden en dat zij voornoemde straf, ondanks die schending, nog steeds passend en geboden acht.

Het standpunt van de officier van justitie

Volgens de officier van justitie moet [aangever] ten aanzien van de gevorderde vergoeding voor immateriële schade niet-ontvankelijk worden verklaard omdat dit onderdeel van de vordering onvoldoende is onderbouwd. Ten aanzien van de gevorderde vergoeding voor materiële schade heeft de officier van justitie geconcludeerd tot toewijzing van een van

€ 1.852,15, te vermeerderen met de wettelijke rente vanaf het ontstaan van de schade. Zij heeft hieraan ten grondslag gelegd dat verdachte slechts verantwoordelijk kan worden gehouden voor de vergoeding van voormeld bedrag. De officier van justitie heeft verzocht verdachte hoofdelijk te veroordelen tot betaling van het betreffende bedrag omdat ook anderen gehouden zijn tot vergoeding van hetzelfde bedrag. Verder heeft zij verzocht de schadevergoedingsmaatregel op te leggen.

Het standpunt van de verdediging

De verdediging heeft primair betoogd dat [aangever] niet-ontvankelijk dient te worden verklaard. Daartoe is aangevoerd dat er geen nauw verband bestaat tussen verdachte en de handelingen die de schade hebben veroorzaakt. Subsidiair is aangevoerd dat slechts

€ 1.852,15 toewijsbaar is.

De gevorderde vergoeding voor materiële schade

Naar het oordeel van de rechtbank is voldoende aannemelijk geworden dat [aangever] als rechtstreeks gevolg van het bewezen verklaarde materiële schade heeft geleden. Een bedrag van € 1.852,15 kan worden aangemerkt als rechtstreekse schade. Dit zal worden toegewezen,

te vermeerderen met de wettelijke rente over het bedrag van € 1.027,00 vanaf 8 maart 2018 en over het bedrag van € 825,15 vanaf 9 maart 2018, tot de dag van volledige betaling. Ten aanzien van het restant is niet gebleken van een voldoende verband met het bewezen verklaarde. De rechtbank zal [aangever] daarom voor dat deel niet-ontvankelijk verklaren en bepalen dat dit deel van de vordering bij de burgerlijke rechter kan worden aangebracht.

De gevorderde vergoeding voor immateriële schade

De rechtbank begrijpt dat de vordering tot immateriële schadevergoeding ziet op vergoeding van geestelijk letsel. Voor vergoeding van dergelijke schade is op grond van art. 6:106, lid 1, onder b van het Burgerlijk Wetboek vereist dat het bestaan van geestelijk letsel, waardoor iemand in zijn persoon is aangetast, in rechte kan worden vastgesteld, hetgeen in het algemeen slechts het geval zal zijn indien sprake is van een in de psychiatrie erkend ziektebeeld. De vaststelling dat daarvan sprake is, kan op informatie van een deskundige worden gebaseerd (HR 4 oktober 2016, ECLI:NL:HR:2016:2241 en HR 27 september 2016, ECLI:NL:HR:2016:2201). Uit de thans beschikbare informatie kan niet worden afgeleid of sprake is van in de psychiatrie erkend ziektebeeld. Nader onderzoek daarnaar zou noodzakelijk zijn. Gelet op het voorgaande is de rechtbank van oordeel dat de behandeling van de vordering tot immateriële schadevergoeding een onevenredige belasting van het strafgeding oplevert als bedoeld in art. 361, derde lid, van het Wetboek van Strafvordering. [aangever] zal daarom niet-ontvankelijk worden verklaard in dit deel van zijn vordering en kan dit onderdeel van zijn vordering bij de burgerlijke rechter aanbrengen.

Hoofdelijkheid

Verdachte is voor de schade naar burgerlijk recht met zijn mededaders hoofdelijk aansprakelijk. Dit betekent dat verdachte tegenover [aangever] voor dat hele bedrag aansprakelijk is. De rechtbank zal hem dan ook veroordelen tot hoofdelijke betaling.

Schadevergoedingsmaatregel

Als extra waarborg voor betaling zal de rechtbank ten behoeve van [aangever] aan verdachte de verplichting opleggen tot betaling aan de Staat van het bedrag van € 1.852,15, te vermeerderen met de wettelijke rente over het bedrag van € 1.027,00 vanaf 8 maart 2018 en over het bedrag van € 825,15 vanaf 9 maart 2018, tot de dag van volledige betaling.

Gijzeling zal in verband met de jeugdige leeftijd van verdachte achterwege blijven.

De betaling die is gedaan aan de Staat wordt op de verplichting tot betaling aan [aangever] in mindering gebracht. Dit geldt andersom ook indien betaling is gedaan aan [aangever] .

Proceskosten

Verdachte zal worden veroordeeld in de kosten die [aangever] heeft gemaakt en ten behoeve van de tenuitvoerlegging van deze uitspraak nog zal maken. Deze kosten worden tot op dit moment begroot op nihil.