Uitspraken

Partijen stellen over en weer dat zij auteursrechthebbende zijn op dezelfde werken en vorderen onder meer afgifte van de werken die de ander nog onder zich heeft. Gelet op de onderlinge samenhang tussen de vorderingen in conventie en in reconventie zal de rechtbank deze vorderingen gezamenlijk behandelen en beoordelen.

[gedaagde/eiseres] betwist dat [eiser/verweerder] auteursrecht heeft op de genoemde werken en stelt zich op het standpunt dat dit auteursrecht uitsluitend aan haar toekomt. Zij benadrukt dat de ideeën die verwerkt zijn in de Regenboog Wereldkist en de Spectrumbox door haar zijn bedacht vanuit haar ervaring als docent en dat deze ideeën door haar zijn uitgewerkt in nauwe samenwerking met haar man, [A.], en haar dochter, Hoetmer. Zij stelt dat [eiser/verweerder] alleen op haar aanwijzingen en aan de hand van door haar aangeleverde scripts, door [A.] aangeleverde teksten en door Hoetmer aangeleverde tekeningen de films en/of grafische werken heeft gemaakt. Zij voert aan dat ook de eindmontage van de films plaatsvond op basis van haar aanwijzingen.

[gedaagde/eiseres] voert verder aan dat [eiser/verweerder] zijn bijdrage heeft geleverd onder haar toezicht en dat hij op de voet van artikel 45d lid 1 van de Auteurswet (Aw) geacht moet worden zijn eventuele auteursrecht aan haar te hebben overgedragen. Zij betwist dat [eiser/verweerder] als producent van de films moet worden aangemerkt en wijst op de feitelijke werkzaamheden van [eiser/verweerder] en het ontbreken van enige financiële inbreng door [eiser/verweerder].

Ook voert [gedaagde/eiseres] verweer tegen de stelling van [eiser/verweerder] dat hij (mede) verantwoordelijk was voor de professionalisering van Leskracht en voor de (verdere) ontwikkeling van de lesmaterialen en lesmethoden. Zij betwist dat [eiser/verweerder] enige expertise heeft op het gebied van lesmaterialen en lesmethoden. Zij wijst er daarnaast op dat er binnen Leskracht tot eind 2014 geen sprake was van een mogelijkheid tot het betalen van enige beloning of voor een dienstverband op korte termijn of voor iets meer dan het vergoeden van gemaakte onkosten en dat dit bij alle vrijwilligers bekend was. Zij erkent dat eind 2014, toen de financiële situatie van Leskracht verbeterde, gesproken is over de oprichting van een gezamenlijke rechtspersoon met daarin een aandeel voor [eiser/verweerder], mede als beloning voor zijn eerdere inspanningen. Zij wijst er op dat [eiser/verweerder] echter zelf uit die onderhandelingen is gestapt, waarna het overleg over de mogelijkheid van enige financiële betrokkenheid van [eiser/verweerder] bij Leskracht is geëindigd, terwijl [eiser/verweerder] het door haar, [gedaagde/eiseres], gedane aanbod voor een vergoeding ter compensatie van € 4.400,-- van de hand heeft gewezen.

Met betrekking tot de Regenboog Wereldkist voert [gedaagde/eiseres] aan dat zij deze heeft ontwikkeld en dat zij met deze methode in 2009 al de Onderwijspioniers prijs heeft gewonnen. Zij voert aan dat zij met het prijzengeld dat zij daarbij heeft ontvangen haar methode verder heeft geprofessionaliseerd. Zij wijst er verder op dat zij ook in 2010 al kinderen heeft laten filmen in de klas tijdens hun bezigheden met de Regenboog Wereldkist, zodat het idee van film niet helemaal nieuw was zoals door [eiser/verweerder] is gesteld. Zij voert aan dat ook de ideeën voor de ontwikkeling van de Spectrumbox al in ontwikkeling waren en dat eind 2011 de Spectrumbox in de voorverkoop is gegaan. Zij betwist het grote aandeel dat [eiser/verweerder] stelt te hebben gehad in de ontwikkeling van de Spectrumbox en stelt dat zijn inbreng slechts minimaal is geweest.

De rechtbank oordeelt over een en ander als volgt.

Ten aanzien van de Regenboog Wereldkist stelt de rechtbank op grond van de stukken en van hetgeen over en weer is aangevoerd vast dat dit werk reeds openbaar gemaakt was op het moment dat [gedaagde/eiseres] in 2011 met [eiser/verweerder] in contact kwam. [gedaagde/eiseres] had reeds in 2009 een prijs ontvangen voor deze methode. Om die reden wordt geoordeeld dat de Regenboog Wereldkist reeds een afgerond geheel was. Mede gelet op het registratieve karakter van de proces- en instructiefilms die ter ondersteuning van de Regenboog Wereldkist zijn gemaakt -de rechtbank heeft de beelden bekeken- wordt geoordeeld dat onvoldoende is gesteld om aan te nemen dat deze het persoonlijk stempel van [eiser/verweerder] als maker dragen. Het auteursrecht op deze films komt toe aan [gedaagde/eiseres].

Ten aanzien van de promotiefilms voor de Regenboog Wereldkist wordt overwogen dat [gedaagde/eiseres] [eiser/verweerder] gevraagd heeft om die voor haar te maken voor vertoning op haar website. Uit hetgeen partijen hebben aangevoerd en op grond van de stukken is voldoende komen vast te staan dat [gedaagde/eiseres] een afgerond idee had wat zij wilde laten zien in de promotiefilms, zodat ook van deze -eveneens door de rechtbank bekeken- films wordt geoordeeld dat er geen ruimte overbleef voor [eiser/verweerder] om een zodanig persoonlijk stempel op deze films te drukken dat gesproken moet worden van een gedeeld makerschap. Het auteursrecht van deze promotiefilms komt derhalve eveneens toe aan [gedaagde/eiseres].

Door [eiser/verweerder] wordt tevens auteursrecht geclaimd met betrekking tot een videopresentatie die hij voor Leskracht gemaakt heeft. De rechtbank is echter van oordeel (na het bekijken van deze beelden) dat de inhoud van deze film zozeer bepaald is door het persoonlijk stempel en de creatieve keuzes van [gedaagde/eiseres], dat ook van deze film wordt geoordeeld dat het auteursrecht aan haar toekomt.

• -

  de grafische werken Spectrumbox (zoals getoond in productie 7 bij dagvaarding)

• -

  de grafische werken Leskracht (zoals getoond in producties 13 t/m 17 bij dagvaarding).

Met betrekking tot de grafische werken Spectrumbox, zoals deze zijn weergegeven in productie 7 bij de dagvaarding, wordt overwogen dat naar het oordeel van de rechtbank de afbeeldingen en de inhoud van deze werken zodanig samenhangen met of ontleend zijn aan de filmbeelden dat ook voor deze werken sprake is van gedeeld makerschap van [eiser/verweerder] en [gedaagde/eiseres].

• -

  De Leskracht Educatiecirkel is naar het oordeel van de rechtbank een weergave van het idee van [gedaagde/eiseres] over de inhoud van de lesmethoden met tekeningen van Hoetmer. Om die reden wordt geoordeeld dat in deze sprake is van het persoonlijk stempel en de eigen creatieve keuzes van Leskracht ([gedaagde/eiseres]) terwijl onvoldoende is gebleken van een eigen persoonlijk stempel van [eiser/verweerder], zodat het auteursrecht op deze Leskracht Educatiecirkel toekomt aan [gedaagde/eiseres].

• -

  De business cards zijn de kaartjes die ontworpen zijn voor [gedaagde/eiseres], [eiser/verweerder] en Van Zelm om uit te delen. Door [gedaagde/eiseres] is betwist dat het ontwerp van de kaartjes van [eiser/verweerder] afkomstig is en is aangevoerd dat de inbreng van [eiser/verweerder] geen andere is geweest dan de keus om het ontwerp groter/kleiner of smaller/breder te maken en enkele toevoegingen van ondergeschikt belang. Door [eiser/verweerder] is hiertegen geen nader verweer gevoerd, zodat van de juistheid van het betoog van [gedaagde/eiseres] wordt uitgegaan. Om die reden wordt geoordeeld dat het ontwerp van de kaartjes het persoonlijk stempel en de creatieve keuzes van [gedaagde/eiseres] dragen en dat het auteursrecht op de businesscards [gedaagde/eiseres] toekomt.

• -

  Met betrekking tot de roll-up banner Spectrumbox is door [gedaagde/eiseres] betoogd dat het ontwerp van haar afkomstig is en dat de inbreng van [eiser/verweerder] niet meer is geweest dan de keus om het ontwerp groter/kleiner of smaller/breder te maken en enkele toevoegingen van ondergeschikt belang. Hiertegen is door [eiser/verweerder] geen nader verweer gevoerd, zodat van de juistheid van het betoog van Timmrmans wordt uitgegaan. De rechtbank is van oordeel dat voldoende vaststaat dat de getoonde tekening afkomstig is van Hoetmer en dat de teksten afkomstig zijn van [A.]/[gedaagde/eiseres], zodat sprake is van een persoonlijk stempel en creatieve keuzes van Leskracht. Het auteursrecht op deze banner berust derhalve bij [gedaagde/eiseres].

• -

  De roll-up banner Regenboog Wereldkist is naar het oordeel volledig gebaseerd op de ideeën en de vormgeving die door [gedaagde/eiseres] reeds aan de Regenboog Wereldkist was gegeven. Ten aanzien van deze banner is niet gebleken van een persoonlijk stempel of enige creatieve inbreng van [eiser/verweerder]. Het auteursrecht op deze banner komt toe aan [gedaagde/eiseres].

• -

  De banners voor Twitter en YurlsHet auteursrecht zijn naar het oordeel van de rechtbank een weergave van de ideeën en tekeningen van [gedaagde/eiseres] en [eiser/verweerder] heeft onvoldoende aannemelijk gemaakt waaruit zijn persoonlijk stempel en zijn creatieve inbreng ten aanzien van deze banners hebben bestaan.

 Ten aanzien van de Tijdstripposter heeft Timmersmans gesteld dat zij deze heeft ontworpen en vormgegeven en dat de bijdrage van [eiser/verweerder] niet meer heeft bedragen dan het aanpassen van het eerdere ontwerp voor een specifiek gebruik door het formaat aan te passen. Dit is door [eiser/verweerder] niet weersproken, zodat de rechtbank van de juistheid van dit betoog van [gedaagde/eiseres] uitgaat. Naar het oordeel van de rechtbank is derhalve in het licht van de betwisting van [gedaagde/eiseres] door [eiser/verweerder] onvoldoende gesteld waaruit zijn persoonlijk stempel en zijn creatieve inbreng hebben bestaan. Het auteursrecht op deze tijdstripposter komt toe aan [gedaagde/eiseres].

Productie 14 bij de dagvaarding betreft de Leerkrachtentraining Regenboog Wereldkist met handouts. Door [gedaagde/eiseres] is betwist dat hierbij sprake is van enige creatieve inbreng van [eiser/verweerder]. Dit is door [eiser/verweerder] niet verder weersproken. De rechtbank is van oordeel dat ook in dit geval sprake is van een weergave van de ideeën en de vormgeving (tekeningen) van [gedaagde/eiseres] zodat sprake is van haar persoonlijk stempel en creatieve inbreng. Het auteursrecht op deze leerkrachtentraining komt aan [gedaagde/eiseres] toe.

Productie 16 bij de dagvaarding betreft een workshop handout Wereldoriëntatie & Taal in de 21ste eeuw. Deze handout heeft een voorblad met foto’s die ontleent zijn aan filmbeelden voor de Spectrumbox. Ook op bladzijde 11 van de handout is een foto afgedrukt die is ontleent aan de filmbeelden van de Spectrumbox. De rechtbank is van oordeel dat aangezien met betrekking tot de films sprake is van een gedeeld makerschap op deze foto’s een gezamenlijk auteursrecht rust voor [eiser/verweerder] en [gedaagde/eiseres]. De verdere inhoud van de handout berust echter zozeer op de ideeën van [gedaagde/eiseres] over de lesmethode dat hier sprake is van haar persoonlijk stempel en haar creatieve keuzes. Aangezien hier echter sprake is van één werk, wordt geoordeeld dat het auteursrecht toekomt aan [gedaagde/eiseres], maar dat zij voor het gebruik van de daarin afgebeelde foto’s toestemming van [eiser/verweerder] nodig heeft.

Productie 17 bij de dagvaarding toont het certificaat dat wordt uitgereikt na een positieve afronding van de leerkrachtentrainingen. [eiser/verweerder] heeft gesteld dat hij dit ontworpen heeft. [gedaagde/eiseres] heeft aangevoerd dat de vormgeving dit certificaat triviaal is en een onbeschermde stijl betreft, zodat dit niet in aanmerking komt voor enige auteursrechtelijke bescherming. Zij heeft er op gewezen dat op het internet eenvoudig vrijwel identieke certificaten te vinden zijn. In reactie op dit betoog heeft [eiser/verweerder] geen nader verweer gevoerd. De rechtbank is van oordeel dat het betoog van [gedaagde/eiseres] slaagt. Het certificaat heeft niet een dusdanige vormgeving dat deze voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking komt. Aan geen van partijen komt een auteursrecht toe met betrekking tot dit certificaat.

Uit hetgeen hiervoor onder rechtsoverweging 4.16 en 4.20 is overwogen volgt dat een gedeeld makerschap toekomt aan [eiser/verweerder] en [gedaagde/eiseres] met betrekking tot de grafische materialen van de Spectrumbox en de foto’s die gebruikt zijn in de handout workshop Wereldoriëntatie & Taal in de 21ste eeuw. Ten aanzien van deze materialen zal aan [gedaagde/eiseres] analoog aan het bepaalde in artikel 45d eerste lid Aw de verplichting worden opgelegd tot betaling van een billijke vergoeding voor de overdracht door [eiser/verweerder] van de rechten en de exploitatie van deze materialen.

Op grond van hetgeen hierboven is overwogen en beslist wordt geoordeeld dat in conventie de sub 1 primaire vordering wordt afgewezen, maar dat de subsidiair door [eiser/verweerder] gevorderde verklaring voor recht dat hij mede auteursrechthebbende is gedeeltelijk toewijsbaar is in die zin dat [eiser/verweerder] mede auteursrechthebbende is op de films vervaardigd voor of met betrekking tot de Spectrumbox, de grafische werken van de Spectrumbox zoals getoond in productie 7 bij de dagvaarding en de foto’s gebruikt in de handout workshop Wereldoriëntatie & Taal in de 21ste eeuw zoals getoond in productie 16 bij de dagvaarding.

De vorderingen sub 2, 3 en 4 die ertoe strekken Leskracht te bevelen het gebruik van alle genoemde werken te staken en gestaakt te houden en deze ter vernietiging aan [eiser/verweerder] af te dragen worden afgewezen. Er is (uitsluitend) met betrekking tot de hiervoor in 4.23 genoemde werken immers sprake van een gedeeld makerschap. Dit houdt in dat [gedaagde/eiseres] naast [eiser/verweerder] gerechtigd is tot het gebruik van deze materialen. Hieruit volgt tevens dat ook de vorderingen die gebaseerd zijn op een volledig aan [eiser/verweerder] toekomend auteursrecht niet toewijsbaar zijn. Partijen dienen het alleen eens te worden over een billijke vergoeding voor de overdracht van de rechten en de exploitatie van de genoemde werken door [eiser/verweerder] aan [gedaagde/eiseres], zoals bedoeld in artikel 45d Aw.

Naar het oordeel van de rechtbank kan voor het recht op die vergoeding de grondslag onrechtmatige daad in de geschetste omstandigheden niet tot verdergaande aanspraken leiden dan de aanspraken die uit genoemde bepaling volgen. Ook de grondslag van de voorwaardelijke eis van [eiser/verweerder], te weten opdracht, is niet deugdelijk, nu uit de eigen stellingen van [eiser/verweerder] voldoende volgt dat van opdracht geen sprake was. Nu de vordering van [eiser/verweerder] er in wezen toe strekt een billijke vergoeding te verkrijgen voor de exploitabele vruchten van zijn arbeid zal de rechtbank aan de berekening van de vergoeding artikel 45d Aw ten grondslag leggen.

Ten aanzien van de vorderingen in reconventie wordt overwogen dat beide vorderingen in beginsel toewijsbaar zijn.

Partijen zullen in de gelegenheid worden gesteld zich bij akte uit te laten over de wijze waarop de redelijke vergoeding moet worden berekend. De rechtbank acht het voor de hand liggen om bij die berekening uit te gaan van 22% van de winst voor zover die is toe te rekenen aan de Spectrumbox-werken waarop gedeeld auteursrecht rust. Het debat zou dan met name moeten gaan over de vraag hoe die vergoeding is vast te stellen zonder dat deze op zichzelf een nieuwe bron van geschillen gaat vormen. Uiteraard staat het partijen vrij ook in dit stadium van de procedure in onderling overleg tot een regeling in der minne te komen.

De rechtbank hecht er aan partijen reeds op dit moment te laten weten dat in het eindvonnis zal worden beslist dat de proceskosten worden gecompenseerd en dat iedere partij de eigen kosten zal dragen.