Uitspraken

2.1.

Transavia is een luchtvaartmaatschappij met circa 2.600 werknemers, waarvan 660 vliegers.

2.2.

De Vliegers zijn laatstelijk in de functie van gezagvoerder bij Transavia in dienst geweest op basis van een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd.

2.3.

De arbeidsvoorwaarden van de Vliegers zijn ondermeer in de Collectieve arbeidsovereenkomst Transavia Vliegers (hierna: de cao) opgenomen.

2.4.

2.5.

Op grond van artikel 1 sub r van het pensioenreglement van Transavia is de pensioenleeftijd voor vliegers 58 jaar.

2.6.

De Vliegers hebben de pensioenleeftijd van 58 jaar op de volgende datum bereikt:

Naam vlieger:	Pensioenleeftijd bereikt op:
[eiser sub 1]	[pensioendatum]
[eiser sub 2]	[pensioendatum]
[eiser sub 4]	[pensioendatum]
[eiser sub 3]	[pensioendatum]
[eiser sub 5]	[pensioendatum]
[eiser sub 6]	[pensioendatum]

2.7.

2.8.

De Vliegers, met uitzondering van [eiser sub 6] en [eiser sub 4] , hebben hierop per e-mail geantwoord dat zij door willen vliegen en van deze regeling gebruik willen maken.

2.9.

Bij e-mail van 1 februari 2019 heeft [functionaris 1] aan [eiser sub 6] ondermeer het volgende geschreven: ‘Wij hebben samen met LTP de doorvlieg lijst doorgenomen.
Gebleken is dat u geen gebruik wilt maken van de optie om door te vliegen na uw pensioen.’

2.10.

Dezelfde dag heeft [eiser sub 6] geantwoord dat bovenstaande bevinding onjuist is en derhalve om een gesprek verzocht over de doorvliegregeling.

2.11.

Op 26 november 2018 heeft [eiser sub 4] het doorvliegformulier in het Sharepointsysteem, dit is het HR-systeem van Transavia, doorgevoerd en daarmee een aanvraag voor het doorvliegen ingediend.

2.12.

De Vliegers hebben als productie een foto van het Sharepointsysteem overgelegd waarop te zien is dat de ‘aanvraag’ voor het doorvliegen omgezet is in ‘afgehandeld’.

2.13.

Binnen Transavia wordt jaarlijks op 1 juli de senioriteitslijst bekend gemaakt. Deze lijst geeft een overzicht van vliegers die op korte termijn met pensioen zullen gaan en hierop wordt ook de ‘nieuwe pensioendatum’ van vliegers weergegeven die na hun 58e jaar nog zullen doorvliegen. De senioriteitslijst wordt door Transavia in overeenstemming met de vakbond VNV opgesteld.

2.14.

De Vliegers hebben als productie de senioriteitslijst van 2019 en 2020 overgelegd, waaruit volgt dat de pensioendatum van de Vliegers met twee jaar is opgeschoven naar de eerste van de maand waarin zij de 60e jarige leeftijd zullen bereiken.

2.15.

2.16.

Vervolgens heeft Transavia bij e-mail van 27 september 2019 het definitieve deeltijdrooster van mei 2020 tot en met april 2021 aan de Vliegers bekend gemaakt.

2.17.

Op 22 april 2020 heeft Transavia de Vliegers uitgenodigd om op 24 april 2020 deel te nemen aan een online vergadering.

2.18.

Tijdens deze online vergadering op 24 april 2020 heeft Transavia de Vliegers medegedeeld dat zij bij het bereiken van de 58-jarige leeftijd met pensioen zullen gaan en dat Transavia met hen geen arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd is aangegaan dan wel zal aangaan wegens de uitbraak van Covid-19 en de hieruit voortvloeiende financiële gevolgen voor Transavia.

2.19.

De Vliegers hebben bij brieven van 29 mei en 11 juni 2020 aan Transavia kenbaar gemaakt dat zij het standpunt van Transavia niet delen dat met hen niet reeds een arbeidsovereenkomst is overeengekomen.

2.20.

Bij brief van 16 juni 2020 heeft Transavia op bovengenoemde brieven gereageerd en schrijft zij hierin ondermeer als volgt:
‘De coronacrisis heeft ons in een zeer rap tempo overvallen. De omvang is groot, maar nog steeds is niet bekend hoe groot. De luchtvaart is, zoals u en uw cliënten weten, buitengewoon zwaar getroffen. Het besluit om de productie geheel stil te leggen is een buitengewoon triest besluit geweest. Dit zijn zeer ongewone en instabiele, onzekere tijden.

2.21.

Transavia heeft hierna aan de Vliegers schriftelijk bevestigd dat hun arbeidsovereenkomst per datum pensioenleeftijd is geëindigd.

2.22.

Op 29 juni 2020 heeft tussen [functionaris 2] , Hoofd Vliegdienst bij Transavia, en de Vliegers een gesprek plaatsgevonden. Partijen zijn niet tot overeenstemming gekomen.

3.1.

De Vliegers vorderen dat de kantonrechter bij wijze van voorlopige voorziening, voor zover mogelijk uitvoerbaar bij voorraad, Transavia veroordeelt tot:
1. nakoming van de tussen de Vliegers en Transavia overeengekomen arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd voor de duur van twee jaar, tegen de tussen partijen overeengekomen arbeidsvoorwaarden evenals tewerkstelling en toelating tot de vliegwerkzaamheden in volle omvang op basis van het reeds vastgestelde dienstrooster, zulks op straffe van een direct opeisbare dwangsom ter grootte van € 10.000,-, dan wel een door de voorzieningenrechter in goede justitie te bepalen dwangsom, per dag dat Transavia weigert aan deze veroordeling te voldoen;

2. betaling binnen twee weken na betekening van het in dit geding te wijzen vonnis, dan wel met ingang van een andere door de voorzieningenrechter in goede justitie te bepalen datum van een voorschot aan de heer [eiser sub 3] op het vanaf [pensioendatum] ten onrechte onbetaalde volledige salaris, inclusief emolumenten, evenals de wettelijke verhoging, vermeerderd met de wettelijke rente;

3. betaling binnen twee weken na betekening van het in dit geding te wijzen vonnis, dan wel met ingang van een andere door de voorzieningenrechter in goede justitie te bepalen datum van een voorschot aan de heer [eiser sub 1] op het vanaf [pensioendatum] ten onrechte onbetaalde volledige salaris, inclusief emolumenten, evenals de wettelijke verhoging, vermeerderd met de wettelijke rente;

4. betaling binnen twee weken na betekening van het in dit geding te wijzen vonnis, dan wel met ingang van een andere door de voorzieningenrechter in goede justitie te bepalen datum van een voorschot aan de heer [eiser sub 6] op het vanaf [pensioendatum] ten onrechte onbetaalde volledige salaris, inclusief emolumenten, evenals de wettelijke verhoging, vermeerderd met de wettelijke rente;

5. betaling binnen twee weken na betekening van het in dit geding te wijzen vonnis, dan wel met ingang van een andere door de voorzieningenrechter in goede justitie te bepalen datum van een voorschot aan de heer [eiser sub 4] op het vanaf [pensioendatum] verschuldigde dan wel onbetaalde volledige salaris, inclusief emolumenten, evenals de wettelijke verhoging, vermeerderd met de wettelijke rente;

6. betaling binnen twee weken na betekening van het in dit geding te wijzen vonnis, dan wel met ingang van een andere door de voorzieningenrechter in goede justitie te bepalen datum van een voorschot aan de heer [eiser sub 2] en mevrouw [eiser sub 5] op het vanaf [pensioendatum] verschuldigde dan wel onbetaalde volledige salaris, inclusief emolumenten, evenals de wettelijke verhoging, vermeerderd met de wettelijke rente;

7. betaling van de kosten van deze procedure, zulks met bepaling dat daarover de wettelijke rente verschuldigd zal zijn met ingang van de vijftiende dag na de datum van het in onderhavige kort geding procedure te wijzen vonnis;

8. betaling van de nakosten conform het liquidatietarief begroot op € 157,- dan wel, in geval van betekening € 239.

3.2.

De Vliegers leggen aan de vordering ten grondslag – kort weergegeven – dat tussen hen en Transavia een arbeidsovereenkomst voor de duur van twee jaar is overeengekomen. Voor de totstandkoming van een arbeidsovereenkomst gelden in beginsel de algemene regels van het overeenkomstenrecht, zodat in het onderhavige geval het uitgangspunt van ‘aanbod’ en ‘aanvaarding’ geldt. De volgende omstandigheden zijn hierbij van belang: (1) uit artikel 5.6 van de cao volgt dat vliegers het recht hebben om aansluitend aan pensionering een contract voor bepaalde tijd met Transavia aan te gaan. Dit recht geldt op zichzelf bezien als een aanbod tot het aangaan van een arbeidsovereenkomst. Een explicieter aanbod is bovendien aan de Vliegers gedaan bij e-mail weergegeven hiervoor onder rechtsoverweging 2.7., (2) de Vliegers hebben dit aanbod geaccepteerd door een e-mail te sturen dan wel de aanvraag door te voeren in het Sharepointsysteem. Dat Transavia hiermee akkoord is gegaan, blijkt uit het feit dat de Vliegers een e-mail hebben ontvangen met als onderwerp ‘Contract na pensioen (doorvliegen)’ en dat daarna de status in het Sharepointsysteem door Transavia werd omgezet in ‘afgehandeld’, (3) op de Senioriteitslijst van 2019 en 2020 is de ‘nieuwe pensioendatum’ van de Vliegers opgeschoven met twee jaar, (4) de e-mails onder r.o. 2.15 en 2.16 geven weer dat Transavia al uitvoering aan de arbeidsovereenkomst heeft gegeven.

3.3.

Bovendien bestond tussen partijen overeenstemming over de essentialia van de arbeidsovereenkomst. De voorwaarden waaronder de Vliegers zouden doorvliegen zijn in artikel 5.6 van de cao opgenomen, namelijk dat het dienstverband wordt aangegaan op basis van een bepaalde tijdcontract van maximaal twee jaar, waarbij gemiddeld 50% productie zal worden geleverd tegen een salaris van € 100.000 bruto. De Vliegers hebben uit de gedragingen en uitlatingen van Transavia afgeleid dan hun arbeidsovereenkomst voor de duur van twee jaar is aangegaan, namelijk: (1) op de Senioriteitslijst van 2019 en 2020 is de ‘nieuwe pensioendatum’ opgeschoven met twee jaar, (2) in de e-mail onder r.o. 2.15. wordt gesproken over ‘2 jaar dat er doorgevlogen wordt’, (3) in de modelarbeidsovereenkomst uit bijlage 1 van de cao wordt uitgegaan van een periode van 24 maanden en (4) in de praktijk is door Transavia altijd aan doorvliegers een arbeidsovereenkomst voor de duur van twee jaar aangeboden.

3.4.

Tevens leidt het feit dat partijen (nog) geen formeel contract hadden ondertekend nog niet tot de conclusie dat geen sprake is van een arbeidsovereenkomst. Het bestaan van een schriftelijke arbeidsovereenkomst is immers geen constitutief vereiste om het bestaan van een arbeidsovereenkomst aan te nemen. Op grond van artikel 5.1 van de cao bestaat slechts voor Transavia de verplichting om de arbeidsovereenkomsten die al zijn aangegaan nog schriftelijk vast te leggen in het daarvoor bestemde model. Uit de cao-bepaling valt niet op te maken dat het aangaan van een arbeidsovereenkomst alleen schriftelijk kan geschieden. Ook gaat Transavia in de praktijk wisselend om met het schriftelijkheidsvereiste voorvloeiende uit artikel 5.1 van de cao. Zo zijn er doorvliegers die nooit een schriftelijke arbeidsovereenkomst met Transavia hebben ondertekend en doorvliegers die pas de schriftelijke arbeidsovereenkomst toegestuurd hebben gekregen nadat zij al bezig waren met doorvliegen.

3.5.

Tot slot stelt Transavia zich ten onrechte op het standpunt dat zij in de huidige situatie waarin zij als gevolg van de coronacrisis verkeert jegens de Vliegers een beroep mag doen op de tenzij-clausule voortvloeiende uit artikel 5.6 van de cao. Het beroep van Transavia slaagt niet, nu de tenzij-clausule uitsluitend relevant is op het moment van het faciliteren van het sluiten van de arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd na de pensioendatum. Destijds in 2018 en 2019 is de tenzij-clausule bij de Vliegers niet ingeroepen. Na het sluiten van de arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd/doorvliegovereenkomsten kan geen beroep meer op de tenzij-clausule worden gedaan.

4.1.

Transavia betwist de vordering. Zij voert aan – samengevat – dat het recht op doorvliegen na de pensioendatum in artikel 5.6 van de cao beperkt wordt door de tenzij-clausule. In de onderhavige situatie heeft Transavia een beroep op de tenzij-clausule mogen doen, nu zij door de gevolgen van Covid-19 en de daardoor ingetreden crisis zwaarwegende reden heeft waardoor van Transavia in redelijkheid niet kan worden verlangd dat zij het aangaan van een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd aan een gepensioneerde werknemer faciliteert.

4.2.

Allereerst stelt Transavia zich op het standpunt dat zij geen onherroepelijk aanbod tot het doorvliegen aan de Vliegers heeft gedaan. De aangehaalde e-mail onder r.o. 2.7. is geen aanbod zijdens Transavia, maar hierin wordt aandacht gevraagd voor de doorvliegregeling en wordt expliciet gemeld dat ‘de aanvraag’ kan worden teruggestuurd. Daarnaast zijn de door de Vliegers overgelegde e-mails afkomstig van de afdeling planning en flight operations support binnen Transavia. Deze medewerkers zijn niet aangewezen laat staan bevoegd tot het aangaan van arbeidsovereenkomsten en deze indruk is ook niet gewekt. Binnen het leerstuk schijn van vertegenwoordiging is van belang dat de seniorenvliegers wisten of redelijkerwijs hadden moeten weten dat alle arbeidsovereenkomsten met vliegers door de directie worden ondertekend.

4.3.

Daarbij dient de tenzij-clausule blijkens artikel 5.6 van de cao te worden beoordeeld op het moment dat de vlieger de pensioenleeftijd bereikt, aangezien het recht op doorvliegen ook pas op dit moment ontstaat. De stelling van de Vliegers dat de beoordeling van de tenzij-clausule al eerder dient te geschieden, wordt door Transavia niet gevolgd. Immers, het is onmogelijk om jaren vooraf al te kunnen beoordelen of doorvliegen werkelijk van Transavia kan worden gevergd. Ook het bestaan van de tenzij-clausule ondersteunt het feit dat vliegers niet het recht hebben om een doorvliegcontract een jaar of eerder voor de pensioenleeftijd te sluiten. Wel dienen vliegers conform artikel 5.6 van de cao minimaal 1 jaar vóór hun pensionering aan Transavia kenbaar te maken of zij willen doorvliegen. Het vroegtijdig kenbaar maken van de interesse in doorvliegen is noodzakelijk om de planning rond te krijgen. Met het kenbaar maken van de wens om door te vliegen is echter nog geen arbeidsovereenkomst gesloten.

4.4.

Bovendien is duidelijk dat op grond van artikel 5.1 van de cao bij het aangaan van een nieuwe arbeidsovereenkomst ook daadwerkelijk een schriftelijk contract moet worden opgemaakt. De cao biedt zelfs voor het ‘doorvliegcontract’ een specifiek model. Dit is dwingend opgenomen in de cao en vloeit ook voort uit de praktijk bij Transavia. Transavia betwist nadrukkelijk de stelling dat zij een wisselend beleid voert ten aanzien van het op schrift stellen van de arbeidsovereenkomst met doorvliegers. Door de Vliegers is slechts één voorbeeld overgelegd waarbij een doorvlieger geen nieuwe schriftelijke arbeidsovereenkomst heeft ontvangen. Het ging in dat specifieke geval echter om een administratieve omissie.

4.5.

Al met al is Transavia niet met de Vliegers een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd aangegaan en is zij hiertoe ook niet verplicht wegens zwaarwegende redenen. Indien het geval zich voordoet dat de voorzieningenrechter toch van oordeel is dat Transavia met de Vliegers een doorvliegovereenkomst voor de duur van twee jaar dient aan te gaan of reeds is aangegaan, doet Transavia een beroep op de aanvullende en beperkende werking van de redelijkheid en billijkheid op grond van artikel 6:248 BW danwel artikel 6:258 BW. De vorderingen van de Vliegers dienen afgewezen te worden.