Uitspraken

Na overleg tussen apothekers, patiënten, huisartsen en psychiaters is een zogenoemd Multidisciplinair Document “afbouwen SSRI’s & SNRI’s” opgesteld.

Dat document geeft aanbevelingen voor de afbouw van antidepressiva. VGZ hanteert dit document vanaf 1 januari 2019 als uitgangspunt voor de vergoeding van afbouwmedicatie. In haar beleid is opgenomen dat de begeleiding van de patiënt door voorschrijver en/of apotheker bij de afbouw essentieel is.

Voor patiënten met een risico op ADS is in het document een voorbeeld opgenomen van een afbouwschema:

Partijen bij dit kort geding zijn het niet eens over de toepassing van de aanbevelingen uit het document.

Het geschil in dit kort geding

Partijen hebben gedurende vele jaren een zorgovereenkomst met elkaar gehad.

In een brief van 25 september 2020 heeft VGZ melding gemaakt van het niet nakomen van afspraken door de zes apotheken van Regenboog. Daarom zegde VGZ per die datum de overeenkomst op tegen 1 januari 2021. Hierdoor zou er per die datum geen overeenkomst meer zijn met Regenboog.

Op 9 december 2020 was er geen nieuw contract en heeft Regenboog de hiervoor onder 2.3 geciteerde brief gestuurd. Daarna heeft Regenboog op 29 december 2020 aan patiënten de ADHD-brief gestuurd (2.4). Vanaf 1 januari 2021 heeft Regenboog ten slotte aan patiënten een bijlage bij het standaardformulier gestuurd (2.5).
VGZ stelt dat Regenboog in deze communicatie feitelijk onjuiste en misleidende mededelingen heeft gedaan. Hierdoor handelt Regenboog onrechtmatig jegens VGZ en haar twee met naam genoemde medewerkers [Z] en [B] .

Spoedeisend belang

Inhoudelijke beoordeling
4.6. Toewijzing van de vorderingen van VGZ zou een beperking inhouden van het grondrecht van Regenboog op vrijheid van meningsuiting. 3

Het is vaste rechtspraak dat dit recht slechts kan worden beperkt, indien dat bij wet is voorzien en noodzakelijk is in een democratische samenleving, bijvoorbeeld ter bescherming van de goede naam en de rechten van anderen.4 Zo een voorziening is de regeling van de onrechtmatige daad.5

Voor het antwoord op de vraag of de mededelingen van Regenboog jegens VGZ een onrechtmatige daad opleveren, moeten alle omstandigheden van het geval in ogenschouw worden genomen.

Die omstandigheden kunnen onder meer zijn:
(a) de aard van de gepubliceerde mededelingen en de ernst van de te verwachten gevolgen voor VGZ en [Z] en [B] ,

I. Onrechtmatige mededelingen

Brief Afbouwmedicatie

De rechtbank is van oordeel dat naar de stand van de wetenschap en praktijk van dit moment kan worden aangenomen dat, gelet op de genoemde in het document beschreven bezwaren en belangrijke risico’s van vloeibare antidepressiva, deze niet zonder meer effectief zijn. Het is aan de arts en/of apotheker om te beoordelen of een patiënt bij het afbouwen van antidepressiva desondanks gebruik kan maken vloeibare medicatie of een suspensie. Het is niet aan VGZ om dat te toetsen, ook niet nadat het afbouwen heeft plaatsgevonden. Indien vloeibare medicatie volgens de arts niet is aangewezen, is dat voldoende.

(…)

De rechtbank benadrukt nog dat het document het mogelijk maakt om bij medische noodzaak al bij aanvang van het afbouwen van de antidepressiva af te wijken van tabel 2 en 3.

Dit ligt in het domein van de arts. De rechtbank merkt hierbij nog op dat het afbouwen steeds in overleg met de patiënt dient te worden besproken en geëvalueerd.

(…)

VGZ mag (…) voorwaarden stellen, met inachtneming van hetgeen hiervoor is overwogen. Dat geldt ook voor verzekerden waarbij sprake is van een verhoogd risico op onttrekkingsverschijnselen. Dan dient bij het afbouwen in beginsel afbouw met geregistreerde doseringen tot de minimaal effectieve dagdosering en daarna overeenkomstig tabel 3 plaats te vinden. Indien de subsidiaire vordering onder I. zou worden toegewezen, zou dat betekenen dat VGZ gehouden zou zijn bij patiënten met een verhoogd risico op onttrekkingsverschijnselen (reeds) bij aanvang aan direct magistraal bereide geneesmiddelen te vergoeden. Dat is niet in lijn met hetgeen de rechtbank hiervoor heeft overwogen. Immers een onderbouwing van een arts is in dat geval vereist.

(…)

De vordering onder VI. (verklaring voor recht dat voor de aanspraak op vergoeding niet als voorwaarde kan worden gesteld dat een verzekerde eerst het schema in tabel 3 moet hebben gevolgd) zal worden afgewezen. VGZ heeft tijdens de mondelinge behandeling erkend en toegezegd dat, indien voorafgaand aan het afbouwen een onderbouwing van een arts voorhanden is dat het niet mogelijk is om af te bouwen overeenkomstig tabel 3, ook dan vergoeding van de afbouwmedicatie zal plaatsvinden. De vereniging heeft dan ook geen belang meer bij toewijzing van deze vordering.
(…)
5 De beslissing

De rechtbank

VGZ heeft in antwoord op vragen van het televisieprogramma Zembla (over het onderwerp Afbouwmedicatie) meegedeeld dat zij in 2019 en 2020 geen enkele onderbouwde vergoedingsaanvraag heeft gehonoreerd, zoals in rechtsoverweging 4.26 van het vonnis is bedoeld.

Tijdens de mondelinge behandeling van dit kort geding heeft de voorzieningenrechter gevraagd of er vergoedingen zijn toegekend, indien voorafgaand aan het afbouwen een onderbouwing van een arts voorhanden is dat het niet mogelijk is om af te bouwen overeenkomstig tabel 3. VGZ heeft geantwoord dat zij dergelijke verzoeken heeft afgewezen. VGZ beoordeelt een aanvraag op economische gronden en taperingstrips zijn relatief nog steeds heel duur. Ter zitting verklaarden partijen dat een taperingstrip gemiddeld ongeveer even duur is als tien maanden ‘doorslikken’ van anti-depressieve medicijnen (exclusief eventuele consulten). VGZ vergoedt volgens tabel 3 en anders niet.

Voor [Z] en [B] heeft een en ander tot het vervelende gevolg geleid dat zij op hun privé-adres een anonieme brief hebben ontvangen van een persoon die schrijft verzekerde van VGZ te zijn. Ter zitting hebben zij die brief met envelop getoond. Voor hen heeft de inhoud van de brief een dreigend karakter. Ter zitting heeft de vertegenwoordiger van Regenboog verklaard dat zeer vervelend te vinden, maar dat Regenboog die privé-adressen niet heeft verstrekt en deze adressen zelfs niet eens kent.

De voorzieningenrechter wil dat zonder meer aannemen, maar het kan natuurlijk zeer goed zijn dat een verzekerde op internet is gaan speuren en op de een of andere manier achter het adres is gekomen.

Regenboog stelt dat patiënten bij de klantenservice of algemene medewerkers van VGZ niet de juiste informatie krijgen. Dat mag zo zijn, maar het is niet aan Regenboog om dan maar in algemene zin, vooraf, aan iedere patiënt de gegevens van medewerkers te verstrekken.

Het is aan VGZ om haar vergoedingsbeleid uit te leggen en niet aan Regenboog om te kiezen wie van VGZ daarvoor verantwoording zou moeten afleggen.

Regenboog heeft ook nog aangevoerd dat de gegevens van [Z] al sinds 2017 in brieven van Regenboog worden vermeld. Dat mag zo zijn, maar dit geldt in ieder geval niet voor de gegevens van [B] .

En bovendien had VGZ als aanvullende voorwaarde 10 bij het contract voor 2020 het volgende opgenomen:

“De Zorgaanbieder deelt geen contactgegevens van werknemers van de Zorgverzekeraar met verzekerden van de Zorgverzekeraar.”

Een al dan niet stilzwijgende toestemming van [Z] of [B] voor het verwerken van hun persoonsgegevens is er dus niet.

Gelet op het voorgaande is de conclusie dat de vermelding van de namen van [Z] en [B] in strijd is met hun recht op privacy, zoals beschermd door de AVG.

De vordering onder b. zal daarom worden toegewezen en ook de vordering onder c. op dit onderdeel. [Z] en [B] hebben ter zitting verklaard zich ervan bewust te zijn dat de rectificatie er mogelijk toe zal leiden dat verzekerden de oude berichten zullen opzoeken en dat hun namen opnieuw onder de aandacht komen.

De gevorderde dwangsom zal worden gematigd.

III. Geven van verzekeringsadvies

Het derde onderdeel van de verwijten is de stelling van VGZ dat Regenboog de Wet op het financieel toezicht (Wft) overtreedt door in de Brief Afbouwmedicatie onjuist en onbevoegd verzekeringsadvies te geven en bemiddeling aan te bieden bij de keuze voor een zorgverzekering. VGZ bestrijdt niet dat Regenboog een vraag mag beantwoorden van een individuele patiënt over de vergoeding van bepaalde medicatie die door Regenboog aan die patiënt wordt verstrekt.13 VGZ stelt echter dat het verzekeringsadvies in de Brief Afbouwmedicatie aan alle patiënten wordt gegeven.

Voor het gemak en de leesbaarheid wordt hieronder het desbetreffende citaat nogmaals opgenomen:

“Dit betekent dat de apotheken in Bavel vanaf 2021 geen contract hebben met de VGZ-groep.

De makkelijkste oplossing om dit te voorkomen is overstappen naar een gecontracteerd.

zorgverzekeraar van bijvoorbeeld CZ, Menzis of DSW.

Hieronder de mogelijke opties om de zorg bij Regenboog Apotheek en/of Apotheek Tolakker te blijven:

Zoals gesteld is het meest eenvoudig om over te stappen naar een gecontracteerde

zorgverzekeraar. Indien u hierbij hulp en/of ondersteuning wilt kunt u kosteloos mailen naar

dupon@regenboogapotheek.nl. Er zal dan contact opgenomen worden om een optimale keuze voor u te maken voor de zorgverzekeraarskeuze voor 2021 (....).

NB. Mogelijk heeft u hierover nog niets van VGZ gehoord. De reden hiervoor is dat zij u niet informeren, omdat u dan bij VGZ blijft. Zij hoeven dan maar 75% van de zorg te vergoeden omdat het dan ongecontracteerde zorg is.”

De voorzieningenrechter merkt op dat in de Wft het toezicht van de overheid op financiële instellingen (zoals banken en verzekeraars) is geregeld. De wet beschermt consumenten en bedrijven die hun geld toevertrouwen aan deze instellingen. De Autoriteit Financiële Markten (AFM) voert het toezicht uit op de naleving van de regels. Het is daarom allereerst de vraag of VGZ een beroep kan doen op overtreding van Regenboog van de regels van de Wft. De Wft beschermt namelijk het belang van patiënten en verzekerden en niet het belang van VGZ als verzekeraar. En het is de AFM die daartegen kan optreden.

Maar zelfs als dat het geval zou zijn, geldt het volgende.

VGZ verwijst voor haar standpunt wat onder ‘adviseren’ in de zin van de Wft dient te worden verstaan, naar de definitie in artikel 1:1 van de Wft. Die definitie luidt als volgt:

“(b) het in de uitoefening van een beroep of bedrijf aanbevelen van een of meer specifieke overeenkomsten waarbij een premiepensioenvordering ontstaat, van een of meer specifieke verzekeringen of van een of meer specifieke financiële instrumenten aan een bepaalde cliënt”.

In de brief beveelt Regenboog echter geen specifieke verzekering aan. Regenboog geeft slechts het onderscheid aan tussen een naturapolis en een restitutiepolis. Daarnaast wijst Regenboog op de verschillen tussen gecontracteerde en niet gecontracteerde zorg. Naar het oordeel van de voorzieningenrechter doet Regenboog daarbij geen “aanbeveling” voor een van de verzekeringen. Er worden drie gecontracteerde verzekeraars genoemd en bij de restitutiepolis wordt zelfs VGZ als mogelijke verzekeraar genoemd. Dat kan moeilijk als onrechtmatig jegens VGZ worden beschouwd.

VGZ voert aan dat bemiddelen in verzekeringen ook vergunningsplichtig is. Bemiddelen wordt in artikel 1:1 Wft als volgt gedefinieerd:

“alle werkzaamheden in de uitoefening van een beroep of bedrijf gericht op het als

tussenpersoon tot stand brengen van een verzekering tussen een cliënt en een verzekeraar of op het assisteren bij het beheer en de uitvoering van een verzekering”

Regenboog bemiddelt niet op deze wijze. Haar werkzaamheden zijn niet gericht op het als tussenpersoon tot stand brengen van een verzekering. Regenboog brengt haar patiënten ook niet onder bij een verzekeraar, zoals een tussenpersoon doet. Verzekerden sluiten immers hun verzekering ook niet via Regenboog af.

Dat het verzekeringsadvies “onjuist” is, zoals VGZ stelt, valt naar het oordeel van de voorzieningenrechter uit de tekst van het bericht niet af te leiden.

De voorzieningenrechter volgt VGZ wel in haar stelling dat de vergoeding die verzekerden ontvangen natuurlijk altijd afhangt van de desbetreffende polisvoorwaarden. Maar als er dekking is, dan vergoedt VGZ 75% van de kosten en gecontracteerde verzekeraars 100%. Die mededeling is juist.
De mededeling dat een restitutiepolis iets duurder is dan een naturapolis, maar dat een verzekerde bij de eerste polis wel 100% vergoed krijgt, is eveneens juist.

Proceskosten