Uitspraken

De vrouw vordert vernietiging van de verdeling van de huwelijksgemeenschap uit 2002. Zij stelt dat de man misbruik van omstandigheden heeft gemaakt, dat sprake is van dwaling omdat zij voor meer dan een vierde deel is benadeeld (art. 3:196 BW) en beroept zich op de “gewone” dwalingsbepaling (art. 6:228 BW).

Ook het beroep van de vrouw op misbruik van omstandigheden faalt. Partijen wilden huwelijkse voorwaarden opstellen omdat zij “voornemens waren huwelijksvoorwaarden te maken vóór het aangaan van hun huwelijk, hetgeen zij echter verzuimd hebben te doen”, zo blijkt uit de notariële akte van 1 juli 2002. In lijn daarmee hebben partijen het huwelijksvermogen aldus verdeeld dat iedere partij de activa ontving die zij reeds voor het huwelijk hadden. Gelet op het feit dat het kennelijk de bedoeling van partijen was om het zakelijke vermogen van de man niet mede aan de vrouw toe te laten behoren en dit vermogen ook al voor het sluiten van het huwelijk aan de man toebehoorde, kan uit hetgeen de vrouw heeft aangevoerd niet worden afgeleid dat de man misbruik van omstandigheden heeft gemaakt door de vrouw akkoord te laten gaan met die verdeling.

Voor zover de vrouw beoogt de verdeling van de huwelijksgemeenschap ongedaan te maken met een beroep op onrechtmatige daad of wegens de beginselen van redelijkheid en billijkheid, is daarvoor, gelet op het voorgaande, geen grond.

Omdat de verdeling van de huwelijksgemeenschap in stand blijft, worden de verzoeken die zijn gericht op het (opnieuw) verdelen van de huwelijksgemeenschap afgewezen.

Partijen zijn in 2002 jaarlijkse verrekening van inkomsten overeengekomen (artikel 11 van de huwelijkse voorwaarden). Partijen zijn dat periodiek verrekenbeding niet nagekomen. Volgens de vrouw moet er daarom op grond van artikel 1:141 BW alsnog finaal verrekend worden.

De man heeft hiertegen aangevoerd dat in artikel 11 van de huwelijkse voorwaarden is bepaald: “De bepalingen van Titel 8 van Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek (betreffende de verrekening van vermogensvermeerdering) zijn niet op het onderhavige artikel van toepassing”. Verder bepaalt artikel 12 van de huwelijkse voorwaarden dat het recht om verrekening te vorderen vervalt een half jaar na de ontbinding van het huwelijk.

De rechtbank overweegt dat uitleg van een bepaling in huwelijkse voorwaarden volgens vaste rechtspraak moet geschieden aan de hand van het zogenaamde Haviltex-criterium. Daarbij komt het aan op hetgeen partijen over en weer hebben verklaard en uit elkaars verklaringen en gedragingen overeenkomstig de zin die zij daaraan in de gegeven omstandigheden redelijkerwijs mochten toekennen, hebben afgeleid en van hetgeen zij te dien aanzien redelijkerwijs van elkaar mochten verwachten. Uit een en ander volgt dat redelijkheid en billijkheid hierbij een rol spelen. Hierbij gaat het ook, maar niet uitsluitend, om de formuleringen die partijen hebben gebruikt. Bij de uitleg van huwelijkse voorwaarden komt ook gewicht toe aan hetgeen de notaris in het kader van zijn voorlichting aan partijen heeft meegedeeld over de inhoud en strekking van de bepalingen in de huwelijkse voorwaarden, en aan de betekenis die veel voorkomende bepalingen daarin volgens notarieel gebruik normaal gesproken hebben. Van beslissende betekenis zijn alle omstandigheden van het geval, gewaardeerd naar hetgeen de maatstaven van redelijkheid en billijkheid meebrengen.

Voor zover de man stelt dat partijen zijn overeengekomen dat Titel 8 van Boek 1 BW niet op het in artikel 11 van de huwelijkse voorwaarden periodiek verrekenbeding toepasselijk is en dat partijen daardoor ook artikel 1:141 BW hebben bedoeld uit te sluiten, heeft de man daarvoor onvoldoende aangevoerd. Ten tijde van de totstandkoming van de huwelijkse voorwaarden was de regeling van het huidige artikel 1:141 BW of een vergelijkbare regeling nog niet in de wet opgenomen. Dat is pas per 1 september 2002 gebeurd. Gesteld noch gebleken is dat hierover iets met de notaris is besproken. Bezien in dat licht heeft de man onvoldoende aangevoerd om aan te kunnen nemen dat partijen in de huwelijkse voorwaarden hebben bedoeld de werking van het huidige artikel 1:141 BW uit te sluiten.

De man betoogt dat het beroep op het vervalbeding niet in strijd is met de redelijkheid en billijkheid (de man bedoelt naar de rechtbank begrijpt: niet naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is) omdat partijen vanaf medio 2013 uit elkaar waren en niet langer samenwoonden, op het moment dat de echtscheiding werd uitgesproken al meer dan vijf jaar uit elkaar waren en de vrouw pas circa anderhalf jaar na de echtscheidingsbeschikking voor het eerst het standpunt heeft ingenomen dat er alsnog moet worden verrekend.

Gelet op het moment dat de periodieke verrekenplicht eindigde (2013), de lange tijd daarna waarbij de vrouw heeft nagelaten aanspraak te maken op verrekening van inkomsten, gelet op de periode vanaf het moment dat zij (in ieder geval) eigen juridische bijstand had (2017) en gelet op het moment van ontbinding van het huwelijk (20 september 2018) en de verstreken periode daarna, mocht de man er op een gegeven moment op vertrouwen dat de vrouw geen beroep meer zou doen op de verrekening. Het beroep van de man op het vervalbeding is daarom niet naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar.

Gelet op de pogingen die de man al onderneemt om de vrouw als medeschuldenaar van de lening te schrappen en zijn erkenning dat hij de vrouw dient te vrijwaren, ziet de rechtbank geen aanleiding om aan deze veroordeling een dwangsom te verbinden.

Voor zover de vrouw met haar vordering beoogt dat de man het pand aan de [adres] verkoopt in het geval het Nationaal Restauratiefonds niet meewerkt aan ontslag van de vrouw uit de hoofdelijke aansprakelijkheid, heeft de vrouw onvoldoende onderbouwd waarom haar belang daarbij zwaarder weegt dan het belang van de man om, vooralsnog, het moment van verkoop in eigen hand te houden. De hypotheekschuld is immers relatief beperkt (€ 131.798,-), de vrouw is nimmer aangesproken in verband met eventuele betalingsachterstanden en de tweede en derde verdieping van [adres] staan reeds te koop voor een bedrag dat de totale hypotheekschuld ruimschoots overtreft.

De vrouw maakt aanspraak op de helft van de waarde van de NN-polis [polisnummer 2] . Het gaat om een polis waarvan zowel de man als de vrouw verzekeringsnemer zijn. De vrouw wil voor de helft meedelen in de waarde van deze polis. De man wil dat de polis geheel op zijn naam komt en dat de vrouw daaraan meewerkt.

Uit de toelichting van (de advocaat van) de man blijkt dat de man een financiering van 1,4 miljoen euro heeft afgesloten bij ING en dat daarvan € 370.000 werd gebruikt voor de man in privé. Het was de bedoeling dat de polis er was voor dekking woning en dat deze zou worden gebruikt voor de aflossing van de lening. De rechtbank begrijpt daaruit dat de polis in verband met de lening van de man was verpand aan ING en dat die verpanding betrekking had op de lening voor zover die privé was aangegaan, de € 370.000. De man stelt dat de bank vervolgens heeft voorgesteld dat de polis feitelijk doorloopt en nu wordt gebruikt als dekking voor de zakelijke lening. Onduidelijk is of de polis ook (nog) aan ING is verpand. Dat maakt echter voor de verdeling van deze polis niet uit. De vrouw kan als (mede-)verzekeringnemer en begunstigde van de polis, aanspraak maken op de helft van de waarde daarvan.

De rechtbank zal daarom beslissen dat deze polis wordt toegedeeld aan de man en wel tegen de waarde van die polis per heden. De man dient bescheiden aan de vrouw te verstrekken waaruit die waarde per heden blijkt. De vrouw dient haar medewerking te verlenen aan het op naam stellen van die polis van alleen de man.

De vrouw vordert te bepalen dat de man alle informatie moet verschaffen over het ontstaan, de tenaamstelling, de aard en het verloop van de hoogte van de schuld bij ABN AMRO met nummer [...] en dat de schuld op die rekening geheel voor zijn rekening komt. Dit omdat zij door de bank wordt aangesproken wegens een schuld van € 6.214,12.

Als verweer heeft de man aangevoerd dat deze bankrekening op naam van de vrouw staat en dat die rekening, naar hij zich herinnert, was gekoppeld aan een aandelenportefeuille van de vrouw. Omdat deze rekening op naam van de vrouw staat, kan hij geen verdere informatie aan de vrouw verschaffen. Hij betwist ook aansprakelijk te zijn voor deze schuld.

De rechtbank zal de vorderingen van de vrouw voor zover zij deze bankrekening betreffen afwijzen. Het gaat hier om een bankrekening op naam van de vrouw, zodat zij de nodige informatie bij de bank dan wel bij het incassobureau van de bank, Flanderijn, kan opvragen. De rechtbank ziet ook geen aanleiding om te bepalen dat de man deze schuld dient te dragen. Dat de schuld is ontstaan doordat de man op naam van de vrouw zeer offensief belegde, heeft zij onvoldoende onderbouwd. Dit nog daargelaten waarom dat (gestelde) handelen van de man voor rekening van de man zou moeten komen.

Tenslotte heeft de vrouw aangevoerd dat de handelswijze van de man onrechtmatig jegens de vrouw is. De onrechtmatigheid van het handelen van de man zit er in, zo begrijpt de rechtbank uit de stellingen van de vrouw, dat partijen tijdens hun huwelijk heel hard gewerkt hebben en dat de vrouw vervolgens, mede door af te gaan op adviezen van de adviseurs van de man, eindigt met niets, terwijl de man eindigt met een vermogen van, alleen al in het pand [adres] , twee miljoen euro. De vrouw stelt dat zij pas recent kennis heeft gekregen van het feit dat er in 2002 niet alleen huwelijkse voorwaarden zijn opgesteld maar ook een verdeling van de toen aanwezige huwelijksgemeenschap heeft plaatsgevonden en dat zij ook pas recent kennis heeft genomen van de ontbindingsovereenkomst uit 2014 waarin wordt verwezen naar een schuld van € 202.864,- betreffende de vennootschap onder firma. Daar komt nog bij dat zij ten behoeve van de man hoofdelijk aansprakelijk is voor de schulden van de man. De man omringde zich met financiële adviseurs en zij vertrouwde de man blind in de keuzes die hij maakte. Als de vrouw daarvoor stukken moest ondertekenen, tekende zij die blind zonder dat ze met haar waren besproken. Pas recent is gebleken dat deze keuzes allemaal nadelig voor de vrouw waren, waardoor de vrouw met niets achterblijft, terwijl de man een aanzienlijk vermogen heeft opgebouwd.

De rechtbank ziet in hetgeen de vrouw heeft aangevoerd, bezien in het licht van hetgeen onder 4.2 is overwogen, geen grond het handelen van de man als zijnde onrechtmatig te bestempelen. Dat de vrouw zich een aantal rechtshandelingen niet kan herinneren, begrijpt de rechtbank. Maar voor zowel de verdeling van de huwelijksgemeenschap in 2002 als de financiering van het pand [adres] en de totstandkoming van de ontbindingsovereenkomst in 2014, heeft de vrouw haar medewerking moeten geven en deze ook daadwerkelijk gegeven. Dat zij zich niet heeft verdiept in wat zij tekende, begrijpt de rechtbank ook, maar dat is een keuze van de vrouw die voor haar rekening en risico komt. Van enige druk van de zijde van de man op de vrouw, is niets gebleken. De vrouw heeft ook geen enkel aanknopingspunt gegeven voor haar stelling dat de man de ontbindingsovereenkomst betreffende de vennootschap onder firma “op straat heeft laten ondertekenen”. Dit nog daargelaten dat het in dat geval de vrouw vrij stond om de ondertekening daarvan te weigeren totdat zij meer informatie over het hoe en waarom daarvan had ontvangen. Te meer omdat partijen toen al feitelijk uit elkaar waren. Geheel ten overvloede voegt de rechtbank hier nog aan toe dat onjuist is de stelling van de vrouw dat zij pas in september 2020 kennis heeft genomen van (de inhoud van) de ontbindingsovereenkomst. In de echtscheidingsprocedure is deze overeenkomst namelijk uitvoerig aan bod gekomen, zo blijkt uit de echtscheidingsbeschikking van 1 augustus 2018.

Waar het betreft het verwijt dat de vrouw met niets is geëindigd en de man met vermogen van twee miljoen euro, voegt de rechtbank daar nog aan toe dat de vrouw met de man (en later zijn vennootschap) participeerde in de vof waarin een restaurant en hotel werden uitgebaat. Niet gebleken is dat dit restaurant en hotel in de loop van de jaren zodanig winstgevend zijn geweest dat partijen daarmee een vermogen hebben kunnen opbouwen. Het vermogen van de man zit (vooral) in het pand [adres] , dat voordien van zijn ouders was. Daarin participeerde de vrouw echter niet. De waardestijging daarvan is daarom ook niet aan de vrouw ten goede gekomen. Dat is op zich niet ongebruikelijk of onrechtmatig. Dat de vrouw in deze situatie terecht is gekomen door altijd op de adviezen van de man en zijn adviseurs af te gaan, maakt dat niet anders.

Het voorgaande leidt tot de conclusie dat de vordering van de vrouw om te bepalen dat de man haar vrijwaart ter zake van de lening bij het Nationaal Restauratiefonds toewijsbaar is (zie 4.6.1). Verder zal de rechtbank de NN-polis verdelen in die zin dat deze wordt voortgezet door de man, dat de vrouw moet meewerken aan het op naam zetten van die polis op naam van alleen de man en dat de man aan de vrouw moet voldoen de helft van de waarde van die polis per heden, waarbij de man aan de vrouw bescheiden moet verstrekken waaruit die waarde per heden blijkt (zie 4.7.3). De rechtbank ziet in hetgeen partijen hebben aangevoerd geen aanleiding aan de veroordelingen dwangsommen te verbinden.

Voor het overige worden de vorderingen van partijen afgewezen.

Gelet op de relatie tussen partijen zullen de proceskosten tussen hen worden gecompenseerd, in die zin dat iedere partij de eigen kosten draagt.