Uitspraken

SVOK heeft verzocht de arbeidsovereenkomst te ontbinden voor zover deze nog bestaat. De eerst vraag die voorligt is dan ook of er een arbeidsovereenkomst tot stand is gekomen en of die terecht buitengerechtelijk is vernietigd.

Op de mondelinge behandeling heeft SVOK zich beroepen op de opschortende voorwaarde dat de arbeidsovereenkomst slechts is aangegaan onder de voorwaarde dat [verweerder] de originele bewijzen van bevoegdheid c.q. bekwaamheid voor de ingangsdatum van het dienstverband aan de personeelsadministratie van SVOK zou toesturen. Omdat [verweerder] dit niet heeft gedaan, is de arbeidsovereenkomst nooit tot stand gekomen, aldus SVOK.

Vervolgens ligt de vraag voor of SVOK de arbeidsovereenkomst in haar brief aan [verweerder] van 19 september 2022 rechtsgeldig heeft vernietigd op grond van bedrog, dan wel dwaling.

Een rechtshandeling kan worden vernietigd als deze onder invloed van een wilsgebrek tot stand is gekomen. Artikel 3:44 BW bepaalt dat bedrog aanwezig is wanneer iemand een ander tot het verrichten van een bepaalde rechtshandeling beweegt door enige opzettelijk daartoe gedane onjuiste mededeling, door het opzettelijk daartoe verzwijgen van enig feit dat de ‘verzwijger’ verplicht was mee te delen of door een andere kunstgreep. In artikel 6:228 BW is bepaald dat een overeenkomst die tot stand is gekomen onder invloed van dwaling en bij een juiste voorstelling van zaken niet zou zijn gesloten vernietigbaar is indien, kort gezegd (a) de dwaling is te wijten aan een inlichting van de wederpartij, (b) de dwaling is te wijten aan het zwijgen van de wederpartij of (c) beide partijen van dezelfde onjuiste veronderstelling zijn uitgegaan. Op grond van artikel 150 Rv ligt de bewijslast bij degene die zich op de wilsgebreken beroept, SVOK dus.

De kantonrechter stelt voorop – zoals de Hoge Raad in zijn arrest van 7 februari 2020 heeft bevestigd (ECLI:NL:HR:2020:213) – dat de wilsgebrekenregeling uit het algemeen vermogensrecht ook toegepast kan worden in het arbeidsrecht. Daarbij zal echter wel rekening moeten worden gehouden met het bijzondere karakter van de arbeidsovereenkomst, in die zin dat een beroep op een wilsgebrek niet in strijd komt met het systeem of de strekking van het ontslagrecht en er dus niet toe mag leiden dat de werknemersbescherming wordt aangetast of ondermijnd. Het voorgaande brengt mee dat aan een beroep op (vernietiging wegens) bedrog of dwaling dezelfde strenge eisen worden gesteld als aan een om diezelfde reden gegeven ontslag op staande voet. Zou dat namelijk niet het geval zijn, dan zou, door de arbeidsovereenkomst te vernietigen wegens een wilsgebrek, een route gecreëerd worden om het ontslagrecht te omzeilen en dat is niet de bedoeling.

Naar het oordeel van de kantonrechter heeft SVOK onvoldoende onderbouwd gesteld dat [verweerder] SVOK heeft bewogen tot het aangaan van de arbeidsovereenkomst door opzettelijk te verzwijgen dat hij onderwerp zou zijn van de tv-uitzending van Undercover in Nederland of dat van enige andere kunstgreep sprake zou zijn. Dit is ook niet aannemelijk geworden uit de over en weer ingenomen stellingen.

Ten aanzien van het beroep op dwaling heeft SVOK gesteld dat op [verweerder] ten tijde van de sollicitatiegesprekken een spreekplicht rustte op grond van goed werknemerschap en de tijdens de precontractuele fase in acht te nemen redelijkheid en billijkheid. [verweerder] heeft naar het oordeel van de kantonrechter voldoende gemotiveerd aangevoerd dat hij ervan uitging dat een en ander een privékwestie betrof die geen implicaties zou hebben voor zijn functioneren als docent. Hij heeft eveneens aangevoerd dat hij ervan uitging dat de opnames niet uitgezonden zouden worden en als dat wel het geval zou zijn, hij niet precies wist hoe de betreffende uitzending er precies uit zou gaan zien, maar dat hij er wel vanuit ging dat hij in ieder geval geanonimiseerd in beeld zou komen. Dat [verweerder] onder deze omstandigheden ten tijde van de sollicitatiegesprekken en dus voorafgaand aan de uitzending van het tv-programma wist, dan wel had moeten weten dat het tijdens die uitzending getoonde niet slechts een (vervelende) privékwestie betrof, maar dat één en ander (ook) aan de uitoefening van de overeengekomen werkzaamheden in de weg zou staan en er op hem dus een spreekplicht rustte, is mede gezien het voorgaande dan ook onvoldoende komen vast te staan.

Er wordt dan ook toegekomen aan de voorwaarde waaronder het (voorwaardelijk) ontbindingsverzoek is gedaan. Een arbeidsovereenkomst kan alleen worden ontbonden als daar een redelijke grond voor is. In de wet is bepaald wat een redelijke grond is (artikel 7:669 lid 3 BW). Ook is voor ontbinding vereist dat herplaatsing van de werknemer binnen een redelijke termijn niet mogelijk is of niet in de rede ligt (artikel 7:669 lid 1 BW).

SVOK heeft allereerst aangevoerd dat er sprake is van verwijtbaar handelen van de zijde van [verweerder] vanwege – kort gezegd – het verzwijgen van de in het kader van Undercover in Nederland gemaakte televisieopnames. Van verwijtbaar handelen is gezien de onder 6.8. genoemde conclusie echter geen sprake.

Ook het beroep van SVOK op de subsidiaire grondslag (de d-grond) faalt. Omdat [verweerder] uiteindelijk geen enkele dag bij [school] heeft gewerkt kan van disfunctioneren in de functie geen sprake zijn. Het ontbreken van de juiste diploma’s kan, voor zover dat al aan de orde is, bovendien alleen als een indicatie van mogelijk toekomstig disfunctioneren gezien worden.

SVOK heeft zich meer subsidiair beroepen op de h-grond, stellende dat er sprake is van feiten en omstandigheden die zodanig zijn dat van haar in redelijkheid niet gevergd kan worden de arbeidsovereenkomst te laten voortduren. Het beroep op deze grond slaagt wel. De kantonrechter onderschrijft de in dit verband door SVOK ingenomen stellingen. Kerncompetenties van het leraarschap zijn integriteit, betrouwbaarheid en geloofwaardigheid. Daarnaast bestaat er tussen een docent en de leerlingen een gezags- en afhankelijkheidsrelatie die meebrengt dat de docent een voorbeeldfunctie heeft. Vanuit die gedachte kan van een school niet worden verlangd dat zij een docent te werk stelt als de vrees bestaat dat door de aanwezigheid van de docent het pedagogisch-didactisch klimaat en/of het vertrouwen van de ouders en leerlingen in de school wordt aangetast.

De kantonrechter kan zich gezien hetgeen in de uitzending aan de orde is gekomen goed voorstellen dat de hiervoor genoemde vrees bij SVOK aanwezig is. [verweerder] wordt in het programma – volledig herkenbaar in beeld - namelijk stelselmatig aangeduid als ‘ [naam] ’. Er komen verschillende vrouwen aan het woord die (gelijktijdig) een relatie hadden met [verweerder] en allen (grote) geldbedragen aan hem hebben overgemaakt. Geen van deze vrouwen heeft de aan [verweerder] betaalde bedragen, waarvan de hoogste een bedrag van € 60.000,00 behelst, terugbetaald gekregen. Dit ondanks de onbetwiste aanwezigheid van diverse vonnissen, schuldbekentenissen en leningsovereenkomsten. In de uitzending wordt een en ander ook voor een groot deel door [verweerder] erkend en spreekt hij zelf van manipulatie van vrouwen voor zowel geld als seks.

Vanwege het in de uitzending geschetste beeld kan naar het oordeel van de kantonrechter van SVOK in redelijkheid niet worden verlangd dat zij de arbeidsovereenkomst met [verweerder] laat voortduren door [verweerder] proefondervindelijk als docent voor de klas te zetten.1Een docent die te boek is komen te staan als iemand die vrouwen op grote schaal manipuleert voor geld en seks vervult immers niet de (morele) voorbeeldfunctie die wel van een docent mag worden verwacht. Dit geldt in deze omstandigheden misschien nog wel meer, omdat [school] onbetwist een school middenin een achterstandswijk betreft, met een leerlingenpopulatie die deels ook als kwetsbaar en/of risicovol moet worden gezien. De behoefte aan een onberispelijk rolmodel is daarom zo mogelijk nog groter dan op een reguliere school voor voortgezet onderwijs.

Gelet op hetgeen hiervoor is overwogen, is de kantonrechter van oordeel dat herplaatsing van [verweerder] binnen een redelijke termijn niet in de rede ligt.

De conclusie is dat de kantonrechter het verzoek van SVOK zal toewijzen en dat de arbeidsovereenkomst dus zal worden ontbonden. Het einde van de arbeidsovereenkomst zal worden bepaald op 1 april 2023. Dat is de datum waarop de arbeidsovereenkomst bij regelmatige opzegging zou zijn geëindigd, verminderd met de duur van deze procedure (artikel 7:671b lid 9 BW).

De kantonrechter zal bepalen dat iedere partij de eigen proceskosten betaalt.

Vanwege de conclusie onder 6.9. kan de gevorderde verklaring voor recht worden toegewezen.

SVOK heeft verzocht de loonvordering van [verweerder] te matigen op grond van artikel 7:680a jo. 6:248 BW. Het samenstel van deze artikelen ziet echter specifiek op matiging in het geval van de vernietigbaarheid van de opzegging van een arbeidsovereenkomst. Daarvan is in dit geval geen sprake. De loonvordering zal dan ook worden toegewezen. De kantonrechter acht het billijk om de wettelijke verhoging gezien het feit dat [verweerder] nooit een dag heeft gewerkt voor SVOK in de gegeven omstandigheden te beperken tot nihil.

Het verzoek om SVOK te veroordelen tot betaling van een transitievergoeding kan worden toegewezen nu er geen sprake is van ernstig verwijtbaar handelen. Uit de wetsgeschiedenis blijkt dat het bij ernstig verwijtbaar handelen of nalaten van de werknemer gaat om situaties waarin de werknemer zich bewust is van het onoorbare karakter van zijn gedragingen, bijvoorbeeld de situatie waarin de werknemer zich schuldig maakt aan diefstal, waardoor hij het vertrouwen van de werkgever onwaardig wordt (zie: Kamerstukken II, 2013-2014, 33 818, nr. 3, pag. 39). De gevorderde wettelijke rente over de transitievergoeding zal worden toegewezen, te rekenen vanaf een maand na de dag waarop de arbeidsovereenkomst is geëindigd.

De kantonrechter ziet geen aanleiding om aan [verweerder] een billijke vergoeding toe te kennen. Een billijke vergoeding kan worden toegekend als de ontbinding van de arbeidsovereenkomst het gevolg is van ernstig verwijtbaar handelen of nalaten van de werkgever (artikel 7:671b lid 9 BW). Dat zal zich alleen voordoen in uitzonderlijke gevallen en als een werkgever de verplichtingen uit de arbeidsovereenkomst in ernstige mate schendt (Kamerstukken II, 2013-2014, 33 818, nr. 3, pag. 34). In dit geval is geen sprake van dergelijk ernstig verwijtbaar handelen of nalaten. [verweerder] heeft aan het verzoek namelijk enkel het niet in acht nemen van de opzegtermijn en de manier waarop [verweerder] naar eigen zeggen door SVOK is ‘afgeserveerd’ ten grondslag gelegd. Omdat tussen partijen niet in geschil is dat SVOK en [verweerder] , vóórdat SVOK de buitengerechtelijke ontbindingsbrief naar [verweerder] stuurde, eerst met elkaar in minnelijk overleg zijn getreden over een mogelijke beëindiging van de arbeidsovereenkomst is van afserveren geen sprake.

Omdat aan de ontbinding geen billijke vergoeding wordt verbonden, hoeft SVOK geen gelegenheid te krijgen het verzoek in te trekken.

De kantonrechter zal bepalen dat iedere partijen de eigen proceskosten betaalt.