Uitspraken

Gelet op de gevolgen die dit met zich mee brengt, is de kern van het geschil de vraag of de arbeidsovereenkomst tussen partijen per 1 februari 2017 van rechtswege is beëindigd wegens de inwerkingtreding van de in (artikel 12 sub c van) de arbeidsovereenkomst opgenomen ontbindende voorwaarde en vervolgens de repatriëring van [verzoeker] naar Shell UK. Indien sprake is van het in vervulling gaan van een rechtsgeldige ontbindende voorwaarde, heeft dit tot gevolg heeft dat de arbeidsovereenkomst van [verzoeker] en NAM op dat moment van rechtswege is beëindigd. Indien geen sprake is van een ontbindende voorwaarde, dan wel deze niet in vervulling is gegaan of niet rechtsgeldig is, zoals door [verzoeker] betoogd, leidt dit er toe dat de arbeidsovereenkomst niet op die wijze is beëindigd. Indachtig de door [verzoeker] ingestelde verzoeken en de daarop door NAM gevoerde verweren, dient in dat geval vervolgens te worden beoordeeld of de arbeidsovereenkomst op 1 februari 2017 eenzijdig door NAM is opgezegd, dan wel of de nadien (door of namens NAM) op 1 mei 2017 gedane opzegging rechtsgeldig is gedaan.

ontbindende voorwaarde

De kantonrechter zal gezien het voorgaande allereerst beoordelen of artikel 12 sub c in de arbeidsovereenkomst een ontbindende voorwaarde bevat. Vast staat dat in dit artikel het volgende staat vermeld: " (…) Without prejudice to statutory provisions, service will terminate: (…) c. on the day on which the employee enters the service of another company forming part of, or associated with, the Shell Group.". Anders dan door [verzoeker] gesteld leidt de formulering van dit artikel dan wel een woordelijke vertaling daarvan er voor de kantonrechter niet direct toe dat hierin geen ontbindende voorwaarde kan worden gelezen. Zoals NAM in dit verband terecht heeft opgemerkt kan een Engelse tekst - en specifiek de bewoordingen "will terminate" - op verschillende manieren in het Nederlands worden vertaald en is het niet zonder meer zo dat deze woorden vertaald moeten worden zoals door [verzoeker] gedaan met "wordt beëindigd". Gelet op de overige bewoordingen van dit artikel en de door NAM geschetste bedoeling daarvan, is de kantonrechter van oordeel dat de vertaling in de onvoltooid tegenwoordige toekomende tijd, te weten: "zal worden beëindigd" meer op zijn plaats is. In de formulering van artikel 12 sub c van de arbeidsovereenkomst valt daarom naar het oordeel van de kantonrechter een ontbindende voorwaarde te lezen. Nu NAM daarnaast heeft uitgelegd dat het binnen Shell (en NAM) toegepaste expatsysteem er toe leidt dat er steeds maar één dienstverband met een entiteit behorende tot

de Shell groep kan bestaan en [verzoeker] niet gemotiveerd heeft betwist dat hij op de hoogte was van de werking van dit systeem, is de kantonrechter ook om die reden van oordeel dat voornoemd artikel 12 sub c in de arbeidsovereenkomst gelezen moet worden als een ontbindende voorwaarde en het bestaan daarvan inherent is aan het binnen de Shell Groep gehanteerde expat-systeem en daarnaast ook noodzakelijk is voor het functioneren van dat systeem dat gebaseerd is op roulatie en tijdelijke internationale uitzending van expats. De kantonrechter acht daarbij van belang dat door NAM is benadrukt dat de arbeidsovereenkomsten in een zogenaamde "host country" waar een expat werkzaam is op basis van uitzending altijd een ontbindende voorwaarde bevat die onder meer bepaalt dat een arbeidsovereenkomst met de "host country" eindigt op het moment dat een expat bij een andere entiteit binnen of aangesloten bij de Shell groep in dienst treedt. De kantonrechter begrijpt NAM zo dat de werking van dit systeem ook tot gevolg heeft dat er altijd een koppeling blijft bestaan met de "base country" van een expat en deze zodoende ook altijd een vangnet heeft om naar terug te keren, nog los van het feit dat het zo kan zijn dat een expat na een assignment in een "host country", eerst een assignment in een andere "host country" gaat doen. Door de werking van dit systeem is het bestaan van twee gelijktijdige dienstverbanden binnen het concern uitgesloten en blijft de koppeling met de "base country" van een expat altijd in stand. Het is voor de kantonrechter voldoende duidelijk geworden dat expats om die reden altijd de bescherming van een gegarandeerde terugkeer naar hun "base country" hebben waar zij aanspraak kunnen maken op een vervangend dienstverband dan wel de daar geldende afvloeiingsregeling.

Dat [verzoeker] geen deel uitmaakte van dit expat systeem, dan wel als zogenaamde "local plus" medewerker moet worden beschouwd, zoals door hem betoogd, gaat naar het oordeel van de kantonrechter alleen al niet op nu door hem niet gemotiveerd is betwist dat deze "local plus" regeling, in 2008 vervangen is door de LNN regeling als gevolg waarvan "local plus expats" wereldwijd "LNN-expats" zijn geworden, zoals door NAM gesteld. Nu verder in zijn aanstellingsbrief van 16 februari 2007 specifiek staat benoemd dat [verzoeker] als expat werkzaam zal gaan en [verzoeker] - los van zijn stelling dat hij geen "house allowance" ontving - niet gemotiveerd heeft betwist dat hij gedurende zijn dienstverband van de overige door NAM benoemde positieve (financiële) extra's en zekerheden heeft geprofiteerd waar expats recht op hebben en lokale werknemers niet, gaat de kantonrechter er bij zijn beoordeling van uit dat [verzoeker] zijn werkzaamheden als expat verrichtte en zodoende onder voornoemd systeem viel. Dat [verzoeker] zou zijn aangenomen op dezelfde voorwaarden als lokaal personeel en het bij hem niet om een tijdelijke internationale uitzending ging, blijkt daaruit niet. De in de aanstellingsbrief opgenomen zin dat [verzoeker] is aangenomen "on terms and conditions applicable to local staff" maakt naar het oordeel van de kantonrechter in het licht van het voorgaande ook niet dat hiermee gezegd kan worden dat [verzoeker] zonder meer gelijk is te stellen met een lokale werknemer. Dit temeer nu in de aanstellingsbrief van [verzoeker] tevens duidelijk staat vermeld dat Engeland zijn "base country" blijft. Dat [verzoeker] feitelijk niet terug wil keren naar Engeland, zoals door hem ook opgemerkt, maakt evenmin dat hij om die reden ook niet als een expat kan worden aangemerkt en geen deel uitmaakt van voornoemd beschreven expat roulatiesysteem.

vervulling van de ontbindende voorwaarde

Uitgaande derhalve van een ontbindende voorwaarde in de arbeidsovereenkomst tussen NAM en [verzoeker] , dient de kantonrechter vervolgens te beoordelen of deze ontbindende voorwaarde door het aangaan van een arbeidsovereenkomst door [verzoeker] bij Shell UK ook in vervulling is gegaan. Naar het oordeel van de kantonrechter blijkt uit de door NAM weergegeven feitelijke situatie omtrent de repatriëring van [verzoeker] voldoende duidelijk dat hiervan sprake is en hij (in het begin) ook mee heeft gewerkt aan zijn repatriëring naar Engeland. De erkenning van [verzoeker] dat hij in beginsel ook deze intentie had, strookt hiermee. Vast staat in dit verband onder meer dat [verzoeker] niet in bezwaar is gegaan na ontvangst van de mededelingen omtrent zijn repatriëring, hij zelf contact heeft gezocht met de HR-afdeling in Engeland, [verzoeker] binnen de Shell Groep heeft gecommuniceerd dat hij NAM zou verlaten en per 1 februari 2017 naar Engeland terug zou keren, hij zich niet heeft verzet tegen plaatsing op de payroll van Shell UK per

1 februari 2017 en tegen de door Shell UK gemaakte wijzigingen in zijn "Shell People omgeving" en de codering van zijn e-mailadres van NAM naar Shell UK, hij Shell UK als werkgever invulde op pensioenformulieren, hij - zoals hij heeft gesteld - naar Engeland is geweest om onder meer een bankrekening te openen en Shell UK vanaf februari 2017 ook als werkgever op de loonstroken van [verzoeker] staat vermeld. Anders dan [verzoeker] blijkt naar het oordeel van de kantonrechter uit deze feitelijke gang van zaken genoegzaam dat [verzoeker] heeft ingestemd met zijn repatriëring naar Engeland en er wilsovereenstemming over was dat hij per 1 februari 2017 in dienst was bij Shell UK. Dat [verzoeker] uiteindelijk geen feitelijke werkzaamheden voor deze entiteit heeft verricht, maakt dat - ook in het licht van de sinds 2016 ingezette wereldwijde reorganisatie - niet anders. Temeer nu vast staat dat [verzoeker] vanuit Shell UK wel via het MOR-proces en outplacement naar een ander werk heeft gezocht.

Het voorgaande leidt er naar het oordeel van de kantonrechter toe dat door het aangaan van een arbeidsovereenkomst met Shell UK de ontbindende voorwaarde van artikel 12 sub c in de arbeidsovereenkomst met NAM per die datum in vervulling is gegaan. Dat de arbeidsovereenkomst met Shell UK niet schriftelijk is vastgelegd, leidt voor de kantonrechter niet tot een ander oordeel en maakt niet dat de arbeidsovereenkomst om die reden ook niet tot stand is gekomen. Onvoldoende gemotiveerd betwist is in dit verband dat een arbeidsovereenkomst ook in het Verenigd Koninkrijk door aanbod en aanvaarding ontstaat. Onder verwijzing naar voorgaande overwegingen leidt de kantonrechter uit de feitelijke gang van zaken omtrent de repatriëring van [verzoeker] af dat van een dergelijke aanvaarding bij [verzoeker] sprake was.

De door [verzoeker] gemaakte verwijzing naar artikel 7:670b BW en zijn stelling dat een arbeidsovereenkomst op grond van het Nederlands recht slechts schriftelijk kan eindigen, gaat evenmin op nu het de kantonrechter uit de wetsgeschiedenis (vgl. Kamerstukken II 2013-2014, 33818,3, 7 en 8) behorende bij die bepaling voldoende duidelijk is geworden dat dit artikel niet ziet op een situatie als onderhavige wanneer sprake is van een ontbindende voorwaarde, maar enkel op de situatie dat sprake is van een tussen partijen opgemaakte

(beëindigings)overeenkomst waarin zij met wederzijds goedvinden een tussen hen bestaande arbeidsovereenkomst willen beëindigen. Vast staat dat van een dergelijke situatie in dit geval geen sprake is geweest. Dat de met Shell UK aangegane arbeidsovereenkomst slechts is aangegaan met het doel om de tussen [verzoeker] met NAM bestaande arbeidsovereenkomst te beëindigen, zoals door [verzoeker] opgemerkt, maakt dit niet anders en leidt niet tot de conclusie dat daarmee sprake is van een situatie zoals beschreven in artikel 7:670b BW.

rechtsgeldigheid van de ontbindende voorwaarde

Onder verwijzing naar voorgaande overwegingen is de kantonrechter van oordeel dat voldoende duidelijk is geworden dat aan deze voorwaarden is voldaan. De ontbindende voorwaarde is zo'n

tien jaar, zo niet nog veel langer, geleden aangegaan door partijen. Door de werking van het "expatsysteem" is het bestaan van twee gelijktijdige dienstverbanden binnen het concern uitgesloten en blijft de koppeling met de "base country" van een expat altijd in stand. De achterliggende gedachte is om zowel ten gunste van het concern als ten gunste van de werknemer het binnen het concern bekende roulatiesysteem te doen werken. Het is op voorhand bezien profijtelijk voor beide partijen, niet in de laatste plaats ook voor [verzoeker] omdat het voor hem als expat aanzienlijke financiële voordelen heeft gebracht. Het systeem van een ontbindende voorwaarde leidt ertoe dat er geen opzegging meer nodig is. De kantonrechter ziet niet in dat en waarom de ontbindende voorwaarde tegen de achtergrond van het expatsysteem onverenigbaar zou zijn met het stelsel van ontslagrecht. Het systeem is zoals overwogen op voorhand profijtelijk voor zowel werknemer als werkgever. Dat thans na ommekomst van vele jaren waarin [verzoeker] de vruchten heeft geplukt van dit systeem het hem niet convenieert dat de ontbindende voorwaarde in vervulling gaat, maakt niet dat het aangaan van dan wel het in vervulling gaan van de ontbindende voorwaarde intreden niet verenigbaar zou zijn met het stelsel van ontslagrecht. De ontbindende voorwaarde moet niet opgevat worden als een voorwaarde die inhoudt dat als er geen werk meer is voor de werknemer de voorwaarde daarmee vervuld is. Daarvoor zou een ontslagvergunning bij het UWV gevraagd moeten worden. Dit is niet aan de orde omdat de voorwaarde behelst dat als de werknemer elders in het concern gaat werken, de arbeidsovereenkomst met de werkgever in de "host country" zal worden beëindigd. Er is afgesproken dat eerst in de "base country" gekeken zal worden naar de mogelijkheid van werk. Dat is inherent aan het wereldwijde systeem.

Vast staat dat Shell UK zich ingespannen heeft om via dit systeem werk te vinden voor [verzoeker] (r.o. 2.13). Hiermee heeft zowel de werkgever als de werknemer op voorhand ingestemd. De voorliggende arbeidsovereenkomst is niet te duiden als een arbeidsovereenkomst voor bepaalde of voor onbepaalde tijd. De in de wet genoemde wijzen van beëindiging zijn niet aan de orde. Partijen hebben daarin op voorhand en om hen moverende redenen zelf voorzien en dat is onder bepaalde voorwaarden mogelijk. Daarmee is niet het ontslagrecht omzeild maar juist een systeem in het leven geroepen waarmee een recht, zogezegd een vangnet, werd gecreëerd te bescherming van de werknemer. Deze bescherming behelst een gegarandeerde terugkeer naar de "base country" waar expats aanspraak kunnen maken op een vervangend dienstverband dan wel de daar geldende afvloeiingsregeling. De omstandigheid dat deze naar nu blijkt minder riant is dan waarop [verzoeker] kennelijk rekende doet hieraan niet af.

Nu het voor de kantonrechter verder voldoende duidelijk is geworden dat het overtollig raken door [verzoeker] te wijten is aan de wereldwijde ingezette reorganisatie binnen de Shell Groep, is de kantonrechter van oordeel dat de vervulling van de voorwaarde objectief is bepaald. Gelet op de niet in geschil zijnde oorzaak van de reorganisatie - te weten de ontstane lage olie-en gasprijzen en de als gevolg daarvan repatriëring van [verzoeker] naar Engeland, is het vervullen van de voorwaarde daarmee niet afhankelijk van de wil van NAM. De kantonrechter merkt hierbij op dat voor zover NAM wel belang bij het vervullen van de voorwaarde zou hebben en zij deze om die reden teweeg heeft gebracht, zoals verwoord in artikel 6:23 lid 2 BW, de redelijkheid en billijkheid er voor de kantonrechter in het licht van de voorgaande besproken werking van het expatsysteem niet toe leiden dat de voorwaarde als niet vervuld dient te worden beschouwd. Nu het binnen de Shell groep gebruikte expatsysteem tot gevolg heeft dat het niet mogelijk is dat er twee dienstverbanden naast elkaar bestaan, is het naar het oordeel van de kantonrechter ten slotte voldoende duidelijk geworden dat aan laatste voornoemde uit de jurisprudentie volgende voorwaarde is voldaan en er na vervulling van de voorwaarde opgenomen in artikel 12 sub c van de arbeidsovereenkomst geen invulling meer kan worden gegeven aan de arbeidsovereenkomst die [verzoeker] bij NAM had.

De kantonrechter concludeert dan ook dat de in de arbeidsovereenkomst van [verzoeker] opgenomen ontbindende voorwaarde naar zijn oordeel rechtsgeldig is.

conclusie