Uitspraken

“lopen met LR [rechtbank: looprek] naar toilet en terug met EK [rechtbank: elleboogkrukken], gaat zelfst”

Tijdens daarop volgende onderzoeken (MRI-scan en CT-scans) is bij [verzoeker] een hoge incomplete dwarslaesie gediagnosticeerd. Uit de MRI van de wervelkolom was verder een post-traumatische beknelling van het ruggenmerg te zien bij een pre-existente vernauwing van de nek (kanaalstenose). Deze pre-existente vernauwing was ten tijde van de val noch bij [verzoeker] noch bij Martini Ziekenhuis bekend.

[verzoeker] is van zijn voeten tot zijn schouders verlamd geraakt. Het revalidatietraject dat is opgestart heeft geen relevante verbetering in zijn situatie kunnen brengen.

(…) De volgende morgen, zaterdag 13 februari 2016, heeft dhr. [verzoeker] ontbeten in bed en daarna kon hij zich gaan wassen in de badkamer. Tussen 9 en 10 uur is hij onder begeleiding van een verpleegkundige naar de badkamer gelopen met een looprek. Er stond een krukje klaar en Dhr [verzoeker] is hier op gaan zitten. Tevens werd hij gewezen op de aanwezigheid van de bel en dat hij in geval van hulp gebruik moest maken van de bel. Dhr [verzoeker] beschrijft dat hij dat wel een beetje eng vond want hij moest van het krukje verplaatsen naar het toilet. Hij had van te voren aangegeven dat hij naar het

toilet moest om te plassen. De verpleegkundige die Dhr [verzoeker] begeleide gaf niet aan dat dit niet mocht zonder hulp. (…)

De echtgenote van Dhr. [verzoeker] gaf aan dat het bekend was bij de verpleegkundigen, anesthesist, fysiotherapeut en tijdens de intake dat hij schouderklachten heeft en dat hij meerdere malen is geopereerd aan beide schouders. Zij hadden daarom zorgen dat het met krukken lopen wel lastig zou worden. Toch heeft Dhr. [verzoeker] met krukken gelopen. Dokter Somford heeft zelfs aangegeven dat hij de schouders van Dhr. [verzoeker] zo zou leggen dat hij daar zo weinig mogelijk last van zou krijgen.

Dhr. [verzoeker] gaf aan dat hij altijd pijn heeft in zijn schouders en dat hij in totaal 6 operaties heeft gehad. Hij geeft daarentegen aan nooit nekklachten gehad te hebben. (…)

Dhr. [verzoeker] bevestigd dat hij uitleg heeft gekregen over het Rapid Recovery programma. Dit werd besproken tijdens de intake. Hem is verteld dat in principe de kans groot was dat hij de dag na de operatie naar huis kon met krukken want die moest hij zelf meenemen. Er is niet gesproken over het meenemen van een looprek. (…)

Dhr. [verzoeker] werd nog gevraagd of hij het een goed idee zou vinden als een verpleegkundige in de badkamer aanwezig zou zijn ook al voelt de patiënt zich goed. Dhr. [verzoeker] weet niet of dat zou helpen maar geeft wel aan dat hij het alleen zijn in de badkamer wel zorgelijk heeft ervaren. Nogmaals bevestigd Dhr. [verzoeker] dat de drain volgens hem geen invloed heeft gehad op het incident. (…)

(…) Op 13 februari 2016 heeft de patiënt ’s morgens in bed ontbeten en de bloeddruk is om 8:42 uur geregistreerd als 137/72 mmHg. Temperatuur was 37.5 C en de hartfrequentie was 102 bpm. De redondrain had ‘s nachts 220cc geproduceerd. Verpleegkundige A heeft

nagevraagd bij verpleegkundige B of de drainpot vervangen moest worden aangezien zij nog niet eerder met een redondrain had gewerkt. Volgens verpleegkundige B was het niet nodig om de pot te vervangen en zij vermeldde dat de drain waarschijnlijk later die morgen

verwijderd zou worden volgens protocol.

De patiënt mocht zich in de badkamer gaan wassen en gaf aan ook naar het toilet te moeten. Verpleegkundige A legde alle spullen klaar in de badkamer en om ongeveer 9:15 uur is de patiënt onder begeleiding van verpleegkundige A zonder problemen naar de badkamer gelopen met behulp van een looprek. Eenmaal aangekomen in de badkamer is de patiënt gaan zitten op het aanwezige krukje. Hij is volgens verpleegkundige A gewezen op de bel en dat hij moest bellen wanneer hij naar het toilet wilde, maar dat hij alvast kon beginnen met wassen. De patiënt heeft in zijn interview aangegeven dat hij had aangegeven dat hij eerst wilde plassen en dat hij van het krukje naar het toilet moest verplaatsen en dat hij dat wel eng vond. Hij heeft op dat moment geen gebruik gemaakt van de bel.

Het onderzoeksteam is van mening dat er geen redenen aanwezig waren waarom de

patiënt niet onder begeleiding met een looprek naar de badkamer kon lopen. (…)

De patiënt had een drain in situ volgens het Rapid Recovery Zorgpad TKP, en deze zou dezelfde morgen nog verwijderd worden. Er zijn geen beperkingen voor patiënten met een drain in situ en mobiliseren onder begeleiding is prima mogelijk volgens alle betrokkenen. Uit gesprekken is het duidelijk geworden dat er een verschil bestaat in de benadering van patiënten met betrekking tot het naar de badkamer gaan met drain in situ. Sommige verpleegkundigen hebben aangegeven dat zij patiënten op bed laten wassen totdat de drain is verwijderd, maar sommige verpleegkundigen doen dit niet standaard. Dit is gebaseerd op een persoonlijke voorkeur maar dit is niet als zodanig beschreven in het Rapid Recovery zorgpad.

Het onderzoeksteam is van mening dat het hebben van een redondrain beter

beschreven moet worden in het protocol en dat het, op basis van de gevoerde

gesprekken, mogelijk geweest zou zijn dat de patiënt zich in bed had gewassen

indien er een andere verpleegkundige aan de patiënt was toegewezen. Hij was dan

niet met drain in situ naar de badkamer gelopen, maar dit is geen garantie dat

collaberen in een later stadium voorkomen had kunnen worden. (…)

Het onderzoeksteam concludeert dat de beleving van de patiënt verschilt met die van

verpleegkundige A. De urgentie voor de patiënt om te moeten plassen is in dit geval

niet duidelijk overgekomen bij verpleegkundige A. Het is voor het onderzoeksteam

niet mogelijk geweest om definitief te kunnen concluderen of de patiënt duidelijk heeft

aangegeven dat hij eerst naar het toilet wilde. (…)

Het onderzoeksteam is dan ook van mening dat verpleegkundige A de val niet had

kunnen voorkomen als zij direct gereageerd had op de bel. Wel concludeert het

onderzoeksteam dat de respons op de bel aantoonbaar iets meer dan 7 minuten

heeft geduurd en dit roept de vraag op of dit acceptabel is voor een patiënt op dag 1

van het Rapid Recovery zorgpad. (…)

Het onderzoeksteam concludeert dat verpleegkundige A op basis van de huidige

procedures juist heeft gehandeld; het is niet gebruikelijk om als verpleegkundige in de

badkamer aanwezig te zijn een dag na deze operatie.

Omdat het risico op collaberen door verpleegkundigen met verschil in ervaring

verschillend wordt ingeschat moet de afdeling orthopedie kijken op welke wijze ze het

risico op collaberen de dag na operatie objectief zo goed mogelijk kunnen vaststellen.

Overigens zijn ons bij de patiënt in de huidige gegevens geen factoren gebleken op

grond waarvan het risico op collaberen verhoogd lijkt.

Op basis van de beschreven conclusies is het onderzoeksteam van mening dat de

val van de patiënt in de badkamer niet voorkomen had kunnen worden. (…)

Aanbevelingen

RVE Orthopedie

1. Het hebben van een redondrain in combinatie met mobiliseren moet eenduidig

beschreven worden in het Rapid Recovery Zorgpad TKP, aangezien er variaties

aangegeven zijn door de verpleegkundigen.

2. Incidenten, waarbij patiënten collaberen, moeten worden geregistreerd en regelmatig

worden geëvalueerd.

3. Patiënten die zelfstandig in de badkamer zijn op dag 1 na hun operatie moeten

slechts 5 minuten (standaard instelling belsysteem) alleen worden gelaten. Dit moet

duidelijker worden beschreven in het Rapid Recovery Zorgpad TKP.

Cluster Kliniek

4. De minimale responsetijd op de bel bij patiënten op dag 1 postoperatief moet worden

vastgesteld.

RVE SEH

5. Het ontwikkelen van een protocol waarin beschreven wordt hoe te handelen bij een

patiënt die bewusteloos op de grond ligt, zowel met betrekking tot de ABC-functies

als de neurologische beoordeling en een implementatieplan om dit protocol

ziekenhuisbreed bekend te maken.

(…) De heer [verzoeker] had op 12 februari 2016 een totale knieprothese gekregen. Deze operatie was zonder problemen verlopen. Na de operatie nam de heer [verzoeker] deel aan het Rapid Recovery Zorgpad. Dat betekent, onder andere, dat indien de patiënt zich goed voelt uiterlijk 6 uur na de operatie begonnen wordt met mobiliseren.

Die dag kwam ik bij de heer [verzoeker] rond 15.15 uur. De heer [verzoeker] voelde zich op dat moment prima. Ik heb de sensibiliteit en motoriek beoordeeld. Vervolgens heb ik met hem met een looprekje gemobiliseerd van zijn bed naar het toilet. Ik heb de heer [verzoeker] hierbij geholpen tot voor het toilet in de douchruimte. Het looprek heeft hij hierbij mee de douche ingenomen tot voor het toilet. Hij heeft zelf zijn broek uitgedaan voor de toiletgang. Vervolgens heb ik met de deur op een kier aan de buitenzijde staan wachten tot hij klaar was. Hij heeft zich volledig zelfstandig gered op het toilet. Omdat hij erg vlot mobiliseerde met het looprek, zijn wij vervolgens met de elleboogkrukken teruggelopen naar het bed. Ook dat ging goed (veilig en stabiel). Voor zover ik mij kan herinneren heeft de heer [verzoeker] toen geen duizeligheidsklachten aangegeven. Aan de verpleging heb ik teruggekoppeld dat hij met de elleboogkrukken onder begeleiding mag mobiliseren. (…)

(…) Aangezien het op dat moment goed ging met de heer [verzoeker] , mocht hij zich na het ontbijt en het doen van de alarmscore, in de badkamer gaan wassen. Voordat ik de heer naar de

badkamer begeleidde, heb ik alles voor de heer binnen handbereik klaargezet zoals

bijvoorbeeld zijn toilettas en een washand en handdoek. Onder begeleiding is de heer [verzoeker]

met behulp van de elleboogkrukken zonder problemen naar de badkamer gelopen. Hierbij heb ik ondersteund door het dragen van de drainpotten. In de badkamer aangekomen zei hij; ‘Ik moet straks ook nog naar het toilet’. Ik heb de heer toen gevraagd of dat ‘nu’ gelijk moest of , dat het ook ‘straks’ kon. Daar op heeft de heer gezegd dat het ook ‘straks’ kon. Ik weet dat voor 100% zeker. Als hij had aangegeven dat hij op dat moment naar het toilet moest, dan had ik hem niet alleen in de badkamer gelaten en de heer eerst naar het toilet begeleid.

Toen ik de heer in de badkamer achterliet om zich bij de wastafel op te frissen, zat hij op een kruk. De elleboogkrukken had ik in de hoek bij de wastafel neergezet. De heer voelde zich goed en het was daarom verantwoord de heer op de kruk bij de wastafel achter te laten. Maar ik wilde niet dat de heer op eigen houtje naar de wc zou gaan. Daarom heb ik, voordat ik wegging, tegen de heer gezegd dat hij niets moest doen wat niet zou lukken en zodra de heer naar het toilet wilde dat hij dan moest bellen. Ik heb hem op het alarmkoord bij de wastafel gewezen. Ik heb erbij gezegd dat ik in de buurt zou zijn. De heer [verzoeker] kwam op mij over als een verstandige man. Hij kwam goed en helder over en was gezellig. Ik had dan ook geen reden om te denken dat hij zich niet aan de instructie zou houden.

Nadat ik de heer [verzoeker] naar de badkamer had begeleid, ben ik terug naar de zaal gegaan om de andere patiënten te helpen. Er lagen die dag 4 patiënten op zaal waarvoor ik verantwoordelijk was. Regelmatig heb ik de verantwoordelijkheid over meer dan 4 patiënten tegelijk, dus had ik relatief veel tijd voor elke patiënt. Geen van deze patiënten had mijn hulp spoedig nodig.

Indien de heer [verzoeker] had aangegeven dat hij direct had moeten plassen, had ik dan ook tijd

gehad om hem daarbij te helpen.

Op het moment dat de bel ging, was ik een andere patiënt terug naar bed aan het begeleiden. Ik was net bezig om de broek van deze patiënt omhoog te trekken. Dat heb ik zo snel mogelijk afgemaakt en ben toen direct naar de badkamer gegaan. Daar trof ik de heer [verzoeker] op de grond aan. Hij lag met zijn hoofd in de hoek van de douche.

[verzoeker] verzoekt de rechtbank, bij uitvoerbaar bij voorraad te verklaren beschikking:

I. voor recht te verklaren dat Martini Ziekenhuis onzorgvuldig jegens [verzoeker] heeft gehandeld, hetgeen heeft geresulteerd in het valincident van 13 februari 2016,

II. te bepalen dat Martini Ziekenhuis aansprakelijk is voor het valincident en daardoor geleden en nog te lijden schade aan de zijde van [verzoeker] ,

III. te bepalen dat Martini Ziekenhuis gehouden is binnen 14 dagen na de in deze te wijzen beschikking een bedrag van € 50.000,00 ter zake een voorschot op de schade die [verzoeker] heeft geleden en zal lijden te vergoeden,

IV. Martini Ziekenhuis te veroordelen in de kosten van deze procedure.

[verzoeker] grondt zijn verzoek op onzorgvuldig en daarmee onrechtmatig handelen aan de zijde van Martini Ziekenhuis. In het geval van [verzoeker] was sprake van een sterk verhoogd risico op vallen. Dat risico lag besloten in zijn persoonlijke, bij het ziekenhuis bekende, lichamelijke beperkingen aan schouders en knie en in het feit dat hij zonder hulp of supervisie een kleine voor hem onbekende sanitaire ruimte van het ziekenhuis diende te gebruiken. De bloeddruk van [verzoeker] was gedaald na het ontbijt, zijn ademhalingsfrequentie was toegenomen en er was sprake van een verhoogde lichaamstemperatuur. Deze factoren hebben het risico op een val vergroot. De verpleegkundige heeft [verzoeker] met een looprek naar de ruimte begeleid, omdat lopen met elleboogkrukken vanwege schouderklachten niet ging. In die ruimte heeft zij [verzoeker] op een krukje bij de wastafel geplaatst en hem vervolgens alleen gelaten, terwijl hij had aangegeven dat hij naar het toilet moest. Zij wist niet alleen maar behoorde ook te weten (het urinaal was de hele nacht ongebruikt gebleven) dat [verzoeker] het toilet wilde gebruiken. Het had op de weg van een redelijk bekwaam en redelijk handelend verpleegkundige gelegen hem eerst naar het toilet te begeleiden, hem vervolgens op een kruk of stoel nabij de wastafel te plaatsen en toezicht te houden op zijn handelingen.

[verzoeker] betwist dat de verpleegkundige met hem heeft afgesproken dat hij zich eerst zou scheren/verfrissen en dat hij geïnstrueerd is om aan het (alarm)koord te trekken op het moment dat hij naar het toilet wilde, zoals Martini Ziekenhuis aanvoert.

[verzoeker] voert voorts aan dat de richtlijn valpreventie MZH van toepassing is en dat het Martini Ziekenhuis niet conform dit protocol heeft gehandeld. Er is onvoldoende toezicht gehouden, de vereiste controlemomenten zijn niet in acht genomen, er is onvoldoende uitleg over hulpmiddelen verstrekt, er is onvoldoende ondersteuning geboden bij de mobilisatie van [verzoeker] en er is geen rekening gehouden met de verandering van zijn waarden, waaronder zijn bloeddrukdaling na het ontbijt, hetgeen een voorbode kan zijn voor een val.

De val had voorkomen kunnen worden indien de verpleegkundige in de nabijheid van [verzoeker] was gebleven. Het causaal verband tussen het onzorgvuldig handelen van het ziekenhuis en de val is daarmee gegeven.

[verzoeker] heeft (subsidiair) aan zijn verzoek ten grondslag gelegd dat ook indien de door hem betwiste lezing van Martini Ziekenhuis omtrent de afspraken/instructie rond de toiletgang door de rechtbank zou worden gevolgd, nog steeds sprake is van onzorgvuldig handelen omdat zijn veiligheid gezien zijn kwetsbare positie op onvoldoende wijze door deze afspraken/instructie was gewaarborgd. Martini Ziekenhuis had kunnen voorzien dat [verzoeker] na de nacht het toilet zou gaan gebruiken. Aan de hand van de in de jurisprudentie ontwikkelde kelderluikcriteria moet worden geconcludeerd dat het ziekenhuis onzorgvuldig heeft gehandeld. De verpleegkundige had [verzoeker] naar en van het toilet dienen te begeleiden. Zij had [verzoeker] op het toilet moeten zetten en eventueel buiten voor de deur moeten wachten om hem vervolgens weer overeind te helpen, alsmede zijn boxershort (helpen) omhoog te doen.

Het verweer van Martini Ziekenhuis strekt primair tot niet-ontvankelijkheid van [verzoeker] , althans afwijzing van het verzoek. Het ziekenhuis voert daartoe aan dat partijen verdeeld zijn over de feitelijke gang van zaken rond de val in de sanitaire ruimte en dat het in de rede ligt alle betrokkenen daaromtrent te horen, waarvoor de onderhavige procedure zich niet leent.

Subsidiair voert Martini Ziekenhuis - kort gezegd - tot verweer aan dat zij jegens [verzoeker] de zorgvuldigheid in acht heeft genomen die van een redelijk bekwaam en redelijk handelend vakgenoot in gelijke omstandigheden mocht worden verwacht. Voor het bezoek aan de sanitaire ruimte is [verzoeker] onderzocht. Zijn bloeddruk, temperatuur, adem- en hartfrequentie en zijn zuurstofgehalte in het bloed waren normaal. De totale alarmscore was een “1” hetgeen betekent dat [verzoeker] klinisch in goede staat verkeerde.

De richtlijn valpreventie is geschreven voor patiënten met een verhoogd valrisico, waartoe [verzoeker] niet behoorde.
[verzoeker] is onder begeleiding en met loopondersteuning naar het toilet gelopen en is daar op een krukje voor de wastafel geplaatst om zich te scheren en te verfrissen. [verzoeker] heeft aan de verpleegkundige laten weten dat hij van het toilet gebruik wenste te maken. De vraag aan [verzoeker] of de toiletgang nog even kon wachten werd door hem bevestigend beantwoord. De verpleegkundige heeft aan [verzoeker] gezegd dat hij “niets moest doen wat niet zou lukken” en dat hij diende te bellen zodra hij het toilet wilde gebruiken. Zij heeft de werking van het alarmkoord uitgelegd en de sanitaire ruimte verlaten. De fysieke gesteldheid van [verzoeker] na zijn operatie was goed en stond er niet aan in de weg om hem enige tijd op de kruk in de sanitaire ruimte alleen te laten. Hij had na zijn operatie al enkele malen eerder onder begeleiding de gang naar het toilet gemaakt. De sanitaire ruimte was hem dus niet onbekend, zoals [verzoeker] stelt. Door aldus te handelen is [verzoeker] niet blootgesteld aan een groter risico dan onder de gegeven omstandigheden redelijkerwijs verantwoord was.

Martini Ziekenhuis betwist het causaal verband tussen het gestelde onzorgvuldig handelen en de schade omdat het nog maar de vraag is of de val voorkomen had kunnen worden als de door [verzoeker] voorgestelde maatregel (dat er een verpleegkundige in de buurt was gebleven) was genomen. Immers niet duidelijk is of [verzoeker] van het toilet/de kruk is gevallen of tijdens het lopen van het toilet naar de wastafel. Ook is onduidelijk of er tijd zat tussen het moment van onwel worden en de val. Alleen in dat geval had [verzoeker] mogelijk op tijd om hulp kunnen vragen. Maar ook als er in die situatie een verpleegkundige buiten de sanitaire ruimte had gewacht is het de vraag of de verpleegkundige de val en de schade had kunnen voorkomen, gelet op de lengte en het gewicht van [verzoeker] ten tijde van de val (1.70m en 88 kg). Daarbij speelt ook een rol dat [verzoeker] een pre-existente vernauwing had van zijn halswervelkanaal en dat deze vernauwing bij een val waarbij de nek sterk strekt of buigt tot beschadiging van de ruggenmerg en daarmee tot uitval kan leiden. Kortom alleen door [verzoeker] continue te begeleiden in de badkamer had de val voorkomen kunnen worden.