Uitspraken

Partijen zijn verdeeld over het antwoord op de vraag of [naam eiser] op grond van de op 11 april 2016 tussen partijen tot stand gekomen bemiddelingsovereenkomst recht heeft op provisie vanwege (vervolg)opdrachten die Den Breejen aan Pattje Waterhuizen B.V. heeft verstrekt.

Dat [naam eiser] op basis van de bemiddelingsovereenkomst aanspraak kon maken op provisie indien door zijn bemiddeling een opdracht van Den Breejen aan Waterhuizen B.V. zou worden verstrekt staat tussen partijen niet ter discussie. Naar het oordeel van de rechtbank heeft Waterhuizen B.V. niet gemotiveerd weerspoken dat de door Den Breejen verstrekte opdrachten het gevolg zijn van bemiddeling door [naam eiser] . In de tekst van de bemiddelingsovereenkomst ligt besloten dat [naam eiser] de initiële contacten met Den Breejen tot stand heeft gebracht. De rechtbank passeert om die reden het niet onderbouwde verweer van Waterhuizen B.V. dat [naam eiser] geen werkzaamheden van enige betekenis heeft verricht.

Partijen zijn verdeeld over het antwoord op de vraag of de opdrachten die Den Breejen heeft verstrekt als vervolgopdrachten in de zin van de overeenkomst hebben te gelden. Waterhuizen B.V. heeft bepleit dat dit niet het geval is omdat het in de aanhef van de bemiddelingsovereenkomst genoemde project uiteindelijk niet tot een daadwerkelijke opdracht heeft geleid.

De vraag wat partijen in de bemiddelingsovereenkomst hebben willen regelen, dient te worden beoordeeld aan de hand van de Haviltex-formule. Het is derhalve van belang vast te stellen of [naam eiser] mocht verwachten dat aanspraak op provisie kon worden gemaakt indien opdrachten door Den Breejen werden verstrekt terwijl het in de bemiddelingsovereenkomst aangehaalde project niet tot een opdracht heeft geleid. De rechtbank oordeelt dat dit het geval is. Een redelijke uitleg van die bepaling - zo oordeelt de rechtbank - brengt met zich dat de beide opdrachten die na bemiddeling van [naam eiser] door Den Breejen zijn verstrekt daaronder moeten worden verstaan. Kern van de bemiddelingsovereenkomst is - zo ligt in de tekst ervan besloten - dat [naam eiser] zich zou inspannen om opdrachten te realiseren. Daarin is hij geslaagd en Waterhuizen B.V. (althans het concern waarvan zij deel van uitmaakt) heeft daarvan de vruchten mogen plukken. [naam eiser] heeft erop mogen vertrouwen dat de door Den Breejen versterkte opdrachten in beginsel voor provisie in aanmerking kwamen.

Vast staat dat de opdrachten afkomstig van Den Breejen niet aan Waterhuizen B.V. maar aan Pattje Waterhuizen B.V. zijn verstrekt. Die vennootschap was geen partij bij de bemiddelingsovereenkomst. In die overeenkomst is niet bepaald dat Waterhuizen B.V. tevens provisie verschuldigd is in het geval Den Breejen (een) opdracht(en) verstrekt aan vennootschappen die gelieerd zijn aan Waterhuizen B.V. [naam eiser] heeft ook niet bepleit dat partijen een op dit punt ruime uitleg van de bemiddelingsovereenkomst voor ogen heeft gestaan. In zoverre vormt die overeenkomst onvoldoende grond om het gevorderde toe te wijzen.

Vervolgens ligt ter beoordeling voor of Waterhuizen B.V. onrechtmatig jegens [naam eiser] heeft gehandeld omdat de door Den Breejen verstrekte opdrachten bij een andere rechtspersoon zijn ondergebracht.

In algemene zin oordeelt de rechtbank dat voor de vraag of er sprake is van misbruik van identiteitsverschil dan wel grond bestaat voor vereenzelviging van rechtspersonen - het volledig wegdenken van het identiteitsverschil tussen Waterhuizen B.V. enerzijds en Pattje Waterhuizen B.V. anderzijds - het Rainbow-arrest (HR 13 oktober 2000, ECLI:NL:HR:2000:AA7480) richtinggevend is. De daarin verwoorde maatstaf is bevestigd in het arrest van de Hoge Raad van 7 oktober 2016 (ECLI:NL:HR:2016:2285).

Uit het Rainbow-arrest volgt dat vereenzelviging beperkt dient te worden toegepast. De Hoge Raad heeft in dit arrest geoordeeld dat door degene die (volledige of overheersende) zeggenschap heeft over de rechtspersoon en een andere bij die rechtspersoon betrokken rechtspersoon misbruik kan worden gemaakt van het verschil van identiteit tussen deze rechtspersonen. Dergelijk misbruik dient volgens de Hoge Raad te worden aangemerkt als een onrechtmatige daad en verplicht degene die misbruik maakt tot vergoeding van de schade die door dat misbruik is ontstaan. De verplichting tot het vergoeden van schade rust niet alleen op de persoon die met gebruikmaking van zijn zeggenschap de betrokken rechtspersonen tot medewerking aan dat onrechtmatig handelen heeft gebracht, maar ook op deze rechtspersonen zelf, omdat het ongeoorloofde oogmerk van degene die hen beheerst rechtens dient te worden aangemerkt als een oogmerk ook van henzelf.

Van misbruik is bijvoorbeeld sprake indien de activiteiten door een vennootschap zijn beëindigd en voortgezet in een andere onderneming met als oogmerk benadeling van [naam eiser] in zijn mogelijkheden om jegens Waterhuizen B.V. aanspraak te maken op provisie. Aangenomen wordt in het algemeen dat van schuldeisersbenadeling sprake is indien er geen of onaanvaardbare redenen zijn om tot beëindiging (of het ‘verhangen’) van de bedrijfsactiviteiten over te gaan, bijvoorbeeld indien de bedrijfsactiviteiten worden gestaakt en vervolgens in een nieuwe rechtspersoon vrijwel ongewijzigd worden voortgezet, en het voor een buitenstaander dus niet direct duidelijk wordt dat hij te maken heeft met een andere (nieuwe) rechtspersoon.

In het onderhavige geval oordeelt de rechtbank dienaangaande als volgt. De beide rechtspersonen zijn gevestigd aan hetzelfde adres en verrichten, gelet op de omschrijving van de bedrijfsactiviteiten volgens de uittreksels van de Kamer van Koophandel (zoals weergegeven onder de feiten), gelijksoortige werkzaamheden. In rechte moet er dan ook van uit worden gegaan dat de bedrijfsactiviteiten van de rechtspersonen overeenkomen. Voorts heeft de nieuwe vennootschap bij oprichting op 23 oktober 2017 de statutaire- en handelsnaam van de vennootschap overgenomen waarmee [naam eiser] heeft gecontracteerd. Ten slotte is onweersproken gebleven dat bestuurder [naam directeur] (volledige of overheersende) zeggenschap heeft over beide vennootschappen.

Door Waterhuizen B.V. is - zo oordeelt de rechtbank - geen plausibele en deugdelijk onderbouwde verklaring gegeven voor het onderbrengen van de opdrachten van Den Breejen bij Pattje Waterhuizen B.V. terwijl de (indirect) aan deze opdrachten ten grondslag liggende bemiddelingsovereenkomst is gesloten met Waterhuizen B.V. De rechtbank passeert het niet onderbouwde verweer dat de opdrachten op verzoek van investeerders bij Pattje Waterhuizen B.V. zijn ondergebracht. Temeer nu bestuurder [naam directeur] ter comparitie namens Waterhuizen B.V. heeft verklaard dat de scheepsbouw inmiddels weer onder de vlag van Waterhuizen B.V. wordt uitgevoerd. Een en ander wijst er op dat eenvoudig tussen de beide vennootschappen wordt geschakeld indien de belangen van het concern en/of haar bestuurder daarmee zijn gediend, hetgeen te meer een grond vormt om vereenzelviging aan te nemen.

In het licht van het voorgaande komt de rechtbank tot de conclusie dat er sprake is geweest van het maken van misbruik van het identiteitsverschil tussen Waterhuizen B.V. en Pattje Waterhuizen B.V. Dit gemaakte misbruik moet als dermate ernstig worden aangemerkt, dat vereenzelviging de aangewezen vorm is om het misbruik maken van het identiteitsverschil ongedaan te maken.

Nu er sprake is van vereenzelviging is - gelet op het Rainbow-arrest - Waterhuizen B.V. aansprakelijk voor de hieruit voortvloeiende schade. De rechtbank stelt de door [naam eiser] geleden schade gelijk aan de niet uitgekeerde bemiddelingskosten, waarvan de hoogte niet door Waterhuizen B.V. is betwist. De gevorderde hoofdsom en de nevengevorderde rente zal derhalve worden toegewezen op de wijze en onder de voorwaarde als in het dictum omschreven.

De vordering tot vergoeding van buitengerechtelijke (incasso-)kosten zal - mede gelet op de door deze rechtbank gevolgde aanbevelingen van het Rapport BGK-integraal - worden afgewezen. [naam eiser] heeft immers nagelaten een omschrijving te geven van de voor zijn rekening verrichte buitengerechtelijke werkzaamheden. De kosten waarvan [naam eiser] vergoeding vordert, moeten dan ook worden aangemerkt als betrekking hebbend op verrichtingen waarvoor de proceskostenveroordeling wordt geacht een vergoeding in te sluiten.

De gevorderde nakosten worden toegewezen op de wijze als in het dictum omschreven.