Uitspraken

Locatie Groningen

parketnummer 18/256937-20

Vonnis van de meervoudige kamer voor de behandeling van strafzaken d.d. 26 april 2021 in de zaak van het openbaar ministerie tegen de verdachte

geboren op [geboortedatum] 2002 te [geboorteplaats],

wonende te [straatnaam], [woonplaats].

Dit vonnis is gewezen naar aanleiding van het onderzoek ter terechtzitting van 13 april 2021.

Verdachte is verschenen, bijgestaan door mr. G.W. van der Zee, advocaat te Groningen. Het openbaar ministerie is ter terechtzitting vertegenwoordigd door mr. L.J. van der Heide.

1.

hij in of omstreeks de periode van 30 juni 2019 tot en met 12 januari 2020, te Leens en/of Apeldoorn, althans in Nederland, in het openbaar, bij geschrift en/of bij afbeelding

tot enig strafbaar feit en/of gewelddadig optreden tegen het openbaar gezag heeft opgeruid,

door via sociale media, althans een (sociaal) platform genaamd VKontakte, op zijn (openbare) VK-profiel (genaamd [naam]), één of meerdere geschrift(en) en/of afbeelding(en) te plaatsen en/of (verder) te verspreiden, te weten:

subsidiair althans, indien het vorenstaande niet tot een veroordeling mocht of zou kunnen leiden:

hij in of omstreeks de periode van 30 juni 2019 tot en met 12 januari 2020, te Leens en/of Apeldoorn, althans in Nederland, één of meerdere geschrift(en) of afbeelding(en), waarin tot enig strafbaar feit of tot gewelddadig optreden tegen het openbaar gezag wordt opgeruid,

heeft verspreid, openlijk tentoongesteld of aangeslagen, terwijl hij wist of ernstige reden had te vermoeden dat in het/de geschrift(en) of de afbeelding(en) zodanige opruiing voorkwam, immers heeft hij via sociale media, althans via een (sociaal) platform genaamd VKontakte, op zijn (openbare) VK-profiel (genaamd [naam]), één of meerdere geschrift(en)

en/of afbeelding(en) geplaatst en/of (verder) verspreid, te weten:

2.

hij in of omstreeks de periode van 1 juni 2019 tot en met 12 januari 2020, te Leens en/of Apeldoorn, althans in Nederland, zich meermalen, althans éénmaal, in het openbaar bij geschrift en/of bij afbeelding opzettelijk beledigend heeft uitgelaten over een groep mensen, te weten te weten gekleurde, althans negroïde mensen en/of Joden, althans mensen met een Joodse achtergrond wegens hun ras, godsdienst en/of levensovertuiging, door via sociale media, althans een (sociaal) platform genaamd VKontakte, op zijn (openbare) VK-profiel (genaamd [naam]), een (groot aantal) geschrift(en) en/of afbeelding(en) te plaatsen en/of deze (verder) te verspreiden, waaronder:

subsidiair althans, indien het vorenstaande niet tot een veroordeling mocht of zou kunnen leiden:

hij in of omstreeks de periode van 1 juni 2019 tot en met 12 januari 2020, te Leens en/of Apeldoorn, althans in Nederland, anders dan ten behoeve van zakelijke berichtgeving,

een uitlating openbaar heeft gemaakt die, naar hij, verdachte, wist of redelijkerwijs moest vermoeden, voor een groep mensen, te weten gekleurde, althans negroïde mensen en/of

Joden, althans mensen met een Joodse achtergrond, wegens hun ras, godsdienst en/of levensovertuiging,

wegens hun ras, godsdienst en/of levensovertuiging,

door via sociale media, althans een (sociaal) platform genaamd VKontakte, op zijn (openbare) VK-profiel (genaamd [naam]), meermalen, althans éénmaal een (groot aantal) geschrift(en) en/of afbeelding(en) te plaatsen en/of deze (verder) te verspreiden, waaronder:

3.

hij in of omstreeks de periode van 1 juni 2019 tot en met 12 januari 2020 te Leens en/of Apeldoorn, althans in Nederland, zich meermalen, althans éénmaal, in het openbaar bij geschrift en/of bij afbeelding heeft aangezet tot haat tegen en/of discriminatie van mensen, te weten gekleurde, althans negroïde mensen/ mensen met een donkere huidskleur en/of Joden,

althans mensen met een Joodse achtergrond en/of gewelddadig optreden tegen persoon/personen of goed van mensen, te weten gekleurde, althans negroïde, mensen en/of Joden, althans mensen met een Joodse achtergrond, wegens hun ras, godsdient en/of levensovertuiging, door via sociale media, althans een (sociaal) platform genaamd VKontakte, op zijn (openbare) VK-profiel (genaamd [naam]), een (groot aantal) geschrift(en) en/of afbeelding(en) te plaatsen en/of deze (verder) te verspreiden, waaronder:

"Hehe i finally can start my barbecue got my charcoal back, goodnight white brothers/sisters" (p 43),

en verdachte van het plegen van dit feit een beroep of gewoonte heeft gemaakt;

subsidiair althans, indien het vorenstaande niet tot een veroordeling mocht of zou kunnen leiden:

hij in of omstreeks de periode van 1 juni 2019 tot en met 12 januari 2020 te Leens en/of Apeldoorn, althans in Nederland, anders dan ten behoeve van zakelijke berichtgeving,

meermalen, althans éénmaal, een uitlating openbaar heeft gemaakt die, naar hij, verdachte, wist of redelijkerwijs moest vermoeden, voor een groep mensen, te weten negroïde mensen, althans mensen met een donkere huidskleur en/of Joden, althans mensen met een Joodse achtergrond, wegens hun ras, godsdienst en/of levensovertuiging, beledigend was, aanzette tot haat tegen en/of discriminatie van mensen, te weten negroïde mensen, althans mensen met een donkere huidskleur en/of Joden, althans mensen met een Joodse achtergrond, en/of

gewelddadig optreden tegen persoon of goed van mensen, te weten negroïde mensen, althans mensen met een donkere huidskleur en/of Joden, althans mensen met een Joodse achtergrond, wegens hun ras, godsdienst en/of levensovertuiging, door via sociale media, althans een (sociaal) platform genaamd VKontakte, op zijn (openbare) VK-profiel (genaamd [naam]), een (groot aantal) geschrift(en) en/of afbeelding(en) te plaatsen en/of deze (verder) te verspreiden, waaronder:

Standpunt van de officier van justitie

De officier van justitie heeft veroordeling voor het onder 1 primair, 2 primair en 3 primair ten laste gelegde gevorderd.

Standpunt van de verdediging

De raadsvrouw heeft betoogd dat verdachte moet worden vrijgesproken van het onder 1 primair en 2 primair ten laste gelegde en gedeeltelijk moet worden vrijgesproken van het onder 3 primair ten laste gelegde.

Ten aanzien van het onder 1 primair ten laste gelegde heeft de raadsvrouw aangevoerd dat uit de rechtspraak blijkt dat voor een bewezenverklaring van opruiing is vereist dat het betreffende bericht bij verdachte zelf vandaan komt. Bij een via social media gedeelde afbeelding of tekst moet dan door verdachte zelf een tekst zijn toegevoegd. Als dat niet het geval is, kan hooguit sprake zijn van verspreiding van een opruiend bericht. Bij het plaatsen van de afbeelding van Barack Obama met bijbehorende tekst is door verdachte geen eigen tekst toegevoegd. Verdachte heeft bij het plaatsen van de afbeelding van prins Harry met bijbehorende tekst en de afbeelding van Mark Rutte weliswaar een eigen tekst toegevoegd, maar door het ontbreken van opzet is alsnog geen sprake van opruiing. Voor voorwaardelijk opzet is nodig dat verdachte willens en wetens de aanmerkelijke kans heeft aanvaard dat wordt opgeruid tot het plegen van een strafbaar feit, maar daarvan is geen sprake omdat uit het raadsrapport blijkt dat verdachte de gevolgen van zijn handelen niet kan overzien. Verdachte wilde alleen maar bij een groep horen, dat was zijn motief.

Ten aanzien van het onder 2 primair en 3 primair ten laste gelegde geldt eveneens dat uit de rechtspraak volgt dat het voor een bewezenverklaring van belang is wat de herkomst is van het bericht en of bij het delen van een afbeelding of tekst door verdachte een zelf geformuleerde tekst is toegevoegd. Ten aanzien van de onder 2 ten laste gelegde afbeeldingen en bijbehorende teksten onder het 1e, 4e, 5e en 6e gedachtestreepje geldt dat door verdachte geen tekst is toegevoegd bij het delen hiervan. Ten aanzien van de afbeeldingen en bijbehorende teksten onder het 2e, 3e en 7e gedachtestreepje geldt dat de door verdachte toegevoegde tekst op zichzelf niet beledigend is. Ten aanzien van het onder 3 primair ten laste gelegde heeft de raadsvrouw zich gerefereerd aan het oordeel van de rechtbank, maar enkel voor zover door verdachte eigen teksten aan de ten laste gelegde geplaatste berichten zijn toegevoegd.

Oordeel van de rechtbank

De rechtbank past ten aanzien van het hierna onder 1 primair, 2 primair en 3 primair bewezen verklaarde de volgende bewijsmiddelen toe die de voor de bewezenverklaring redengevende feiten en omstandigheden bevatten zoals hieronder zakelijk weergegeven. Ieder bewijsmiddel is - ook in onderdelen - slechts gebruikt voor het feit waarop het blijkens zijn inhoud betrekking heeft.

Met betrekking tot de hiervoor weergegeven standpunten overweegt de rechtbank het volgende.

Ten aanzien van het onder 1 primair ten laste gelegde

Voor een bewezenverklaring van opruiing in de zin van artikel 131 van het Wetboek van Strafrecht (Sr) moet– kort samengevat – aan de volgende vier vereisten zijn voldaan:

Vast staat dat verdachte de in de ten laste gelegde opgenomen afbeeldingen en teksten op het betreffende sociale medium heeft geplaatst. Verdachte heeft dit ter terechtzitting bekend.

Naar het oordeel van de rechtbank zijn de door verdachte geplaatste afbeeldingen en teksten aan te merken als opruiend, nu expliciet wordt opgeroepen tot het plegen van een in Nederland strafbaar gesteld feit, te weten moord of doodslag. Nu verdachte die afbeeldingen en teksten opzettelijk heeft geplaatst en daarbij bovendien heeft verklaard de bedoeling te hebben gehad om ‘vrienden op te ruien’, acht de rechtbank opzet ook bewezen.

De rechtbank is anders dan de raadsvrouw van oordeel dat ook de uitlating ten aanzien van Barack Obama onder opruiing valt, ook al is daaraan door verdachte geen eigen geformuleerde tekst toegevoegd. De uitlating moet naar het oordeel van de rechtbank worden bezien in het licht van de andere twee uitlatingen en daarnaast heeft verdachte de afbeelding met bijbehorende tekst – los van de invloed van een ander - geplaatst op zijn VKontakte-profiel, waarmee hij de afbeelding en bijbehorende tekst tot de zijne heeft gemaakt.

De rechtbank is voorts van oordeel dat ook aan het derde en vierde vereiste is voldaan. Verdachte heeft de uitlatingen in het openbaar en bij geschrift en afbeelding gedaan.

De rechtbank is dan ook van oordeel dat wettig en overtuigend is bewezen dat verdachte zich schuldig heeft gemaakt aan opruiing.

Ten aanzien van het onder 2 primair en 3 primair ten laste gelegde

Vast staat dat verdachte de in de ten laste gelegde opgenomen afbeeldingen en teksten op het betreffende sociale medium heeft geplaatst. Verdachte heeft dit ter terechtzitting bekend.

De rechtbank ziet zich gesteld voor de vraag of de uitlatingen van verdachte voldoen aan de vereisten van respectievelijk artikel 137c en 137d Sr.

De rechtbank stelt daarbij voorop dat ingevolge vaste jurisprudentie van de Hoge Raad (onder andere HR 16 december 2014, ECLI:NL:HR:2014:3583) toetsingscriteria zijn ontwikkeld met betrekking tot de vraag of sprake is van (een van) de hiervoor genoemde uitingsdelicten. Achtereenvolgens moeten de volgende vragen worden beantwoord:

Ten aanzien van stap 1 overweegt de rechtbank als volgt. Bij de beoordeling of sprake is van de onder 2 primair ten laste gelegde groepsbelediging in de zin van artikel 137c Sr moet allereerst worden gekeken naar de feitelijke uitlatingen, ook in samenhang met elkaar. Om te beoordelen of een uitlating woordelijk beledigend is, dient een objectieve toets plaats te vinden waarbij van belang is of een uitlating naar algemeen spraakgebruik beledigend is. De Hoge Raad heeft overwogen dat een uitlating beledigend is wanneer zij de strekking heeft een ander bij het publiek in een kwaad daglicht te stellen (HR 30 oktober 2001, ECLI:HR:2001:AB3143). De uitlating moet daarnaast over een groep mensen of hun kenmerk gaan.

De rechtbank is van oordeel dat alle onder feit 2 genoemde door verdachte geplaatste afbeeldingen en teksten zeer kwetsend, denigrerend en discriminerend zijn voor Joden en zwarte mensen. Dat de uitlatingen beledigend zijn is naar het oordeel van de rechtbank evident, te meer als ze in samenhang worden beschouwd.

Bij de beoordeling of sprake is van aanzetten tot haat, discriminatie en/of geweld zoals onder 3 primair is ten laste gelegd overweegt de rechtbank als volgt. Allereerst geldt dat haat een extreme emotie is van diepe afkeer en vijandigheid. Voor het aanzetten tot haat moet in beginsel sprake zijn van een krachtversterkend element, waarbij anderen worden opgehitst of opgeroepen om iets te doen. Bij het aanzetten tot discriminatie gaat het om de vorm van discriminatie zoals gedefinieerd in artikel 90quater Sr. De rechtbank is van oordeel dat de onder 3 ten laste gelegde afbeeldingen onder het 1e en 2e gedachtestreepje en bijbehorende teksten aanzetten tot haat tegen en discriminatie van Joden. De uitlatingen vertonen onmiskenbaar een extreme emotie van diepe afkeer en vijandigheid en verdachte heeft andere mensen opgehitst iets te doen door “just do it” toe te voegen. Voorts betreft de strekking van deze uitlatingen onmiskenbaar de wil om Joden uit te sluiten en daarmee te discrimineren. Tot slot zetten de onder 3 ten laste gelegde afbeeldingen onder het 3e, 4e en 5e gedachtestreepje en bijbehorende teksten naar het oordeel van de rechtbank evident aan tot gewelddadig optreden tegen personen, te weten zwarte mensen.

De rechtbank beoordeelt de uitlatingen van verdachte dan ook als groepsbelediging in de zin van artikel 137c Sr en als aanzettend tot haat, discriminatie en geweld in de zin van artikel 137d Sr en is van oordeel dat verdachte – gelet op de pleegperiode en de hoeveelheid afbeeldingen – van het plegen van deze feiten een gewoonte heeft gemaakt. Anders dan de raadsvrouw heeft betoogd is de rechtbank – om dezelfde redenen zoals beschreven bij het onder 1 ten laste gelegde - van oordeel dat hier ook de afbeeldingen en teksten onder vallen waaraan verdachte geen eigen tekst heeft toegevoegd.

Ten aanzien van stap 2 overweegt de rechtbank dat uit jurisprudentie van de Hoge Raad blijkt dat de context waarin een uitlating is gedaan het beledigend karakter van de uitlating kan wegnemen, indien de uitlating een bijdrage levert of dienstig is aan een publiek maatschappelijk debat, een geloofsopvatting of als de uitlating onder de bescherming van artistieke expressie valt. De reikwijdte van die context wordt gevormd door het recht van verdachte op vrijheid van meningsuiting als bedoeld in artikel 10 EVRM. De uitlatingen van verdachte zijn niet gedaan in het kader van zijn geloofsopvatting of artistieke expressie.

De rechtbank merkt op dat de vraag of sprake is van een uitlating die een bijdrage levert aan een maatschappelijk debat onder meer afhankelijk is van de vorm en de inhoud van de uitlating, bijvoorbeeld wat de meerwaarde van de uitlating is en of deze uitlating van publiek belang is. Uit de verklaring van verdachte en de afbeeldingen en teksten die verdachte heeft geplaatst leidt de rechtbank af dat deze niet zijn geschreven om een maatschappelijk debat aan te gaan, maar alleen zijn gedaan om vrienden nog hatelijker te laten denken en zich te verenigen met gelijkgestemden. De rechtbank beschouwt de uitlatingen dan ook van geen enkele maatschappelijke waarde. Zij zijn dus niet gedaan in het kader van een maatschappelijk debat. Gelet op het voorgaande worden de beledigende uitlatingen van verdachte niet beschermd door artikel 10 EVRM. De derde stap behoeft - gelet op het voorgaande - geen nadere bespreking.

Tot slot overweegt de rechtbank dat bij verdachte, gelet op zijn verklaringen en de aard en inhoud van de uitlatingen, sprake is geweest van opzet. De rechtbank is dan ook van oordeel dat het onder 2 primair en 3 primair ten laste gelegde wettig en overtuigend kan worden bewezen.

1.

hij in de periode van 30 juni 2019 tot en met 12 januari 2020 in Nederland, in het openbaar, bij geschrift en bij afbeelding tot enig strafbaar feit heeft opgeruid, door via sociale media, te weten een sociaal platform genaamd VKontakte, op zijn openbare VK-profiel, genaamd [naam], meerdere geschriften en afbeeldingen te plaatsen en te verspreiden, te weten:

2.

hij in de periode van 1 juni 2019 tot en met 12 januari 2020 in Nederland, zich meermalen in het openbaar bij geschrift en bij afbeelding opzettelijk beledigend heeft uitgelaten over een groep mensen, te weten negroïde mensen en Joden wegens hun ras, godsdienst en/of levensovertuiging, door via sociale media, te weten een sociaal platform genaamd VKontakte, op zijn openbare VK-profiel (genaamd [naam]), een groot aantal geschriften en afbeeldingen te plaatsen en deze te verspreiden, waaronder:

3.

hij in de periode van 1 juni 2019 tot en met 12 januari 2020 in Nederland, zich meermalen in het openbaar bij geschrift en bij afbeelding heeft aangezet tot haat tegen en discriminatie van Joden en gewelddadig optreden tegen personen, te weten negroïde, mensen, wegens hun ras, godsdienst en/of levensovertuiging, door via sociale media, te weten een sociaal platform genaamd VKontakte, op zijn openbare VK-profiel, genaamd [naam], een groot aantal geschriften en afbeeldingen te plaatsen en deze verder te verspreiden, waaronder:

Verdachte zal van het meer of anders ten laste gelegde worden vrijgesproken, aangezien de rechtbank dat niet bewezen acht.

Voor zover in de tenlastelegging taal- en/of schrijffouten voorkomen, zijn deze in de bewezenverklaring verbeterd. Verdachte is daardoor niet geschaad in de verdediging.

Deze feiten zijn strafbaar nu geen omstandigheden aannemelijk zijn geworden die de strafbaarheid uitsluiten.

Standpunt van de officier van justitie

De officier van justitie heeft gevorderd dat het in beslag genomen goed verbeurd wordt verklaard.

Standpunt van de verdediging

De raadsvrouw heeft ten aanzien van het in beslag genomen goed geen standpunt ingenomen.

Oordeel van de rechtbank

De rechtbank acht het inbeslaggenomen voorwerp, te weten de Apple iPhone 8, vatbaar voor verbeurdverklaring nu de feiten met behulp van dit voorwerp zijn begaan en dit voorwerp toebehoort aan verdachte.

Verklaart het onder 1 primair, 2 primair en 3 primair ten laste gelegde bewezen, te kwalificeren en strafbaar zoals voormeld en acht verdachte daarvoor strafbaar.

Verklaart niet bewezen hetgeen aan verdachte meer of anders is ten laste gelegd dan het bewezen verklaarde en spreekt verdachte daarvan vrij.

Veroordeelt verdachte tot:

een leerstraf, bestaande uit het volgen van het leerproject ‘So Cool regulier’ voor de duur van 40 uren. Het leerproject moet plaatsvinden binnen 9 maanden.

Beveelt dat voor het geval de veroordeelde de leerstraf niet naar behoren verricht, vervangende jeugddetentie voor de duur van 20 dagen zal worden toegepast.

Bepaalt dat van deze werkstraf een gedeelte, groot 40 uren, niet zal worden ten uitvoer gelegd, tenzij de rechter later anders mocht gelasten, op grond dat de veroordeelde zich voor het einde van een proeftijd, welke hierbij wordt vastgesteld op 2 jaren, de hierna te noemen algemene of bijzondere voorwaarden niet heeft nageleefd.

Beveelt dat de tijd door de veroordeelde vóór de tenuitvoerlegging van deze uitspraak in verzekering doorgebracht, bij de uitvoering van de opgelegde werkstraf geheel in mindering zal worden gebracht naar de maatstaf van 2 uren per dag inverzekeringstelling.

Beveelt voorts dat, indien het mocht komen tot de tenuitvoerlegging van het voorwaardelijk opgelegde deel van de werkstraf, vervangende jeugddetentie voor de duur van 20 dagen zal worden toegepast, indien de veroordeelde de werkstraf niet naar behoren verricht.

Voorwaarde is, dat de veroordeelde zich voor het einde van de proeftijd niet schuldig zal maken aan een strafbaar feit.

Stelt als bijzondere voorwaarde:

dat de veroordeelde zich binnen 14 dagen na het onherroepelijk worden van de uitspraak meldt bij Stichting Jeugdbescherming Noord en Veilig Thuis Groningen, locatie Assen

en dat hij zich daarna zal blijven melden zo lang en zo frequent als deze instelling dat noodzakelijk acht.

Geeft aan Jeugdbescherming Noord en Veilig Thuis Groningen, locatie Assen, een gecertificeerde instelling die jeugdreclassering uitvoert, opdracht toezicht te houden op de naleving van de voorwaarden en de veroordeelde ten behoeve daarvan te begeleiden.

Voorwaarden daarbij zijn dat de veroordeelde gedurende de proeftijd:

Dit vonnis is gewezen door mr. H. Brouwer, voorzitter, tevens kinderrechter, mr. A. Jongsma en mr. H.M. Lenting, rechters, bijgestaan door mr. E.F. Jonkman, griffier, en uitgesproken ter openbare terechtzitting van deze rechtbank op 26 april 2021.