Uitspraken

De meest verstrekkende stelling van [eisers] is dat [gedaagde] naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid geen beroep toekomt op het financieringsvoorbehoud nu [gedaagde] ten tijde van het tekenen van de koopovereenkomst wist of had moeten weten dat zij de voor de woning benodigde financiering nooit kon krijgen.

Het was dan ook de verantwoordelijkheid van [gedaagde] om (in elk geval) voorafgaand aan de aankoop van de woning zich ervan te vergewissen of de woning – gelet op haar financiële positie – bij benadering binnen haar budget lag. Dat zij jong is en onervaren op de woningmarkt doet aan het voorgaande niet af. Het enkele feit dat de vriend van [gedaagde] aan haar heeft medegedeeld dat zij de benodigde financiering wel zou krijgen, ontslaat [gedaagde] niet van haar eigen verantwoordelijkheid zich van haar financiële mogelijkheden te vergewissen. Gesteld noch gebleken is bovendien dat haar vriend enige deskundigheid op dit gebied bezit.

Voor zover [gedaagde] stelt dat [eisers] met de koop van de woning akkoord zijn gegaan ondanks dat zij hun heeft medegedeeld dat zij niet wist of de woning binnen haar budget viel (met andere woorden: lichtvaardig tot de aankoop van de woning overging) gaat de rechtbank hieraan voorbij nu deze stelling – gelet op de gemotiveerde betwisting van [eisers] – onvoldoende is onderbouwd. [eisers] betogen immers dat [gedaagde] weliswaar heeft aangegeven dat zij een laag inkomen heeft maar dat zij ook aangaf op diverse plekken (spaar)geld te hebben dat zij ‘los moest weken’. De rechtbank acht het bovendien onaannemelijk dat [eisers] met de koop van de woning door [gedaagde] akkoord zouden zijn gegaan indien zij op de hoogte waren geweest van het feit dat de woning eigenlijk buiten het budget van [gedaagde] viel.

De rechtbank is gelet op het vorenstaande dan ook van oordeel dat het naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is dat [gedaagde] een beroep doet op het financieringsvoorbehoud nu zij bij de aankoop van de woning wist dan wel had moeten weten dat zij met haar financiële positie nooit een hypotheek zou kunnen krijgen van € 225.000,-. Of het beroep op het financieringsvoorbehoud ‘goed gedocumenteerd’ was behoeft gelet op het vorenstaande dan ook geen bespreking.

Ingevolge het boetebeding van artikel 10.2 van de koopovereenkomst is [gedaagde] een boete verschuldigd van € 43.500,-. [gedaagde] heeft subsidiair verzocht de boete te matigen.

De rechtbank stelt het volgende voorop. De in artikel 6:94 BW opgenomen maatstaf dat voor matiging van de bedongen boete slechts reden kan zijn indien de billijkheid dit klaarblijkelijk eist, brengt mee dat de rechter pas als de toepassing van een boetebeding in de gegeven omstandigheden tot een buitensporig en daarom onaanvaardbaar resultaat leidt, van zijn bevoegdheid tot matiging gebruik mag maken. Daarbij zal de rechter niet alleen moeten letten op de verhouding tussen de werkelijke schade en de hoogte van de boete, maar ook op de aard van de overeenkomst, de inhoud en de strekking van het beding en de omstandigheden waaronder het is ingeroepen (HR 27 april 2007, ECLI:NL:HR:2007: AZ6638).

Omtrent de aard van de overeenkomst en de inhoud en strekking van het boetebeding overweegt de rechtbank als volgt. Het onderhavige boetebeding is een gebruikelijk beding bij de koop en verkoop van woonhuizen. Het bevat een prikkel tot nakoming van wezenlijke verplichtingen die rusten op beide partijen bij een koopovereenkomst van woningen. In zoverre draagt het naar zijn aard bij tot de rechtszekerheid, hetgeen van betekenis is bij het oordeel of de billijkheid in het onderhavige geval klaarblijkelijk eist dat de boete wordt gematigd.

Aan de andere kant bevat het boetebeding één bedrag voor vele, mogelijk sterk uiteenlopende tekortkomingen. In een dergelijk geval ligt het voor de hand dat in beginsel de billijkheid klaarblijkelijk eist dat de rechter van zijn bevoegdheid tot matiging gebruik maakt om, voor wat betreft het bedrag van de uiteindelijk verschuldigde boete, aan de hand van de maatstaf van artikel 6:94 BW te differentiëren naar gelang van de ernst van de tekortkoming waardoor zij is verbeurd, en van de schade die daardoor is veroorzaakt (volgens Hoge Raad 13 februari 1998, ECLI:NL:HR:1998:ZC2578, r.o. 4.4.).

Alle hiervoor vermelde omstandigheden tegen elkaar afgewogen maakt dat de rechtbank van oordeel is dat de billijkheid in dit geval klaarblijkelijk eist dat de bedongen boete gematigd wordt.

Op grond van artikel 6:94 lid 1 BW mag het gematigde boetebedrag echter niet lager zijn dan de door [eisers] geleden schade. [eisers] hebben gemotiveerd aangevoerd dat zij schade hebben geleden door de tekortkoming van [gedaagde]. [gedaagde] heeft dit betwist. Over de hoogte van (eventueel) door [eisers] geleden schade hebben partijen zich nog niet uitgelaten.

De rechtbank ziet hierin aanleiding om een comparitie te bevelen. Op deze comparitie zal de hoogte van de (eventueel) door [eisers] geleden schade worden besproken. Daarnaast zal de mogelijkheid van een schikking aan de orde komen. De rechtbank wijst erop dat zij uit een niet verschijnen van een partij ter comparitie de gevolgtrekkingen - ook in het nadeel van die partij - kan maken die zij geraden zal achten.

De rechtbank zal [eisers] opdragen om een overzicht van de door hen gestelde schade in het geding te brengen, onderbouwd met stukken waaruit deze schade blijkt. Deze stukken – en eventuele andere stukken waarop partijen zich ter comparitie willen beroepen – dienen uiterlijk twee weken voorafgaand aan de comparitie aan de rechtbank en de wederpartij te worden toegezonden.

Iedere verdere beslissing wordt aangehouden.