Uitspraken

Het standpunt van de verdediging

De verdediging heeft zich op het standpunt gesteld dat artikel 273 Wetboek van Strafrecht (Sr) een absoluut klachtdelict is en [bedrijf 1] in strijd met artikel 66 Sr niet binnen drie maanden na kennisneming van het delict een klacht heeft ingediend of op andere wijze haar wens tot vervolging bekend heeft gemaakt. Het Openbaar Ministerie is derhalve niet-ontvankelijk in de vervolging van het ten laste gelegde onder feit 1.

De verdediging heeft tevens gedeeltelijke niet-ontvankelijkheid van het Openbaar Ministerie bepleit ten aanzien van het ten laste gelegde feit 2. Tot 1 april 2010 gold voor niet-ambtelijke omkoping op grond van artikel 328ter Sr een maximum gevangenisstraf van één jaar en vanaf die datum tot 1 april 2015, een maximum van twee jaren gevangenisstraf. Voor zover de ten laste gelegde periode ziet op de periode vóór 1 april 2015 geldt derhalve op grond van artikel 70 Sr een verjaringstermijn van zes jaren. Deze termijn is volgens de verdediging eerst gestuit op de dag van aanhouding op 6 april 2017, waardoor elke omkopingshandeling voorafgaand aan 6 april 2011 is verjaard en het Openbaar Ministerie voor de ten laste gelegde pleegperiode van 8 februari 2010 tot 6 april 2011 niet-ontvankelijk dient te worden verklaard.

Het standpunt van de officier van justitie

De officier van justitie heeft zich op het standpunt gesteld dat door de (mogelijke) overschrijding van de klachttermijn ten aanzien van de onder 1 ten laste gelegde schending van geheimhoudingsplicht de verdachte niet in zijn belangen is geschaad en er geen schending van de goede procesorde is, zodat een overschrijding niet kan leiden tot niet-ontvankelijkheid van het Openbaar Ministerie.

Ten aanzien van het door de verdediging gevoerde verjaringsverweer in het kader van de onder 2 ten laste geleden niet-ambtelijke omkoping, heeft de officier van justitie naar voren gebracht dat de verjaringstermijn pas is aangevangen op het moment dat de dienstbetrekking van verdachte bij [bedrijf 1] is geëindigd. Er is dus geen sprake van verjaring.

De vordering van de officier van justitie

De officier van justitie heeft gevorderd verdachte te veroordelen tot een gevangenisstraf voor de duur van 24 maanden, met aftrek van de tijd die verdachte in voorarrest heeft doorgebracht.

Het standpunt van de verdediging

De raadslieden hebben de rechtbank verzocht bij het opleggen van een straf of maatregel rekening te houden met de omstandigheid dat verdachte zich onder druk gezet voelde door zijn oud-collega’s om informatie te verstrekken. Verdachte maakte zich zorgen om de veiligheid van informatie, maar daar werd door [bedrijf 1] niets mee gedaan. De kans op recidive is nihil, nu verdachte met pensioen is. Van benadeling van [bedrijf 1] is geen sprake. Bovendien is de redelijke termijn van artikel 6 EVRM geschonden. De raadslieden hebben verder verzocht rekening te houden met het advies van de reclassering om verdachte geen gevangenisstraf op te leggen.

De gronden voor een straf of maatregel

Bij de strafoplegging houdt de rechtbank rekening met de aard en de ernst van het gepleegde feit, de omstandigheden waaronder dit is begaan en de persoon van verdachte zoals die uit het dossier en tijdens de behandeling ter terechtzitting naar voren zijn gekomen. De rechtbank acht daarbij het volgende van belang.

Verdachte heeft gedurende een periode van meerdere jaren vanuit zijn dienstbetrekking bij [bedrijf 1] , een enorme hoeveelheid informatie verstrekt aan derden tegen betaling en dit bewust verborgen gehouden voor [bedrijf 1] . Informatie waarvan hij – ook al beweert hij anders – moet hebben geweten dat het delen ervan de concurrentiepositie van [bedrijf 1] zou kunnen schaden en dit volgens zijn contract überhaupt niet was toegestaan. Toch koos verdachte er keer op keer gedurende lange tijd voor om bedrijfsgevoelige informatie te delen en daar geld voor te vragen en aan te nemen. Zijn verklaring dat hij hierbij onder druk gezet zou zijn vindt geen steun in het dossier. De rechtbank ziet daarentegen in het dossier in dit verband juist contra-indicaties, gelet op de toonzetting en de wijze waarop verdachte blijkens de e-mails met de ontvangers onderhandelt en bij gelegenheid zelf ook om het verwerven van een nieuwe order vraagt.

Verdachte, destijds werkzaam bij [bedrijf 1] als hoofd engineering en lid van het management, heeft het in hem als senior medewerker gestelde vertrouwen in ernstige mate beschaamd. Verdachte heeft slechts mondjesmaat verantwoordelijkheid genomen voor deze jarenlange malversaties. Tijdens de verhoren bij de FIOD heeft hij voornamelijk gezwegen en tijdens het onderzoek ter terechtzitting heeft hij op afgemeten wijze toegegeven informatie te hebben verstrekt en daar geld voor te hebben gevraagd en slechts in beperkte mate ook te hebben gekregen, maar ook talloze redenen opgevoerd waarom dit gerechtvaardigd zou zijn geweest of dat dit de eigen schuld is van [bedrijf 1] . Verdachte heeft vooral geprobeerd zijn eigen straatje schoon te vegen en pas spijt betuigd in zijn laatste woord. Hij heeft daarmee een berekenende indruk gemaakt op de rechtbank.

De gedragingen van verdachte rechtvaardigen -alleen al gezien het bedrag waarover verdachte buiten medeweten van zijn werkgever heeft onderhandeld (waarbij de rechtbank het LOVS- oriëntatiepunt € 70.000,-- tot € 125.000,-- in ogenschouw neemt)- in beginsel een onvoorwaardelijke gevangenisstraf.

De rechtbank houdt bij het opleggen van de straf rekening met de persoonlijke omstandigheden van verdachte. Verdachte is inmiddels met pensioen. De reclassering heeft op 13 oktober 2020 een advies uitgebracht en het recidiverisico ingeschat als laag. Ook heeft de reclassering negatief geadviseerd ten aanzien van een gevangenisstraf.

Uit het uittreksel uit de justitiële documentatie van verdachte van 11 november 2020 blijkt dat verdachte niet eerder is veroordeeld voor strafbare feiten.

De redelijke termijn van berechting als bedoeld in artikel 6, eerste lid, van het Europees Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens en de fundamentele vrijheden is geschonden. Op 6 april 2017 is verdachte aangehouden; daarmee heeft de op zijn redelijkheid te beoordelen termijn een aanvang genomen. Uitgangspunt is dat de berechting in eerste aanleg binnen twee jaar na de aanvang van die termijn behoort te zijn afgesloten met een eindvonnis. Weliswaar gaat het in deze zaak om een omvangrijk voorbereidend onderzoek, maar die omstandigheden zijn naar het oordeel van de rechtbank niet dusdanig bijzonder dat het tijdsverloop daarmee te billijken zou zijn. De rechtbank constateert daarom dat in de onderhavige zaak sprake is van een aanzienlijke overschrijding van de redelijke termijn, en wel met één jaar en tien maanden. Dit moet leiden tot strafvermindering, in die zin dat de rechtbank alles overziend voor een andere strafmodaliteit zal kiezen en geen onvoorwaardelijke gevangenisstraf zal opleggen.

Al met al komt de rechtbank tot het oordeel dat een taakstraf voor de duur van 240 uren, met aftrek van de tijd die verdachte in voorarrest heeft doorgebracht, en een voorwaardelijke gevangenisstraf voor de duur van zes maanden, met een proeftijd van twee jaren, passend en geboden is.

De inbeslaggenomen voorwerpen

De rechtbank is van oordeel dat de op de beslaglijst vermelde Apple Iphone 5/5S en Laptop Fujitsu vatbaar zijn voor onttrekking aan het verkeer, omdat het voorwerpen betreffen met betrekking tot welke het feit is begaan, en zij van zodanige aard zijn, dat het ongecontroleerde bezit daarvan in strijd is met de wet of met het algemeen belang.

De rechtbank zal de teruggave aan verdachte gelasten van de aan haar toebehorende op de beslaglijst vermelde administratie en ordners, aangezien de inhoud onbepaald is en deze niet vatbaar zijn voor verbeurdverklaring of onttrekking aan het verkeer en het belang van strafvordering zich niet tegen teruggave verzet.

De vordering van de benadeelde partij

. heeft zich als benadeelde partij gevoegd in dit strafproces. De benadeelde partij vordert verdachte te veroordelen om schadevergoeding te betalen tot een totaalbedrag van € 208.273,20, te vermeerderen met de wettelijke rente vanaf het ontstaan van de schade. De gevorderde schade bestaat uit de volgende posten:

Het standpunt van de officier van justitie

De officier van justitie heeft zich op het standpunt gesteld dat de vordering van [bedrijf 1] integraal voor toewijzing in aanmerking komt, inclusief wettelijke rente en oplegging van de schadevergoedingsmaatregel. Subsidiair heeft de officier van justitie verzocht een voorschot toe te wijzen en [bedrijf 1] voor het overige niet-ontvankelijk te verklaren in de vordering.

Het standpunt van de verdediging

De raadslieden hebben gelet op de bepleite vrijspraak verzocht [bedrijf 1] niet-ontvankelijk te verklaren. Subsidiair hebben zij zich op het standpunt gesteld dat [bedrijf 1] de vermeende schade middels civiele procedures wil verhalen op verdachte, reden waarom deze vordering een onevenredige belasting van het strafproces is. De gevorderde kosten voor rechtsbijstand vallen niet onder het begrip ‘rechtstreekse schade’ als bedoeld in artikel 51f Sv. Bovendien waren die kosten overbodig. [bedrijf 1] heeft geen financieel nadeel ondervonden door het feit. Het is niet bekend in hoeverre het uitgevoerde interne onderzoek noodzakelijk was en die kosten zijn onvoldoende onderbouwd.

Het oordeel van de rechtbank

De onder de post ‘interne kosten’ opgevoerde schade is onvoldoende komen vast te staan, omdat de gestelde schade onvoldoende is onderbouwd, terwijl door of namens verdachte de omvang ervan gemotiveerd is betwist. Het in de gelegenheid stellen van de benadeelde partij om deze schadepost alsnog nader te onderbouwen leidt tot een onevenredige belasting van de strafrechtelijke procedure, zodat de rechtbank de benadeelde partij die gelegenheid niet zal bieden.

Dat neemt niet weg dat wel is komen vast te staan dat de benadeelde partij schade heeft geleden. Op het moment dat de benadeelde partij geconfronteerd werd met een (anonieme) tip dat een werknemer, van wie uiteindelijk is gebleken dat het verdachte was, bedrijfsvertrouwelijk verklaarde informatie heeft doorgespeeld, was het maken van kosten voor een (aanvankelijk) intern onderzoek alleszins gerechtvaardigd en een rechtstreeks gevolg van het handelen door verdachte. De (exacte) omvang van de schade staat in dit stadium niet vast. De rechtbank ziet aanleiding gebruik te maken van haar bevoegdheid om de omvang van de schade te schatten. De rechtbank is van oordeel dat de omvang van de schadepost ‘interne kosten’ naar redelijkheid en billijkheid op dit moment vastgesteld kan worden op € 10.000,-. De rechtbank zal het gevorderde daarom deels toewijzen tot dat bedrag, te vermeerderen met de verschuldigde wettelijke rente vanaf het ontstaan van de schade.

Voor wat betreft de gevorderde kosten van rechtsbijstand geldt het volgende. Voor toewijzing van een vordering tot schadevergoeding als bedoeld in artikel 51f, eerste lid Sv komt alleen die schade in aanmerking die rechtstreeks is geleden door het strafbare feit. De kosten van rechtsbijstand zijn niet als zodanige rechtstreekse schade aan te merken (vgl. HR 21 september 1999, NJ 1999/801). Indien een benadeelde partij dergelijke proceskosten als onderdeel van de schade in de zin van artikel 51f Sv vordert, dient zij in zoverre in die vordering niet-ontvankelijk te worden verklaard.

Het voorgaande brengt mee dat dergelijke kosten ook niet in aanmerking kunnen worden genomen bij de oplegging van de schadevergoedingsmaatregel (vgl. HR 18 april 2000, NJ 2000/413, en zie hierna onder 8.5).

Door een benadeelde partij gemaakte kosten voor rechtsbijstand zijn te rekenen tot de proceskosten waaromtrent de rechter ingevolge het bepaalde in artikel 592a Sv in de daar bedoelde gevallen een afzonderlijke beslissing dient te geven, die ingevolge het bepaalde in artikel 361 lid 6 Sv in het vonnis dient te worden opgenomen. Een redelijke uitleg van artikel 592a Sv brengt mee dat bij de begroting van de daar bedoelde kosten dezelfde maatstaf wordt gehanteerd als in civiele procedures (vgl. HR 29 mei 2001, NJ 2002/123).

De rechtbank zal de vordering van kosten van rechtsbijstand deels toewijzen met gebruikmaking van het ‘liquidatietarief rechtbanken en gerechtshoven per 1 februari 2021. De rechtbank kent daarbij 1 punt toe voor het indienen van de vordering en 1 punt voor het verschijnen ter terechtzitting en het geven van een toelichting op de vordering op

15 februari 2021. Vanwege de hoogte van de hoofdvordering (i.e. de interne kosten ad

€ 50.400,-) zal de rechtbank deze punten toekennen volgens tarief IV. Dat betekent dat de vordering voor vergoeding van rechtsbijstand deels wordt toegewezen tot een bedrag van

(2 x € 1.114,- =) € 2.228,-.

De rechtbank zal de vordering tot zover toewijzen en voor het overige niet-ontvankelijk verklaren. De benadeelde partij kan de vordering in zoverre slechts aanbrengen bij de burgerlijke rechter.

Aangezien de rechtbank, zoals hiervoor overwogen, gebruik maakt van haar schattingsbevoegdheid en de proceskosten berekent volgens liquidatietarief rechtbanken, wijst de rechtbank het verzoek van de verdediging om uitvoering te geven aan de door haar onder punt 242 van de pleitnota geformuleerde onderzoekswensen af.

De schadevergoedingsmaatregel

De benadeelde partij heeft verzocht en de officier van justitie heeft gevorderd de schadevergoedingsmaatregel op te leggen.

De rechtbank zal de maatregel als bedoeld in artikel 36f Sr opleggen, aangezien verdachte jegens de benadeelde partij naar burgerlijk recht aansprakelijk is voor de schade die door het feit is toegebracht, doch uitsluitend voor zover het betreft de hoofdvordering (de post ‘interne kosten’), die zoals hiervoor is overwogen zal worden toegewezen tot een bedrag van € 10.000,-.