Uitspraken

Inleiding

Gelet op het proces-verbaal en de inhoudelijke behandeling van de zaak ter zitting kunnen de volgende (mede tot een goed begrip van dit vonnis strekkende) feiten en omstandigheden, die ter terechtzitting niet ter discussie hebben gestaan, als vaststaand worden aangemerkt.

Verdachte is werkzaam als brigadier van het basisteam Alkmaar2, onderdeel van de politie eenheid Noord-Holland.

Op 30 juni 2020 ontving de Rijksrecherche een afscherm proces-verbaal naar aanleiding van onderschepte Encrochat-berichten. In dat proces-verbaal werd beschreven dat verdachte vertrouwelijke politie informatie verstrekte aan onbevoegden. Zo werden op 25 april 2020 om 18:10 uur persoonsgegevens via Enchrochat gedeeld, waarvan uit onderzoek bleek dat verdachte die dag tussen 15:31 en 16:01 uur bevragingen deed over deze persoon. Na ontvangst van het afscherm proces-verbaal is onderzoek ‘Lunel’ gestart. Uit tapgesprekken, observatie en bakengegevens bleek vervolgens dat verdachte ook betrokken is bij een observatieklus.

Het standpunt van de officier van justitie

De officier van justitie vindt alle feiten te bewijzen.

Feit 3 vindt de officier van justitie te bewijzen, vanwege de verklaring van verdachte dat hij betaald kreeg voor ‘de observatieklus’ en de verklaring van de medeverdachte dat het verstrekken van informatie is gedaan in ruil voor geld.

Het standpunt van de verdediging

Volgens de raadsman moet verdachte van feit 3 worden vrijgesproken. Er is geen bewijs dat verdachte geldbedragen of giften heeft aangenomen voor informatie uit politiesystemen.

Ten aanzien van de andere feiten heeft de verdediging geen bewijsverweer gevoerd.

Feit 1 en feit 2

De rechtbank komt tot bewezenverklaring van deze feiten op grond van de volgende bewijsmiddelen, waarbij de rechtbank – nu verdachte deze feiten heeft bekend en door of namens hem geen vrijspraak is bepleit – conform artikel 359, derde lid, laatste volzin, van het Wetboek van Strafvordering (Sv) zal volstaan met een opsomming van de bewijsmiddelen:

Feit 3

Verdachte heeft tijdens zijn verhoor bij de Rijksrecherche op 5 oktober 2020 en tijdens de zitting op 26 januari 2021 verklaard dat hij op enig moment door zijn zwager [medeverdachte 1] is benaderd voor een observatieklus voor medeverdachte [medeverdachte 2] , voormalig lid van [christelijke geloofsgemeenschap] . Subjecten in de observatieklus waren [naam 3] en [naam 4] . Zij zouden zich een groot geldbedrag van [christelijke geloofsgemeenschap] hebben toegeëigend en de familie van [medeverdachte 2] hebben bedreigd. Hiervan was aangifte gedaan bij de politie, maar dat duurde volgens [medeverdachte 2] te lang. [medeverdachte 2] wilde onder meer weten hoe het geld zou worden weggesluisd en of sprake was van een deal van [naam 3] met het Openbaar Ministerie, die [naam 3] als oud-medewerker van de FIOD had kunnen sluiten met een hem bekende officier van justitie. [naam 5] heeft op verzoek van verdachte zijn medewerking aan de klus verleend. Afgesproken werd een tarief van 50 euro per uur voor de observatie. Nadat verdachte en [naam 5] aan [medeverdachte 2] te kennen hebben gegeven niet te willen observeren, hebben zij op verzoek van [medeverdachte 2] geprobeerd om peilbakens onder de auto’s van [naam 3] en [naam 4] aan te brengen. Dat is niet gelukt.

Verdachte heeft 4.300 euro voor de klus ontvangen, waarvan 2.300 euro voor hemzelf was en het overige voor [naam 5] .

Ten laste gelegd is kort gezegd dat verdachte geldbedragen of giften heeft aangenomen, terwijl hij wist of redelijkerwijs moest vermoeden dat dit hem werd aangeboden voor informatie uit politiesystemen die is te relateren aan [naam 3] en/of [naam 4] .

Uit het requisitoir van de officier van justitie en de tenlastelegging blijkt dat dit feit ziet op ‘de observatieklus’ van verdachte.

De rechtbank overweegt hierover het volgende.

Medeverdachte [medeverdachte 1] heeft over de observatieklus verklaard: ‘meneer [medeverdachte 2] had mij benaderd of ik iemand wist van de observatiepolitie’.3 Vervolgens heeft hij een afspraak geregeld tussen verdachte en [medeverdachte 2] .

Tijdens een doorzoeking van de werkplek van verdachte is in zijn kast4 een handgeschreven notitie (IBN nummer [nummer 14] ) aangetroffen. Op dit briefje stond onder meer: ‘is er een deal OM-jvdl [naam 21]’.5 Hierover heeft verdachte verklaard6: ‘Dit gaat over [naam 3] . Dit was een vraag van de opdrachtgever [naam 22] ’. Op vraag van de verbalisant wat de vraag dan was, heeft verdachte geantwoord: ‘[naam 22] die zegt dat die [naam 3] 8 miljoen verduisterd heeft en begreep niet waarom hij nog op vrije voeten liep. Hij had gehoord dat [naam 3] een deal had gesloten met het OM. [naam 22] zei dat hij en zijn familie waren bedreigd, hij huilde hier bijna bij. Ik vond dit wel zielig, ik wilde hierbij wel helpen. [naam 22] was bang dat het geld weg gesluisd werd. (..) Ik heb dit briefje van [naam 22] gehad. (..). [naam 21] zou deze officier van justitie zijn.

Tussen 6 juli 2020 en 15 augustus 2020 heeft verdachte meerdere bevragingen in het politiesysteem BVI-IB gedaan die zijn te relateren aan [naam 3] en [naam 4] .7

Bewijsoverwegingen

De rechtbank stelt vast dat uit de hiervoor genoemde bewijsmiddelen blijkt dat [medeverdachte 2] nadrukkelijk had gevraagd om iemand ‘van de observatiepolitie’. Daaruit blijkt dat diegene die de observatieklus zou gaan uitvoeren de hoedanigheid van politiemedewerker moest hebben. Om andere competenties werd door [medeverdachte 2] niet gevraagd. Verdachtes hoedanigheid als politiemedewerker was dus de enige reden dat hij werd gevraagd voor de observatieklus.

Het is een feit van algemene bekendheid dat de kans op een geslaagde observatie groter wordt als zoveel mogelijk informatie over de te observeren subjecten bekend is. Ook met het oog op veiligheid is informatie van groot belang. Daarvoor is het politiesysteem uitermate geschikt. Daarin is informatie opgenomen die alleen door politiemedewerkers zoals verdachte is te raadplegen.

Daar komt bij dat in de kast van verdachte in het politiebureau het briefje is aangetroffen waarop stond vermeld: ‘is er een deal OM-jvdl [naam 21]’. Verdachte heeft verklaard dat hij dit briefje van [medeverdachte 2] heeft ontvangen. Niet valt in te zien hoe deze vraag beantwoord kan worden met een observatie en/of het plaatsen van een peilbaken. Het kan daarom niet anders dan dat [medeverdachte 2] deze concrete opdracht bij verdachte heeft neergelegd omdat verdachte toegang had tot de politiesystemen.

De rechtbank is dan ook van oordeel dat de bevragingen in de politiesystemen inherent zijn aan ‘de observatieklus’ en de betaling van 4.300 euro die verdachte heeft ontvangen, en daarvan deels zelfs het primaire doel is geweest. Verdachte had dat op zijn minst redelijkerwijs moeten vermoeden. Daarom is de rechtbank van oordeel dat feit 3 wettig en overtuigend is bewezen.

Er is onvoldoende bewijs dat verdachte het koffiezetapparaat met dat doel heeft aangenomen, nu verdachte heeft verklaard dat het koffiezetapparaat met eigen geld is aangeschaft en uit het dossier niet blijkt dat dit niet zo is. Ook blijkt niet dat verdachte andere geldbedragen, drankjes of etentjes heeft aangenomen die zijn te relateren aan ‘de observatieklus’. .

Feit 4

De rechtbank komt tot bewezenverklaring van dit feit op grond van de volgende bewijsmiddelen, waarbij de rechtbank – nu verdachte dit feit heeft bekend en door of namens hem geen vrijspraak is bepleit – conform artikel 359, derde lid, laatste volzin, Sv zal volstaan met een opsomming van de bewijsmiddelen:

Feit 5

Ten laste gelegd is kort gezegd dat verdachte informatie uit politiesystemen die is te relateren aan [naam 3] en/of [naam 4] heeft gedeeld met anderen.

Uit de het proces-verbaal van verhoor door de Rijksrecherche op 5 oktober 2020 (pagina pagina 690) blijkt dat verdachte op de vraag van de recherche of hij de informatie over [naam 3] en [naam 4] met [medeverdachte 1] (medeverdachte [medeverdachte 1] ) heeft gedeeld heeft geantwoord: ‘ja’.

Ter terechtzitting heeft verdachte desgevraagd verklaard dat hij de politiesystemen heeft bevraagd op [naam 3] en [naam 4] , om het verhaal van [medeverdachte 2] op juistheid te controleren. Volgens verdachte heeft hij de informatie uit de politiesystemen met niemand gedeeld en heeft hij alleen aan [medeverdachte 1] laten weten dat het verhaal van [medeverdachte 2] klopte. Verdachte had alle benodigde informatie immers al van [medeverdachte 2] gekregen, zoals persoonsgegevens en kentekens.

De rechtbank stelt dan ook vast dat er geen bewijs is dat verdachte informatie uit politiesystemen die is te relateren aan [naam 3] of [naam 4] heeft gedeeld met anderen. Uit de verklaring van medeverdachte [medeverdachte 1] blijkt niet dat hij informatie uit politiesystemen heeft ontvangen en medeverdachte [medeverdachte 2] heeft zich op zijn zwijgrecht beroepen. Ook uit de verklaring van [naam 5] blijkt niet dat hij informatie uit politiesystemen van verdachte heeft ontvangen. [naam 5] heeft verklaard: ‘ik heb een naam en kenteken en adres gekregen van [verdachte] (..) volgens mij had [medeverdachte 2] het op een papiertje staan en hij heeft het aan [verdachte] gegeven’ (pagina 991).

Daarom zal de rechtbank verdachte van dit feit vrijspreken.

Feit 6 en feit 7

De rechtbank komt tot bewezenverklaring van deze feiten op grond van de volgende bewijsmiddelen, waarbij de rechtbank – nu verdachte deze feiten heeft bekend en door of namens hem geen vrijspraak is bepleit – conform artikel 359, derde lid, laatste volzin, Sv, zal volstaan met een opsomming van de bewijsmiddelen:

De rechtbank acht op grond van de opgegeven bewijsmiddelen wettig en overtuigend bewezen dat verdachte de ten laste gelegde feiten heeft begaan, met dien verstande dat:

1

hij op meer tijdstippen de periode van 5 april 2020 tot en met 25 april 2020 in Nederland telkens opzettelijk en wederrechtelijk in een geautomatiseerd werk, namelijk in een politiesysteem, te weten Basis Voorziening Integrale Bevragingen (BVI-B) is binnengedrongen met behulp van een valse sleutel, door zich met een gebruikersnaam en

wachtwoord voor de applicatie Meer Effectief op Straat (MEOS) toegang te verschaffen tot (delen van de) servers van de politie, waarop informatie was geplaatst met een ander doel dan waarvoor hem, verdachte, die gebruikersnaam en dat wachtwoord ter beschikking stonden en waarvoor hem die toegang was toegestaan namelijk door:

2

hij op meer tijdstippen in de periode van 5 april 2020 tot en met 25 april 2020 in Nederland, meermalen, opzettelijk een geheim, waarvan hij, verdachte, wist dat hij uit hoofde van

zijn ambt, te weten ambtenaar van politie (bij eenheid Noord-Holland te Alkmaar in de rang van brigadier) en wettelijk voorschrift (namelijk artikel 3 Wet Politiegegevens en artikel 7 Wet Politiegegevens) verplicht was het te bewaren, heeft geschonden door

telkens opzettelijk in een politiesysteem, te weten de Basis Voorziening Informatie-Integraal Bevragen (BVI-B), vertrouwelijke informatie met betrekking tot het kenteken [kenteken 1] en de kenosleutel [naam 1] en postcode / huisnummer [adres 2] en het adres [adres 3] Rotterdam, en vertrouwelijke informatie met betrekking

tot de persoon [naam 2] , geboren op [geboortedatum 2] 1986 en het kenteken

[kenteken 2] en postcode/huisnummer [adres 4] te bevragen en vervolgens die vertrouwelijke informatie aan een daartoe niet-gerechtigde persoon , te weten aan de persoon [medeverdachte 1] te verstrekken.

3.

hij in de periode van 1 juli 2020 tot en met 1 september 2020 t in Nederland als

politieambtenaar (bij eenheid Noord-Holland te Alkmaar in de rang van brigadier), een

geldbedrag (te weten een bedrag van 4300 euro) heeft aangenomen waarvan hij redelijkerwijs moest vermoeden dat deze hem gedaan werd

4

hij op meer tijdstippen in de periode van 6 juli 2020 tot en met 15 augustus 2020 in Nederland telkens opzettelijk en wederrechtelijk in een geautomatiseerd werk, namelijk

in een politiesysteem, te weten Basis Voorziening Integrale Bevragingen (BVI-B) is binnengedrongen met behulp van een valse sleutel, door zich met een gebruikersnaam en

wachtwoord voor de applicatie Meer Effectief op Straat (MEOS) en/of voor een of meer andere applicaties toegang te verschaffen tot (delen van de) servers van de politie, waarop informatie was geplaatst met een ander doel dan waarvoor hem, verdachte, die gebruikersnaam en dat wachtwoord ter beschikking stonden en waarvoor hem die toegang was toegestaan namelijk door vertrouwelijke gegevens/informatie in die politiesystemen te bevragen en/of te raadplegen met betrekking tot het volgende:

6

hij op meer tijdstippen in de periode van 4 februari 2020 tot en met 11 juli 2020 in Nederland telkens opzettelijk en wederrechtelijk in een geautomatiseerd werk, namelijk in een politiesysteem, te weten Basis Voorziening Integrale Bevragingen (BVI-B) is binnengedrongen met behulp van een valse sleutel, door zich met een gebruikersnaam en

wachtwoord voor de applicatie Meer Effectief op Straat (MEOS) en/of voor een

of meer andere applicaties toegang te verschaffen tot (delen van de) servers

van de politie, waarop informatie was geplaatst met een ander doel dan

waarvoor hem, verdachte, die gebruikersnaam en dat wachtwoord ter

beschikking stonden en waarvoor hem die toegang was toegestaan, namelijk door vertrouwelijke gegevens/informatie in die politiesystemen te bevragen en/of te raadplegen met betrekking tot het volgende:

-op 4 februari 2020 een bevraging en/of raadpleging op het kenteken [kenteken 12] en

-op 4 juni 2020 bevragingen en/of raadplegingen op het kenteken [kenteken 13] en het kenteken [kenteken 14] en

7

hij meer tijdstippen in de periode van 4 februari 2020 tot en met 11 juli 2020 in Nederland, meermalen, telkens opzettelijk een geheim, waarvan hij, verdachte, wist dat hij uit hoofde van zijn ambt, te weten politieambtenaar (bij eenheid Noord-Holland te Alkmaar in de rang van brigadier) en wettelijk voorschrift (namelijk artikel 3 Wet Politiegegevens en artikel 7 Wet Politiegegevens) verplicht was het te bewaren, heeft geschonden door telkens opzettelijk in een of meer politiesystemen, te weten de Basis Voorziening Informatie-Integraal Bevragen (BVI-B) vertrouwelijke informatie met betrekking tot

De rechtbank acht niet bewezen wat aan verdachte meer of anders is ten laste gelegd, zodat zij hem daarvan zal vrijspreken.

Indien in de tenlastelegging taal- en/of schrijffouten voorkomen, zijn deze verbeterd in de bewezenverklaring. De verdachte is daardoor niet geschaad in de verdediging.

De vordering van de officier van justitie

De officier van justitie heeft een geheel onvoorwaardelijke gevangenisstraf van achttien maanden geëist.

Het standpunt van de verdediging

De raadsman heeft betoogd dat de geëiste straf veel te hoog is. Bij zijn eis gaat de officier van justitie uit van stelselmatigheid. Daarvan is geen sprake, en dit is verdachte ook niet ten laste gelegd. Daarnaast staat de eis in het geheel niet in verhouding met straffen die in soortgelijke zaken worden opgelegd. Wat betreft de raadsman kan worden volstaan met een maximale taakstraf, al dan niet gecombineerd met een voorwaardelijke gevangenisstraf. Volgens de raadsman is van belang om bij de op te leggen straf mee te wegen dat verdachte oprechte spijt heeft van zijn handelen, niet wist van het dubbelleven van zijn zwager, geen politie informatie heeft verstrekt waardoor zijn collega’s in gevaar zijn gebracht en zijn baan bij de politie zal verliezen.

De gronden voor een straf of maatregel

Bij de strafoplegging houdt de rechtbank rekening met de aard en de ernst van de gepleegde feiten, de omstandigheden waaronder deze zijn begaan en de persoon van verdachte, zoals die uit het dossier en tijdens de behandeling ter terechtzitting naar voren zijn gekomen. De rechtbank acht daarbij het volgende van belang.

Verdachte, brigadier bij de politie, heeft meerdere keren op verzoek van zijn zwager en een oud-collega van de politie, met wie hij nog vriendschappelijk contact onderhield, vertrouwelijke informatie uit de politiesystemen geraadpleegd en deze aan hen verstrekt. Daarnaast heeft verdachte geld van medeverdachte [medeverdachte 2] – een vermogende kennis van zijn zwager – aangenomen voor een observatieklus, waarbij verdachte had moeten weten dat hij dit geld óók ontving om hem bevragingen in het politiesysteem te laten doen, onder meer naar aanleiding van een vermeende deal van één van de subjecten van de observatie met het Openbaar Ministerie. Met zijn handelen heeft verdachte het publiek vertrouwen in de politie en daarmee de integriteit van de overheid geschaad. Vertrouwen in de politie en een onkreukbaar imago van de politie en al haar medewerkers is een vereiste voor het goed functioneren van de politie in onze rechtstaat. Daarom kan niet anders worden gereageerd dan met het opleggen van een onvoorwaardelijke gevangenisstraf.

De officier van justitie heeft er voor gekozen geen andere feiten ten laste te leggen en de tenlastelegging dient de grondslag voor het onderzoek ter terechtzitting. Weliswaar geldt dat bij de strafoplegging alle omstandigheden een rol kunnen spelen, maar de stelling van de officier van justitie dat er al jaren door verdachte op ongeoorloofde wijze in de systemen wordt gekeken behoeft wel bewijs.

Bij het bepalen van de hoogte van de op te leggen straf heeft de rechtbank de straffen die in soortgelijke zaken worden opgelegd als uitgangspunt genomen.

Daarbij heeft de rechtbank in het voordeel van verdachte meegewogen dat hij opening van zaken heeft gegeven, met de verstrekte vertrouwelijke informatie geen politiemedewerkers in gevaar heeft gebracht en de feiten niet uit financieel gewin lijkt te hebben gepleegd. Het dossier bevat daarvoor geen aanwijzingen. Ook is niet gebleken dat verdachte informatie uit politiesystemen die te relateren is aan ‘de observatieklus’ aan medeverdachte [medeverdachte 2] of anderen heeft verstrekt.

Dat verdachte kort voor zijn pensioen na een dienstverband van 42 jaren wellicht zal worden ontslagen bij de politie is inherent aan zijn gedragingen, maar heeft zowel qua aanzien als financieel grote gevolgen voor verdachte.

Alles afwegende acht de rechtbank een gevangenisstraf van zes maanden (dus 180 dagen, gelet op artikel 88 Sr) passend en geboden, waarvan 17 dagen – gelijk aan de tijd die verdachte in verzekering en voorlopige hechtenis heeft doorgebracht – onvoorwaardelijk. Het overige deel zal de rechtbank voorwaardelijk opleggen, om verdachte ervan te weerhouden opnieuw strafbare feiten te plegen. Gelet op het voorgaande betekent dat een voorwaardelijke gevangenisstraf van 163 dagen. Verdachte hoeft dus niet terug in detentie, tenzij hij zich binnen een proeftijd van drie jaren opnieuw schuldig maakt aan een strafbaar feit.

Daarnaast zal de rechtbank verdachte veroordelen tot een taakstraf van 240 uren.

De in beslag genomen voorwerpen

De rechtbank is van oordeel dat de op beslaglijst (die op 25 januari 2020 per e-mail door het Openbaar Ministerie is verstrekt) vermelde goederen moet worden verbeurd verklaard, voor zover het gaat om de telefoons en de computer/laptop, omdat dit voorwerpen zijn waarmee de strafbare feiten zijn begaan.

Ook de op de beslaglijst vermelde geldbedragen zal de rechtbank tot een hoogte van € 2.300,-- verbeurd verklaren, omdat uit het dossier (en de bewijsmotivering ten aanzien van feit 3) blijkt dit het bedrag is dat verdachte door middel van het als feit 3 bewezen verklaarde feit heeft verkregen. Ten aanzien van de overige geldbedragen (in totaal € 1.270,--) is de rechtbank van oordeel dat dit niet is te relateren aan een bewezen verklaard feit. Daarom is het resterende geldbedrag niet vatbaar voor verbeurdverklaring of onttrekking aan het verkeer. Omdat het belang van strafvordering zich niet tegen teruggave verzet zal de rechtbank teruggave aan de verdachte gelasten van deze geldbedragen.

Voor zover het gaat om de administratie is de rechtbank van oordeel dat dit vatbaar is voor

onttrekking aan het verkeer, omdat met behulp van deze administratie het bewezen verklaarde is begaan. Daarnaast is deze administratie van zodanige aard, dat het ongecontroleerde bezit daarvan in strijd is met de wet en het algemeen belang.