Uitspraken

Namens Volkswagen AG heeft Van Doorne Advocaten te Amsterdam onderzoek gedaan naar mogelijke inbreuken op intellectuele eigendomsrechten van Volkswagen. Voornoemde inbreuk zou erin hebben bestaan dat verdachte zonder toestemming van Volkswagen AG op internet (Marktplaats.nl) al dan niet illegale navigatiesoftware te koop heeft aangeboden voor modellen van voornoemd automerk al dan niet voorzien van het logo van Volkswagen. Op grond van de resultaten van het onderzoek heeft Van Doorne vervolgens op 20 juli 2017 namens Volkswagen AG aangifte gedaan.2 Naar aanleiding van deze aangifte is de FIOD het onderhavige opsporingsonderzoek gestart dat eerst naar verdachte en vervolgens naar medeverdachte [medeverdachte] heeft geleid.3 Het onderzoek heeft uiteindelijk geresulteerd in doorzoekingen op verschillende aan beide verdachten te koppelen locaties op 18 december 2018. Daarbij zijn onder meer logostickers, DVD’s en SD-kaarten aangetroffen, waardoor het vermoeden is ontstaan dat verdachte niet alleen inbreuk heeft gemaakt op intellectuele eigendomsrechten van Volkswagen, maar ook op die van houders van andere merken. Namens een groot deel van deze merkhouders is vervolgens aangifte gedaan.4 Uit deze aangiften blijkt dat al de betreffende merken als zodanig zijn geregistreerd ten name van de respectieve merkhouders en dat geen van deze merkhouders aan verdachte of medeverdachte toestemming heeft verleend om navigatiesoftware die door of vanwege de hiervoor bedoelde rechthebbenden is ontwikkeld en op de markt is gebracht te (laten) produceren en te voorzien van deze merken en vervolgens te verkopen of anderszins van deze software en merken gebruik te maken.

De officier van justitie heeft zich op het standpunt gesteld dat de onder 1 en 2 ten laste gelegde feiten kunnen worden bewezen.

De raadsman van verdachte heeft primair betoogd dat verdachte van de onder 1 en 2 ten laste gelegde feiten moet worden vrijgesproken, omdat – zakelijk weergegeven – op grond van het dossier niet kan worden vastgesteld dat inbreuk is gemaakt op intellectuele eigendomsrechten van de in de tenlastelegging genoemde merkhouders.

Subsidiair, indien de rechtbank tot een bewezenverklaring zou komen, heeft de raadsman bepleit dat de pleegperiode korter en de omvang van de handel van verdachte geringer is geweest dan is tenlastegelegd.

Overweging met betrekking tot het onder 1 ten laste gelegde

Door aangever Van Doorne zijn testaankopen gedaan naar aanleiding van advertenties van navigatiesoftware op Marktplaats.nl en bij één van deze aankopen bleek dat de adverteerder handelend onder de naam [naam 1] gebruik maakte van telefoonnummer

[telefoonnummer 1] .5 Uit het onderzoek van de FIOD kwam naar voren dat dit nummer in gebruik was bij verdachte.6 De testaankoop werd betaald op een ING-bankrekening die op naam bleek te staan van de ouders van verdachte.7 Deze bankrekening werd benaderd via IP-adres [ip-adres] , welk adres is gekoppeld aan het adres [adres] .

Op 18 december 2018 is verdachte tijdens de doorzoeking op dit adres aangetroffen.8 Op de zolder van deze woning bevonden zich een slaapkamer en een werkkamer. In de werkkamer is onder meer een Tower pc aangetroffen die was verbonden met voornoemd IP-adres. Op deze pc bleken negen e-mailaccounts aanwezig die direct toegankelijk waren.9 Vanaf genoemd IP-adres zijn met vele verschillende accounts en met aan ieder account een ander gekoppeld e-mailadres een grote hoeveelheid advertenties op Marktplaats.nl geplaatst in de categorie Navigatie.10 In totaal zijn vanaf dit IP-adres ruim 22.900 advertenties geplaatst met meer dan 100 verschillende accounts.11 Uit overzichten in het dossier blijkt dat verdachte vanaf januari 2014 advertenties heeft geplaatst en dat er vanaf maart 2014 daadwerkelijk verkopen van navigatiesoftware hebben plaatsgevonden.12

Daarnaast is uit onder meer de verklaring van getuige [getuige 1] gebleken dat verdachte gebruik maakt van het telefoonnummer [telefoonnummer 2] .13 Dit telefoonnummer is gebruikt ten behoeve van het aanmaken van diverse Marktplaatsaccounts en is ook bij advertenties geplaatst.14

Verder zijn er meerdere getuigen die hebben verklaard dat verdachte in navigatiesoftware handelde via Marktplaats.nl. Zo heeft [getuige 1] , de toenmalige vriendin van verdachte, onder meer verklaard dat verdachte bankrekeningen van anderen gebruikt en daarop geld krijgt gestort van navigatiehandel, en dat hij zijn klanten via Marktplaats krijgt.15

Getuige [getuige 2] heeft verklaard dat hij via Marktplaats navigatiesoftware voor zijn Mazda (CX-5) heeft gekocht.16 Hij heeft daartoe onder meer gebeld met het bij verdachte in gebruik zijnde telefoonnummer [telefoonnummer 2] .17 Getuige [getuige 2] betaalde op een bankrekening bij de SNS bank, toebehorend aan getuige [getuige 3] . De laatste heeft verklaard dat zij verdachte haar bankrekening heeft laten gebruiken voor het ontvangen van gelden uit de handel via Marktplaats.18 Getuige [getuige 4] noemt weliswaar een andere naam van de hem bekende concurrent op Marktplaats.nl, maar noemt daarbij het telefoonnummer [telefoonnummer 2] van verdachte, het adres [adres] waar verdachte werd aangetroffen en het e-mailadres [e-mailadres] , één van de e-mailadressen waartoe verdachte blijkens de bevindingen tijdens de digitale doorzoeking toegang had.19

Op grond van voornoemde feiten en omstandigheden stelt de rechtbank vast dat verdachte de persoon is die vanuit de [adres] op grote schaal advertenties heeft geplaatst op Marktplaats.nl en in navigatiesoftware heeft gehandeld. Verdachte wordt onder feit 1 verweten dat hij daarbij inbreuk heeft gemaakt op de in de tenlastelegging genoemde beschermde merken.

Het onder 1 ten laste gelegde verwijt heeft vooral betrekking op, kortgezegd, het handelen in gegevensdragers (met daarop navigatiesoftware) en logostickers, die zonder toestemming van de betreffende merkhouders waren voorzien van verschillende merknamen.

De rechtbank stelt vast dat verdachte advertenties op Marktplaats heeft geplaatst waarin werd geadverteerd met navigatiesoftware die werd aangeduid met de in de tenlastelegging genoemde merknamen. Ook waren in deze advertenties de logo’s van de betreffende merken zichtbaar.20 Aldus werd met deze advertenties de schijn gewekt dat (legale) navigatiesoftware van bekende automerken werden aangeboden.

In de woning aan de [adres] zijn niet alleen logostickers aangetroffen die geschikt waren om op (micro)Sd-kaarten aan te brengen, maar ook datadragers met daarop logostickers.21 Verschillende klanten van verdachte hebben verklaard dat zij cd’s/dvd’s hebben gekocht en ontvangen die bedrukt waren met en/of de merknaam bevatten van het betreffende merk. Zo heeft getuige [getuige 5] , die meerdere bestellingen bij verdachte heeft gedaan, verklaard dat hij meestal cd’s ontving en dat dat volgens hem originelen waren, met de plaatjes en/of stickertjes erop die er echt uitzagen.22

De rechtbank stelt op grond van deze bewijsmiddelen vast dat verdachte navigatiesoftware op gegevensdragers te koop aanbood, verkocht, in voorraad had en na bestelling bij de klant afleverde, die waren voorzien van de in de tenlastelegging genoemde merken. Het dossier bevat verder chatgesprekken tussen verdachte en een zekere [naam 2] , werkzaam bij het bedrijf [bedrijf 1] , en met een persoon die zich “discmaker” noemt, werkzaam bij het Chinese bedrijf [bedrijf 2] waaruit blijkt dat verdachte de gegevensdragers en logostickers in China bestelde.23 De rechtbank acht daarom eveneens bewezen dat verdachte deze waren heeft ingevoerd.

Nu verdachte hiervoor geen toestemming had, heeft hij met zijn handel inbreuk gemaakt op de intellectuele eigendomsrechten van deze merkhouders. Dat verdachtes opzet daarop ook gericht was, blijkt niet alleen uit het verhullende gebruik van meerdere bankrekeningen op naam van anderen en het gebruik van meerdere marktplaatsaccounts en e-mailadressen, waarbij hij niet zijn eigen naam gebruikte, maar ook uit afgetapte telefoongesprekken over de handel in navigatiesoftware, waarin verdachte met medeverdachte [medeverdachte] bespreekt dat zij niet aan hun handel in navigatiesoftware gekoppeld moeten kunnen worden door van accountnaam te veranderen24 en waarin verdachte zelf tegen medeverdachte [medeverdachte] zegt dat het illegaal is wat zij doen.25 Gelet op de schaal waarop verdachte opereerde, is de rechtbank verder van oordeel dat het om bedrijfsmatige handel ging.

Medeverdachte [medeverdachte] heeft in zijn vierde verhoor op 20 december 2018 verklaard dat hij ongeveer twee jaar met verdachte samenwerkte, waarbij de rol van medeverdachte vooral bestond uit het ontvangen van de benodigde gegevens, en het inpakken en verzenden van bestellingen die bij verdachte waren binnengekomen.26 Dat er sprake was van bewuste en nauwe samenwerking tussen beide verdachten vindt steun in meerdere tapgesprekken, waaruit naar voren komt dat verdachten hun gezamenlijke handel bespreken, waaronder het tellen van voorraad en het bestellen van nieuwe voorraad in China en het door verdachte in overleg met medeverdachte [verdachte] maken van RNS 510 (de rechtbank begrijpt: navigatiesoftware van Volkswagen).27 De rechtbank acht op grond van deze bewijsmiddelen bewezen dat gedurende een gedeelte van de tenlastegelegde periode, namelijk vanaf 20 december 2016, sprake is geweest van medeplegen.

De rechtbank acht op grond van het voorgaande het onder 1 ten laste gelegde wettig en overtuigend bewezen. De rechtbank zal gelet op het vorenstaande de bewezenverklaarde periode splitsen in een periode waarin verdachte tezamen met een ander heeft gehandeld en een periode waarin hij alleen heeft gehandeld.

Overweging met betrekking tot het onder 2 ten laste gelegde

Het onder 2 ten laste gelegde heeft betrekking op schending van auteursrechten als bedoeld in de Auteurswet. Het verwijt in de tenlastelegging valt uiteen in twee onderdelen, die van elkaar worden onderscheiden door de woorden “en/of.”

Het eerste onderdeel heeft betrekking op een groot aantal gegevensdragers, waarop navigatiesoftware is vastgelegd ten aanzien waarvan de daar genoemde fabrikanten auteursrechthebbende zijn..

De rechtbank stelt bij de beoordeling voorop dat het dossier weliswaar sterke aanwijzingen28 bevat dat verdachte navigatiesoftware van de genoemde merken verhandelde, maar dat het dossier geen beschrijving bevat van de software die op de aangetroffen gegevensdragers was vastgelegd. Daarom kan naar het oordeel van de rechtbank niet zonder meer worden vastgesteld dat op die gegevensdragers software van die merkenhouders was geïnstalleerd, waarmee inbreuk werd gemaakt op intellectuele eigendomsrechten. Bij dat oordeel heeft de rechtbank betrokken dat niet kan worden uitgesloten dat er universele (Chinese) merkloze software op de gegevensdragers heeft gestaan. Dit brengt mee dat verdachte van dit onderdeel van het onder 2 ten laste gelegde zal worden vrijgesproken.

Het tweede onderdeel heeft betrekking op kortgezegd het ter verspreiding voorhanden hebben van ongeveer 216 logostickers van verschillende merken.

Op 18 december 2018 is de woning van de moeder van verdachte doorzocht, waar verdachte een deel van zijn tijd verbleef en van waaruit hij zijn handel dreef.29 Tijdens deze doorzoeking zijn onder meer 216 logostickers, die geschikt waren voor (micro)SD-kaarten, aangetroffen van de in de tenlastelegging genoemde merken.30 Het dossier bevat een overzicht waarin deze logostickers per merk zijn afgebeeld.31 De rechtbank oordeelt dat het telkens om auteursrechtelijk beschermde beeldmerken gaat, nu deze logo’s een eigen, oorspronkelijk karakter hebben en zij het persoonlijk stempel van de maker dragen (vgl. HR 8 januari 2019, ECLI:NL:HR:2019:6).

De rechtbank heeft hiervoor ten aanzien van het onder 1 ten laste gelegde reeds vastgesteld dat verdachte grootschalig handelde in navigatiesoftware die op gegevensdragers voorzien van logostickers werd verkocht. De rechtbank is daarom van oordeel dat verdachte ook de 216 aangetroffen logostickers ter verspreiding voorhanden heeft gehad.

Verdachte had blijkens de aangiftes die namens de betreffende rechthebbenden zijn gedaan, geen toestemming om deze logostickers te verspreiden en heeft daarmee zodoende inbreuk gemaakt op de auteursrechten van de betreffende werken.32 Voor het opzet verwijst de rechtbank naar hetgeen zij hiervoor ten aanzien van het onder 1 ten laste gelegde heeft overwogen.

De rechtbank ziet in het dossier onvoldoende bewijs dat er ten aanzien van de in de woning aan de [adres] aangetroffen logostickers sprake is van medeplegen met een ander, zodat zij verdachte hiervan zal vrijspreken.

De rechtbank acht op grond van het voorgaande dit onderdeel van het onder 2 ten laste gelegde wettig en overtuigend bewezen.

De rechtbank acht op grond van de bewijsmiddelen wettig en overtuigend bewezen dat:

1.

hij in de periode 1 januari 2014 tot en met 19 december 2016 in Nederland opzettelijk

te weten:

heeft ingevoerd, verkocht, te koop heeft aangeboden, afgeleverd en/of in voorraad heeft gehad, zulks terwijl hij, verdachte het plegen van dit misdrijf als bedrijf heeft uitgeoefend;

en

hij in de periode 20 december 2016 tot en met 18 december 2018 in Nederland, tezamen en in vereniging met een ander opzettelijk

te weten:

heeft ingevoerd, verkocht, te koop heeft aangeboden, afgeleverd en/of in voorraad heeft gehad, zulks terwijl hij, verdachte en zijn mededader, het plegen van dit misdrijf als bedrijf hebben uitgeoefend;

2.

hij op december 2018 te Hengelo (O), opzettelijk 216 logo-stickers (van onder andere Opel Vauxhall, Chevrolet, Ford, Renault, Toyota), waarop met inbreuk op eens anders auteursrecht beeldwerken waren vervat, ter verspreiding voorhanden heeft gehad, terwijl verdachte het plegen van dit misdrijf als bedrijf heeft uitgeoefend.

Indien in de tenlastelegging taal- en/of schrijffouten voorkomen, zijn deze in de bewezenverklaring verbeterd. De verdachte is daardoor niet geschaad in de verdediging.

De rechtbank acht niet bewezen wat aan verdachte onder 1 en 2 meer of anders is ten laste gelegd en zal hem daarvan vrijspreken.