Uitspraken

Het verzoek tot beperking van Sand Duke is gebaseerd op het op 19 november 1976 te Londen tot stand gekomen Verdrag inzake beperking van aansprakelijkheid voor maritieme vorderingen (Trb. 1980, 23 en Trb. 1984, 31; hierna het Beperkingsverdrag 1976), bij welk verdrag Nederland partij is en dat in Nederland rechtstreekse werking heeft.

In genoemd arrest heeft de Hoge Raad uitgemaakt dat aan het begrip “rechtsgeding” een ruime uitleg moet worden toegekend. CMA stelt zich in deze procedure op het standpunt dat het desondanks een debiteur niet vrijstaat om na een incident een jurisdictieafspraak te maken om zodoende een procedure in Nederland uit te lokken om een laag fonds van zijn keuze te stellen. Zij wijst erop dat de Odessa Star in de afgelopen 5 jaar nog nooit een West Europese haven heeft aangedaan, dat de door de Duitse reder BSB en de Maltese reder Sand Duke gedane forumkeuze voor Rotterdam verklaard wordt omdat beide schepen dezelfde casco-verzekeraar hebben en er belang bij hebben om zo weinig mogelijk aan overige crediteuren te betalen. Een dergelijke forumshopping is wat art. 11 lid 1 van het Beperkingsverdrag 1976 beoogt tegen te gaan. CMA voegt hier nog aan toe dat ook op grond van het bepaalde in art. 3:13 lid 1 van het Burgerlijk Wetboek (hierna: BW) de jurisdictie afspraak die als basis is gebruikt voor het beperkingsverzoek buiten beschouwing dient te worden gelaten althans dat Sand Duke aan die procedure geen recht c.q. bevoegdheid kan ontlenen om in Nederland te beperken.

Ter onderbouwing van haar standpunt wijst CMA o.a. op de noot van Claringbould onder het eerdergenoemde Sherbro-arrest. Daarin schrijft de annotator dat het dagvaarden van de crediteur door de debiteur die een verklaring voor recht vraagt dat hij niet aansprakelijk is volgens hem niet kan worden aangemerkt als het aanvangen van “legal proceedings” in de zin van art. 11 van het Beperkingsverdrag 1976 en dat als deze “slimme” zet van de beperkingsgerechtigde debiteur wel zou worden gehonoreerd, daarmee het doel van die bepaling, het tegengaan van forumshopping door de debiteur, geheel teniet zou worden gedaan.

De rechtbank is het echter met Sand Duke eens dat een negatieve verklaring voor recht hier niet aan de orde is. Tussen partijen is immers niet in geschil dat BSB het initiatief heeft genomen om tot dagvaarding over te gaan zodat vaststaat dat Sand Duke het initiatief van haar crediteuren heeft afgewacht.

Onder verwijzing naar de totstandkomingsgeschiedenis van het Beperkingsverdrag 1976 heeft Sand Duke er voorts op gewezen dat indertijd wel is overwogen om een regel in te voegen die een rechtbank in staat zou stellen om bevoegdheid te weigeren met betrekking tot de beperking als dit “inconvenient” voor crediteuren zou zijn. Een voorstel in dat opzicht (forum non conveniens) is volgens haar expliciet afgewezen. CMA heeft dit niet betwist doch stelt dat het in deze zaak gaat “om de vraag of er sprake is van forumshopping, het vormen van een fonds naar keuze en dat is in deze zaak gebeurd”. CMA stelt wel dat het niet gaat om de letterlijke tekst van het verdrag en “de mogelijk summiere behandeling van de verdrag opstellers op dat punt” doch zij laat echter na te stellen op welke grond de rechtbank zich dan onbevoegd zou moeten verklaren.

Nu gesteld noch gebleken is dat de rechtsmacht van deze rechtbank in de procedure tussen BSB en Sand Duke anderszins ter discussie staat, wordt naar het oordeel van de rechtbank voldaan aan de tekst en strekking van (art. 11 lid 1 van) het Beperkingsverdrag 1976 en is deze rechtbank bevoegd om ook van het verzoek van Sand Duke tot beperking kennis te nemen.

CMA heeft zich voorts beroepen op misbruik van recht als bedoeld in art. 3:13 lid 1 BW. De rechtbank leest hierin een processuele rechtskeuze voor toepasselijkheid van Nederlands recht. Sand Duke heeft deze keuze niet weersproken. De rechtbank acht in zoverre Nederlands recht van toepassing.

CMA stelt dat het enige doel van de tussen BSB en Sand Duke gemaakte jurisdictieafspraak was om crediteuren te dwingen om de vorderingen in Nederland in te dienen onder de limiet van 1976, waarmee zij zwaar beknot worden omdat het Protocol van 1996 bijna een twee keer zo hoge limiet kent. Sand Duke betwist zowel dat de hoogte van de limiet haar enige doel was als dat in Turkije een hogere limiet zou gelden. Wat daarvan ook zij, het beroep op misbruik van recht faalt. De rechtbank kan namelijk geen misbruik van recht vaststellen in een procedure waarin BSB niet vertegenwoordigd is.

Ten overvloede overweegt de rechtbank het volgende. Voor zover al aangenomen zou kunnen worden dat van een recht op forumkeuze uit de aard van die bevoegdheid überhaupt misbruik gemaakt zou kunnen worden, geldt voor een op grond van de artikelen 23 en 24 EEX-Vo gemaakte forumkeuze niet dat voor die keuze een redelijk belang aanwezig moet zijn. De enkele omstandigheid dat die keuze voor een derde nadelig uitpakt, zoals CMA beweert, verandert daar niets aan.

- griffierecht € 575,00

- salaris advocaat 904,00 (2,0 punten × tarief € 452,-)

Totaal € 1.479,00