Uitspraken

Standpunt verdediging

Aangevoerd is dat de dagvaarding partieel nietig dient te worden verklaard, omdat aan de verdachte een tegenstrijdige althans gedeeltelijk tegenstrijdige tenlastelegging is voorgelegd. Aan de verdachte wordt tenlastegelegd – in het kort – een gekwalificeerde doodslag onder feit 1 en onder feit 2 een diefstal met geweld, de dood ten gevolge hebbende. Bij beide feiten zijn exact dezelfde handelingen genoemd, maar ten aanzien van deze feiten is geen samenloop mogelijk, aldus de raadsman.

Beoordeling

Het verweer van de raadsman vindt op geen enkele wijze steun in het recht. De dagvaarding omvat een omschrijving van feitelijke gedragingen van de verdachte en/of haar medeverdachte, en koppelt daar een kwalificerend gedeelte aan waarmee de officier van justitie aangeeft op welk(e) delict(en) de dagvaarding ziet. Dat een complex van gedragingen valt onder meer dan een strafbepaling maakt dat beide verwijten, ook naast elkaar, opgenomen kunnen worden in de tenlastelegging. Er is verder sprake van meerdaadse samenloop, alleen al vanwege het verschillend rechtsbelang dat beide strafbepalingen beogen te beschermen.

Conclusie

De dagvaarding is geldig.

Inleiding

Op 8 februari 2016 wordt in de animeerbar [horecagelegenheid] aan de [adres horecagelegenheid] te Rotterdam een overleden persoon aangetroffen. Deze persoon is genaamd [slachtoffer] (hierna: het slachtoffer). Uit het rapport van de patholoog blijkt dat het slachtoffer door middel van veelvuldig uitwendig heftig botsend geweld op het hoofd om het leven is gebracht. Bij het door de politie ingestelde onderzoek worden camerabeelden veilig gesteld, waarop te zien is hoe het slachtoffer om het leven wordt gebracht. [medeverdachte] (hierna: [medeverdachte] ) en [verdachte] (hierna: [verdachte] ) worden op de beelden herkend en als verdachten aangemerkt.

Standpunt verdediging

Aangevoerd is dat het onder 1 primair, subsidiair, meer subsidiair en meest subsidiair tenlastegelegde niet bewezen verklaard kan worden, waardoor de verdachte hiervan dient te worden vrijgesproken. Er is immers geen sprake geweest van een gezamenlijke uitvoering en dus geen sprake geweest van een ‘in vereniging’ gepleegde (gekwalificeerde) doodslag. [medeverdachte] is de enige geweest die geweldshandelingen jegens het slachtoffer heeft verricht. De verdachte werd gedwongen mee te werken en kon niet anders. Zij is noch medepleger noch medeplichtige geweest, omdat zij geen opzet heeft gehad.

Daarnaast is aangevoerd dat de verdachte een beroep op psychische overmacht toekomt en dat zij ontoerekeningsvatbaar is. Beide punten leiden ertoe dat de verdachte ontslagen dient te worden van alle rechtsvervolging.

Voor wat het onder feit 2 tenlastegelegde betreft, is aangevoerd dat de verdachte van alle geweldsaspecten ter zake de ten laste gelegde diefstal vrijgesproken dient te worden. Zij heeft uit angst voor [medeverdachte] zijn opdrachten uitgevoerd. Het geweld van [medeverdachte] stond geheel los van de daarna gepleegde diefstal.

Beoordeling

Uit de aangehaalde bewijsmiddelen, met name ook de eigen waarneming van de rechtbank ter zake van de ter terechtzitting bekeken camerabeelden, blijkt het volgende.

Op 7 februari 2016 bevinden het slachtoffer, [medeverdachte] en [verdachte] zich in de [horecagelegenheid] , waar het slachtoffer en [medeverdachte] aan de vloer aan het klussen zijn. Om 21:04 uur staat [medeverdachte] bij [verdachte] en pakt een hamer op, welke hij vervolgens kust. Hierna gaan [medeverdachte] en [verdachte] om 21:14 uur, zoals beiden ter terechtzitting hebben verklaard, buiten roken. In de tussentijd gaat het slachtoffer naar de kelder. [medeverdachte] volgt het slachtoffer korte tijd daarna naar de kelder. Vervolgens komt [verdachte] weer binnen en loopt zachtjes richting de kelderdeur om daar te luisteren, waarna zij stilletjes terug loopt naar de plek waar zij eerder al zat. Het slachtoffer en [medeverdachte] komen weer boven en gaan verder met klussen aan de vloer.

Om 21:37 uur zit het slachtoffer op zijn knieën op de vloer. Hij zit met zijn gezicht van [medeverdachte] en [verdachte] af. [verdachte] komt naast [medeverdachte] staan. Hij slaat een arm om haar middel, aait haar over haar billen en haren en kust [verdachte] op haar wang. Vervolgens laat [medeverdachte] [verdachte] los, doet een stap naar voren richting het slachtoffer en maakt een bovenhandse stekende beweging in de richting van de rug van het slachtoffer. Hierbij heeft [medeverdachte] iets puntigs in zijn hand. [medeverdachte] raakt het slachtoffer hierbij niet. [verdachte] kijkt hier naar en doet niets. Het slachtoffer kan [verdachte] en [medeverdachte] op dat moment niet zien, omdat hij met zijn rug naar de verdachten geknield op de grond aan het werk is.

Om 21:43 uur staat [medeverdachte] op, terwijl het slachtoffer in dezelfde houding nog geknield op de grond zit. [medeverdachte] loopt met een hamer in zijn hand op het slachtoffer af en geeft het slachtoffer uit het niets een harde klap met de hamer op zijn hoofd. Het slachtoffer valt voorover op de grond. [verdachte] kijkt in de richting van het slachtoffer en [medeverdachte] . Zij doet haar boekje in haar tas, staat op en loopt richting de uitgang (zijde [adres] ). Vervolgens doet zij de deur van de uitgang op slot.

Terwijl [medeverdachte] het slachtoffer herhaaldelijk op het hoofd slaat, kijkt [verdachte] van uit meerdere plekken in de ruimte toe. Om 21:46 uur loopt [verdachte] naar de hoofdingang en doet ook deze deur op slot.

[medeverdachte] loopt vervolgens achter de bar en probeert met sleutels de kassalade te openen. [verdachte] kijkt intussen naar het slachtoffer. Hierna probeert [medeverdachte] met de sleutels de gokkast te openen, hetgeen niet lukt. Om 21:49 uur slaat [medeverdachte] het slachtoffer opnieuw meerdere malen op het hoofd.

Om 21:53 uur controleren [medeverdachte] en [verdachte] de deuren nogmaals. Hierna probeert [medeverdachte] opnieuw de kassalade te openen met een sleutel. Om 21:55 uur probeert ook [verdachte] de kassalade te openen met sleutels. Dit lukt niet. Om 22:00 uur doorzoekt [medeverdachte] de zakken van het slachtoffer, terwijl [verdachte] in de tussentijd nog altijd probeert om de kassalade met een sleutel te openen. Wanneer dit niet blijkt te lukken, breekt [medeverdachte] de kassalade uiteindelijk open. Hierna pakken zowel [verdachte] als [medeverdachte] kleingeld uit de kassa en wordt dit door [verdachte] in haar tas gestopt. Nadat de kassa is leeggehaald richten [verdachte] en [medeverdachte] zich tot de gokkasten. [verdachte] probeert minuten lang een van de gokkasten met sleutels te openen. Uiteindelijk breekt [medeverdachte] de gokkasten open en beiden halen hier de cassettes met muntgeld uit. [verdachte] doet het muntgeld in haar tas dan wel in de door [medeverdachte] aangegeven andere tas. Nadat het kleingeld uit de gokkasten is gehaald, verlaten zij de [horecagelegenheid] .

De rechtbank is op basis van de hiervoor weergegeven omschrijving met de officier van justitie en de verdediging van oordeel dat het onder 1 primair ten laste gelegde niet wettig en overtuigend is bewezen, zodat de verdachte daarvan zal worden vrijgesproken. De rechtbank onderschrijft op dit onderdeel de inhoud van het requisitoir van de officier van justitie.

Door de verdediging is betwist dat sprake is van gekwalificeerde doodslag omdat de verdachte daarvoor geen opzet zou hebben gehad. De rechtbank is van oordeel dat het door [medeverdachte] met een hamer meermalen krachtig op het hoofd van het slachtoffer slaan, om vervolgens tussen het slaan door pogingen te ondernemen om de kassalade te openen, maakt dat reeds de uiterlijke verschijningsvorm niet anders is uit te leggen dan geschikt tot het toebrengen van dodelijk letsel aan het slachtoffer en gericht is op de dood van het slachtoffer. Daarmee is opzet tot het toebrengen van dodelijk letsel een gegeven. Zeer kort na en tijdens het toegepaste zeer zware geweld zijn beide verdachten al bezig om geld bijeen te stelen, althans beginnen zij met uitvoeringshandelingen voor het stelen van het geld door (aanvankelijk) met sleutels te proberen en uiteindelijk door verbrekingshandelingen de kassalade en de gokkasten te openen. De rechtbank kan hieraan geen andere conclusie verbinden dan dat [medeverdachte] met de doodslag de diefstal mogelijk heeft willen maken.

Medeplegen of medeplichtigheid

De rechtbank acht niet wettig en overtuigend bewezen dat sprake is van medeplegen van hetgeen onder 1 ten laste is gelegd. De rechtbank is niet gebleken dat sprake was van een nauwe en bewuste samenwerking tussen [medeverdachte] en [verdachte] ten aanzien van het toebrengen van het dodelijk letsel aan het slachtoffer. Alle geweldshandelingen zijn door [medeverdachte] uitgevoerd. Tijdens de slagen op het hoofd van het slachtoffer met de hamer is [medeverdachte] aanvankelijk de enige die ook dan al probeert de kassalade te openen. Hoewel uit de bewijsmiddelen volgt dat [verdachte] zich voorafgaand aan de eerste geweldstoepassing door [medeverdachte] moet hebben gerealiseerd dat er enig geweld tegen het slachtoffer zou worden gebruikt, was het uiteindelijk toegepaste zeer excessieve geweld, wat heeft geleid tot de dood van het slachtoffer, voor haar volstrekt niet te voorzien.

De rechtbank zal de verdachte op grond van het bovenstaande van het tenlastegelegde medeplegen vrijspreken. De rechtbank acht op grond van het voorgaande evenmin de onder 1 meest subsidiair tenlastegelegde medeplichtigheid aan de gekwalificeerde doodslag wettig en overtuigend bewezen, zodat de verdachte van het onder feit 1 tenlastegelegde in zijn geheel zal worden vrijgesproken.

De rechtbank is ten aanzien van het onder feit 2 ten laste gelegde van oordeel dat handelingen van [verdachte] medeplegen opleveren. [verdachte] heeft, nadat het slachtoffer bewusteloos en mogelijk zelfs al levenloos in een plas bloed op de grond lag een actieve rol aangenomen in het openmaken van de kassalade en de gokkasten. Zij heeft, zoals te zien is op de beelden, telkens met diverse sleutels geprobeerd de kassalade en de gokkasten te openen. Nadat [medeverdachte] de kassalade en de gokkasten heeft opengebroken, heeft [verdachte] de muntstukken verzameld en in haar tas dan wel in een door [medeverdachte] verstrekte tas gedaan. De rechtbank zal het onder 2 tenlastegelegde medeplegen bewezen verklaren.

De uitvoeringshandelingen met betrekking tot de diefstal zijn door beiden verricht. Dat voorafgaand en/of bij gelegenheid van de diefstal tenminste enig geweld zou worden gebruikt volgt uit de eigen verklaring van [verdachte] bij de politie. Zij heeft bij de politie verklaard dat [medeverdachte] , terwijl zij beiden buiten stonden te roken, tegen haar heeft gezegd dat zij mee moet werken want anders zal zij haar kind niet meer zien. Dit maakt dat de verdachte derhalve geweten moet hebben dat er tenminste enig geweld zou worden toegepast tegen het slachtoffer door [medeverdachte] . Het gedrag dat zij laat zien, namelijk het sluipen naar de trapopening om te luisteren naar wat beneden gebeurd op het moment dat [medeverdachte] het slachtoffer naar de kelder is gevolgd, wijst hier eveneens op.

Bewezenverklaring

In bijlage II heeft de rechtbank de inhoud van wettige bewijsmiddelen opgenomen, houdende voor de bewezenverklaring redengevende feiten en omstandigheden. Op grond daarvan, en op grond van de redengevende inhoud van het voorgaande, is wettig en overtuigend bewezen dat de verdachte het onder 2 ten laste gelegde heeft begaan op die wijze dat:

2.

zij op in of omstreeks de periode van 07 februari 2016 tot en met 08 februari 2016 te Rotterdam tezamen en in vereniging met een ander of anderen, althans alleen, met het oogmerk van wederrechtelijke toeëigening in/uit een pand gelegen aan de [adres horecagelegenheid] (" [horecagelegenheid] ") heeft weggenomen (uit een speelautomaaten) een (grote) hoeveelheid geld en/of een of meer flessen (alcoholhoudende) drank, in elk geval enig goed/geldbedrag, geheel of ten dele toebehorende aan [horecagelegenheid] en/of [slachtoffer] , in elk geval aan een ander of anderen dan aan verdachte en/of zijn mededader(s), zulks nadat hij, verdachte, en/of zijn haar mededader(s), dat weg te nemen geld en/of goederen onder zijn/hun bereik had(den) gebracht door braak/verbreking, welke diefstal werd voorafgegaan en/of vergezeld en/of gevolgd van geweld en/of bedreiging met geweld tegen die [slachtoffer] , gepleegd met het oogmerk om die diefstal voor te bereiden en/of gemakkelijk te maken en/of om bij betrapping op heterdaad aan zichzelf en/of aan (een) andere deelnemer(s) van voormeld misdrijf hetzij de vlucht mogelijk te maken, hetzij het bezit van het gestolene te verzekeren, welk geweld en/of welke bedreiging met geweld bestond(en) uit het meermalen (met kracht) slaan met een hamer, althans een hard en/of kantig voorwerp, op/tegen het hoofd, althans het lichaam, van die [slachtoffer] , terwijl dat feit de dood van die [slachtoffer] ten gevolge heeft gehad.

Hetgeen meer of anders is ten laste gelegd is niet bewezen. De verdachte moet ook daarvan worden vrijgesproken.

Standpunt verdediging

Namens de verdachte is bepleit dat de verdachte volledig ontoerekeningsvatbaar dient te worden verklaard ten aanzien van de ten laste gelegde feiten en van alle rechtsvervolging dient te worden ontslaan. Daarnaast is een beroep gedaan op psychische overmacht.

Standpunt officier van justitie

De officier van justitie heeft zich op het standpunt gesteld dat de verdachte niet volledig ontoerekeningsvatbaar dient te worden verklaard. Volledige ontoerekeningsvatbaarheid komt volgens de officier van justitie meestal voor bij personen die hebben gehandeld vanuit een psychose, en daardoor veroorzaakte paranoïde wanen of bij personen die lijden aan schizofrenie. De verdachte is niet psychotisch geweest. Haar bewustzijn is helder, ze weet waar en wie ze is. Op de camerabeelden, zoals ter terechtzitting getoond, is te zien dat de verdachte bij haar pogingen om deuren te sluiten en geldlades te openen adequaat handelt. Ook na het feit vertoont de verdachte gedrag waaruit blijkt dat zij weet wat er gebeurd is en wat zij heeft gedaan.

Van psychische overmacht is volgens de officier van justitie geen sprake, omdat niet wordt voldaan aan de eisen die daaraan worden gesteld. Aannemelijk is weliswaar dat de verdachte heeft gehandeld onder invloed van de stoornissen waaraan zij lijdt, maar dit maakt nog niet dat het beroep op psychische overmacht slaagt.

Beoordeling

De rechtbank heeft kennis genomen van de triple rapportage van 11 juli 2016, opgemaakt door psychiater D. van der Meer, klinisch psycholoog B. Koudstaal, GZ-psycholoog M.M.E.W. van Dijk en forensisch milieuonderzoeker A. Schreurs, die ten aanzien van de ten laste gelegde feiten is opgemaakt over de persoon van verdachte.

De rapporteurs hebben geconcludeerd dat de verdachte lijdende is aan een ernstige en zeer complexe psychopathologie, met name door de veelheid van elkaar in negatieve zin beïnvloedende aandoeningen. Er is bij de verdachte sprake van een ernstige borderline persoonlijkheidsstoornis, zwakbegaafdheid, afhankelijkheid en misbruik van cocaïne en van een acute stressstoornis. Ook is mogelijk tevens sprake van ADHD. Deze stoornissen bestonden ten tijde van het plegen van het tenlastegelegde en hebben grote invloed gehad op de gedragskeuzes en de gedragingen van de verdachte ten tijde van het tenlastegelegde. De rapporteurs beschouwen de verdachte als een zeer kwetsbare en beïnvloedbare vrouw, die geconfronteerd met een zeer heftige traumatische gebeurtenis, ten aanzien van het tenlastegelegde, in het geheel niet over haar wil heeft kunnen beschikken, vergeleken met de normale volwassene. Zij achten de verdachte in zijn algemeenheid veel minder dan de gemiddeld normale volwassene in staat haar wil op autonome wijze vorm te geven. Ten tijde van de ten laste gelegde feiten is dat in zeer veel sterkere mate het geval geweest, zodanig dat de rapporteurs concluderen dat sprake is geweest van een volledige ontoerekeningsvatbaarheid.

De psychiater, klinisch psycholoog en GZ-psycholoog, voornoemd, zijn op de terechtzitting als deskundigen gehoord en hebben hun bevindingen en conclusies zoals hiervoor weergegeven, onderschreven en nader toegelicht.

Conclusie

Omdat de conclusies van de psychiater en psychologen gedragen worden door hun bevindingen en door hetgeen ook overigens op de terechtzitting is gebleken, neemt de rechtbank die bevindingen en conclusies over. De verdachte wordt op grond daarvan geheel ontoerekeningsvatbaar geacht.

Er is derhalve een omstandigheid aannemelijk geworden die de strafbaarheid van de verdachte uitsluit. De verdachte is niet strafbaar.

Aangezien de verdachte op deze grond al niet strafbaar wordt geacht, kan het psychische overmacht-verweer van de raadsman onbesproken blijven.

Benadeelde partij [benadeelde partij 1]

Als benadeelde partij heeft zich in het geding gevoegd: [benadeelde partij 1] ter zake van de onder 1 en 2 ten laste gelegde feiten. De benadeelde partij vordert een vergoeding van € 11.120,00 aan materiële schade. Ter terechtzitting is deze vordering nog mondeling aangevuld met een bedrag van € 300,00 aan materiële schade ter zake van het onder 2 ten laste gelegde feit.

Benadeelde partij [benadeelde partij 2]

Als benadeelde partij heeft zich in het geding gevoegd: [benadeelde partij 2] ter zake van de onder 1 en 2 ten laste gelegde feiten. De benadeelde partij vordert een vergoeding van € 4.770,74 aan materiële schade.

Benadeelde partij [benadeelde partij 3]

Als benadeelde partij heeft zich in het geding gevoegd: [benadeelde partij 3] ter zake van de onder 1 en 2 ten laste gelegde feiten. De benadeelde partij vordert primair een vergoeding van € 118.464,03 en subsidiair een vergoeding van € 88.400,00 aan materiële schade.

Benadeelde partij [benadeelde partij 4]

Als benadeelde partij heeft zich in het geding gevoegd: [benadeelde partij 4] ter zake van de onder 1 en 2 ten laste gelegde feiten. De benadeelde partij vordert een vergoeding van € 5.000,00 aan immateriële schade.