Uitspraken

Standpunt officier van justitie

De officier van justitie heeft geconcludeerd dat de verdachte zich schuldig heeft gemaakt aan schuldwitwassen en schuldheling en heeft daartoe – kort gezegd – het volgende aangevoerd. De moeder van de verdachte heeft in de jaren 2012 tot en met 2016 grote sommen geld verduisterd bij Stichting [naam stichting] . Daarvan zijn substantiële bedragen ten goede gekomen aan de verdachte. De verdachte was weliswaar niet bekend met de criminele herkomst van dit geld, maar had dit wel redelijkerwijs moeten vermoeden. Zij wist dat zij substantiële bedragen ontving van haar moeder, in de vorm van overboekingen, contante stortingen, contante bedragen en dure cadeaus. De inkomsten van de moeder waren onvoldoende om deze uitgaven te doen, zeker als rekening wordt gehouden met de kosten van haar eigen levensonderhoud en die van haar man (die sinds 2007 geen of nauwelijks inkomsten had). Onder deze omstandigheden hadden er alarmbellen af moeten gaan en rustte op de verdachte een onderzoeksplicht waarbij zij zich af moest vragen hoe het mogelijk was dat haar moeder dit alles kon betalen.

Standpunt verdediging

De verdediging heeft aangevoerd dat de verdachte moet worden vrijgesproken omdat zij niet redelijkerwijs had moeten vermoeden dat de geldbedragen en/of de voorwerpen die zij ontving uit enig misdrijf afkomstig waren. Daartoe is – kort gezegd – aangevoerd dat de verdachte ervan uitging dat haar moeder een goed betaalde directiefunctie had bij Stichting [naam stichting] , dat zij bij haar vorige werkgever [naam bank] regelmatig bonussen had gehad en daar is vertrokken met een substantiële vertrekpremie en dat haar moeder in het verleden een erfenis had gehad en zij financieel bijzonder goed onderlegd was. Om al deze redenen heeft de verdachte nooit getwijfeld aan het feit dat zij door haar moeder in financieel opzicht werd gesteund. De verdachte en haar broer werden van jongs af aan verwend door hun moeder en dat was niet anders voor en na 2012. De verdachte heeft zich nooit beziggehouden met haar bankzaken, haar moeder had een machtiging voor de rekeningen en regelde de bankzaken. Er was geen enkele reden om wantrouwen te hebben en de gang van haar moeder te controleren. Ook anderen dan de verdachte hebben nooit enige argwaan gehad. Het door het openbaar ministerie vermeende redelijke vermoeden van de verdachte en haar broer lijkt te zijn gebaseerd op de aanname dat zij precies op de hoogte waren van de financiële positie van hun moeder. De stelling van het openbaar ministerie dat er alarmbellen moesten gaan rinkelen toen zij van hun moeder meer ontvingen dan op grond van haar inkomen en vermogen mogelijk was, is te eenzijdig en gesimplificeerd gesteld. Het doet geen recht aan de daadwerkelijke wetenschap van de verdachte van de herkomst van de geldbedragen en/of voorwerpen die zij ontving van haar moeder.

Beoordeling 1

Er zijn er vier feiten en omstandigheden die bij de beoordeling als uitgangspunt kunnen worden genomen. Over deze feiten en omstandigheden is geen discussie.

(1)

De moeder van de verdachte en van haar broer heeft in de jaren 2012 tot en met 2016 grote bedragen verduisterd bij haar toenmalige werkgever, de Stichting [naam stichting] .2 Op 11 juni 2018 is zij hiervoor veroordeeld door de rechtbank Den Haag. In de strafzaak tegen de moeder van de verdachte is het exacte ontvreemde bedrag niet vastgesteld, maar het gaat blijkens het vonnis van de rechtbank Den Haag om een totaal bedrag van meer dan 500.000 euro.3

(2)

Het eigen salaris van de verdachte bedroeg in de jaren 2012 tot en met 2016 gemiddeld circa € 24.000 netto.4 In die zelfde jaren heeft de verdachte substantiële bedragen ontvangen van haar moeder. De verdachte heeft op haar bankrekening in totaal € 135.951,- ontvangen, zijnde € 82.701,- aan overboekingen (214 transacties) en € 48.250,- aan contante stortingen (36 stortingen).5 Dit komt neer op een van moeder ontvangen bedrag van gemiddeld

€ 27.000,- per jaar. Daarnaast heeft zij goederen en contant geld van haar moeder ontvangen.6 De waarde daarvan laat zich niet goed vaststellen. Daar waar de moeder van de verdachte spreekt over bedragen aan cadeaus en contanten,7 spreekt zij – zo is wel duidelijk geworden – deels over gelden die feitelijk via één of meerdere bankrekeningen van de verdachte liep: de moeder maakte bedragen over op die bankrekening en de verdachte (of de moeder) nam het op en gaf het daarna uit.8 Het zonder meer optellen van door de moeder genoemde bedragen aan gegeven goederen en contante giften bij de bedragen op de bankrekening van de verdachte zou dus leiden tot dubbeltellingen. De rechtbank houdt het er daarom op dat de verdachte een bedrag van € 135.951,- heeft ontvangen, vermeerderd met een onbekend gebleven bedrag aan gegeven goederen en contanten.9

(3)

De broer van de verdachte ontving eveneens substantiële betalingen van hun moeder. Hij ontving in de jaren 2012 tot en met 2016 op zijn bankrekening € 133.050,- aan overboekingen en € 28.440,- aan contante stortingen, afkomstig van hun moeder.10 Ook hij ontving daarnaast goederen en contant geld11 waarvan de waarde zich niet goed laat vaststellen.

(4)

Het is niet in geschil dat de bedragen die de verdachte en haar broer van hun moeder in de jaren 2012 tot en met 2016 ontvingen, afkomstig zijn uit de verduistering door hun moeder.12 Dit geld is dus ‘van enig misdrijf’ afkomstig.

Het is tegen deze achtergrond dat beoordeeld moet worden of de verdachte wist of redelijkerwijs had moeten vermoeden dat het geld dat zij van haar moeder ontving een criminele herkomst had.

Met de officier van justitie en de verdediging stelt de rechtbank vast dat er geen bewijs is dat de verdachte wist van de criminele herkomst. Net als de officier van justitie lijkt te doen, gaat de rechtbank er zonder meer vanuit dat de verdachte het inderdaad niet geweten heeft. Van opzet, zowel in de zin van zuivere opzet als in de zin van voorwaardelijk opzet, op het verkrijgen en witwassen van geld met een criminele herkomst is geen sprake.

De vraag is dan, of de verdachte redelijkerwijs had moeten vermoeden dat het geld een criminele herkomst had. Voor de beantwoording van die vraag komt het er op aan of de verdachte onder de gegeven omstandigheden, met enig nadenken over de haar bekende gegevens, had kunnen vermoeden dat de gelden die zij kreeg van haar moeder een criminele herkomst hadden en zij zonder nader onderzoek niet had mogen handelen. De maatstaf daarbij is wat een redelijk denkend mens onder de gegeven omstandigheden redelijkerwijs zou hebben vermoed en op basis daarvan zou hebben gedaan.

Naar het oordeel van de rechtbank had de verdachte met enig nadenken zich moeten realiseren dat de bedragen en goederen die haar moeder haar schonk, vermoedelijk geen legale herkomst hadden. Weliswaar is het duidelijk dat zij niet precies wist wat zij kreeg, maar het kan niet anders dan dat zij heeft geweten dat zij substantiële bedragen van haar moeder ontving. De moeder van de verdachte verdubbelde het eigen salaris van de verdachte (ruim). De ontvangst van dergelijke schenkingen kan een redelijk denkend mens niet ontgaan. Gegeven het feit dat zowel zij als haar broer van jongs af aan werden verwend door hun moeder,13 had zij zich kunnen realiseren dat ook haar broer soortgelijke bedragen ontving. De vraag die de verdachte zich had moeten stellen, maar niet gesteld heeft, is hoe het mogelijk was dat hun moeder dit allemaal kon betalen. De moeder had immers ook eigen vaste lasten voor zichzelf en haar man.14 De moeder had weliswaar een – naar verdachte meende – leidinggevende functie, maar het betrof een functie bij een lokale stichting die zich bezighoudt met bewindvoering. Met enig nadenken had zij zich – als redelijk denkend mens - moeten realiseren dat het salaris dat past bij een dergelijke functie niet toereikend kan zijn om zulke grote schenkingen aan de kinderen te doen. Het totaal aan giften aan de verdachte en haar broer bedroeg immers gemiddeld bijna 60.000 euro per jaar. De verdachte had de hoogte van haar eigen aandeel eenvoudig kunnen vaststellen door haar eigen bankrekening te bekijken.15

Evenmin heeft de verdachte kunnen aannemen dat de bedragen en goederen die zij en haar broer in de tenlastegelegde periode ontvingen, nog afkomstig waren uit de vertrekpremie en bonussen die de moeder bij [naam bank] had ontvangen. Daarvoor is het tijdsverloop tussen het vertrek bij [naam bank] (2002) en de periode waarop de tenlastelegging ziet (2012-2016), eenvoudigweg te groot. Hetzelfde geldt voor de erfenis die de moeder van de verdachte in 2000 had ontvangen.16 Er is niets concreets gesteld of gebleken waaruit de verdachte had kunnen afleiden dat dit geld 12 jaar later nog niet zou zijn uitgegeven. De verdachte zegt ook niet dat zij dacht dat het geld was belegd en ook haar moeder heeft dat niet verklaard.
Andere mogelijke bronnen zijn door de verdachte niet genoemd.

Kortom: de verdachte had redelijkerwijs moeten vermoeden dat de door haar ontvangen goederen en geld, dat niet op leek te kunnen,17 van enig misdrijf afkomstig waren. Door vervolgens geen nader onderzoek te doen naar de herkomst daarvan, heeft de verdachte aanmerkelijk onvoorzichtig gehandeld. Het voorgaande wordt niet anders door het feit dat de verdachte en haar broer van jongs af aan verwend werden door hun moeder. Het gaat in deze zaak, zoals de officier van justitie terecht aanvoert, om twee volwassenen met eigen huishoudens en inkomens die vijf jaar lang aanzienlijke bedragen en goederen hebben ontvangen en er daardoor een beduidend luxe leven op na hebben kunnen houden.18 Zij hebben daarbij geen vragen gesteld over de herkomst van het geld en dat kan hen onder de hiervoor geschetste omstandigheden worden verweten: een redelijk denkend mens had onder deze omstandigheden geen genoegen genomen met de opmerking van de moeder dat het allemaal wel kon.

De rechtbank komt dan ook tot de conclusie dat de verdachte zich schuldig heeft gemaakt aan schuldwitwassen en aan schuldheling.

Het voorwaardelijke verzoek tot het horen van de door de verdediging al gehoorde getuigen wordt afgewezen. De rechtbank gaat ervan uit dat de getuigen bij de rechter-commissaris zullen verklaren conform de verklaringen die zij op het kantoor van de verdediging hebben afgelegd en de rechtbank wil er ook wel van uitgaan dat de getuigen geloven wat zij in die verklaringen hebben gezegd. De rechtbank ziet dan ook geen noodzaak tot het horen van de getuigen en acht zich voldoende voorgelicht.

Bewezenverklaring

Op grond van het voorgaande, is wettig en overtuigend bewezen dat de verdachte het tenlastegelegde heeft begaan op die wijze dat:

1.

zij op meerdere tijdstippen in of omstreeks de periode van

1 januari 2012 tot en met 31 december 2016 (telkens), te Rotterdam en/of

Ridderkerk en/of (elders) in Nederland, voorwerpen, te weten meerdere (grote) geldbedragen tot een totaal van 82.701,10 euro aan girale overboekingen en diverse

spullen/cadeaus en meerdere (grote) contante betalingen, heeft verworven en voorhanden

heeft gehad en heeft omgezet, en van meerdere (grote) geldbedragen tot een totaal van 82.701,10 euro aan girale overboekingen en diverse spullen/cadeaus en meerdere (grote)

contante betalingen gebruik heeft gemaakt

immers heeft zij, verdachte, toen en daar (telkens) die geldbedragen en voorwerpen, onder zich genomen en/of gehouden en/of uitgegeven terwijl zij verdachte

redelijkerwijs moest vermoeden, dat bovengenoemde (grote) geldbedragen

en voorwerpen telkens geheel of gedeeltelijk -onmiddellijk of middellijk -

afkomstig waren uit enig misdrijf/misdrijven,

en

zij op meerdere tijdstippen in of omstreeks de periode van

1 januari 2012 tot en met 31 december 2016 (telkens), te Rotterdam en/of

Ridderkerk en/of (elders) in Nederland

voorwerpen, te weten meerdere (grote) geldbedragen

tot een totaal van 82.701,10 euro aan girale overboekingen en diverse spullen/cadeaus en meerdere (grote) contante betalingen, heeft verworven, voorhanden heeft gehad,

terwijl zij ten tijde van het verwerven of het voorhanden krijgen van voormelde geldbedragen en/ voorwerpen (telkens) redelijkerwijs had moeten vermoeden, dat het

door misdrijf verkregen geldbedragen en goederen betrof.

Hetgeen meer of anders is ten laste gelegd is niet bewezen. De verdachte moet daarvan worden vrijgesproken.

Standpunt officier van justitie

De officier van justitie heeft gevorderd de vordering niet-ontvankelijk te verklaren, omdat er een te verwijderd verband tussen de vordering en de zaak tegen de verdachte bestaat.

Standpunt verdediging

De verdediging heeft primair verzocht de vordering af te wijzen vanwege het ontbreken van rechtstreekse schade in de zin van artikel 511f Wetboek van Strafvordering en subsidiair de vordering niet ontvankelijk te verklaren.

Beoordeling

In het strafrecht kunnen vorderingen alleen worden ingesteld door degenen die rechtstreeks als gevolg van het bewezen verklaarde strafbare feit schade hebben geleden en die vorderingen kunnen alleen betrekking hebben op de rechtstreeks als gevolg van dat feit geleden schade. Aan deze dubbele eis is niet voldaan. [naam benadeelde] vordert als hoofdbedrag de schade die zij lijdt doordat klanten van de stichting door de moeder van de verdachte zijn bestolen en die klanten (dan wel hun nabestaanden) de stichting daarvoor aansprakelijk hebben gesteld. Er zitten te veel tussenschakels tussen de schuldheling en het schuldwitwassen door de verdachte en de schade die [naam benadeelde] lijdt. [naam benadeelde] zal daarom in de vordering niet-ontvankelijk worden verklaard. Zij kan haar vordering desgewenst bij de civiele rechter aanhangig maken.

Nu de benadeelde partij niet-ontvankelijk zal worden verklaard, zal de benadeelde partij worden veroordeeld in de kosten door de verdachte ter verdediging van de vordering gemaakt, welke kosten tot op heden worden begroot op nihil.

Conclusie

In deze procedure wordt over de gevorderde schadevergoeding geen inhoudelijke beslissing genomen.