Uitspraken

112-melding

Op 12 december 2018 aan het begin van de middag heeft de moeder van de verdachte 112 gebeld. Zij heeft even daarvoor telefonisch van haar zoon, de verdachte, begrepen dat hij in zijn Rotterdamse studentenwoning op de [adres delict] ruzie had gehad met zijn Amerikaanse huisgenote [naam slachtoffer] en dat hij haar daarbij had gestoken.

Aantreffen slachtoffer

Naar aanleiding van de 112-melding zijn politieagenten naar de bewuste woning gegaan. Daar hebben zij het slachtoffer [naam slachtoffer] in haar kamer aangetroffen, liggend en onder het bloed. De agenten hebben nog geprobeerd haar te reanimeren, maar dit mocht niet baten. [naam slachtoffer] was al overleden.

Onderzoek lichaam

Bij onderzoek van het lichaam van [naam slachtoffer] zijn 27 steekletsels en 10 snijletsels geconstateerd. In haar schedel is een mespunt aangetroffen. Door de steekletsels waren onder andere het hart, meerdere grote bloedvaten, beide borstholten en een long geperforeerd. Deze verwondingen hebben geleid tot ernstig bloedverlies en stoornissen van de hart- en longfunctie. Vaststaat dat [naam slachtoffer] hierdoor is overleden.

Overige forensische bevindingen

In de kamer van de verdachte is een vuilniszak gevonden met daarin een bebloed t-shirt en een bebloede trainingsbroek. Uit onderzoek bleek dat de verdachte deze kledingstukken had gedragen en dat (een deel van) het bloed op deze kledingstukken afkomstig was van [naam slachtoffer] . Onderin de vuilniszak is een mes aangetroffen waarvan het puntje was afgebroken. Op dit mes zat bloed van [naam slachtoffer] . Uit onderzoek bleek daarnaast dat het in de schedel van [naam slachtoffer] aangetroffen mespuntje één geheel met dit aangetroffen mes heeft gevormd.

Verklaringen verdachte

De verdachte heeft verklaard dat hij zich niet alles van de bewuste dag kan herinneren. Hij kan zich herinneren dat hij boos was op [naam slachtoffer] en dat hij haar ’s ochtends in het gezamenlijke halletje heeft opgewacht omdat hij met haar wilde praten. Vervolgens hebben zij ruzie gekregen en is een worsteling ontstaan. Volgens de verdachte wilde [naam slachtoffer] niet met hem praten en wilde zij de woning verlaten. De verdachte heeft de weg naar buiten geblokkeerd. De verdachte heeft ook verklaard dat [naam slachtoffer] hem heeft beetgepakt en in zijn arm heeft gebeten.

De verdachte kan zich herinneren dat hij op enig moment een mes in zijn handen heeft gehad. De verdachte kan zich echter niet herinneren wat er tijdens de ruzie vervolgens is gebeurd, wat hij met het mes heeft gedaan en of hij [naam slachtoffer] heeft gestoken. Wel kan hij zich herinneren dat hij [naam slachtoffer] onder het bloed in haar kamer op haar rug heeft zien liggen. Hieruit heeft de verdachte de conclusie getrokken dat hij haar moet hebben neergestoken.

Wel doodslag, geen voorbedachte rade

Nu er geen aanwijzingen zijn dat een ander [naam slachtoffer] de hiervoor beschreven steek- en snijverwondingen heeft toegebracht, is de rechtbank, gelet op de hiervoor beschreven feiten en omstandigheden zoals ook opgenomen in de bewijsmiddelen, van oordeel dat de verdachte al deze bij [naam slachtoffer] geconstateerde verwondingen heeft toegebracht waardoor [naam slachtoffer] is overleden. De rechtbank acht dan ook de ten laste gelegde doodslag wettig en overtuigend bewezen.

De rechtbank is het met de officier van justitie en de verdediging eens dat het dossier onvoldoende bewijs bevat dat de verdachte van te voren al het plan heeft bedacht om [naam slachtoffer] te doden. De verdachte zal daarom worden vrijgesproken van het onderdeel voorbedachte rade.

Bewezenverklaring

In bijlage II heeft de rechtbank de inhoud van wettige bewijsmiddelen opgenomen, houdende voor de bewezenverklaring redengevende feiten en omstandigheden. Op grond daarvan, en op grond van de redengevende inhoud van het voorgaande, is wettig en overtuigend bewezen dat de verdachte het ten laste gelegde heeft begaan op die wijze dat:

hij op 12 december 2018 te Rotterdam opzettelijk, een persoon genaamd [naam slachtoffer] van het leven heeft beroofd, immers heeft verdachte met dat opzet meermalen met een mes gestoken in de romp/borst en de buik en de nek en de rug van die [naam slachtoffer] , tengevolge waarvan voornoemde [naam slachtoffer] is overleden.

Hetgeen meer of anders is ten laste gelegd is niet bewezen. De verdachte moet daarvan worden vrijgesproken.

Standpunt verdediging

De raadsvrouw van de verdachte heeft zich op het standpunt gesteld dat het bewezenverklaarde feit de verdachte niet kan worden toegerekend, zodat de verdachte dient te worden ontslagen van alle rechtsvervolging.

Wettelijk kader

In een op individuele schuld gebaseerd strafrecht heeft als uitgangspunt te gelden dat de dader van een strafbaar feit daarvoor verantwoordelijk moet worden gehouden en het feit hem volledig kan worden toegerekend, tenzij komt vast te staan dat de dader geen straf moet krijgen omdat het feit, wegens de gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke stoornis van zijn geestvermogens hem geheel niet kan worden toegerekend. Deze uitzondering is opgenomen in artikel 39 van het Wetboek van Strafrecht. Alleen in uitzonderlijke gevallen kan daarvan sprake zijn.

Indien en voor zover aan een verdachte zijn daden verminderd zijn aan te rekenen, zal dit bij de strafoplegging als strafverminderende omstandigheid gelden.

Om tot het oordeel ‘ontoerekenbaarheid’ te komen moet aan een drietal eisen zijn voldaan:

Gedragsdeskundigen

Psychiater drs. A. Banaei Kashani (hierna: de psychiater), GZ-psycholoog dr. M. ten Berge (hierna: de psycholoog) en forensisch milieuonderzoeker M. Elghalbzouri hebben een onderzoek uitgevoerd en daarover een rapport opgemaakt gedateerd 28 oktober 2019. Op de zitting zijn de psychiater en de psycholoog als deskundigen gehoord en hebben zij vragen beantwoord over hun rapport. Het rapport van 28 oktober 2019 houdt het volgende in:

Er is bij de verdachte sprake van een complex diagnostisch beeld. Zeer waarschijnlijk is er sprake van een autismespectrumstoornis. Daarnaast was bij de verdachte in de aanloop tot het delict (vanaf september 2018) sprake van een depressieve stoornis. De aanleiding daarvoor was het in de ogen van de verdachte falen voor zijn examen op het conservatorium. De verdachte ontwikkelde somberheid en piekerde. Hij had gedachtes aan de dood, was uitgeput en sliep slecht.

Ook was in de maanden voor het ten laste gelegde sprake van een psychotische stoornis. De verdachte ontwikkelde auditieve en visuele hallucinaties. Door deze depressieve en psychotische stoornis (beide ernstig) werd de verdachte nog beperkter in zijn functioneren dan voorheen. Differentiaal diagnostisch wordt gedacht aan psychotische overschrijding bij autisme of een ontwikkeling in het schizofreniespectrum.

In aanloop en op het moment van het delict was bij de verdachte sprake van bovengenoemde drie stoornissen. In de periode rondom het tenlastegelegde was de verdachte zowel in psychiatrische als psychologische zin ernstig ontregeld. Het is aannemelijk dat deze ernstige ontregeling invloed heeft gehad op het gedrag van de verdachte ten tijde van het tenlastegelegde. Het is ook aannemelijk dat hij niet de volledige controle heeft gehad over zijn denken en zijn gedrag in aanloop tot en ten tijde van het tenlastegelegde.

De verdachte zegt dat hij zich niets kan herinneren van het tenlastegelegde. Het is voor rapporteurs daarom niet mogelijk geweest om een delictscenario op te stellen. Evenmin kon worden onderzocht op welke manier en in welke mate de problematiek van de verdachte een doorwerking gehad zou hebben in het tenlastegelegde, dan wel in welke mate er sprake is geweest van controleverlies.

Geconcludeerd wordt dat de ernstige en complexe pathologie die bij de verdachte aanwezig was op het moment van het tenlastegelegde zeer waarschijnlijk invloed heeft gehad op zijn gedrag. Er wordt derhalve geadviseerd om hem het tenlastegelegde in ieder geval in een verminderde mate toe te rekenen. Doordat de omstandigheden en de belevingen van de verdachte ten tijde van het tenlastegelegde onbekend zijn gebleven, is het voor rapporteurs niet mogelijk gebleken nader te differentiëren in de specifieke mate van het verminderde toerekenen (dat wil zeggen een verminderde mate dan wel volledig niet toe te rekenen).

Beoordeling rechtbank

Dat de deskundigen de mate van toerekenbaarheid niet specifiek kunnen vaststellen, ontslaat de rechtbank niet van haar plicht dat wel te doen. De rechtbank moet beoordelen of de verdachte een strafrechtelijk verwijt kan worden gemaakt. Dit vaststellen van de mate van toerekenbaarheid van de verdachte is een juridisch oordeel.

Uit de rapportage van de psychiater en psycholoog blijkt dat de verdachte lijdt aan ernstige psychiatrische stoornissen. Deze stoornissen hebben er toe geleid dat hij in de maanden voorafgaand aan het tenlastegelegde ernstig ontregeld was. Net als de deskundigen is de rechtbank van oordeel dat het zeer waarschijnlijk is dat het ernstige en complexe ziektebeeld bij de verdachte, die aanwezig was ten tijde van het ten laste gelegde, invloed heeft gehad op zijn gedrag. Het verband tussen de ziekelijke stoornis van de geestvermogens en het bewezen verklaarde feit staat daarmee vast.

De vraag rijst of de abnormale geestesgesteldheid van de verdachte zodanig was dat zij aan toerekening van het feit aan de verdachte in de weg staat.

Zoals hierboven al is opgemerkt heeft als uitgangspunt te gelden dat de dader van een strafbaar feit daarvoor verantwoordelijk moet worden gehouden en zal slechts in uitzonderlijke gevallen kunnen worden aangenomen dat sprake is van straffeloosheid van de dader in de zin van artikel 39 van Wetboek van Strafrecht.

De rechtbank is van oordeel dat op grond van de rapportage van de deskundigen, het overige dossier en het onderzoek op de zitting niet is gebleken dat de doorwerking van de beschreven stoornissen waaraan de verdachte lijdt ten tijde van het delict zo sterk is geweest dat de verdachte in het geheel niet beschikte over keuzemogelijkheden en dus niet in staat was zijn handelen op een andere wijze vorm te geven. Om deze reden ziet de rechtbank onvoldoende aanknopingspunten voor het oordeel dat de verdachte volledig ontoerekeningsvatbaar was ten tijde van het delict. De verdachte is dus strafbaar.

Bij dit oordeel heeft de rechtbank ook nog het volgende betrokken. De verdachte heeft weliswaar geen herinneringen aan het doodsteken van [naam slachtoffer] , maar kan zich nog wel dingen herinneren van vlak daarvoor. De verdachte heeft daarover op de zitting verklaard dat hij boos was op [naam slachtoffer] omdat ze niet met hem wilde praten en dat hij met haar in een worsteling terecht kwam. Deze verklaring van de verdachte over de gebeurtenissen voorafgaand aan het delict onderschrijven het oordeel van de rechtbank dat van volledige ontoerekenbaarheid geen sprake was.

Wel gaat de rechtbank, gelet op het onderzoek van de psychiater en de psycholoog, er vanuit dat de verdachte sterk verminderd toerekeningsvatbaar was toen hij [naam slachtoffer] van het leven beroofde.

Conclusie

Er is geen omstandigheid aannemelijk geworden die de strafbaarheid van de verdachte uitsluit.

De verdachte is dus strafbaar.

Standpunt officier van justitie

De vordering tot vergoeding van de materiële en immateriële schade dient volledig te worden toegewezen, met oplegging van de schadevergoedingsmaatregel.

Standpunt verdediging

De vordering tot vergoeding van de uitvaartkosten dient te worden afgewezen, nu in een krantenartikel is vermeld dat deze kosten zouden worden betaald uit de opbrengst van een “crowdfundings”-actie. De vordering tot vergoeding van de reis- en verblijfskosten en de immateriële schade is toewijsbaar.

Materiële schade

Tijdens de zitting is door de benadeelde partij naar aanleiding van het verweer van de verdediging toegelicht dat zij de uitvaartkosten zelf heeft betaald en dat dit niet is bekostigd middels crowdfunding. Deze nadere toelichting is niet weersproken. Daarmee is komen vast te staan dat aan de benadeelde partij door het bewezen verklaarde strafbare feit rechtstreeks (materiële) schade in de vorm van uitvaartkosten is toegebracht, zodat deze vordering zal deze worden toegewezen.

Daarnaast is komen vast te staan dat aan de benadeelde partij door het strafbare feit rechtstreeks (materiële) schade in de vorm van reis- en verblijfkosten is toegebracht. De hiervoor gevorderde schadevergoeding is evenmin door de verdachte weersproken, zodat ook dit gedeelte van de vordering voor toewijzing in aanmerking komt.

Dat betekent dat het volledige bedrag van € 37.208,25 aan materiële schadevergoeding zal worden toegewezen.

Immateriële schade

De benadeelde partij heeft de vordering tot vergoeding van shockschade onderbouwd en ter terechtzitting nader toegelicht. De verdachte heeft de stellingen van de benadeelde partij niet betwist. De rechtbank stelt gelet daarop vast dat de bij de benadeelde partij een hevige emotionele schok is teweeggebracht door de confrontatie met de directe gevolgen van het tenlastegelegde. Dat heeft geleid tot geestelijk letsel in de vorm van een in de psychiatrie erkend ziektebeeld, te weten een posttraumatische stressstoornis (PTSS). Daarom kan de benadeelde partij aanspraak maken op vergoeding van immateriële schadevergoeding.

Wat betreft de hoogte geldt het volgende.

De hoogte van de geleden shockschade dient te worden vastgesteld naar billijkheid met inachtneming van alle omstandigheden van het geval, waaronder de ernst van het aan de verdachte te maken verwijt, de aard van het letsel, de ernst van het letsel (waaronder de duur en de intensiteit), de verwachting ten aanzien van het herstel en de leeftijd van de benadeelde partij. De rechtbank beschikt ten aanzien van deze omstandigheden niet over alle benodigde informatie.

Shockschade moet bovendien worden onderscheiden van affectieschade, zijnde het geestelijk letsel dat een naaste of nabestaande oploopt als gevolg van de (ernstige verwonding of) dood van het slachtoffer. Er bestond ten tijde van het strafbare feit geen wettelijke regeling voor vergoeding van affectieschade, zodat de gevolgen die daarop zien buiten beschouwing dienen te blijven.

Tot slot dient de rechter bij de begroting van de shockschade, indien mogelijk, te letten op de bedragen die door Nederlandse rechters in vergelijkbare gevallen zijn toegekend.

Mede gelet op eerdere uitspraken in vergelijkbare zaken en op basis van de nu gebleken feiten en omstandigheden zal de shockschade naar maatstaven van billijkheid worden vastgesteld op € 30.000,00.

Het resterende deel van de gevorderde shockschade levert een onevenredige belasting van het strafgeding op. De benadeelde partij zal in zoverre niet-ontvankelijk worden verklaard. Dit deel van de vordering kan slechts bij de burgerlijke rechter worden aangebracht.

Rente en proceskosten

De benadeelde partij heeft gevorderd het te vergoeden bedrag te vermeerderen met wettelijke rente. De rechtbank bepaalt dat het te vergoeden schadebedrag vermeerderd wordt met wettelijke rente vanaf 12 december 2018.

Nu de vordering van de benadeelde partij (in overwegende mate) zal worden toegewezen, zal de verdachte worden veroordeeld in de kosten door de benadeelde partij gemaakt, tot nu toe begroot op nihil, en in de kosten ten behoeve van de tenuitvoerlegging nog te maken.

Conclusie

De verdachte moet de benadeelde partij [naam benadeelde 1] een vergoeding betalen van

€ 37.208,25 aan materiële schade en € 30.000,00 aan immateriële schade, vermeerderd met de wettelijke rente en kosten als hieronder in de beslissing vermeld.

Daarnaast wordt oplegging van de schadevergoedingsmaatregel als bedoeld in artikel 36f van het Wetboek van Strafrecht passend en geboden geacht.

Over een deel van de gevorderde immateriële schadevergoeding wordt in deze procedure geen inhoudelijke beslissing genomen.

Benadeelde partij [naam benadeelde 2]

Als benadeelde partij heeft [naam benadeelde 2] (vader van het slachtoffer) zich ter zake van het ten laste gelegde feit in het geding gevoegd. De benadeelde partij vordert een vergoeding van € 1.726,12 aan materiële schade, vermeerderd met de wettelijk rente en proceskosten.

Nu is komen vast te staan dat aan de benadeelde partij door het bewezen verklaarde strafbare feit, rechtstreeks (materiële) schade, bestaande uit reis- en verblijfskosten, is toegebracht en de gevorderde schadevergoeding door de verdachte niet is weersproken, zal de vordering worden toegewezen.

De benadeelde partij heeft gevorderd het te vergoeden bedrag te vermeerderen met wettelijke rente. De rechtbank bepaalt dat het te vergoeden schadebedrag vermeerderd wordt met wettelijke rente vanaf 12 december 2018.

Nu de vordering van de benadeelde partij zal worden toegewezen, zal de verdachte worden veroordeeld in de kosten door de benadeelde partij gemaakt, tot nu toe begroot op nihil, en in de kosten ten behoeve van de tenuitvoerlegging nog te maken.

Conclusie

De verdachte moet de benadeelde partij [naam benadeelde 2] een schadevergoeding betalen van € 1.726,12, vermeerderd met de wettelijke rente en de kosten als hieronder in de beslissing vermeld.

Daarnaast wordt oplegging van de schadevergoedingsmaatregel als bedoeld in artikel 36f van het Wetboek van Strafrecht passend en geboden geacht.