Uitspraken

Op vrijdagavond 15 maart 2019 is [naam slachtoffer] , toen 8 jaar oud, overleden in het Maasstadziekenhuis in Rotterdam. Haar dood was en is evident het gevolg van een misdrijf. [naam slachtoffer] was die avond in het gezelschap van haar vader, de verdachte. Hij heeft kort na zijn aanhouding en tijdens de eerste twee politieverhoren verklaard [naam slachtoffer] gedood te hebben, maar zegt inmiddels dat hij niet weet of hij [naam slachtoffer] heeft gedood of niet.

Zowel de officier van justitie als de raadsman heeft geconcludeerd dat bewezen kan worden dat de verdachte [naam slachtoffer] heeft gedood. Ook de rechtbank komt tot die conclusie.

De rechtbank licht dit als volgt toe.

Tegen het eind van de middag van 15 maart 2019 is de verdachte samen met [naam slachtoffer] naar het Maasstadziekenhuis gegaan. De moeder van [naam slachtoffer] , de ex-vrouw van de verdachte, heeft hen daar naar toe gebracht. Nadat de moeder van [naam slachtoffer] was wegegaan, zijn de verdachte en [naam slachtoffer] in het ziekenhuis gebleven. Zij hebben daar wat rondgelopen en hebben zitten wachten.

Terwijl de verdachte en [naam slachtoffer] in het ziekenhuis waren, werden zij gezocht door twee medewerkers van het Crisis Interventie Team (CIT) van Jeugdzorg. Het CIT was ingezet omdat Jeugdzorg zorgen had over de verdachte en [naam slachtoffer] . Er waren signalen dat de verdachte in de war was en hij had - ook tegenover Veilig Thuis - gezegd dat hij vreesde dat [naam slachtoffer] seksueel werd misbruikt. De twee medewerkers van het CIT hadden in de loop van de middag, aan het begin van de avond, telefonisch contact met de moeder van [naam slachtoffer] . Zij spraken af in het Maasstadziekenhuis.

In het ziekenhuis troffen de medewerkers van het CIT vervolgens de moeder van [naam slachtoffer] aan. De verdachte en [naam slachtoffer] waren niet te vinden. Er is tevergeefs naar hen gezocht, eerst door de moeder van [naam slachtoffer] , de CIT-medewerkers en de beveiliging van het ziekenhuis en later ook door de politie. Wel was er telefonisch contact met de verdachte. In het telefonische contact maakte de verdachte op de CIT-medewerkers en een meeluisterende politieambtenaar een erg verwarde indruk. Ook de Whatsapp-berichten van de verdachte naar de moeder van [naam slachtoffer] werden in de loop van de avond steeds vreemder.

Uiteindelijk lukte het een medewerkster van het CIT in een telefoongesprek van bijna vijf kwartier de verdachte te bewegen om naar de centrale hal van het Maasstadziekenhuis te komen. Toen de verdachte om 21:45 uur de centrale hal van het ziekenhuis inliep, had hij bloed aan zijn shirt en broek. Hij zei tegen een van de aanwezige politieambtenaren dat deze hem de handboeien mocht omdoen. Hij wilde in eerste instantie niet zeggen waar [naam slachtoffer] was. Op de vraag van de CIT-medewerkster waar [naam slachtoffer] was, zei de verdachte vervolgens dat ze net een uur te laat waren, dat zijn dochtertje naar boven was gegaan en dat ze in kamer 19 lag. Hij zei ook dat hij ervoor gezorgd had dat ze daar netjes lag. De verdachte wees de betreffende kamer aan. [naam slachtoffer] werd vervolgens gevonden in behandelkamer 19. Ze had geen hartslag meer en medisch ingrijpen heeft niet meer geholpen.

De verdachte is vervolgens gefouilleerd. De politie vond in zijn schoudertasje een bebloede schaar.

Sectieonderzoek heeft uitgewezen dat [naam slachtoffer] met een scherp voorwerp in de borst was gestoken, door het hart en de longen. Verder is er letsel in haar gezicht en hals vastgesteld dat wijst op smoren danwel verwurging.

Forensisch onderzoek heeft DNA van [naam slachtoffer] aangetoond op de bij de verdachte aangetroffen schaar.

De verdachte heeft tegenover de politie meerdere keren een verklaring afgelegd over de dood van [naam slachtoffer] . Toen hij na zijn aanhouding op 15 maart 2019 werd overgebracht van het ziekenhuis naar een politiebureau, heeft hij uit zichzelf verklaard dat hij [naam slachtoffer] had gedood en dat hij daarbij een schaar had gebruikt. Ook tijdens het eerste en tweede verhoor heeft de verdachte bevestigd dat hij [naam slachtoffer] heeft gedood. Hij heeft toen onder meer verklaard haar met de schaar gestoken te hebben en zijn hand daarbij op de mond gedrukt te hebben. Uit zijn verklaringen blijkt niet dat hij haar ook zou hebben gewurgd.

Op de terechtzitting van 9 oktober 2020 heeft de verdachte redelijk gedetailleerd verklaard hoe de dag van 15 maart 2019 is verlopen. Echter, zijn verklaring op zitting vertoont een hiaat vanaf het moment dat hij en [naam slachtoffer] de kamer in gingen waar [naam slachtoffer] later levenloos werd aangetroffen. De verdachte heeft gezegd zich nog te herinneren dat ze die kamer in gingen en dat er toen niemand bij hen was. Volgens hem is er daarna niemand binnengekomen. [naam slachtoffer] lag ergens op, een soort van bed. De verdachte dacht dat ze sliep, hij heeft haar een kus gegeven en haar haar goed gedaan. Hij heeft telefonisch met het CIT gesproken en is naar de hal gegaan. Haar dood zegt de verdachte zich niet te kunnen herinneren.

Over zijn meer gedetailleerde politieverklaringen heeft de verdachte op zitting gezegd dat deze tot stand zijn gekomen in urenlange verhoren en dat hij in zijn antwoorden gestuurd is door vragen van de politie. Ook zegt hij dat hij tijdens de verhoren dacht dat hij [naam slachtoffer] had gedood. Dat dacht hij omdat de CIT-medewerkster dat in het ziekenhuis tegen hem had gezegd. Op zitting is niet duidelijk geworden of hij wel of niet denkt dat hij zijn dochter gedood heeft.

Of de verdachte zich de gebeurtenissen in kamer 19 inderdaad niet kan herinneren, of dat de verdachte er niet over wil verklaren, valt niet met zekerheid vast te stellen. Maar uiteindelijk doet het voor het bewijs er niet toe of de verdachte zich het kan herinneren. De vaststaande feiten, zoals hiervoor beschreven, laten geen andere conclusie toe dan dat de verdachte [naam slachtoffer] inderdaad heeft gedood. De rechtbank stelt vast dat de verdachte [naam slachtoffer] met een schaar in het hart en de longen heeft gestoken en dat hij daarbij de hand op haar mond heeft gehouden, dus gesmoord. Het kan niet anders dan dat de verdachte dit opzettelijk heeft gedaan.

Met de officier van justitie en de raadsman is de rechtbank van mening dat er onvoldoende bewijs is dat de verdachte [naam slachtoffer] ook heeft gewurgd.

De volgende vraag is of de verdachte zich schuldig heeft gemaakt aan moord of aan doodslag. In beide gevallen heeft de verdachte [naam slachtoffer] opzettelijk gedood. Het verschil is dat voor moord sprake moet zijn van voorbedachte rade, een min of meer vooropgezet plan haar te doden. Er zijn in het dossier nauwelijks aanwijzingen dat de verdachte vooraf bedacht had dat hij [naam slachtoffer] ging doden. Hij liep geruime tijd met haar in het ziekenhuis rond, maar niet vastgesteld kan worden dat hij toen al besloten had haar te doden. De enige (mogelijke) aanwijzing dat hij hierover al eerder had nagedacht, zijn enkele op het oog onsamenhangende aantekeningen op een stukje papier dat bij de verdachte thuis is aangetroffen. Dit vormt geen sterke aanwijzing. Er zijn ook duidelijke contra-indicaties voor een voorbedacht plan. De verdachte was die avond in de war en het kan niet uitgesloten worden dat de beslissing om [naam slachtoffer] te doden uiteindelijk in een opwelling is genomen. De rechtbank is dan ook met de officier van justitie en de verdediging van oordeel dat niet kan worden bewezen dat sprake was van voorbedachte rade.

De slotsom van het voorgaande en de bewijsmiddelen genoemd in bijlage II is dat de verdachte wordt veroordeeld voor doodslag en wordt vrijgesproken voor moord.

Hij heeft het ten laste gelegde begaan op die wijze dat:

hij op 15 maart 2019 te Rotterdam opzettelijk

een persoon genaamd [naam slachtoffer] van het leven heeft beroofd, immers heeft verdachte opzettelijk

Hetgeen meer of anders is ten laste gelegd is niet bewezen. De verdachte moet daarvan worden vrijgesproken.

Ingestelde vorderingen

Moeder [naam benadeelde 1] en grootmoeder [naam benadeelde 2] vorderen schadevergoeding van de verdachte. Mevrouw [naam benadeelde 1] vordert een vergoeding van € 3.997,67 aan materiële schade en een vergoeding van € 45.000,- aan immateriële schade, onderverdeeld in een bedrag van € 25.000,- aan shockschade en een bedrag van € 20.000,- aan affectieschade. Mevrouw [naam benadeelde 2] vordert een vergoeding van € 17.500,- aan immateriële schade, bestaande uit affectieschade.

Standpunt officier van justitie

De officier van justitie heeft zich op het standpunt gesteld dat de vorderingen van de benadeelde partijen integraal toewijsbaar zijn. De officier van justitie heeft voorts gevorderd dat de schadevergoedingsmaatregel wordt opgelegd.

Standpunt verdediging

De verdediging heeft geen verweer gevoerd tegen de vordering van benadeelde partij [naam benadeelde 1] . Ten aanzien van de vordering van benadeelde partij [naam benadeelde 2] heeft de verdediging aangevoerd dat toewijzing daarvan zou betekenen dat het recent per 1 januari 2019 ingevoerde wettelijk kader voor toekenning van affectieschade wordt opgerekt. Daarvoor bestaat juridisch gezien geen ruimte, aldus de verdediging.

Beoordeling van de vordering van benadeelde partij [naam benadeelde 1]

De vordering van benadeelde partij [naam benadeelde 1] zal op alle onderdelen worden toegewezen. De rechtbank licht dit als volgt toe.

materiële schade

De gevorderde materiële schade is niet betwist en is voldoende onderbouwd. De gevorderde kosten zijn toewijsbaar.

shockschade

De vordering tot vergoeding van shockschade is door de verdediging niet betwist. De benadeelde partij was in het ziekenhuis aanwezig toen bleek dat haar dochter was overleden en zij is indringend geconfronteerd met de gruwelijke wijze waarop haar dochter om het leven is gebracht. Duidelijk is dat dit een hevige emotionele schok teweeg heeft gebracht bij de benadeelde partij. De rechtbank stelt tot slot vast dat door de benadeelde partij afdoende is onderbouwd dat sprake is van geestelijk letsel. Naar het oordeel van de rechtbank is de vordering tot vergoeding van shockschade, gelet op het voorgaande, voldoende aannemelijk gemaakt en zal deze worden toegewezen.

affectieschade

De vordering tot vergoeding van affectieschade is eveneens niet betwist. Aan alle wettelijke vereisten voor de toekenning van affectieschade op de voet van artikel 6:108, derde lid en vierde lid sub c van het Burgerlijk Wetboek (BW) is voldaan, zodat ook dit gedeelte van de vordering zal worden toegewezen.

rente en proceskosten

De benadeelde partij [naam benadeelde 1] heeft gevorderd het te vergoeden bedrag te vermeerderen met wettelijke rente. De rechtbank bepaalt dat het te vergoeden schadebedrag vermeerderd wordt met wettelijke rente vanaf 15 maart 2019.

Nu de vordering van de benadeelde partij [naam benadeelde 1] zal worden toegewezen, zal de verdachte worden veroordeeld in de kosten door de benadeelde partij gemaakt, tot op heden begroot op nihil en in de kosten ten behoeve van de tenuitvoerlegging nog te maken.

schadevergoedingsmaatregel

Verder wordt oplegging van de maatregel als bedoeld in artikel 36f van het Wetboek van Strafrecht, de zogeheten schadevergoedingsmaatregel, passend en geboden geacht. Deze maatregel houdt in dat de staat ten behoeve van de benadeelde partij de incasso van de toegewezen vordering ter hand neemt. Daarbij past wel een kanttekening. De rechtbank acht het van belang dat de benadeelde partij aanspraak kan maken op het voordeel van het opleggen van de schadevergoedingsmaatregel, namelijk de incasso door de staat. De rechtbank acht het echter onwenselijk dat de verdachte tijdens of na het resocialisatieproces van de TBS zal worden geconfronteerd met (langdurige) vrijheidsbeneming uit hoofde van de schadevergoedingsmaatregel. Daarom zal de gijzeling bij niet-betalen worden gesteld op maximaal 1 dag. Indien verdachte wel kan, maar niet wil betalen, staan ook in de toekomst de staat afdoende verhaalsmogelijkheden ten dienste.

Beoordeling van de vordering van benadeelde partij [naam benadeelde 2]

De vordering van benadeelde partij [naam benadeelde 2] voor vergoeding van affectieschade zal in deze strafzaak niet worden toegewezen. Wel zal zij zich tot de burgerlijke rechter kunnen wenden. De rechtbank licht dat als volgt toe.

De wet regelt de affectieschade in artikel 6:108 BW. Dit artikel geeft een vaste kring van gerechtigden die in geval van het overlijden van iemand, aanspraak kunnen maken op vergoeding voor het verlies, de affectieschade. Tot deze vaste kring van gerechtigden horen (al dan niet onder voorwaarden) de ouders en kinderen van de overledene, de echtgenoot / geregistreerd partner / levensgezel van de overledene en degene die in gezinsverband voor de overledene zorgde (of voor wie de overledene zorgde). Daarnaast kent het artikel een hardheidsclausule. Die is bedoeld voor iemand die niet onder deze vaste kring van gerechtigden valt, maar die een zodanig nauwe persoonlijke relatie met de overledene had dat het heel schrijnend zou zijn als deze niet als naaste in de zin van de affectieschaderegeling erkend zou worden.

Benadeelde partij [naam benadeelde 2] is grootmoeder van [naam slachtoffer] . Grootouders staan als zodanig niet genoemd in artikel 6:108 BW. Zij heeft dus alleen recht op een vergoeding als zij ten tijde van het overlijden van [naam slachtoffer] in gezinsverband de zorg voor [naam slachtoffer] had of als zij onder de hardheidsclausule zou vallen.

De rechtbank maakt uit de toelichting bij de vordering op dat [naam slachtoffer] en haar moeder in het verleden bij grootmoeder hebben ingewoond, maar dat die situatie inmiddels was beëindigd. Daarmee was er ten tijde van het overlijden van [naam slachtoffer] geen duurzaam gezinsverband waarin haar grootmoeder de zorg voor [naam slachtoffer] had. Daarvoor is een min of meer full time, inwonend gezinsverband vereist.

De vervolgvraag is of zij op grond van de hardheidsclausule wel in aanmerking kan komen. Daarbij is het uitgangspunt dat het enkele zijn van grootmoeder, niet voldoende is. Als de wetgever dat had gewild, dan zouden grootouders zijn opgenomen in de vaste kring van gerechtigden. Er moet dus meer zijn. Factoren die daarbij van belang zijn onder meer de intensiteit, de aard en de duur en de (te verwachten) bestendigheid van de relatie in de toekomst. De wetgever heeft benadrukt dat de hardheidsclausule niet lichtvaardig gebruikt moet worden. Het is nadrukkelijk niet bedoeld om de regeling op te rekken.

De raadsvrouw van de benadeelde partij heeft in dit verband aangevoerd dat de benadeelde partij [naam benadeelde 2] de oma is van [naam slachtoffer] en dat [naam slachtoffer] haar enige kleinkind was. [naam slachtoffer] en haar moeder hebben enige tijd ingewoond bij de benadeelde partij. [naam slachtoffer] was in haar vrije tijd altijd bij haar oma en haar tantes te vinden. Zij werd deels opgevoed door haar oma, als haar eigen dochter. Het voelt voor de benadeelde partij alsof zij een dochter moet missen. Zij kan het gebeurde nauwelijks verwerken en ervaart een immens verlies. De verdediging heeft betwist dat in dit geval ruimte bestaat om affectieschade toe te kennen.

Zonder af te willen doen aan het grote gemis dat de benadeelde partij ervaart, is de rechtbank van oordeel dat op dit moment onvoldoende is gebleken dat haar relatie tot [naam slachtoffer] zodanig afwijkt van wat gebruikelijk is tussen een grootouder en een kleinkind, dat dit rechtvaardigt dat zij - anders dan andere grootouders die een kleinkind verliezen - aanspraak kan maken op een vergoeding van affectieschade. De beoordeling van de vordering vergt daarom een indringender debat dan in het kader van deze strafzaak mogelijk is.

De conclusie is dat de benadeelde partij [naam benadeelde 2] niet-ontvankelijk moet worden verklaard in haar vordering. Zij kan er voor kiezen om haar vordering aan de burgerlijke rechter voor te leggen.

Nu de benadeelde partij [naam benadeelde 2] niet-ontvankelijk zal worden verklaard, zal zij worden veroordeeld in de kosten door de verdachte ter verdediging van de vordering gemaakt, welke kosten tot op heden worden begroot op nihil.