Uitspraken

De maatregelen die [gedaagde] heeft getroffen betreffen arbeidsvoorwaarden die zijn opgenomen in het AVSN. [gedaagde] heeft aangevoerd dat de werknemers van [gedaagde] door middel van het incorporatiebeding in hun arbeidsovereenkomsten gebonden zijn aan wijzigingen in het AVSN. Aangezien de wijzigingen in het AVSN met de OR zijn overeengekomen is geen sprake van een eenzijdige wijziging, maar van een tweezijdige, aldus [gedaagde].

Door eisers is echter tijdens de mondelinge behandeling opgemerkt dat de individuele arbeidsovereenkomsten weliswaar een incorporatiebeding bevatten, maar dat dit geen dynamisch beding is. Dat wil zeggen: de werknemers hebben niet op voorhand ingestemd met toekomstige wijzigingen van het AVSN, noch moeten zij geacht worden de OR daarvoor toestemming te hebben verleend. [gedaagde] heeft die stelling niet nader betwist. Dat betekent dat in deze zaak ervan uit moet worden gegaan dat [gedaagde] de arbeidsvoorwaarden eenzijdig heeft gewijzigd.

Vast staat dat het AVSN een eenzijdig wijzigingsbeding bevat. Artikel 7:613 BW bepaalt dat een werkgever slechts een beroep kan doen op een dergelijk beding, indien hij bij wijziging een zodanig zwaarwichtig belang heeft dat het belang van de werknemer(s) dat door die wijziging wordt geschaad daarvoor naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid moet wijken. Over de vraag hoe deze afweging van belangen van werkgever en werknemer(s) moet plaatsvinden is het arrest van de Hoge Raad van 29 november 2019 (ECLI:NL:HR:2019:1864, Fair Play), waar beide partijen ook naar hebben verwezen, richtinggevend. In dit arrest is onder 3.1.3 door de Hoge Raad onder meer overwogen:

“Het gaat bij de toepassing van artikel 7:613 BW dus om een belangenafweging, waarbij geldt dat een arbeidsovereenkomst alleen ten nadele van de werknemer kan worden gewijzigd indien voldoende zwaarwegende belangen aan de zijde van de werkgever dat rechtvaardigen. Bij deze belangenafweging wordt in het gegeven geval voor het doorvoeren van de wijziging vereiste gewicht van de belangen van de werkgever mede bepaald door het gewicht van de belangen van de werknemer die daar tegenover staan."

Eerst zal dus duidelijk moeten worden wat het belang van eisers is bij handhaving van de hiervoor genoemde arbeidsvoorwaarden en wat voor [gedaagde] het belang is bij de wijziging daarvan.

Eisers hebben – ieder afzonderlijk – hun belang tijdens de mondelinge behandeling desgevraagd toegelicht. Zij hebben aangevoerd dat zij al gedurende een langere periode geen loonsverhogingen meer hadden ontvangen en daardoor in hun koopkracht werden benadeeld. Omdat in het AVSN wel een loonsverhoging was toegezegd, hadden zij daarop geanticipeerd. Zij moeten dus een loonoffer leveren, aldus eisers.

Voor wat betreft de vakantiedagen hebben zij gesteld dat zij niet alleen worden belemmerd in hun recuperatie, maar ook in bijvoorbeeld de zorg voor ouders of de mogelijkheid om opgespaarde dagen te kunnen gebruiken om eerder met pensioen kunnen gaan.

Het belang van [gedaagde] is van bedrijfseconomische aard. [gedaagde] heeft in haar conclusie uiteengezet dat zij zich door de coronapandemie geconfronteerd zag met (forse) liquiditeitsproblemen. De door haar gestelde omzetdaling en de gevolgen daarvan zijn op zich door eisers niet betwist.

Door de loonsverhoging uit te stellen en een deel van de vakantiedagen af te schrijven, dan wel de opbouw ervan te beperken, kon [gedaagde] op korte termijn haar liquiditeitspositie verbeteren. Tijdens de mondelinge behandeling heeft [gedaagde] nog onderbouwd welke overige maatregelen zij heeft getroffen om haar positie te kunnen handhaven, zoals onderhandelen met haar verhuurder, het uitstellen van investeringen, het aanvragen van een NOW-voorschot en het vragen van een loonoffer van de directie. [gedaagde] heeft daarbij benadrukt dat de OR heeft ingestemd met de eenzijdige wijziging en dat de OR daartoe een deskundige heeft kunnen raadplegen.

Met betrekking tot de opbouw van vakantiedagen en het verplicht opnemen daarvan ligt dit anders. Eisers wijzen terecht op het belang van recuperatie. Uit Richtlijn 2003/88/EG en daarop gebaseerde rechtspraak van het Europese Hof van Justitie blijkt dat vakantie als een belangrijke arbeidsvoorwaarde moet worden beschouwd en dat werknemers recht hebben op recuperatie, teneinde hun werk optimaal te kunnen blijven vervullen. Het belang van [gedaagde] om verplichte vakantiedagen aan te wijzen bestaat hierin dat zij haar reserveringen terug kan dringen en daarmee haar liquiditeit kan verbeteren. Het belang van eisers om deze dagen op te nemen op het moment dat zij daar behoefte aan hebben en niet op aanwijzen van [gedaagde] moet zwaarder wegen dan dit financiële belang van [gedaagde]. Bij deze afweging speelt mee dat door eisers tijdens de mondelinge behandeling is verklaard dat zij ook tijdens de lockdown gewoon hebben doorgewerkt en sommige werknemers het extra druk hadden, door het beëindigen van (tijdelijke) arbeidsovereenkomsten van collega’s.

Aan de zijde van [gedaagde] is dus geen sprake van een zodanig zwaarwichtig belang dat deze wijziging van de arbeidsovereenkomst rechtvaardigt.

Met [gedaagde] moet echter worden geoordeeld dat de vordering van eisers op dit punt te algemeen is geformuleerd en daarmee mogelijk tot executiegeschillen kan leiden. Uit de overgelegde stukken blijkt niet wat het aantal uren is dat door [gedaagde] is aangewezen c.q. afgeschreven. In de dagvaarding en conclusie van antwoord worden per eiser verschillende aantallen genoemd en deze zijn niet te herleiden tot de ingebrachte verlofkaarten.

Gelet hierop wordt [gedaagde] verzocht bij akte een overzicht in het geding te brengen waaruit per eiser blijkt welke vakantiedagen of -uren verplicht zijn opgenomen. Als werkgever is [gedaagde] immers verplicht een administratie bij te houden van de opgenomen vakantiedagen. Eisers zullen vervolgens nog in de gelegenheid worden gesteld om een antwoordakte te nemen.