Uitspraken

[verzoeker01] heeft zijn verzoek gebaseerd op de Wet deelgeschilprocedure voor letsel- en overlijdensschade (artikelen 1019w-1019cc Rv). Indien een persoon een ander aansprakelijk houdt voor schade die hij lijdt door dood of letsel, kan op grond van artikel 1019w lid 1 Rv de rechter worden verzocht te beslissen over een geschil omtrent of in verband met een deel van hetgeen ter zake tussen hen rechtens geldt en waarvan de beëindiging kan bijdragen aan de totstandkoming van een vaststellingsovereenkomst.

Daarbij wordt vooropgesteld dat de deelgeschilprocedure partijen een eenvoudige, snelle en ten opzichte van een bodemprocedure (doorgaans) aanmerkelijk goedkopere toegang tot de rechter biedt ter oplossing van een (of meerdere) deelgeschil(len) in de buitengerechtelijke onderhandelingsfase. De procedure heeft tot doel dat partijen met behulp van de interventie van de deelgeschilrechter dichter bij een buitengerechtelijke oplossing komen.

Artikel 7:658 lid 1 BW bevat de zorgplicht van de werkgever voor de veiligheid van de werkomgeving van de werknemer. De werkgever moet die maatregelen nemen die redelijkerwijs nodig zijn om te voorkomen dat de werknemer in de uitoefening van zijn werkzaamheden schade lijdt. Zo dient de werkgever aanwijzingen te verstrekken om zoveel mogelijk te voorkomen dat de werknemer schade lijdt, en dient hij tevens de daartoe geëigende veiligheidsmaatregelen te treffen. Daarnaast dient een werkgever ervoor te zorgen dat voldoende veiligheidsmateriaal op de werkplek beschikbaar is, en dient hij erop toe te zien dat zijn werknemers dat materiaal op de juiste wijze gebruiken als de omstandigheden waaronder moet worden gewerkt daarom vragen. Gelet op de ruime strekking van de zorgplicht mag niet snel worden aangenomen dat de werkgever daaraan heeft voldaan.

Schiet de werkgever tekort in zijn zorgplicht, dan is hij op grond van artikel 7:658 lid 2 BW jegens de werknemer aansprakelijk voor de schade die deze in de uitoefening van zijn werkzaamheden lijdt. De schadeplichtigheid van de werkgever komt te vervallen indien de werkgever aantoont dat hij zijn zorgplicht is nagekomen of indien hij aantoont dat de schade in belangrijke mate het gevolg is van opzet of bewuste roekeloosheid van de werknemer.

Het gaat thans dus om de vraag of Winterterras op grond van artikel 7:658 BW aansprakelijk is voor de schade die [verzoeker01] stelt te hebben geleden en thans nog lijdt als gevolg van het ongeval op 13 december 2019. Volgens vaste rechtspraak valt vrijwilligerswerk, zoals hier aan de orde, onder het beschermingsbereik van artikel 7:658 lid 4 BW. Partijen zijn het daar ook over eens.

Het verweer van Winterterras en NN dat artikel 7:658 BW hier niet van toepassing is omdat [verzoeker01] op 13 december 2019 niet bezig was met het uitoefenen van zijn taken als baanwacht, kan niet slagen. Partijen zijn het er over eens dat [verzoeker01] op deze datum vanaf 18.00 uur stond ingeroosterd als schaatsbaanwacht, dat hij toen ook daadwerkelijk “dienst” had als vrijwilliger, dat Winterterras op zijn aanwezigheid rekende en dat hij toen ook (vrijwilligers)werkzaamheden heeft uitgevoerd, zodat daarvan wordt uitgegaan. Dat het Winterterras op 13 december 2019 nog een try-out was en dat de officiële opening een dag later heeft plaatsgevonden doet hieraan niet af. Winterterras heeft tijdens de mondelinge behandeling erkend dat de schaatsbaan al geopend was, dat bezoekers een toegangskaartje konden kopen, dat er ook daadwerkelijk reeds gebruik werd gemaakt door bezoekers van de schaatsbaan en dat [verzoeker01] op dat moment toezicht diende te houden. Er was dus geen sprake van vrijblijvendheid.

Dat [verzoeker01] die avond wellicht ook, hij bestrijdt dat namelijk, voor zijn eigen plezier heeft rond geschaatst, maakt evenmin dat zijn schade als gevolg van de valpartij niet in de uitoefening van zijn werkzaamheden is geleden. Gesteld noch gebleken is dat het [verzoeker01] tijdens de try-out niet was toegestaan om tijdens zijn werkzaamheden rond te schaatsen en/of dat dat hem uitdrukkelijk verboden was. Evenmin is komen vast te staan dat Winterterras aan [verzoeker01] instructies had gegeven over de wijze waarop hij schaatsend zijn werkzaamheden zou moeten uitvoeren, waarbij van belang is dat [verzoeker01] nu juist geacht werd om rond te schaatsen om de boel in de gaten te houden. Het was namelijk, zo is ook op de mondelinge behandeling aan de orde geweest, niet mogelijk om de gehele ijsbaan vanuit één positie in de gaten te houden. Daar komt bij dat indien en voor zover [verzoeker01] tijdens het verrichten van zijn werkzaamheden mogelijkerwijs is afgeweken van de hem gegeven opdracht het vereiste dat de schade die in de uitoefening van de werkzaamheden is overkomen, ruim moet worden uitgelegd. Nu vaststaat dat het ongeval [verzoeker01] is overkomen terwijl hij aan het werk was en doende was toezicht op de schaatsers te houden, is aan dit vereiste voldaan, óók als hij schaatste op een wijze die mogelijk afweek van de in de ogen van Winterterras gegeven opdracht.

Het voorgaande leidt ertoe dat op Winterterras een zorgplicht rustte op grond van artikel 7:658 BW.

Gegeven dat toetsingskader overweegt de kantonrechter allereerst dat, daargelaten of schaatsen een gevaarlijke activiteit is, van een beperkt risico op valpartijen en/of letsel, naar algemeen bekend mag worden verondersteld, in elk geval geen sprake is. IJs is nu eenmaal glad en hard, schaatsen is niet voor iedereen even gemakkelijk en valpartijen op het ijs leiden met grote regelmaat tot letsel. Winterterras heeft voorafgaand aan het evenement niet voor niets een aansprakelijkheids- en ongevallenverzekering afgesloten bij NN. Winterterras hield derhalve kennelijk al rekening met het risico dat er ongevallen op de schaatsbaan konden gebeuren.

Voor zover Winterterras met haar stellingname dat het niet verplicht was voor de schaatsbaanwachten om hun werkzaamheden op schaatsen uit te voeren en dat er zogeheten “ombindtuigjes”, die aan de schoenen bevestigd kunnen worden, voor de baanwachten beschikbaar waren, heeft bedoeld dat het schaatsen geen onderdeel uitmaakte van de werkzaamheden van [verzoeker01] , wordt dat verweer gepasseerd. Nog afgezien van het feit dat [verzoeker01] uitdrukkelijk heeft betwist dat aan hem is meegedeeld dat er ombindtuigjes aanwezig waren, is in de wervingsadvertentie (zie hiervoor onder 2.2) uitdrukkelijk vermeld dat de baanwachten hun werkzaamheden op schaatsen zouden uitvoeren. Ook heeft [naam01] in zijn verklaring (zie hiervoor onder 2.9) meegedeeld dat de baanwachten vooral mobiel moesten zijn om snel in te kunnen grijpen bij onverantwoord (schaats)gedrag of om te hulp te kunnen schieten bij bijvoorbeeld een valpartij, dat dat de voornaamste reden was dat de baanwachten hun functie op schaatsen uitvoerden en dat het het meest veilig leek om de baanwachten te voorzien van schaatsen, zodat zij eventueel snel en veilig in zouden kunnen grijpen. Ook tijdens de mondelinge behandeling is door Winterterras meegedeeld dat het uitvoeren van de taken van de baanwachten “veel praktischer” was op schaatsen en dat die functie “in principe op het ijs moest worden verricht”. Gelet op dit alles kan het niet aan [verzoeker01] worden tegengeworpen dat hij op 13 december 2019 op schaatsen aan het werk was.

Partijen zijn het erover eens dat Winterterras op 13 december 2019 ijshockeyschaatsen, een trui, winterjas en handschoenen aan [verzoeker01] ter beschikking heeft gesteld en dat hij daar ook gebruik van heeft gemaakt. Winterterras heeft aangevoerd dat de verstrekte schaatsen deugdelijk en volledig nieuw waren. [verzoeker01] heeft dat ook niet betwist en hij heeft tijdens de mondelinge behandeling erkend dat de aan hem beschikbaar gestelde schaatsen op zich niet gebrekkig waren. Winterterras heeft verder onweersproken aangevoerd dat deze schaatsen een normaal model ijshockeyschaatsen betreffen en dat deze veelvuldig worden ingezet bij schaatsverhuur. [verzoeker01] heeft niets gesteld op basis waarvan kan worden aangenomen dat ijshockeyschaatsen niet gebruikelijk zijn op recreatieve banen, zoals bij het Winterterras het geval was. Gelet hierop wordt ervan uitgegaan dat de schaatsen voldeden.

Winterterras heeft ook uitdrukkelijk weersproken dat elleboogbeschermers gebruikelijk zijn bij recreatieve schaatsactiviteiten als de onderhavige. Zij heeft daartoe aangevoerd dat op de website van de KNSB veiligheidsmaatregelen worden genoemd voor schaatswedstrijden en topsport, maar dat zelfs in dat verband geen elleboogbeschermers worden aangeraden. Gelet hierop had het op de weg van [verzoeker01] gelegen om aan te tonen dat elleboogbeschermers gebruikelijk zijn bij recreatieve schaatsactiviteiten. Nu hij dat niet heeft gedaan, wordt ervan uitgegaan dat van Winterterras redelijkerwijs niet verwacht hoefde te worden dat zij elleboogbeschermers aan [verzoeker01] had verstrekt. Daarnaast staat evenmin vast dat elleboogbeschermers het letsel van [verzoeker01] hadden kunnen verminderen of voorkomen, zodat ook dat in deze procedure niet kan worden aangenomen.

Tussen partijen staat vast dat [verzoeker01] aanwezig is geweest bij de voorlichtingsavond voor vrijwilligers op 8 december 2019, die door [naam04] is gegeven. [naam04] heeft verklaard (zie hiervoor onder 2.10) dat hij aan de schaatsbaanwachten de huisregels heeft uitgelegd, dat de baanwachten een taakomschrijving met bijbehorende uitleg hebben gekregen en dat hij heeft verteld dat het niet persé noodzakelijk is om de baanwachterstaken op de schaats uit te voeren. Deze laatste kwestie is reeds hiervoor onder rechtsoverweging 5.7 besproken. Verder heeft [naam04] verklaard dat de schaatsbaanwachten geen schriftelijke instructie hebben gekregen. [naam01] heeft nog verklaard (zie hiervoor onder 2.9) dat aan de baanwachten geen uitleg is gegeven over de wijze waarop het schaatsen in zijn werk ging. De door Winterterras gegeven mondelinge instructies zagen dus met name op de taak van de schaatsbaanwachten zelf, het toezicht houden, en niet, althans nauwelijks op hun eigen veiligheid, terwijl dat -zeker bij schaatsactiviteiten- niet onbelangrijk is. Niet is uitgelegd op welke wijze de schaatsbaanwachten op een zo veilig mogelijke wijze konden schaatsen, stilstaan en wat voor hen wel en niet was toegestaan op de schaatsbaan. Van Winterterras had verwacht mogen worden dat zij aan de schaatsbaanwachten in enige vorm instructie zou geven over de aan schaatsen verbonden risico’s en hoe die risico’s beperkt konden worden, met name ook nu de diensten drie uur duurden en in die tijd constante oplettendheid van de baanwachten werd verwacht. Dat heeft Winterterras niet, althans onvoldoende, gedaan.

Verder is van belang dat [naam01] heeft verklaard (zie wederom hiervoor onder 2.9) dat niet aan [verzoeker01] is gevraagd of gecontroleerd of hij uit de voeten kon op schaatsen. [naam01] heeft dat tijdens de mondelinge behandeling bevestigd met zijn verklaring dat Winterterras voorafgaand aan de start van het evenement niet heeft gevraagd naar de schaatskwaliteiten van de baanwachten. De stellingname van [naam01] dat reeds vanwege het feit dat [verzoeker01] zich had aangemeld voor een functie op schaatsen, Winterterras ervan uit ging dat hij kon schaatsen, kan niet slagen. Winterterras kon en mocht er niet zonder meer van uitgaan dat iedere vrijwillige schaatsbaanwacht zich (zelfstandig) op het ijs zou kunnen redden, ook niet indien er (al dan niet beperkte of in het verleden gelegen) ervaring met schaatsen was.

De conclusie is dat Winterterras geen, althans onvoldoende instructies heeft getroffen om haar vrijwilligers te beschermen.

Het voorgaande leidt tot het oordeel dat Winterterras niet heeft voldaan aan de op haar rustende zorgplicht in de zin van artikel 7:658 lid 1 BW, althans voor wat betreft de door haar gegeven instructies. Vervolgens komt de vraag aan de orde of een causaal verband bestaat tussen het ontbreken van voldoende instructies en het ongeval.

Winterterras heeft namelijk aangevoerd dat nu de toedracht van het ongeval niet vaststaat en partijen daarover van mening verschillen het, in deze procedure, niet mogelijk is het causaal verband tussen het onvoldoende verstrekken van instructies en het ongeval vast te stellen. Ten aanzien hiervan wordt als volgt overwogen.

Vast staat dat [verzoeker01] gevallen is op het midden van de ijsbaan. Of dit gebeurde tijdens stilstand zoals door [verzoeker01] is gesteld en onderbouwd (met een verklaring van een derde) of omdat hij voorafgaand aan het ongeval op hoog tempo aan het schaatsen was, pirouettes draaide en aan het overstappen was, zoals door Winterterras is gesteld, kan daarbij in het midden blijven. Voor beide gevallen geldt namelijk dat Winterterras onvoldoende instructies heeft gegeven en voorzorgsmaatregelen heeft genomen, zodat het causaal verband tussen het missen daarvan en het ongeval kan worden aangenomen.

Uitgangspunt is dat de diensten van de baanwachten drie uur duurden en dat in die tijd toezicht op de schaatsers gehouden moest worden, dit zowel schaatsend als vanuit stilstand. Naar het oordeel van de kantonrechter had daarbij van Winterterras verwacht mogen worden dat zij zowel ten aanzien van de manier waarop werd geschaatst als de manier waarop zou worden stilgestaan op de baan aan de baanwachten instructies zou hebben verstrekt. Het midden op de baan stilstaan levert op een schaatsbaan geen veilige situatie op. Andere schaatsers kunnen tegen je op botsen en in het geval van onderuit gaan is er geen mogelijkheid je aan iets vast te houden of de val te breken. Dat een en ander van belang was blijkt ook uit de verklaring van [naam04] , die verklaart dat stilstaan logischerwijs aan de zijkant van de baan is. Hoewel het natuurlijk niet altijd mogelijk is om alleen aan de zijkanten van de baan stil te staan, had Winterterras de baanwachten wel de instructie moeten geven dit zo veel als mogelijk aan de zijkant en op veilige plekken te doen. Vast staat dat zij dat niet heeft gedaan. Het blijkt in ieder geval niet uit de wijze van instrueren zoals neergelegd in de verklaring van [naam04] .

Daarnaast is de kantonrechter van oordeel dat Winterterras haar baanwachten had moeten instrueren ten aanzien van de wijze van schaatsen, waarbij de veiligheid van de schaatsbaanwachten en de bezoekers voorop had moeten staan. Hierbij is van belang dat Winterterras er uiteraard niet voor had hoeven waarschuwen dat ijs glad en hard is, maar wel - juist gelet op de gevaren van een val op dat harde ijs - er altijd voorzichtig en niet te hard geschaatst mocht worden, met name ook omdat baanwachten toch wel enige tijd achter elkaar aan het werk waren, alert moesten blijven en in geval van calamiteit er snel bij moesten zijn. Juist onder die omstandigheden kan de aandacht voor de eigen veiligheid verslappen en dient daarop te worden gewezen. Dat het geven van dergelijke instructies niet mogelijk zou zijn geweest, is door Winterterras niet gesteld. Hierbij is ook nog van belang dat er ook projectleiders aanwezig waren tijdens de openingstijden van de schaatsbaan die de schaatsbaanwachten, in het geval zij niet aan de instructies dachten tijdens de werkzaamheden, hierop (bij herhaling) zouden wijzen. Ook van een dergelijke instructie is niet gebleken. Bij dit alles heeft de kantonrechter in ogenschouw genomen dat de zorgplicht in een geval als dit ver strekt en rekening moet worden gehouden met eigen onvoorzichtigheid en het verslappen van de aandacht voor eigen veiligheid.

Artikel 1019aa lid 1 Rv bepaalt dat de rechter in de beschikking de kosten begroot die gemoeid zijn met de behandeling van het verzoek aan de zijde van de persoon die schade door dood of letsel lijdt en dat de rechter daarbij alle redelijke kosten als bedoeld in artikel 6:96 lid 2 BW in aanmerking neemt. Bij de begroting van de kosten moet de dubbele redelijkheidstoets worden gehanteerd. [verzoeker01] heeft gesteld dat het gevorderde bedrag van in totaal € 3.553,77 bestaat uit door zijn gemachtigde verrichte werkzaamheden van in totaal 10,5 uren. Dat tijdsbestek bestaat volgens [verzoeker01] uit 6,5 uren voor, naar de kantonrechter begrijpt, het vervaardigen van het verzoekschrift en 4 uren voor de bestudering van het verweerschrift, het voorbereiden van de zitting (waaronder het opstellen van een pleitnota) en het bijwonen van de zitting. Hoewel [verzoeker01] in het verzoekschrift heeft aangegeven dat tijdens de mondelinge behandeling nog zal worden toegelicht of deze begroting van 4 uren passend is gebleken, is een dergelijke toelichting niet meer gegeven. De kantonrechter gaat dan ook uit van deze tijdsbesteding van 4 uren.

Winterterras en NN hebben in dit verband geen verweer gevoerd.

De kantonrechter acht een tijdsbesteding van 6,5 uren voor het opstellen van het verzoekschrift redelijk. Ditzelfde geldt voor de tijdsbesteding van in totaal 4 uren voor de bestudering van het verweerschrift, de voorbereiding en het bijwonen van de mondelinge behandeling. Het gevorderde uurtarief van € 255,00 (vermeerderd met 21% btw), waartegen evenmin verweer is gevoerd, acht de kantonrechter eveneens redelijk.

De kosten van het onderhavige deelgeschil worden daarmee aan de zijde van [verzoeker01] begroot op een bedrag van (10,5 uren x € 255,00 + 21%, derhalve) € 3.239,78. Dit bedrag zal nog worden vermeerderd met het door [verzoeker01] betaalde griffierecht. Dit griffierecht bedraagt € 86,00. Hoewel [verzoeker01] in het verzoekschrift heeft vermeld dat hij voorziet dat hij een bedrag van € 314,00 aan griffierecht is verschuldigd, hetgeen door Winterterras en NN is betwist, heeft [verzoeker01] tijdens de zitting erkend dat het griffierecht € 86,00 bedraagt.