Uitspraken

Juridisch kader

In 1994 is de voorbereiding van ernstige delicten strafbaar gesteld. De wetgever vond het onwenselijk dat gevallen waarin net nog geen sprake was van een strafbare poging, onbestraft bleven. In de praktijk bleek het soms te gevaarlijk om te wachten tot verdachten een begin van uitvoering met hun plan hadden gemaakt en de politie moest daarom zaken vroegtijdig ‘stuk maken’. Met de strafbaarstelling van voorbereiding van ernstige misdrijven is het mogelijk gemaakt om in een eerder stadium strafrechtelijk in te grijpen.

Volgens vaste jurisprudentie van de Hoge Raad 1 is om tot een bewezenverklaring van, kort gezegd, de in artikel 96, tweede lid, Wetboek van Strafrecht (hierna: Sr) bedoelde voorbereiding of bevordering van terroristische misdrijven te komen, voldoende dat het oogmerk van de verdachte op het begaan van die misdrijven is gericht. Een concretisering van het voor te bereiden of te bevorderen misdrijf naar tijdstip, plaats en wijze van uitvoering is niet vereist. De Hoge Raad overweegt in dit verband dat, gelet op de wetsgeschiedenis, de voor toepassing van artikel 46 Sr vereiste mate van concretisering ook geldt voor artikel 96, tweede lid, Sr. Vereist is daarom slechts dat met voldoende bepaaldheid blijkt op welk terroristisch misdrijf de nader aan artikel 96, tweede lid, Sr ontleende voorbereidings- of bevorderingshandelingen waren gericht.

Beoordeling

Aan de verdachte is het medeplegen van een aantal gedragingen ten laste gelegd die strekken tot het opzettelijk met het terroristisch oogmerk voorbereiden en/of bevorderen van het plegen van moord en/of doodslag en/of brandstichting en/of teweegbrengen van een ontploffing door het plegen van de volgende gedragingen:

Voorop wordt gesteld dat bij de aanhouding van de verdachte en bij de doorzoeking van zijn woning geen (onderdelen van) wapens, munitie, explosieven of plannen/blauwdrukken/plattegronden zijn aangetroffen, waaruit mogelijk (de voorbereiding van) een terroristisch misdrijf zou kunnen worden afgeleid. Evenmin blijkt uit het onderzoek naar de (digitale) gegevensdragers van de verdachte van een zoektocht naar (grondstoffen voor) explosieven, (vuur)wapens of 3D-printers waarmee vuurwapens kunnen worden gemaakt, noch enig ander bewijsmiddel waaruit kan worden afgeleid dat de verdachte min of meer concrete voorbereidingen trof voor een terroristisch misdrijf.

De verdachte heeft voorts ontkend dat hij handelingen heeft gepleegd met het oog op het begaan van een terroristisch misdrijf. Ook uit de directe omgeving van de verdachte zijn geen signalen gekomen dat hij bereid was om ernstige gewelddadige handelingen te plegen ter bevordering van het jihadistisch gedachtegoed. Ten aanzien van de feitelijke gedraging onder G geldt dat daarvoor geen bewijs is. Evenmin heeft het openbaar ministerie daarover iets aangevoerd.

De rechtbank is aldus uit het dossier noch uit het verhandelde ter terechtzitting gebleken van enige voorbereidingshandeling die de verdachte zou hebben gepleegd, noch in feitelijke noch in planmatige zin, en komt reeds om die reden niet tot een bewezenverklaring van de primair ten laste gelegde (medeplegen) voorbereiding van een terroristisch misdrijf als bedoeld in artikel 96 Sr. De verdachte wordt vrijgesproken van het onder 1 primair ten laste gelegde.

Deelnemen aan training

Er moet voor kwalificatie onder artikel 134a Sr een voldoende verband bestaan tussen de verweten gedragingen met enige vorm van training voor terrorisme. 2 Strafbaar is aldus het op enigerlei wijze meewerken (als trainer) en het deelnemen (als getrainde) aan trainingen voor terrorisme. Het is een gecombineerde strafbaarstelling met een actieve en een passieve variant. 3 Het is niet vereist dat bewezen wordt dat de bedoeling tot het plegen van een terroristisch misdrijf bestond. 4 Wel dienen de contouren van het voor te bereiden misdrijf zichtbaar te zijn, gelijk als in artikel 46 Sr. Met andere woorden, er moet bewezen worden dat de verdachte opzet heeft de kennis die hij opdoet te gebruiken om een terroristisch misdrijf voor te bereiden.

Volgens de wetsgeschiedenis kan bijvoorbeeld onder training zoals bedoeld in artikel 134a Sr ook vallen ‘het volgen van schiet- of vlieglessen of het ondergaan van training in een vechtsport (…), wanneer betrokkene het opzet heeft de kennis of vaardigheden te verwerven voor het plegen van een terroristisch misdrijf’. 5

Onder de reikwijdte van artikel 134a Sr valt bijvoorbeeld ook de eenling die zich via internet op de hoogte stelt van kennis en informatie over het vervaardigen van een explosief die hij vervolgens wil inzetten voor het plegen van een terroristisch misdrijf of het vergemakkelijken ervan. 6

Dat zelfstudie strafbaar is, volgt ook uit artikel 134a Sr dat nadrukkelijk strafbaar stelt ‘hij die zich (…) opzettelijk [gelegenheid, middelen of inlichtingen verschaft of tracht te verschaffen] (…) dan wel zich kennis of vaardigheden daartoe verwerft (…)’.

Opzet

Degene die de training volgt , moet de bedoeling hebben die kennis of vaardigheden te verwerven ten behoeve van het plegen van een terroristisch misdrijf of een misdrijf ter voorbereiding of vergemakkelijking daarvan. 7

Het opzet van degene die de training ‘volgt’ kan bijvoorbeeld worden afgeleid uit hetgeen bekend is over de achtergrond van de persoon van de verdachte, waarbij, naast de aard en het karakter van de training, de volgende omstandigheden een rol kunnen spelen:

Voor degene die de terroristische training ‘geeft’, geldt een lager opzetvereiste, omdat het al voldoende is als de ‘trainer’ bewust de aanmerkelijke kans heeft aanvaard dat zijn ‘training’ het voorbereiden of het plegen van een aanslag tot gevolg zal kunnen hebben.

Beoordeling

Aan de verdachte is, in het kader van de strafbaarstelling van artikel 134a Sr, een aantal gedragingen tenlastegelegd, welke gedragingen feitelijk zijn omschreven onder A tot en met F en overeenkomen met de eerder besproken gedragingen zoals deze onder feit 1 primair zijn ten laste gelegd.

Niet gebleken is dat de verdachte aan enigerlei vorm van training heeft deelgenomen dan wel deze zou hebben gegeven. Daarbij wordt in het bijzonder betekenis toegekend aan het gegeven dat de verdachte niet aanwezig was op een filmavond van medeverdachten op

9 juni 2021 om de IS-instructievideo getiteld ‘You Must Fight Them, O Muwahhid’ is getoond. In deze video wordt door een IS-strijder eerst gedemonstreerd hoe een (nog) levend persoon met een mes kan worden gedood en daarna wordt uitgelegd hoe een explosief kan worden gemaakt. Indien en voorzover de verdachte die film zou hebben bekeken met de intentie om die kennis toe te passen bij het plegen van een terroristisch misdrijf zou een kwalificatie als bedoeld in artikel 134a Sr mogelijk zijn geweest. Nu de verdachte niet aanwezig is geweest bij het tonen van die film is reeds om die reden van een kwalificatie van een gedraging als bedoeld in artikel 134a Sr geen sprake. De gegevens in het dossier, afkomstig uit de afgeluisterde gesprekken, chats en onder de verdachte in beslag genomen gegevensdragers zijn ook overigens onvoldoende om tot de slotsom te leiden dat sprake is geweest van enige trainingshandeling in de zin van artikel 134a Sr.

Namens en door de verdachte, en ook de medeverdachten, is nog aangevoerd dat hun uitlatingen en gedragingen moeten worden gezien als “foute” humor en zelfspot, die hoort bij de jongerencultuur en dat alles wat hen wordt verweten ook in dat licht moet worden gezien.

Dat ziet de rechtbank anders. De grens tussen humor of zelfspot en laakbare tot zelfs strafbare uitlatingen en gedragingen is dun. In deze zaak kan gelet op de veelheid aan gedragingen en uitlatingen niet meer worden gezegd dat de uitlatingen en gedragingen van de verdachten nog binnen de grenzen van (desnoods foute) humor vallen en het alleen maar als misplaatst “grappig” moet worden beschouwd. Dat de grens van het strafbare is overschreden is echter niet gebleken.

De verdachte wordt vrijgesproken van het onder 1 subsidiair ten laste gelegde.

Juridisch kader

Uit bestendige jurisprudentie volgt dat er voor deelneming aan een criminele (terroristische) organisatie twee vereisten gelden:

Voor strafbare deelneming aan een organisatie met een terroristisch oogmerk als bedoeld in artikel 140a Sr is voldoende dat de verdachte weet - in de zin van onvoorwaardelijk opzet -dat de organisatie het oogmerk heeft het plegen van terroristische misdrijven.

Beoordeling

Met de officieren van justitie en de verdediging is de rechtbank van oordeel dat de verdachte slechts deel uitmaakt van een hechte vriendengroep die niet als een gestructureerd samenwerkingsverband kan worden geduid die het plegen van terroristische misdrijven tot oogmerk heeft. Dit betekent dat de verdachte van feit 2 eveneens zal worden vrijgesproken.