Uitspraken

Sector civiel recht

zaaknummer / rolnummer: 394491 / HA ZA 11-1520

Vonnis van 13 juni 2012

in de zaak van

tegen

Partijen zullen hierna enerzijds Alliance, Spits en gezamenlijk Alliance c.s. genoemd worden en anderzijds [A] en de gezamenlijke of overige erfgenamen.

1.2.Ten slotte is een datum voor vonnis bepaald.

1.3.De rechtbank merkt op dat mr. Moree zich ook heeft gesteld voor de minderjarige dochter van [A1] en [A], [B] (hierna: [B]), en mede namens haar de conclusie van antwoord in conventie en van eis in reconventie ingediend, omdat Alliance c.s. haar mogelijk als erfgenaam op het oog had en zij om die reden belang had bij het voeren van verweer. Inmiddels hebben Alliance c.s. erkend dat [B] de erfenis rechtsgeldig heeft verworpen en dus geen erfgenaam is. Zij is daarom niet afzonderlijk in de kop van dit vonnis vermeld.

2.2.Bij testament van 2 oktober 1996 heeft [A1] over zijn nalatenschap beschikt, waarbij hij de wettelijke erfopvolging heeft bevestigd en een ouderlijke boedelverdeling vastgesteld, inhoudende dat alle goederen van zijn nalatenschap aan [A] worden toegedeeld onder de verplichting voor haar rekening te nemen en als eigen schuld te voldoen alle schulden die ten laste van de nalatenschap zullen blijken te bestaan. [A] en [B] zijn ingevolge het bepaalde in artikel 10 lid 1 aanhef en onder a Burgerlijk Wetboek (BW) de (enige) door de wet tot de nalatenschap van [A1] geroepen erfgenamen.

2.3.Bij leven dreef [A1] in de vorm van een eenmanszaak een apotheek met nevenvestiging te Rotterdam.

2.4.Alliance is onder andere leverancier van farmaceutische en andere producten. In juli 2007 is een tweetal vorderingen van haar op [A1] uit hoofde van leveranties en geldlening omgezet in een overeenkomst van geldlening van € 800.000,--. Per datum dagvaarding resteerde van dit bedrag € 557.599,88 exclusief vertragingsrente. Daarnaast heeft Alliance wegens leveranties sinds 2007 een vordering op [A1] van € 378.665,07 exclusief vertragingsrente.

2.5.Spits houdt zich bezig met het semi-geautomatiseerd verpakken ("baxteren") van geneesmiddelen. Zij heeft ter zake leveringen aan [A1] opeisbaar te vorderen een bedrag van € 7.860,-- exclusief vertragingsrente.

2.6.Eind 2010 heeft hebben [A1] en [A] als opdrachtgevers een algemene volmacht en opdracht verstrekt aan Polos BV als opdrachtnemer, vertegenwoordigd door mevrouw [C] (hierna: [C]), gericht op sanering van de financiële situatie van de apotheek van [A1]. In dit stuk wordt, voor zover hier van belang en zakelijk weergegeven, overwogen dat opdrachtgevers tot de conclusie zijn gekomen dat er op korte termijn maatregelen moeten worden getroffen, waarbij de algehele verkoop van de apotheek en haar afzonderlijke onderdelen alsmede het woonhuis van opdrachtgevers van deze maatregelen deel uit zal kunnen maken. Aan Polos BV wordt vervolgens een ruime volmacht gegeven om namens opdrachtgevers alles te doen wat tot voormeld doel kan strekken, waaronder het aangaan van overeenkomsten en andere rechtshandelingen.

2.7.Op 1 maart 2011 heeft mr. W.L. Louwers, notaris te Rotterdam, als gevolmachtigde van [A] een verzoek ingediend bij de kantonrechter te 's-Gravenhage, locatie Delft, om [A] machtiging te verlenen om de nalatenschap namens [B] te verwerpen, omdat de nalatenschap volgens het verzoek negatief is.

2.8.Blijkens een door mr. Louwers voornoemd verleden notariële akte van 15 maart 2011 is een overeenkomst van koop en verkoop van de activiteiten van de apotheek en overname van personeel gesloten tussen mevrouw [D], handelend als schriftelijk gevolmachtigde van [C], die handelde als schriftelijk gevolmachtigde van de erfgenamen van [A1] enerzijds en (twee vennoten van) v.o.f. BVK Apotheken anderzijds. De overdracht van activiteiten en personeel heeft op of omstreeks 22 maart 2011 plaatsgevonden.

2.9.Bij beschikking van 12 april 2011 heeft de kantonrechter aan [A] de verzochte machtiging als bedoeld onder 2.7 verleend. Blijkens de beschikking is het verzoek daartoe op 2 maart 2011 ter griffie ingekomen.

2.10.Op 15 april 2011 heeft [A] ter griffie van deze rechtbank zowel als wettelijk vertegenwoordiger van [B] als voor zichzelf een schriftelijke verklaring afgelegd dat zij de nalatenschap van [A1] wil verwerpen.

2.11.Eveneens op 15 april 2011 hebben Alliance c.s. conservatoir beslag doen leggen op het aan [A] in eigendom toebehorende woonhuis.

3.2.[A] voert verweer. Zij stelt daartoe onder andere dat Alliance c.s. de -wegens de verwerping van de nalatenschap door haarzelf en [B]- opvolgende gezamenlijke erfgenamen niet juist heeft opgeroepen en dat Alliance c.s. op die grond niet-ontvankelijk moeten worden verklaard in hun vordering. Verder voert [A] aan dat zij zowel voor zichzelf als voor [B] de erfenis heeft verworpen.

3.3.Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.

3.5.Alliance c.s. voert verweer.

3.6.Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.

4.2.Met betrekking tot de vorderingen jegens deze overige erfgenamen zelf geldt dat deze van weinig praktisch belang lijken. Gesteld noch gebleken is dat er andere erfgenamen dan [A] en [B] zijn getraceerd, laat staan dat deze erfgenamen de nalatenschap zuiver hebben aanvaard; voorts is niet in geschil dat de nalatenschap van [A1] negatief is, zodat ook niet te verwachten is dat (eventuele) opvolgende erfgenamen de erfenis zullen aanvaarden. De rechtbank zal de vordering tegen deze andere erfgenamen dan ook afwijzen.

4.3.Tussen partijen is in geschil of de onder 2.7 vermelde verkoop van de apotheek door de erfgenamen van [A1] een handeling van [A] oplevert die zuivere aanvaarding van de nalatenschap door haar heeft meegebracht in de zin van artikel 4:192 BW, waardoor de latere verwerping van de nalatenschap geen effect heeft gehad. Naar het oordeel van de rechtbank is dit niet het geval. Zij overweegt daartoe het volgende.

4.4.Voormeld artikel bepaalt, voor zover thans van belang, dat een erfgenaam die zich ondubbelzinnig en zonder voorbehoud als een zuiver aanvaard hebbende erfgenaam gedraagt, daardoor de nalatenschap zuiver aanvaardt. Dat betekent dat er sprake moet zijn van een gedraging van de erfgenaam na het overlijden. Daarvan is in dit geval geen sprake.

4.6.Alliance heeft de stelling van [A] dat zij feitelijk geen bemoeienis heeft gehad met de verkoop van de apotheek niet gemotiveerd weersproken, zodat deze voor juist moet worden gehouden. Dat betekent dat van een gedraging als bedoeld in artikel 4:192 BW van [A] geen sprake is. Daarmee kan de juistheid van de stellingen van Alliance c.s. dat de verkoop door [C] niet als beheer van de onderneming kan worden aangemerkt en dat [A] derhalve juridisch als verkoper moet worden aangemerkt, in het midden blijven. [A] kan niet geacht worden de nalatenschap zuiver te hebben aanvaard door de verkoop van de apotheek door [C] in naam van de erfgenamen, ook niet via de weg van de volmacht van [A] aan [C], nu de onderneming niet aan [A] toebehoorde, zodat die verkoop op grond van de volmacht alleen namens [A1] kon plaatsvinden.

4.7.Nu dus geen sprake is van zuivere aanvaarding van de nalatenschap door [A] door de verkoop van de apotheek, heeft de verwerping van de nalatenschap door haar op 15 april 2011 werking.

4.8.De stelling van Alliance c.s. (onder 7.1 van de conclusie van antwoord in reconventie) dat het voeren van verweer door [A] als opvolgend erfgenaam van [B] als een daad van aanvaarding van de nalatenschap moet worden beschouwd, moet reeds worden verworpen op de grond dat het betreffende verweer eerst op 10 augustus 2011 is gevoerd, dus na de verwerping van de nalatenschap op 15 april 2011, en dus geen werking meer kon hebben, nu een eenmaal gedane keuze met betrekking tot aanvaarding of verwerping ingevolge artikel 190 lid 4 BW onherroepelijk is.

4.9.Alliance heeft nog aangevoerd dat [A] er door haar medeondertekening van de eerder vermelde volmacht mee heeft ingestemd dat zij met haar eigen vermogen aansprakelijk werd voor de schulden van [A1]. De rechtbank overweegt hierover als volgt.

4.10.Gelet op de formulering van de volmacht is het zo dat [A] aan [C] volmacht heeft gegeven om ook haar eigen vermogensbestanddelen te bezwaren of vervreemden. Dat het zover is gekomen is echter gesteld noch gebleken. Alliance c.s. kunnen daaraan dan ook geen rechten ontlenen; de uit de opdracht/volmacht blijkende intentie van [A] om in te stemmen met het (zonodig) vervreemden van aan haar in eigendom toebehorende vermogensbestanddelen brengt niet mee dat de schuldeisers van [A1] daaraan rechtstreekse aanspraken jegens [A] kunnen ontlenen.

4.11.[A] is dus niet met haar eigen vermogen aansprakelijk voor de schulden van (het bedrijf van) wijlen haar echtgenoot. Dat betekent dat de vorderingen van Alliance c.s. moeten worden afgewezen.

4.14.Nu de vorderingen van Alliance c.s. in conventie worden afgewezen, blijkt daarmee overeenkomstig het bepaalde in artikel 705 lid 2 Rv. summierlijk van de ondeugdelijkheid van het door haar ingeroepen recht. Op grond daarvan komen de vorderingen van [A] in reconventie tot verklaring voor recht dat het conservatoire beslag ter zake onrechtmatig is gelegd en tot opheffing van dat beslag voor toewijzing in aanmerking, met dien verstande dat de rechtbank het bedrag van de dwangsom ambtshalve zal matigen en maximeren. Het verweer ter zake van Alliance c.s. dat, ook indien de rechtbank zou oordelen dat [A] de nalatenschap niet zuiver heeft aanvaard, dit niet tot gevolg heeft dat het beslag onrechtmatig is gelegd, wordt verworpen. Alliance c.s. hebben daartoe aangevoerd dat tussen [A1] en [A] een finaal verrekenbeding is overeengekomen, op grond waarvan er vanuit moet worden gegaan dat de nalatenschap van [A1] -nu deze negatief is- een vordering heeft op [A]. Nu Alliance s.c. een vordering hebben op de nalatenschap, hebben zij er recht op en belang bij dat de woning van [A] niet wordt verkocht, aldus Alliance c.s. Wat daar van zij, deze grondslag is niet in het beslagrekest vermeld, zodat het verleende verlof door de voorzieningenrechter niet voor beslag op deze grondslag kan gelden.

4.15.Ook in reconventie zullen Alliance c.s. als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten worden veroordeeld, tot op heden aan de zijde van [A] begroot op € 226,-- (1/2 punt tarief II).

5.2.veroordeelt Alliance c.s. in de proceskosten, aan de zijde van [A] tot op heden begroot op € 6.574,-- en aan de zijde van de gezamenlijke erfgenamen op nihil;

5.3.verklaart dit vonnis in conventie wat betreft de kostenveroordeling uitvoerbaar bij voorraad;

in reconventie

5.4.verklaart voor recht dat het door Alliance c.s. gelegde beslag op het woonhuis onrechtmatig is gelegd;

5.5.veroordeelt Alliance c.s. om binnen twee weken na betekening van het vonnis het beslag op te heffen en opgeheven te houden, op straffe van een dwangsom van € 2.500,-- per (deel van een) dag dat zij hiermee in gebreke blijven, tot een maximum van € 50.000,--;

5.6.veroordeelt Alliance c.s. in de proceskosten, aan de zijde van [A] tot op heden begroot op € 226,--;

5.7.verklaart dit vonnis voor wat betreft de veroordeling tot opheffing van het beslag en de proceskostenveroordeling uitvoerbaar bij voorraad;

5.8.wijst het meer of anders gevorderde af.

Dit vonnis is gewezen door mr. N.B. Verkleij en in het openbaar uitgesproken op 13 juni 2012.