RECHTBANK ‘s-HERTOGENBOSCH
Sector Kanton, locatie ‘s-Hertogenbosch
Zaaknummer : 600429
EJ verz. : 09-98
Uitspraak : 18 februari 2009
in de zaak van:
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
Oki Systems (Holland) BV,
gevestigd te ‘s-Hertogenbosch,
verzoekster,
gemachtigde: mr. D. van Dam,
t e g e n :
[verweerder],
wonende te ‘s-Hertogenbosch,
verweerder,
gemachtigde: mr. M.F.J. Martens.
Partijen worden hierna aangeduid als “Oki Systems” en “[verweerder]”.
1. De procedure
Bij verzoekschrift, ingekomen ter griffie van de rechtbank, sector kanton, locatie 's-Hertogenbosch, op 7 januari 2009, heeft Oki Systems verzocht om de arbeidsovereenkomst met [verweerder] te ontbinden. [verweerder] heeft een verweerschrift ingediend en daarbij tevens een vordering in kort geding ingediend.
De mondelinge behandeling van het verzoekschrift en het kort geding hebben gelijktijdig plaatsgevonden op 5 februari 2009. Partijen hebben de zaak doen bepleiten door hun gemachtigden voornoemd. Beide gemachtigden hebben zich bediend van pleitaantekeningen die zij aan de kantonrechter hebben overgelegd.
Na gevoerd debat is de beschikking bepaald op heden.
2. Inleiding
2.1 Tussen partijen bestaat een arbeidsovereenkomst. [verweerder] is sedert 1 januari 1998 in dienst van Oki Systems, laatstelijk als Regio Manager tegen een bruto salaris (exclusief vakantiegeld en emolumenten) van € 4001,55 per maand. [verweerder] is thans 44 jaar oud.
2.2 Oki Systems grondt het verzoek op de stelling dat er gewichtige redenen zijn om de arbeidsovereenkomst te ontbinden, bestaande uit dringende redenen subsidiair uit gewijzigde omstandigheden welke van dien aard zijn dat de arbeidsovereenkomst billijkheidshalve dadelijk of na korte tijd behoort te eindigen.
2.3 Ter toelichting op deze stelling heeft Oki Systems, kort weergegeven, het volgende aangevoerd.
[verweerder] heeft niet voldaan aan een redelijke opdracht om in het kader van zijn reintegratie vanaf 12 november 2008 vanaf 9.00 uur op het kantoor in Hoofddorp te komen werken aan een acquisitieplan met het oog op het verwerven van nieuwe dealers. [verweerder] heeft gedurende het jaar 2008 verschillende langdurige ziekteperiodes doorgemaakt vanwege een door hem ervaren conflict met Oki Systems. Oki Systems achtte het noodzakelijk dat het conflict nu werd opgelost en heeft om die reden aan [verweerder] opgedragen werkzaamheden op het kantoor in Hoofddorp uit te komen oefenen. Voor Oki Systems is het van belang en essentieel in de dienstverlening naar haar klanten dat [verweerder] zijn werkzaamheden continu ging uitoefenen en dat klanten niet meer zouden worden gedupeerd door langdurige uitval van [verweerder]. Ook nadat Oki Systems bij wijze van sanctie tot inhouding van loon is overgegaan, is [verweerder] blijven weigeren in Hoofddorp te verschijnen. Op 15 december 2008 is hij voor de laatste maal opgeroepen en is hem meegedeeld dat bij voortdurende weigering tot beëindiging van het dienstverband zou worden overgegaan.
Voor zover de beschreven omstandigheden geen dringende reden opleveren, is Oki Systems van mening dat de arbeidsovereenkomst wegens gewijzigde omstandigheden dient te worden ontbonden. Oki Systems is het vertrouwen in [verweerder] kwijt en gebleken is dat ook [verweerder] het vertouwen in Oki Systems kwijt is. De omstandigheden zijn te wijten aan [verweerder], zodat hem geen vergoeding toekomt.
2.4 [verweerder] heeft tegen het verzoek, kort weergegeven, het navolgende tot verweer aangevoerd.
[verweerder] is van mening dat het verzoek moet worden afgewezen. Tot 2008 was [verweerder] de regiomanager met de beste prestaties binnen Oki Systems. Oki Systems heeft hem in november 2008 geen redelijke opdracht gegeven en [verweerder] heeft de redelijkheid van de opdracht steeds mondeling en schriftelijk betwist. [verweerder] is uiteindelijk op 5 januari 2009 op het werk verschenen, maar toen is hij direct weer naar huis gestuurd. Er is geen sprake van het grovelijk veronachtzamen van plichten van de zijde van [verweerder] of van het ontbreken van de vereiste vaardigheden en bekwaamheden.
Voor zover het vertrouwen bij Oki Systems is komen te ontbreken is dat geheel en al aan Oki Systems te wijten. Oki Systems heeft [verweerder] in 2008 onnodig laten schaduwen en een promotie tot salesmanager teruggedraaid. Voorzover het verzoek wordt toegewezen, is een vergoeding met een correctiefactor van 1,2 op basis van de oude kantonrechtersformule gerechtvaardigd, omdat Oki Systems welbewust tot januari 2009 heeft gewacht met het indienen van het verzoek.
2.5 Op hetgeen partijen voor het overige hebben aangevoerd, wordt hieronder voor zover van belang nader ingegaan.
3. De beoordeling
3.1. Gesteld noch gebleken is dat het verzoek verband houdt met een van de opzegverboden van artikel 7:647, 648, 670 en 670a BW of met enig ander verbod tot opzegging van de arbeidsovereenkomst.
3.2. De kantonrechter is van oordeel dat geen sprake is van een dringende reden die noopt tot ontbinding van de arbeidsovereenkomst. Oki Systems heeft in dit verband aangevoerd dat zij in redelijkheid van [verweerder] kon vragen gedurende enkele weken op kantoor te komen werken met als reden dat daardoor het arbeidsconflict kon worden opgelost. Op geen enkele manier is echter duidelijk geworden hoe die opdracht aan een oplossing van het conflict zou kunnen bijdragen. Daarmee is de redelijkheid van de opdracht niet aannemelijk geworden.
3.3 De kantonrechter stelt voorts vast dat uit de stukken en het verhandelde ter zitting genoegzaam is gebleken dat beide partijen het voor het voortbestaan van de arbeidsovereenkomst noodzakelijke vertrouwen in elkaar hebben verloren. Dit betekent dat er gewichtige redenen zijn in de zin van veranderingen in de omstandigheden, welke van dien aard zijn dat de dienstbetrekking behoort te eindigen. Er is daarmee voldoende grond om het verzoek tot ontbinding van de arbeidsovereenkomst in te willigen. De arbeidsovereenkomst zal worden ontbonden met ingang van 16 maart 2009.
3.4 Vervolgens is aan de orde de vraag of er gronden zijn om aan [verweerder] ten laste van Oki Systems een vergoeding toe te kennen en, zo ja, tot welk bedrag. Daarbij is van belang of van de opgetreden veranderingen in de omstandigheden aan [verweerder] een zodanig verwijt kan worden gemaakt dat de gevolgen van het verlies van de dienstbetrekking geheel of gedeeltelijk voor zijn rekening moeten worden gelaten, dan wel of aan Oki Systems een verwijt daarvan moet worden gemaakt.
3.5 De kantonrechter acht het volgende van belang.
3.5.1 Niet betwist is dat [verweerder] steeds naar volkomen tevredenheid van Oki Systems heeft gefunctioneerd en binnen Oki Systems de regiomanager was met de meeste omzet. In januari 2008 heeft de heer [x], de toenmalige baas van [verweerder], [verweerder] benoemd tot salesmanager. [verweerder] krijgt de verantwoordelijkheid voor het Dealermanagement, twee collega’s moeten aan hem gaan rapporteren en hij wordt verantwoordelijk voor verkoop binnendiensttaken. Hij moet zich gaan richten op grote dealers en behoudt daarnaast de verantwoordelijkheid over zijn regio (Zuid Nederland). Op 24 april 2008 heeft [verweerder] in zijn nieuwe functie een presentatie gegeven.
Op 1 april 2008 is de heer [y] als nieuwe manager van Oki Systems in Nederland aangetreden en hij heeft de toegezegde promotie later teruggedraaid.
Oki Systems heeft aangevoerd dat zij in een mediationgesprek in juli de reden hiervoor heeft genoemd, namelijk dat de promotie diende te worden goedgekeurd door Oki Duitsland en dat Duitsland haar goedkeuring weigerde. [verweerder] stelt dat hij deze reden pas bij het verzoekschrift heeft vernomen.
Dit terugdraaien van de promotie is [verweerder] dwars blijven zitten. De kantonrechter acht dit goed voorstelbaar, zeker waar feitelijk geen verklaring is gegeven waarom de promotie werd teruggedraaid. Ook als “al” in juli is meegedeeld dat zijn voormalige leidinggevende niet bevoegd zou zijn geweest tot promotie, acht de kantonrechter de uitleg niet afdoende. Dit verklaart nog niet waarom “Duitsland” niet akkoord ging.
3.5.2 Wat [verweerder] ook dwars is blijven zitten, is dat Oki Systems hem in de week van 13 januari 2008 door privé-detectives heeft laten volgen. In het verzoekschrift heeft Oki Systems als standpunt weergegeven dat dit onderzoek niet nodig was geweest. Tijdens de mondelinge behandeling gaat Oki Systems in reactie op opmerkingen van [verweerder], uitgebreid in op de resultaten van het onderzoek door de privé detectives. Daarmee lijkt de suggestie gewekt dat het onderzoek toch nodig was geweest, omdat Oki Systems stelt dat [verweerder] vier van de vijf werkdagen met het spotten van vliegtuigen bezig was.
De kantonrechter stelt vast dat niet is gebleken dat [verweerder] na afloop van het onderzoek het verwijt is gemaakt dat hij zich gedurende langere tijd op parkeerplaatsen bij vliegvelden heeft opgehouden. [verweerder] heeft daarover verklaard dat hij noch in Hoofddorp noch elders een werkplek heeft en dat zijn auto zijn werkplek is en dat hij waar hij op plaatsen in de buurt van vliegvelden geparkeerd heeft gestaan, heeft gewerkt en dat dat ook aantoonbaar is geweest omdat hij vanuit zijn auto mails verstuurde, belde en een presentatie voorbereidde. Om die reden zou zijn toenmalige leidinggevende hem hierover niet hebben aangesproken. Wel heeft [verweerder] in maart 2008 een officiële waarschuwingsbrief gehad over het niet invullen van zijn elektronische agenda. Die waarschuwing ziet niet, zoals Oki Systems in haar pleitnota stelt, “op het vele uren niet aan het werk besteden”. Overigens is “achtervolging”of het bespieden door de privé detectives anders dan Oki Systems stelt, wel degelijk reeds op zondagavond begonnen. De privé detectives komen op zondagavond om 19.10 uur bij de woning van [verweerder] aan en houden de woning tot 22.40 uur onder controle, zo blijkt uit hun rapport.
Dat [verweerder] het volgen door privé detectives heel vervelend heeft ervaren, zeker als zo’n observatie op zondagavond begint, is begrijpelijk. Overigens heeft ook de heer [y] ter zitting erkend dat het inschakelen van het onderzoeksbureau niet had moeten gebeuren. Van enige tegemoetkoming in de richting van [verweerder], is echter niet gebleken. Integendeel ter zitting wekt Oki Systems de indruk alsof uit het onderzoek is komen vast te staan dat [verweerder] vele uren niet aan zijn werk besteedde, terwijl deze conclusie in het geheel niet uit het rapport kan worden getrokken waar uitsluitend wordt vastgesteld dat [verweerder] gedurende een aantal dagdelen (en niet vier van de vijf dagen, zoals Oki Systems in haar pleitnotitie stelt) op parkeerplaatsen rond vliegvelden geparkeerd heeft gestaan.
3.5.3 [verweerder] meldt zich in mei ziek en in juli 2008 vindt, omdat de ziekmelding werkgerelateerd is op advies van de bedrijfsarts een enkel mediation gesprek plaats. In een brief gedateerd 10 juli 2008 bevestigt Oki Systems enkele afspraken. Oude zaken als “privé detectives en mondelinge toezeggingen door ex managers” zullen niet meer aan de orde zijn. [verweerder] zal deze zaken laten rusten. [verweerder] zou op 8 juli zijn werkzaamheden voor drie dagen per week hervatten en op 25 augustus full time. Op werkdagen zal hij wel van 9.30 tot 17.00 uur bereikbaar zijn voor klanten.
Na hervatting van zijn werkzaamheden, blijkt dat enkele grote klanten van [verweerder] aan anderen zijn toebedeeld. [verweerder] stuurt aan de heer [y] daarna op 25 juli 2008 een aangetekende brief waarin hij uitspreekt geen vertrouwen meer te hebben in de internationale organisatie van het bedrijf. Hij komt daarin toch weer terug op de privé detectives en op het aansturen van het salesteam. Hij vermeldt ook dat hij zeer teleurgesteld is dat hem zijn grootste klanten zijn afgenomen. Oki Systems reageert niet op deze brief, omdat zij ervan uitgaat dat alles wat erin aan de orde is gesteld, reeds in de mediation was besproken. [verweerder] is in september ziek vanwege griep en daarna meldt hij zich op 30 september 2008 opnieuw ziek.
De kantonrechter acht het niet begrijpelijk dat Oki Systems niet op de brief van 25 juli 2008 heeft gereageerd. In de eerste plaats stelt [verweerder] een nieuw onderwerp aan de orde, namelijk de omstandigheid dat hem klanten zijn afgenomen. Anders dan Oki Systems stelt, blijkt niet uit de na de mediation gemaakte afspraken zoals die zijn vastgelegd in de brief van [y] van 10 juli 2009 (productie 6 bij verzoekschrift), dat [verweerder] zijn grote klanten niet meer terug zou krijgen. De brief beoogt misverstanden te voorkomen en duidelijkheid te scheppen. Het is vreemd dat daarin dan zo’n belangrijke afspraak niet in staat opgenomen, als die afspraak inderdaad is gemaakt. Verder blijkt uit de brief dat [verweerder] het oud zeer over het door Oki Systems ingestelde onderzoek en het niet doorgaan van de door de voorganger van [y] toegezegde promotie niet heeft verwerkt. Dat [verweerder] hierop terugkomt, is tegen de gemaakte afspraken in, maar een negeren van deze brief in deze omstandigheden draagt in ieder geval er niet toe bij “dat alles weer goed komt”.
3.5.4 Op 8 november 2008 wordt door de arbo-arts gerapporteerd dat de nieuwe ziekmelding van 30 september 2008 is veroorzaakt door een arbeidsconflict en dat [verweerder] op 10 november 2008 weer voor 50% aan het werk kon en twee weken later weer volledig. Op 11 november 2008 vindt op kantoor in Hoofddorp een gesprek plaats tussen [y] voornoemd en [verweerder]. [verweerder] dient de twee volgende weken naar kantoor in Hoofddorp te komen en mag geen klanten meer bezoeken. [verweerder] is daardoor gedesillusioneerd en hij schrijft een brief waarin hij nadat hij al eerder het vertrouwen in de organisatie heeft opgezegd ook het vertrouwen in [y] persoonlijk opzegt. Hij schetst in die brief de hele voorgeschiedenis en klaagt erover dat zijn buitendienstbaan in een binnendienstbaan wordt veranderd, en dat het hem doordat hij geen klanten meer mag bezoeken, onmogelijk wordt gemaakt zijn doelstellingen te realiseren.
Bij brief van 20 november 2008 schrijft hij bang te zijn dat Oki Systems een case forceert om hem te kunnen ontslaan. Hij heeft als dringende wens dat hij zijn werk weer kan doen als regiomanager met de klanten zoals hij die op 1 april 2008 had. In zijn brief van 3 december 2008 vermeldt hij dat hij zich met de rug tegen de muur voelt staan. Hij wil reïntegreren in zijn eigen functie en hij wil zijn klanten weer bezoeken. Hij wijst er op dat “redelijk met elkaar praten” inhoudt dat gesprekken langer dan 10 a 15 minuten moeten duren.
3.5.5 Oki Systems houdt vol dat [verweerder] eerst twee weken op kantoor moet komen werken om aan een plan te werken op basis van een in augustus door [verweerder] op een salesmeeting gepresenteerd plan om nieuwe klanten te verwerven. [verweerder] moet het vertrouwen van Oki Systems weer terug zien te winnen dat hij niet weer zal uitvallen. Het werken op kantoor wordt voorgesteld als een tijdelijke oplossing totdat het vertrouwen weer is hersteld. Oki Systems stelt onder andere dat [verweerder] steeds erover spreekt geen vertrouwen meer te hebben en in die situatie niet kan eisen dat hij zijn klanten terugkrijgt (brief van 20 november 2008, productie 9 bij verzoekschrift).
3.5.6 Partijen komen dan in een patstelling te verkeren. [verweerder] vertrouwt er niet op dat de verplichting op kantoor te komen werken tijdelijk is. Oki Systems stelt dat de situatie tijdelijk is, maar geeft aan [verweerder] geen enkel uitzicht op het terugkrijgen van oude klanten. Hij moet een plan maken om allemaal nieuwe klanten te verkrijgen. Hoe uitsluitend door de verplichting op kantoor aan een plan te komen werken het wederzijds vertrouwen kan worden hersteld, is volstrekt onduidelijk gebleven. De redelijkheid van die opdracht is in deze situatie dan ook niet aannemelijk geworden. Het inhouden van loon heeft het conflict versterkt en groter gemaakt.
3.6 Van de andere kant blijkt ook [verweerder] niet alles te hebben gedaan om een patstelling te voorkomen. Enerzijds blijft [verweerder] zijn gebrek aan vertrouwen uitspreken in de organisatie en later ook in de persoon van zijn leidinggevende de heer [y]. In die situatie is het begrijpelijk dat Oki Systems er moeite mee heeft haar klanten aan [verweerder] over te laten. Oki Systems kon [verweerder] in die situatie niet zo maar weer aan het werk laten alsof er niets gebeurd was. Het risico dat [verweerder] zich dan na korte tijd weer ziek zou melden, omdat de problemen nog niet opgelost waren, is daarvoor te groot.
3.7 Het kan [verweerder] ook kwalijk genomen worden dat hij in deze procedure anonieme hatemail zoals die op internet is te lezen, inbrengt. Van [verweerder] zou mogen worden verwacht dat hij afstand neemt van dergelijke mail in plaats dat hij deze mail tracht te gebruiken om zijn onvrede met Oki Systems en de heer [y] te onderbouwen. Dat de heer [y] zich door de mail en het overleggen daarvan in deze procedure gekwetst voelt, is heel begrijpelijk.
3.8 De kantonrechter acht gelet op hetgeen hierboven is overwogen, termen aanwezig om aan [verweerder] ten laste van Oki Systems een vergoeding toe te kennen. Bij de vaststelling van de hoogte van die vergoeding wordt op basis van de kantonrechtersformule rekening gehouden met de duur van het dienstverband, de leeftijd van [verweerder] en het door hem laatstelijk genoten salaris. Voorts wordt rekening gehouden met de verwijten die Oki Systems kunnen worden gemaakt en hetgeen aan [verweerder] kan worden tegengeworpen. De kantonrechter ziet geen aanleiding om uit te gaan van de oude” formule, omdat niet is komen vast te staan dat Oki Systems bewust heeft gewacht met het indienen van een ontbindingsverzoek tot na 1 januari 2009.
De vergoeding zal aldus worden vastgesteld op een bruto bedrag van € 60.000,00.
3.6. Gelet op het voornemen de arbeidsovereenkomst te ontbinden en aan [verweerder] een vergoeding als voornoemd toe te kennen, zal Oki Systems eerst nog in de gelegenheid worden gesteld haar verzoek desgewenst in te trekken. Zowel bij intrekking als bij handhaving van het verzoek acht de kantonrechter termen aanwezig de proceskosten te compenseren.
4. De beslissing
De kantonrechter:
stelt Oki Systems tot en met 11 maart 2009 in de gelegenheid haar verzoek in te trekken door middel van een schriftelijke verklaring ter griffie van de rechtbank, sector kanton, locatie 's-Hertogenbosch;
compenseert de proceskosten zo, dat ieder van partijen de eigen kosten draagt;
beslist, voor het geval Oki Systems haar verzoek handhaaft, thans reeds als volgt:
- ontbindt de arbeidsovereenkomst tussen partijen per 16 maart 2009;
- kent aan [verweerder] ten laste van Oki Systems een vergoeding toe van € 60.000,00 bruto, en veroordeelt Oki Systems, voor zoveel nodig, tot betaling van dit bedrag aan [verweerder].
Aldus gegeven en in het openbaar uitgesproken op 18 februari 2009 door mr. M.H. Kobussen, kantonrechter te 's-Hertogenbosch, in tegenwoordigheid van de griffier.
Zaaknummer: 600429 blad 6
beschikking