Uitspraken

Shoeby Franchise is een groothandel in kleding en aanverwante artikelen en franchisegever van het concept “Shoeby/Jilly&Mitch”.

[gedaagde] heeft op 16 oktober 2006 een franchiseovereenkomst met Shoeby Franchise gesloten met betrekking tot een filiaal in Sliedrecht. [gedaagde] heeft met dat filiaal in 2007 een bedrijfsresultaat gehaald van € 17.976,-. Daarbij was voor lonen en salarissen een percentage van 4,9 van de netto omzet begroot en een percentage van 3,9 gerealiseerd.

Shoeby Franchise heeft een nieuwe vestiging in Zundert gerealiseerd. Daartoe is eerst een vestigingsplaatsonderzoek verricht. Eind 2007/begin 2008 hebben [gedaagde] en Shoeby Franchise gesprekken gehouden. Shoeby Franchise heeft daarbij aan [gedaagde] een exploitatie-, investerings-, financierings- en cash flowbegroting over de jaren 2008 tot en met 2012 verstrekt. Deze begroting vermeldt een basishuur van € 35.000,- per jaar met in de eerste twee jaren een korting van € 5.000,- per jaar. Als norm voor de toetsing van een borgstellingskrediet voor een eenmanszaak is € 30.000,- resultaat voor belasting vermeldt. Ook zijn afschrijvingen vermeld, voor de verbouwing gedurende acht jaren en voor de inventaris en overige zaken gedurende vijf jaren. Verder ziet de begroting er onder meer als volgt uit, met bedragen exclusief btw.

[gedaagde] heeft met Shoeby Leasing Partners op 2 november 2007 een huurovereenkomst winkelruimte gesloten ingaande 1 januari 2008, voor de duur van vijf jaren. Als maandelijkse huurprijs is vermeld € 2.916,67 exclusief btw.

Op 10 maart 2008 heeft [gedaagde] met Shoeby Franchise een franchiseovereenkomst gesloten met betrekking tot het filiaal in Zundert, voor de duur van vijf jaren.

Shoeby Franchise heeft aan ABN AMRO bank cijfers verstrekt van de vestiging Sliedrecht en de prognosecijfers van de vestiging Zundert. Als huur- en huisvestingskosten voor de jaren 2008 tot en met 2012 zijn vermeld € 42.200,-, € 31.700,-, € 37.600,- € 41.000,- en € 41.900,-. Ook is vermeld dat er in de eerste twee jaren een huurbijdrage wordt geleverd van € 12.500,- per jaar en dat de basishuur die Shoeby betaalt € 25.386,- bedraagt, welk bedrag voor [gedaagde] met 1% wordt verhoogd. Shoeby Leasing Partners heeft de jaarhuurprijs voor [gedaagde] in de eerste twee jaren verminderd met € 5.000,- exclusief btw.

[gedaagde] heeft met ABN Amro bank op 8 april 2008 een kredietovereenkomst gesloten met een totale omvang van € 258.600,-, waarvan twee borgstellingskredieten onderdeel uitmaken. Daarbij is een aflossingstermijn van zes jaren overeengekomen, ingaande 1 november 2008.

Op 1 januari 2013 heeft [gedaagde] met Shoeby Franchise een nieuwe franchiseovereenkomst gesloten met betrekking tot het filiaal in Zundert, voor de duur van vijf jaren. De huurovereenkomst is eveneens verlengd.

[gedaagde] heeft facturen van Shoeby Franchise voor geleverde goederen, verrichte diensten en rente tot een bedrag van in totaal € 115.324,92 onbetaald gelaten. Dat geldt ook voor facturen van Shoeby Leasing Partners voor huur tot een bedrag van in totaal € 16.037,48 en voor facturen van Lake Side Franchise voor geleverde goederen tot een bedrag van in totaal € 5.174,67.

Vanaf oktober 2013 is de advocaat van Shoeby c.s. [gedaagde] gaan sommeren tot betaling over te gaan. Daarbij is [gedaagde] gewezen op mogelijke opschorting van leveranties van goederen. In februari 2014 is vanuit de boekhouder van [gedaagde] initiatief genomen een regeling te treffen. Vervolgens heeft [gedaagde] in februari 2014 ruim € 45.000,- van aan Shoeby c.s. betaalde bedragen gestorneerd. Tot afbetaling van de openstaande factuurbedragen is het nooit gekomen. [gedaagde] heeft nog meer storneringen verricht. Vervolgens heeft Shoeby Franchise de levering van goederen aan [gedaagde] stop gezet.

Na verlof van de voorzieningenrechter, verzocht door Shoeby Franchise, heeft de deurwaarder op 21 maart 2014 beslag gelegd op de goederen in het filiaal in Zundert en deze in bewaring gegeven. Ook is beslag gelegd onder bankrekeningen van [gedaagde]. Op 17 maart 2014 hebben Shoeby c.s. om het faillissement van [gedaagde] verzocht. Dit verzoek is afgewezen.

Vervolgens hebben onderhandelingen plaatsgehad tussen [gedaagde] en Shoeby Franchise over de overname door Shoeby Franchise van het filiaal in Zundert van [gedaagde]. Partijen hebben geen overeenstemming over de prijs bereikt.

Bij brief van 1 april 2014 heeft de advocaat van [gedaagde] aan Shoeby c.s. meegedeeld dat [gedaagde] zich beroept op vernietiging van de met hen gesloten overeenkomsten op grond van dwaling/bedrog. Subsidiar is een beroep op wanprestatie/onrechtmatige daad gedaan. In beide gevallen is een beroep gedaan op verrekening van de vorderingen van [gedaagde] met de vorderingen van Shoeby c.s. en is een bedrag van € 768.632,- van Shoeby c.s. gevorderd.

Op 11 augustus 2014 hebben Shoeby Franchise en Shoeby Leasing Partners aan [gedaagde] bericht de exploitatie van het filiaal in Zundert zelf ter hand te willen nemen. [gedaagde] heeft dat afgewezen. Bij vonnis van 16 oktober 2014 heeft de voorzieningenrechter [gedaagde] op straffe van verbeurte van een dwangsom veroordeeld om het filiaal binnen 14 dagen na betekening van het vonnis te ontruimen en te gedogen dat Shoeby Franchise en Shoeby Leasing Partners het filiaal (laten) exploiteren. De vordering van [gedaagde] om Shoeby Franchise en Shoeby Leasing Partners te veroordelen tot betaling van een voorschot in verband met de in deze zaak ingestelde vordering in reconventie is afgewezen.

Het verwijt dat voorlichting over te behalen ondernemingsresultaten onjuist is omdat Shoeby Franchise en Shoeby Leasing Partners hebben verzwegen dat met het filiaal in Zundert geen gezond - volgens [gedaagde] € 30.000,- - ondernemingsinkomen is te realiseren, is ongegrond. Allereerst geldt dat wanneer [gedaagde] vindt dat slechts een ondernemersinkomen van € 30.000,- een gezond inkomen is, het haar uit de prognoses duidelijk moest zijn dat een dergelijk inkomen niet werd voorzien. In zoverre kan van dwaling geen sprake zijn. Daarnaast zijn zowel de behaalde bedrijfsresultaten als de privé opnames elk jaar meer dan € 30.000,-. Als de informatie vanuit Shoeby Franchise en Shoeby Leasing Partners op deze punten al onjuist zou zijn, zijn de juiste, feitelijk gerealiseerde resultaten zodanig als [gedaagde] vindt dat ze moesten zijn. Ook hierom kan in zoverre geen sprake zijn van dwaling.

Het verwijt dat de prognose van de loonkosten veel te laag is omdat een loonkostenpercentage van rond 20% in de door Shoeby Franchise zelf geëxploiteerde filialen aan de orde is en volgens het hoofdbedrijfschap detailhandel een loonkostenpercentage van 18 in de bovenkledingbranche gebruikelijk is, beoordeelt de rechtbank als volgt. De begroting van een onderneming ten behoeve van een franchisenemer wordt samengesteld uit diverse voorziene inkomsten en uitgaven. De opstelling daarvan resulteert in een voorzien resultaat. Op grond van de hoogte van dat voorziene resultaat beslist een franchisenemer of hij het risico van ondernemerschap aanvaardt. Wanneer het werkelijk gerealiseerde resultaat lager uitvalt dan werd voorzien is relevant of de begroting op onderdelen een verwijtbaar onjuiste prognose bevat. Wanneer het werkelijk gerealiseerde resultaat hoger uitvalt dan werd voorzien is dit in beginsel niet relevant. Niet aannemelijk is immers dat de franchisenemer geen overeenkomst zou zijn aangegaan als hij had geweten dat weliswaar op een punt begrote kosten hoger zouden uitvallen, maar tevens het bedrijfsresultaat hoger zou zijn dan werd begroot, zodanig dat daarmee de extra kosten meer dan zijn opgevangen. Deze situatie doet zich in het geval van [gedaagde] voor. Dat [gedaagde] bij een juiste voorstelling van zaken, het op alle onderdelen behaalde werkelijke resultaat, de overeenkomsten niet zou zijn aangegaan is niet aannemelijk. Dat zou anders kunnen zijn wanneer [gedaagde] aan Shoeby Franchise zou hebben meegedeeld dat de (juistheid van de) prognose van de loonkosten voor haar van wezenlijk belang is. Dat is niet aan de orde.

Ten aanzien van het verwijt tot slot dat Shoeby c.s. valse gegevens over de huurlasten voor het filiaal aan ABN AMRO bank hebben verstrekt om te bereiken dat [gedaagde] aan de eisen voor een borgstellingskrediet zou voldoen en de bank aan [gedaagde] een lening zou verstrekken, alwaar [gedaagde] pas in 2014 achter is gekomen, geldt het volgende. Het gaat hier niet om totstandkomingsgebreken die aan de kredietovereenkomst tussen [gedaagde] en de bank zouden kleven. Het gaat erom dat aannemelijk wordt dat [gedaagde] de overeenkomsten met Shoeby Franchise en Shoeby Leasing Partners niet zou hebben gesloten als zij zou hebben geweten dat die partijen de bank hadden misleid (als dat waar is) door te lage huurkosten te vermelden om zo [gedaagde] aan de eisen voor een borgstellingskrediet te laten voldoen. Allereerst geldt dat [gedaagde] de overeenkomsten met Shoeby Franchise en Shoeby Leasing Partners al had gesloten voordat de kredietovereenkomst met de bank is gesloten. Dat pleit tegen het aannemen van een verband tussen de wijze van totstandkoming van de kredietovereenkomst en de overeenkomsten met Shoeby Franchise en Shoeby Leasing Partners. Reeds daarom snijdt dit verwijt geen hout. Daarbij komt het volgende. Een franchisenemer neemt bij zijn beslissing kredietovereenkomsten te sluiten die nodig zijn om een franchiseovereenkomst te kunnen sluiten tot uitgangspunt of hij aan zijn betalingsverplichtingen jegens de kredietverstrekker kan voldoen. In een geval als hier aan de orde vaart de kredietnemer daarbij - naast mondelinge of schriftelijke informatie van de bank waarvan volgens [gedaagde] geen sprake is geweest - op de prognoses van met de onderneming te behalen resultaten. De volgens [gedaagde] aan haar bekende prognoses zijn die welke onder de feiten zijn weergegeven. Op grond daarvan moet [gedaagde] de keuze hebben gemaakt met de bank een kredietovereenkomst aan te gaan. Andere gegevens had [gedaagde] immers toen, zo stelt zij, niet ter beschikking. Dat vanuit [gedaagde] bezien (en niet vanuit de bank bezien) aan de bank verstrekte informatie over de hoogte van de huur, meer dan de prognoses over het resultaat, de beslissing tot het aangaan van een kredietovereenkomst nodig om de franchiseovereenkomst aan te kunnen gaan, ten grondslag heeft gelegen is bij gebreke van een goede motivering van [gedaagde] niet aannemelijk geworden.

Uit het vorenstaande volgt dat het beroep op dwaling niet slaagt. Het beroep op bedrog slaagt dan ook niet.

Het verwijt dat Shoeby c.s. hun zorgplicht hebben geschonden beoordeelt de rechtbank als volgt. Of sprake is van het verstrekken van onjuiste gegevens/prognoses voorafgaande aan het sluiten van de overeenkomsten met Shoeby Franchise en Shoeby Leasing Partners kan in het midden blijven. Voor zover op een onderdeel, de personeelskosten, een onjuiste prognose zou zijn gegeven, geldt dat evenzeer voor het te realiseren bedrijfsresultaat. [gedaagde] heeft een veel hoger bedrijfsresultaat behaald dat de hogere gerealiseerde personeelskosten meer dan compenseert. Van schade als gevolg van een mogelijk onjuiste prognose is dan geen sprake.

Ten aanzien van het verwijt dat Shoeby c.s. de plicht als franchisegever hebben geschonden om advies en bijstand te verlenen, nu zij [gedaagde] hebben overbevoorraad en marges onder druk hebben gezet door kortingen op te leggen, geldt het volgende. [gedaagde] heeft ter onderbouwing van dit standpunt gewezen op correspondentie die zij aan Shoeby c.s. heeft gericht en waarin zij er op wijst dat zij teveel voorraad krijgt opgedrongen die zij niet nodig heeft en met opgelegde acties wordt geconfronteerd die haar marges teveel onder druk zetten. Verder is dit verwijt nauwelijks toegelicht, met name niet dat [gedaagde] als gevolg daarvan daadwerkelijk schade heeft geleden vanwege onverkochte voorraad. In de conclusie na comparitie voert [gedaagde] aan dat de startvoorraad in 2008 is begroot op € 36.271,- terwijl de factuur voor de eerste levering € 67.991,21 bedroeg. Shoeby c.s. hebben daartegen aangevoerd dat de acties, waar [gedaagde] op grond van de franchiseovereenkomst aan mee moet doen, onderdeel van de vaste strategie van Shoeby Franchise zijn, dat zij streeft naar een gemiddelde marge van 44% en dat die door het filiaal in Zundert ook steeds is gehaald. Van overbevoorrading is geen sprake nu de voorraad per einde jaar steeds tussen de 8,6% en 10,8%, gemiddeld 9,7%, van de werkelijke jaaromzet bedroeg, terwijl de gemiddelde geprognosticeerde voorraad per einde jaar 9,4% bedroeg. [gedaagde] had een betere motivering moeten geven dan enkel te wijzen op voormeld door haar aan Shoeby c.s. meegedeelde standpunt om niettegenstaande de toelichting van Shoeby c.s. te kunnen spreken van een tekortkoming van Shoeby c.s. op het punt van de zorgplicht.

Het opleggen van een leveringsstop is niet in strijd met de redelijkheid en billijkheid nu geen van de gronden en verweren van [gedaagde] succesvol zijn en [gedaagde] na aanmaning van Shoeby c.s. niet tot het treffen en nakomen van een betalingsregeling is overgegaan, maar integendeel, zonder grond, aanzienlijke bedragen is gaan storneren.