Uitspraken

Op grond van artikel 6.33, eerste lid, aanhef en onderdeel b, van de Wet IB 2001 (tekst tot 2012), wordt onder een instelling verstaan een door de inspecteur als zodanig aangemerkte uitsluitend of nagenoeg uitsluitend het algemeen nut beogende instelling, indien en zolang zij voldoen aan de door de inspecteur te stellen voorwaarden. Tot 1 januari 2010 was het, om als ANBI te worden aangemerkt, voldoende dat de werkzaamheden van de instelling ongeveer in gelijke mate het algemene en een particulier belang dienden. Per 1 januari 2010 dient – om in aanmerking te worden genomen als ANBI – het algemeen belang uitsluitend of nagenoeg uitsluitend (90% of meer) te worden beoogd.

In het derde lid van artikel 6:33 van de Wet IB 2001, was tot 2012 bepaald dat de ANBI-status kan worden ingetrokken bij voor bezwaar vatbare beschikking en dat het tijdstip van intrekking kan liggen voor de datum van dagtekening van de beschikking. Voor de toepassing hiervan kunnen bij ministeriële regeling nadere regels worden gesteld (artikel 6:33, vijfde lid, van de Wet IB 2001).

1. uitsluitend of nagenoeg uitsluitend het algemeen nut beoogt;

2. voldoet aan bij ministeriële regeling te stellen voorwaarden;

3. gevestigd is in het Koninkrijk, (…), en

4. door de daartoe bevoegde inspecteur als zodanig is aangemerkt;

Belanghebbende dient aannemelijk te maken dat zij rechtstreeks het algemeen nut beoogt. Hierbij moet niet slechts worden gelet op de statutaire doelstelling van de instelling, doch ook op hetgeen zij in werkelijkheid nastreeft. Voorts is vereist dat het algemeen belang door de werkzaamheden van de instelling voor ten minste 90% (en tot 2010 voor ten minste 50%) wordt gediend.

Volgens de statuten is belanghebbende een religieuze instelling. Blijkens de beleidsplannen wordt de doelstelling van belanghebbende bereikt door het houden van openbare erediensten, het bieden van individuele en gezamenlijke begeleiding en ondersteuning in religieuze beleving, het uitdragen van de Deodictische geloofsleer, het oprichten en inrichten van cirkels en het uitzenden van leden met een missionaire opdracht. Blijkens de notitie van belanghebbende van november 2014 en hetgeen belanghebbende ter zitting heeft verklaard, valt laatstgenoemde werkzaamheid buiten de werkzaamheden van de instelling.

Uit de jaarverslagen blijkt dat de feitelijke werkzaamheden naast juridische en financiële activiteiten voornamelijk bestaan uit het houden van erediensten. Volgens de statuten en beleidsplannen zijn de erediensten openbaar. Op de website van belanghebbende staat hierover echter geen concrete informatie. Belanghebbende heeft ter zitting verklaard dat de erediensten op verschillende – steeds wisselende – plaatsen in het land worden gehouden. Locatie en tijdstip van de erediensten worden niet bekend gemaakt op de website omdat belanghebbende in het verleden nare ervaringen heeft gehad met personen die deze erediensten verstoorden. Geïnteresseerden voor erediensten dienen zich daarom via e-mail aan te melden bij belanghebbende. Voor niet leden is aldus niet duidelijk waar en wanneer de erediensten plaatsvinden. Naar het oordeel van de rechtbank hebben deze diensten geen openbaar karakter.

De cirkels bestaan uit leden die elkaar hulp en bijstand verlenen. Deze leden vormen een leefgemeenschap, die volgens belanghebbende op vrijwillige basis is gevormd. Belanghebbende heeft betoogd dat zij niets van doen heeft met de inrichting van de leefgemeenschappen. Ook niet-leden kunnen volgens belanghebbende aanspraak maken op begeleiding en ondersteuning in religieuze beleving. Dat deze werkzaamheden feitelijk ook plaatsvinden heeft belanghebbende echter niet aannemelijk gemaakt. Uit de gedingstukken volgt veeleer dat hulp en bijstand, en begeleiding en ondersteuning in religieuze beleving, feitelijk binnen de cirkel dan wel leefgemeenschap plaatsvindt. Dat belanghebbende ook op andere wijze haar geloof uitdraagt, heeft zij niet aannemelijk gemaakt.

Naar het oordeel van de rechtbank volgt uit hetgeen hiervoor is overwogen dat belanghebbende feitelijk een besloten gemeenschap vormt tot welke derden niet zomaar kunnen toetreden. De feitelijke werkzaamheden zijn gericht op de persoonlijke behoeftebevrediging van de leden van [belanghebbende] . Daarmee is niet voldaan aan de eis dat de instelling ook feitelijk een algemeen belang nastreeft.

Gelet op het voorgaande heeft belanghebbende niet aannemelijk gemaakt dat zij ook feitelijk voor meer dan 90% het algemeen nut nastreeft. De inspecteur heeft de ANBI-status daarom terecht ingetrokken.

Belanghebbende heeft voorts gesteld dat het vertrouwensbeginsel is geschonden door de ANBI-status met terugwerkende kracht in te trekken. De rechtbank overweegt daartoe als volgt. Een ANBI-status wordt verleend op basis van de in het aanvraagformulier verstrekte informatie omtrent de activiteiten en de doelstellingen. Op dat aanvraagformulier stond als omschrijving van het doel van belanghebbende enkel vermeld: gemeenschappelijke godsverering door de leden van [belanghebbende] en de organisatie van wekelijkse openbare kerkdiensten. Achteraf wordt pas getoetst of de instelling of het lichaam aan de voorwaarden voldoet, zoals in casu heeft plaatsgevonden bij het onder 2.6 genoemde onderzoek. Gelet hierop kon belanghebbende aan het toekennen van de ANBI-status niet het gerechtvaardigd vertrouwen ontlenen dat een nader onderzoek nadien niet tot intrekking van de ANBI-status kon leiden. Derhalve kon de inspecteur op grond van artikel 5b, zevende lid, van de AWR de beschikking waarin de ANBI-status was verleend, met terugwerkende kracht per 31 december 2009 intrekken.

Gelet op het vorenstaande dient het beroep ongegrond te worden verklaard.