Uitspraken

Strafbaarheid van het feit

Er zijn geen feiten of omstandigheden aannemelijk geworden die de strafbaarheid van het feit uitsluiten. Dit levert het in de beslissing genoemde strafbare feit op.

Strafbaarheid van verdachte

De officier van justitie heeft betoogd dat verdachte ten tijde van het plegen van het feit volledig ontoerekeningsvatbaar was, gelet op de rapportages van het NIFP in samenhang bezien met de verklaringen van getuigen over het voorval, de verklaring van verdachte en het feit dat hij met een rechterlijke machtiging in Emergis was opgenomen. Hij heeft gevorderd dat verdachte dient te worden ontslagen van alle rechtsvervolging.

De raadsman heeft zich op het standpunt gesteld dat verdachte op zijn minst sterk verminderd toerekeningsvatbaar was ten tijde van het plegen van het feit.

De rechtbank overweegt als volgt.

Over verdachte zijn Pro Justitia rapporten uitgebracht door H. Kondakçi, psychiater, en

drs. R.S. Turk, GZ-psycholoog, op 16 januari 2017 respectievelijk 25 januari 2017. Beide deskundigen concluderen dat verdachte lijdt aan een ziekelijke stoornis in de zin van een obsessief-compulsieve stoornis en schizofrenie en aan een gebrekkige ontwikkeling van de geestvermogens in de zin van een autismespectrum stoornis en verstandelijke beperking, en dat deze ook ten tijde van het ten laste gelegde aanwezig waren. Kondakçi schrijft dat het lijkt dat verdachte impulsief heeft gehandeld. Verdachte is volgens hem minder dan de gemiddelde ander in staat gevoelens van ongenoegen en ergernis te kanaliseren en te neutraliseren. Verdachte kan zijn impulsen slecht beheersen, is beperkt in oplossingsgericht handelen, hij kan zich verder niet of nauwelijks verplaatsen in de ander en kent een uiterst beperkt probleemoplossend vermogen. De deskundige heeft niet eenduidig kunnen bepalen of verdachte keuzemogelijkheden had om zijn wil en handelen vrijelijk te bepalen en of aldus hem alternatieve gedragsmogelijkheden ter beschikking stonden of dat hij toch volledig in beslag was genomen door de stem/stemmen en de beperkingen van de bestaande en ten tijde van het delict aanwezige psychiatrische stoornissen. Hij schrijft: ‘Hetzij kan worden geoordeeld dat de invloeden van de stoornissen allesoverheersend en onontkoombaar zijn geweest, en hem aldus het delict niet kan worden toegerekend. Hetzij dient te worden geoordeeld dat hij ondanks de zeer sterke invloeden en doorwerking van de stoornissen wel een mogelijkheid moet hebben gehad om een andere keuze te maken dan het plegen van een delict. In dat geval zou het delict hem in verminderde mate kunnen worden toegerekend.’ De deskundige refereert zich aan het oordeel van de rechtbank.

Turk is van mening dat verdachte ondanks zijn stoornissen de mogelijkheid had al dan niet toe te geven aan zijn drang tot het plegen van het ten last gelegde. De stoornissen maken wel dat zijn keuzemogelijkheden beperkt zijn geweest. Indien bewezen, kan hij als verminderd toerekeningsvatbaar worden beschouwd.

De rechtbank stelt vast dat psychiater M. Wigard verdachte op 28 oktober 2016 heeft onderzocht in het kader van een voorgeleidingsconsult en daarbij heeft geconcludeerd dat verdachte op dat moment, een dag na het incident, leed aan een psychose en onverminderd last had van hallucinaties. Gelet op de bevindingen van Wigard, de rapporten van psychiater Kondakçi en GZ-psycholoog Turk en hetgeen verder omtrent de persoon van verdachte is gebleken is de rechtbank van oordeel dat verdachte ter zake het bewezenverklaarde feit niet strafbaar is, omdat dat feit hem wegens zijn geestestoestand ten tijde van het plegen van het delict, niet kan worden toegerekend. Verdachte dient aldus te worden ontslagen van alle rechtsvervolging.

De vordering van de officier van justitie

De officier van justitie heeft op grond van de uitgebrachte rapportages van het NIFP gevorderd aan verdachte de maatregel van terbeschikkingstelling met dwangverpleging op te leggen. En, indien de rechtbank van oordeel is dat er wel sprake is van enige mate van toerekeningsvatbaarheid, een gevangenisstraf gelijk aan het voorarrest.

Het standpunt van de verdediging

De verdediging heeft zich gerefereerd aan het oordeel van de rechtbank.

Het oordeel van de rechtbank

Verdachte heeft zich schuldig gemaakt aan een poging tot doodslag. Hij heeft met een vleesmes de keel van het slachtoffer, een medebewoner van zorginstelling Emergis, doorgesneden. Het is slechts te danken aan het snelle handelen van de medewerkers van Emergis dat het slachtoffer hierna niet is overleden. Naar de ervaring leert, kunnen slachtoffers van dergelijke geweldsmisdrijven ernstige en langdurige lichamelijke en psychische gevolgen ondervinden. Dat dit ook bij het slachtoffer het geval is, blijkt uit de onderbouwing van de vordering benadeelde partij. Er was sprake van zeer ernstige, levensbedreigende verwondingen en hij heeft een spoedoperatie moeten ondergaan om zijn leven te redden. Vervolgens heeft hij een aantal weken in het ziekenhuis gelegen waarvan een week in coma op de intensive care. Hij heeft nog dagelijks te kampen met de gevolgen, zowel lichamelijk als psychisch. Verder zal hij de rest van zijn leven worden geconfronteerd met de daad van verdachte in de vorm van een fors litteken in zijn hals.

.

Zoals hiervoor reeds is weergegeven, is bij verdachte sprake van een ziekelijke stoornis in de zin van een obsessief-compulsieve stoornis en schizofrenie en van een gebrekkige ontwikkeling van de geestvermogens in de zin van een autismespectrum stoornis en verstandelijke beperking. Dit was ook het geval ten tijde van het bewezen verklaarde feit. Het recidiverisico op gewelddadig gedrag wordt door de deskundigen in de hiervoor aangehaalde rapporten als hoog ingeschat. Verdachte heeft een kwetsbare persoonlijkheid en zeer beperkte coping- en verandermogelijkheden. Hij is snel gefrustreerd en overprikkeld, kan niet goed omgaan met stress en communiceert door zijn autisme niet adequaat. Hij heeft veel (externe) structuur nodig, alsmede een goede daginvulling. Verdachte levert op grond van zijn stoornissen een gevaar op voor de veiligheid van anderen, dan wel voor de algemene veiligheid van personen of goederen. De behandeling van verdachte, die niet zozeer gericht zal zijn op genezing, maar vooral op controle van de stoornissen, zal meerdere jaren in beslag nemen, zal intensief moeten zijn en moeten plaatsvinden in een klinische setting met een hoog veiligheidsniveau. De deskundigen Turk en Kondakçi adviseren aan verdachte op te leggen de maatregel van terbeschikkingstelling met dwangverpleging van overheidswege. Een behandeling in het kader van een terbeschikkingstelling met voorwaarden is niet aan de orde, omdat het risico op mislukken te groot is. Ook een plaatsing op grond van artikel 37 van het Wetboek van Strafrecht biedt onvoldoende mogelijkheden gelet op de beperkte duur.

GGZ Reclassering Palier heeft zich in haar rapport van 31 januari 2017 aangesloten bij de conclusies en adviezen van de deskundigen.

De rechtbank leidt uit de rapporten van de deskundigen af dat, indien verdachte geen behandeling ondergaat, de kans dat verdachte zich opnieuw aan soortgelijke feiten zal schuldig maken in hoge mate aanwezig is, en mogelijk zelfs zal intensiveren. Zij is op grond van hetgeen de psychiater en de psycholoog in hun rapporten vermelden omtrent de gesteldheid van verdachte en te verwachten behandeling en behandelingsduur, van oordeel dat de veiligheid van anderen dan wel de algemene veiligheid van personen en goederen het opleggen van de maatregel van terbeschikkingstelling met dwangverpleging eist. Daarbij heeft de rechtbank in aanmerking genomen dat voldaan wordt aan de eisen die de wet daaraan stelt.

De rechtbank overweegt voorts dat de terbeschikkingstelling wordt opgelegd ter zake van een misdrijf dat gericht is tegen of gevaar veroorzaakt voor de onaantastbaarheid van het lichaam van een of meer personen. Dit heeft gelet op artikel 38e van het Wetboek van Strafrecht als gevolg dat deze maatregel niet gemaximeerd is en derhalve een periode van vier jaar te boven kan gaan.