Uitspraken

Zeeuwland wenst geen rekening te houden met de argumenten die de OR in zijn verweerschrift en ter zitting heeft aangevoerd. Hierdoor rijst de rechtsvraag of de weigering van een ondernemingsraad om in te stemmen moet worden beoordeeld ex tunc, uitsluitend op basis van de redenen die de ondernemingsraad destijds heeft opgegeven, of ex nunc, dus of latere argumenten van de ondernemingsraad mogen worden meegewogen.

Mede gelet op het voormelde arrest moeten latere argumenten worden meegewogen. De ondernemingsraad is niet gebonden aan de redenen hij de ondernemer meedeelt bij het besluit om niet in te stemmen op dezelfde wijze als dringende redenen voor ontslag op staande voet van een werknemer.

Over een voorgenomen besluit dat de instemming van de ondernemingsraad behoeft, moet worden overlegd. Tenminste éénmaal behoort over de betrokken aangelegenheid te worden overlegd in een overlegvergadering (art. 27 lid 2, tweede volzin, WOR). Zeeuwland heeft het verzoek om instemming d.d. 15 november 2016 toegelicht in de overlegvergadering van diezelfde datum. Aldus werd de OR geen tijd gegund voor beraad. Inderdaad heeft de OR haar instemming onthouden op de grond dat een ruime meerderheid van de medewerkers daarmee niet instemt. Aan Zeeuwland moet worden toegegeven dat de OR hier alleen de belangen van de werknemers in aanmerking neemt en voorbij gaat aan de belangen van de onderneming, zoals door Zeeuwland gepresenteerd. Maar de OR begint zijn brief d.d. 8 december 2016 ermee dat zij met Zeeuwland in discussie kan gaan. Die discussie had nog niet plaats gevonden. Voorafgaand aan de beslissing van de OR is er geen inhoudelijk overleg geweest. Een aanzet daartoe vond eerst plaats in de overlegvergadering van 23 december 2016. Maar toen heeft Zeeuwland aanstonds meegedeeld dat er niet werd onderhandeld en dat Zeeuwland vervangende toestemming zou vragen aan de kantonrechter.

Deze gang van zaken is onjuist. Het is niet de bedoeling dat het inhoudelijke debat eerst ten overstaan van de kantonrechter plaats vindt. Beide partijen treft verwijt dat er geen inhoudelijk debat geweest is. Zowel Zeeuwland als de OR hadden een overlegvergadering kunnen beleggen voor inhoudelijk overleg vóór de beslissing van de OR. Aan het eind van zijn brief d.d. 8 december 2016 heeft de OR aan Zeeuwland voorgesteld verder te overleggen. Zeeuwland heeft die uitnodiging afgeslagen met de mededeling dat Zeeuwland wel vervangende toestemming zou gaan vragen aan de kantonrechter. Het is onaanvaardbaar om onder deze omstandigheden de OR niet toe te staan nadere argumenten aan te dragen voor zijn beslissing om niet in te stemmen.

De kantonrechter dient thans te beoordelen of de argumenten van Zeeuwland zwaarder wegen dan die van de OR. Zeeuwland beroept zich vooral op de oproep van Aedes. Aedes is echter een brancheorganisatie die zich richt op de belangen van de woning-corporaties en niet op de belangen van hun werknemers. Aan de oproep van Aedes komt daarom geen bijzonder gewicht toe.

Zeeuwland heeft voorts de belangen van haar huurders benadrukt en vandaar haar belang om te besparen op kosten, zoals een 13e maand. Maar Zeeuwland heeft in haar verzoekschrift niet opgegeven welk bedrag er gemoeid is met de kostenbesparing die het voorgenomen besluit zou opleveren. Ter zitting heeft de kantonrechter moeten aandringen op een begroting van die besparing. Vervolgens heeft daarover ter zitting een discussie plaats gevonden. Uit de globale berekeningen van de zijde van Zeeuwland wordt opgemaakt dat de besparing uiteindelijk een bedrag in de orde van grootte van € 90.000 per jaar zal zijn.

Indien een 13e maand in strijd is met de CAO Woondiensten is dat een dwingend argument om die af te schaffen. De CAO Woondiensten 2004 als besproken in het door Zeeuwland aangehaalde arrest van gerechtshof Amsterdam van 22 februari 2007 is een standaard CAO; afwijkingen van daarin geregelde onderwerpen is niet mogelijk. Maar de CAO Woondiensten 2014-2016 is blijkens art. 1.1.2. een minimum CAO. Slechts de artikelen 4.1 t/m 4.4. en Hoofdstuk 12 hebben een standaard karakter.

Een van de argumenten van de OR is dat het voornemen van Zeeuwland om de uitkering af te schaffen in strijd is met de salarisgarantie, die in art. 5.7 van het “Sociaal Plan inzake fusie Woonburg en Zeeuwland” is vervat. Dit argument faalt. Er wordt in art 5.7 niet gesproken over loon, maar over salaris. Volgens de definities op blz. 6 van het sociaal plan wordt onder loon verstaan: het vast overeengekomen bruto maandsalaris inclusief vakantietoeslag en andere vast overeengekomen looncomponenten (zoals eindejaarsuitkering of andere vaste regelingen). Waar in art. 5.7 van het sociaal plan gesproken wordt over “salaris” wordt alleen het salaris bedoeld en niet de secundaire arbeidsvoorwaarden, die bij de corporaties Zeeuwland en Woonburg verschillend waren.

De OR heeft aangevoerd dat de 13e maand in 2003 is ingevoerd als compensatie voor (onder meer) het afschaffen dan wel het versoberen van een aantal arbeidsvoorwaardelijke regelingen. Zeeuwland heeft dat tegengesproken, maar heeft toegegeven dat de 13e maand een compensatie was voor een achteruitgang van het netto inkomen. Daarbij heeft Zeeuwland opgemerkt dat deze compensatie bedoeld was als tijdelijk en dat al ruim voor de fusie is aangekondigd dat de bestuurder de 13e maand wilde afschaffen. De kantonrechter acht deze discussie onvoldoende relevant. Ook al is de 13e maand destijds in 2003 bedoeld geweest als compensatie voor een achteruitgang in inkomen, dat is onvoldoende reden om de 13e maand veertien jaren later niet ter discussie te mogen stellen. Er wordt reeds rekening mee gehouden dat het afbouwen van de 13e maand zal leiden tot een aanmerkelijke achteruitgang in inkomen van werknemers met een 13e maand.

Zeeuwland ziet een zwaarwegend bedrijfssociaal belang voor haar wens om de eindejaarsuitkering in de fusieorganisatie te harmoniseren. Maar dat belang heeft minder gewicht dan Zeeuwland daaraan toekent. Voor de fusie was het al duidelijk dat in de fusieorganisatie de groepen werknemers van Zeeuwland en Woonburg verschillende arbeidsvoorwaarden zouden hebben. Dat is goed aan die werknemers uit te leggen en dat vormt een objectieve rechtvaardigingsgrond voor het verschil in arbeidsvoorwaarden (zie ook kantonrechter Haarlem 9 februari 2012 [ECLI:NL:RNHAA:2012:BV3628] door de OR in zijn verweerschrift geciteerd). Dat neemt niet weg dat omtrent het verschil in eindejaarsuitkering onvrede binnen de fusieorganisatie kan ontstaan. De OR heeft dan ook wel begrip voor de wens tot harmonisatie, maar ziet anderzijds een manier om scheve gezichten te vermijden en iedereen gelukkig te maken.