Uitspraken

In artikel 2 van haar statuten heeft de [naam eiser] het volgende doel geformuleerd:

“De vereniging heeft tot doel om in het belang van de mens, flora en fauna het juiste beheer te bevorderen van milieu, natuur en landschap in het bijzonder in de provincie Zeeland; dit alles in de meest ruime zin.” In artikel 3 staat vervolgens: “De vereniging tracht haar doel langs wettige weg te bereiken door alle geoorloofde middelen die voor het doel van de vereniging bevorderlijk kunnen zijn.” De rechtbank overweegt dat de bouw van de stal invloed kan hebben op landschappelijke waarden, waarden die de [naam eiser] expliciet beschermt in haar statuten. Daarnaast ligt de rechtsvraag voor of er sprake is van grondgebonden bedrijf, zoals het college stelt, of van intensieve veehouderij zoals de [naam eiser] stelt. Deze vraag raakt aan milieu- en natuurwaarden, welke waarden de [naam eiser] blijkens haar statuten eveneens wenst te bevorderen. De rechtbank overweegt verder dat de in de statuten genoemde belangen territoriaal zijn begrensd. Dat de doelstelling onvoldoende onderscheidend is en te algemeen in relatie tot de belangen waarvoor de [naam eiser] opkomt, volgt de rechtbank niet. De [naam eiser] tracht deze belangen middels diverse feitelijke werkzaamheden te bereiken. De rechtbank is gezien de doelstelling en de feitelijke werkzaamheden van oordeel dat de [naam eiser] door het bestreden besluit rechtstreeks wordt getroffen in een belang dat zij in het bijzonder behartigt. Gelet hierop kan de [naam eiser] worden aangemerkt als belanghebbende in de zin van artikel 1:2 van de Awb. Dit oordeel sluit aan bij een uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (AbRS) van 19 februari 2014, ECLI:NL:RVS:2014:517, waarin de [naam eiser] als belanghebbende is aangemerkt. Het beroep van de [naam eiser] is dus ontvankelijk.

3. Relativiteit

De [naam eiser] streeft, zoals hierboven vermeld, landschappelijke, milieu- en natuurdoelen na. Het bestemmingsplan, en daarmee ook de planregels die zien op grondgebonden bedrijf en intensieve veehouderij in de zin van het bestemmingsplan zijn weliswaar geschreven met het oog op een goede ruimtelijke ordening, maar het is geenszins uitgesloten dat ook landschappelijke en natuurwaarden van een goede ruimtelijke orde deel uitmaken. De [naam eiser] beroept zich aldus niet op een rechtsregel die kennelijk niet strekt tot bescherming van haar belangen. Artikel 8:69a van de Awb staat dan ook niet in de weg aan vernietiging van het bestreden besluit op die grond. Het beroep van [naam derde partij] op deze bepaling slaagt derhalve niet.

Krachtens artikel 2.1, eerste lid, van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (hierna: Wabo) - voor zover hier relevant - is het verboden om zonder omgevingsvergunning bouwwerkzaamheden te verrichten (sub a) en een gebouw in strijd met een bestemmingsplan te gebruiken (sub c).

Op grond van artikel 2.10, eerste lid, van de Wabo moet een omgevingsvergunning worden geweigerd als het bouwplan niet voldoet aan - kort gezegd - (a) het bouwbesluit, (b) de bouwverordening (c) het bestemmingsplan of (d) de redelijke eisen van welstand.

Op grond van artikel 2.10, tweede lid, van de Wabo wordt in gevallen als bedoeld in het eerste lid, onder c, de aanvraag mede aangemerkt als een aanvraag om een vergunning voor een activiteit als bedoeld in artikel 2.1, eerste lid, onder c, en wordt de vergunning slechts geweigerd indien vergunningverlening met toepassing van artikel 2.12 niet mogelijk is.

Ten tijde van het bestreden besluit is ten aanzien van het bouwplan het bestemmingsplan Buitengebied derde herziening (hierna: bestemmingsplan) vigerend. Volgens de plankaart van het bestemmingsplan hebben de gronden waarop het bouwplan betrekking heeft de bestemming “Agrarisch”. De voor “Agrarisch” aangewezen gronden zijn op basis van artikel 3 van de planregels bestemd voor onder meer (a) een duurzame agrarische bedrijfsuitoefening en (b) grondgebonden agrarisch gebruik.

In artikel 1.6 van de planregels is een agrarisch bedrijf omschreven als een bedrijf gericht op het voortbrengen van agrarische producten door middel van het telen of veredelen van gewassen, waaronder begrepen houtteelt en fruitteelt en / of het houden of fokken van vee (exclusief paarden), pluimvee of pelsdieren, nader te onderscheiden in:

Partijen verschillen van mening over de vraag of de aanvraag voor de omgevingsvergunning voor de bouw van de melkgeitenstal aan de [locatie1] al dan niet past binnen het bestemmingsplan. Alvorens inhoudelijk op deze vraag in te gaan, overweegt de rechtbank het volgende.

De gronden voor weigering van een omgevingsvergunning voor het bouwen van een bouwwerk zijn limitatief en imperatief opgesomd in artikel 2.10, eerste lid, van de Wabo. In deze zaak is in geschil of er strijd is met het bestemmingsplan.

Het limitatief-imperatieve stelsel houdt in dat als de bouwaanvraag voldoet aan de regels uit het bestemmingsplan, zoals het college en [naam derde partij] stellen, het college gehouden is een omgevingsvergunning te verlenen. Dan is er geen ruimte voor een belangenafweging. Deze belangenafweging wordt namelijk geacht te hebben plaatsgevonden bij de procedure voor de vaststelling van het bestemmingsplan.

Voldoet de bouwaanvraag niet aan de regels uit het bestemmingsplan, zoals de [naam eiser] stelt, dan moet het college op basis van artikel 2.10, tweede lid, van de Wabo onderzoeken of vergunningverlening met toepassing van artikel 2.12 van de Wabo al dan niet mogelijk is.

Het college heeft zich bij zijn oordeel dat er sprake is van een grondgebonden agrarisch bedrijf gebaseerd op de adviezen van de Agrarische Adviescommissie Zeeland (AAZ) van 10 oktober 2010 en 24 maart 2016. De AAZ is een onafhankelijk adviesorgaan waarin diverse partijen deelnemen, zoals de Vereniging Zeeuwse gemeenten, ZLTO en de provincie Zeeland. De AAZ heeft geadviseerd dat [naam derde partij] gronden met een oppervlakte van 66,5 hectare langdurig kan aanwenden voor voederwinning en voor gebruik van mest, daar waar - gelet op de omvang van het onderhavige melkgeitenbedrijf – een grondareaal van 48 tot 58 hectare benodigd is. Hierbij kan ervan worden uitgegaan dat deze gronden voor meer dan de helft in de ruwvoedervoorziening voor de melkgeiten kunnen voldoen. Aanvulling voor de volledige voedervoorziening met krachtvoeder komt van buiten het bedrijf, maar dat is gebruikelijk binnen de veehouderijsector. De AAZ heeft beoordeeld dat naast de gronden in eigendom en in pacht ook de gronden vallend onder de huurovereenkomsten mee kunnen worden gerekend als gronden voor productiemiddel. De huurovereenkomsten die [naam derde partij] heeft gesloten bieden naar het oordeel van de AAZ voldoende zekerheid, omdat partijen een duurzame samenwerking aangaan van minimaal 6 jaar met een stilzwijgende verlenging voor dezelfde periode daarna. Er zijn volgens het college geen argumenten om aan de inhoudelijke advisering van de AAZ te twijfelen. Gedeputeerde staten hebben per brief van 14 juni 2016 bevestigd dat er sprake is van een grondgebonden bedrijfsvoering. De bouw van de melkgeitenstal past binnen het provinciale beleid en de provinciale verordening. Aangezien er sprake is van een grondgebonden agrarisch bedrijf is de omgevingsvergunning op juiste gronden verleend.

Om naast de bovenstaande zekerheden met betrekking tot de gronden als productiemiddel,

nog meer zekerheid te bieden is het college bereid om een extra voorwaarde bij de omgevingsvergunning op te nemen, waarin wordt opgenomen dat circa 80% van de

ruwvoedervoorziening afkomstig is van gronden die zijn gelegen binnen een straal van circa

15 kilometer rondom de bedrijfslocatie en die duurzaam aan het bedrijf ter beschikking

staan, aldus het college.

Volgens de [naam eiser] is er geen sprake van een grondgebonden bedrijf, maar van een intensieve veehouderij. De [naam eiser] gaat ervan uit dat voor wat betreft de betekenis van deze begrippen wordt beoogd aan te sluiten bij de Verordening Ruimte van de provincie Zeeland (verder: VR). De definities van een grondgebonden bedrijf en van een intensieve veehouderij in het bestemmingsplan en in de VR zijn nagenoeg gelijk. Alleen wordt in de VR niet gesproken over daglicht, waar in de stal (nagenoeg) geen sprake van is. De toelichting bij het bestemmingsplan gaat niet expliciet in op de definities van (niet)-grondgebonden of van intensieve veehouderij. De toelichting bij de VR doet dat wel. Hieruit volgt dat van een niet-grondgebonden bedrijf sprake is als het voer voor de dieren in hoofdzaak van buiten het bedrijf wordt aangevoerd. Uit het advies van de AAZ van 24 maart 2016 volgt dat [naam derde partij] het voer voor de dieren in hoofdzaak van buiten het bedrijf aanvoert. Gezien de omvang van de melkgeitenstal en het aantal te houden dieren, is een oppervlakte van 48 tot 58 ha grond nodig voor het bedrijf om als grondgebonden te kunnen worden aangemerkt. Uit de feiten blijkt dat slechts 21,5 ha grond kan worden aangewend voor het verkrijgen van voer uit het eigen bedrijf. Voor het overige is er sprake van voer dat van buiten het bedrijf wordt aangevoerd én is er geen sprake van tot het bedrijf behorende gronden. Er is geen sprake van gronden die in eigendom zijn bij [naam derde partij] , noch van gronden die worden gepacht. Alleen al om die reden is sprake van een niet-grondgebonden bedrijf.

De [naam eiser] merkt naar aanleiding van de door [naam derde partij] ingebrachte overeenkomsten op dat de overeenkomst met [naam pachter1] enkel een intentie inhoudt om voor een periode van 6 jaar de gronden te gebruiken voor voederwinning ten behoeve van de geitenhouderij. Zonder opgave van redenen kan de overeenkomst te allen tijde eenzijdig worden opgezegd. Datzelfde geldt voor de overeenkomst met [naam pachter2] . In de overeenkomst met [naam pachter3] is een soortgelijke voorwaarde opgenomen, met dien verstande dat deze overeenkomst zonder opgave van redenen uiterlijk 2 maanden voor de afloop van de overeenkomst eenzijdig kan worden opgezegd. Daarnaast beschikt [naam derde partij] over één (reguliere) pachtovereenkomst, voor 10,55 ha, die in 2002 voor een periode van 6 jaar is afgesloten. Kennelijk is deze overeenkomst niet altijd op tijd door de verpachter opgezegd, en dus steeds weer voor 6 jaar verlengd. De huidige pachtperiode is in 2014 ingegaan, en eindigt in 2020. Of deze pachtovereenkomst na 2020 weer voor 6 jaar doorloopt is niet zeker. De overeenkomsten bieden aldus niet de zekerheid dat er op langere termijn voldoende gronden beschikbaar zijn voor het verkrijgen van ruwvoer. De conclusie kan niet anders luiden dan dat er geen sprake is van een grondgebonden bedrijf, aldus de [naam eiser] .

De rechtbank overweegt dat uit de definitie van een grondgebonden bedrijf en een grondgebonden veehouderij blijkt dat een veehouderij, zoals een geitenhouderij, als grondgebonden kan worden aangemerkt als het bedrijf (nagenoeg) geheel afhankelijk is van de agrarische grond als productiemiddel. Deze agrarische grond dient te behoren tot het bedrijf of de bedrijfsvoering van het bedrijf. De veehouder dient zelf de gronden te gebruiken in zijn eigen bedrijfsvoering, los van de bedrijfsvoering van akkerbouwer. Anders is er immers feitelijk sprake van aanschaf/koop van ruwvoer van derden en het afzetten van mest bij derden.

Volgens AAZ is 48 tot 58 ha nodig voor de productie van ruwvoer. Nu dit niet betwist is, gaat de rechtbank hiervan uit. [naam derde partij] heeft 8,5 ha grond in eigendom. Tevens pacht [naam derde partij] 3 ha grond van zijn moeder. Hoewel hiervan geen overeenkomst ingebracht is, ziet de rechtbank geen aanleiding hieraan te twijfelen. Voorts pacht [naam derde partij] 10,55 ha grond van een oom. Uit de pachtovereenkomst blijkt (onder meer) dat de pachter ( [naam derde partij] ) het bouwland vakkundig en naar behoren moet bewerken, bemesten en zuiver houden van onkruid. Deze grond behoort derhalve uitdrukkelijk tot zijn bedrijfsvoering. In het feit dat de pachtovereenkomst tweemaal stilzwijgend is verlengd, ziet de rechtbank aanleiding aan te nemen dat er sprake is van continuïteit. Deze 22,05 ha (8,5 + 3 + 10,55) merkt de rechtbank aan als gronden die in het kader van de bedrijfsvoering door [naam derde partij] worden gebruikt voor de productie van ruwvoer.

[naam derde partij] heeft daarnaast een drietal overeenkomsten ‘voor gebruik van gronden’ ingebracht. Uit de overeenkomsten blijkt dat respectievelijk 10 ha ( [naam pachter1] ), 15 ha ( [naam pachter2] ) en 20 ha ( [naam pachter3] ) van de akkerbouwer wordt gebruikt ten behoeve van voederwinning van de geitenhouderij. Wie die gronden feitelijk gebruikt is niet duidelijk. Enkel staat vast dat de veehouder de gronden bemest. Voor de overige exploitatie (zoals het bewerken van de gronden) staat niet vast dat dit geschiedt door de veehouder. Het (enkel) door de veehouder afnemen van ruwvoer en het door hem leveren van mest is onvoldoende om grondgebondenheid aan te nemen. Deze overeenkomsten bieden naar het oordeel van de rechtbank dan ook onvoldoende zekerheid dat de aangeduide landbouwgrond behoort tot de bedrijfsvoering van [naam derde partij] . Daarbij komt dat de overeenkomsten met [naam pachter1] en [naam pachter2] weliswaar de intentie uitspreken van een tijdsduur van zes jaar, maar partijen kunnen deze overeenkomsten voor de afloop van deze periode éénzijdig en zonder opgave van redenen opzeggen.

Dit leidt de rechtbank tot het oordeel dat op dit moment slechts zeker is dat 22,05 ha van de benodigde 48 tot 58 ha aan gronden tot het bedrijf of de eigen bedrijfsvoering behoort. Het door [naam derde partij] voorgestane bedrijf had het college dan ook niet mogen aanmerken als een agrarisch bedrijf met een grondgebonden agrarische bedrijfsvoering.

Nu het beroep gegrond wordt verklaard, dient het griffierecht aan de [naam eiser] te worden vergoed. De rechtbank zal het college veroordelen in de door de [naam eiser] gemaakte proceskosten. Deze kosten stelt de rechtbank op grond van het Besluit proceskosten bestuursrecht voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand vast op € 1.237,50 (1 punt voor het indienen van het beroepschrift, 1 punt voor het verschijnen ter zitting en een 0,5 punt voor de schriftelijke zienswijze na de zitting, met een waarde per punt van € 495, en wegingsfactor 1).