Uitspraken

Artikel 1, eerste lid, aanhef en onderdeel 1, van de Wet bepaalt het volgende:

“1. Krachtens deze wet worden de volgende belastingen geheven:

1°. erfbelasting over de waarde van al wat krachtens erfrecht wordt verkregen door het overlijden van iemand die ten tijde van het overlijden in Nederland woonde;”

De Hoge Raad heeft in zijn arrest van 3 februari 1954, nr. 508, ECLI:NL:HR:1954:AY2864, gepubliceerd in BNB 1954/179 geoordeeld over een geval waarin de aanspraken van de belanghebbende (via haar rechtsvoorgangers) op een nalatenschap werden betwist en waarbij ter beëindiging van dat geschil een overeenkomst van dading is gesloten op grond waarvan de belanghebbende haar aanspraken prijsgaf tegen een betaling aan haar van ƒ 14.000,- door de drie erfgenamen. De Hoge Raad overwoog – onder toepassing van de Successiewet 1859 – als volgt:

“O. dat met betrekking tot de waarde van rechten, welke wegens betwisting niet kunnen worden uitgeoefend, de heffing zich behoort aan te sluiten bij hetgeen, nadat het geschil is beeindigd, tussen partijen komt vast te staan;

dat het geschil tussen de erflaatster en de dames C is beeindigd door een dading, welke de eiseresse in cassatie (…) met die dames heeft aangegaan;

O. dat bij een dading in een geval als het hier aanwezige door wederzijdse op offering een geschil wordt beeindigd, met bepaling van hetgeen aan elk der partijen ter zake van haar betwiste aanspraken zal toekomen, hetzij in de vorm van rechten op zaken, waarover het geschil loopt, hetzij in den vorm van rechten op buiten het geschil liggende zaken;

dat in zodanige dading besloten ligt een bepaling van de waarde van elks aanspraken;

dat derhalve te dezen door de dading de waarde van de door de dames C betwiste aanspraken (…) is bepaald op de waarde van de bij de dading aan eiseresse toegekende vordering van f 14 000, terwijl de waarde van de aanspraken der dames C is gesteld op de waarde van die inschrijving verminderd met f 14 000;

O. dat uit het bovenstaande volgt, dat de onder a en b van het eerste middel vermelde grieven ongegrond zijn;

dat het immers niet ter zake doet, dat de vordering van f 14 000 - anders dan het Hof aanneemt - eerst op het ogenblik (en als gevolg) van de dading is ontstaan, en evenmin, dat daarbij werd bepaald, dat de dames C enige erfgenamen (…) waren;”

In zijn arrest van 3 december 1969, nr. 875, ECLI:NL:HR:1969:AB3668,

gepubliceerd in BNB 1970/120 heeft de Hoge Raad geoordeeld over een geval waarin de aanspraken van de belanghebbende op een nalatenschap werden betwist. In dat geval werd ter beëindiging van het geschil een overeenkomst gesloten op grond waarvan de belanghebbende haar aanspraken prijsgaf tegen een betaling aan haar van ƒ 150.000,- door één van de erfgenamen. De Hoge Raad overwoog – eveneens onder toepassing van de Successiewet 1859 – als volgt:

“dat, nu deze aanspraken door de erfgenamen (…) werden betwist en derhalve niet verwerkelijkt konden worden, op het tijdstip van het overlijden van de erflater onzeker was welke waarde daaraan kon worden toegekend;

dat echter, indien aanspraken op een nalatenschap zijn betwist en later tussen partijen ter beeindiging van haar geschil een overeenkomst is gesloten, waarbij aan die aanspraken een zekere waarde is toegekend, voor de toepassing van art. 1 der Successiewet moet worden aangenomen, dat een verkrijging tot die waarde uit de boedel heeft plaatsgehad waarbij onverschillig is of naar de inhoud van die overeenkomst die aanspraken tot een bepaald bedrag worden erkend, dan wel degene, die deze aanspraken wilde doen gelden, deze tegenover de toezegging van de betaling van een geldsom prijsgaf;”