Uitspraken

Na het instellen van de beroepen heeft de inspecteur de naheffingsaanslagen 2010 en 2011 op naam van de Combinatie en de daarbij gegeven boete- en rentebeschikkingen verminderd tot nihil. Tussen partijen is (terecht) niet in geschil dat het procesbelang aan deze beroepen is komen te ontvallen. Deze beroepen zullen daarom niet-ontvankelijk worden verklaard. Wel dient de inspecteur het in deze zaken geheven griffierecht aan belanghebbende te vergoeden.

Belanghebbenden stellen dat de inspecteur niet alle op de zaken betrekking hebbende stukken heeft overgelegd. Daarnaast zouden zij de inspecteur voorafgaand aan de zitting hebben verzocht om een overzicht te verstrekken van een inventarisatielijst van de tot dan toe tot de procesdossiers behorende stukken. Door de inspecteur zou hierop zijn gereageerd met een verwijzing naar de bijlagen bij de verweerschriften.

De rechtbank is van oordeel dat belanghebbenden onvoldoende gemotiveerd hebben gesteld welke op de zaken betrekking hebbende stukken ontbreken. De stelling van belanghebbenden dat sprake is van een schending van artikel 8:42 van de Awb slaagt dan ook niet. Met betrekking tot het verzoek van belanghebbenden om een inventarisatielijst van alle tot dan toe tot de procesdossiers behorende stukken kon door de inspecteur naar het oordeel van de rechtbank worden volstaan met een verwijzing naar de verweerschriften met bijlagen. Daarbij neemt de rechtbank onder meer in aanmerking dat op de pagina’s 13 en 14 van het verweerschrift inzake het beroep met zaaknummer 19/4801 door de inspecteur een overzicht is verstrekt van de 72 bijlagen, waarin ook het overgrote deel van de reeds in de andere zaken overgelegde stukken is opgenomen.

Indien belasting die op aangifte behoort te worden voldaan of afgedragen, geheel of gedeeltelijk niet is betaald, kan de inspecteur de te weinig geheven belasting naheffen op grond van artikel 20, eerste lid, eerste volzin, van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (hierna: AWR). Op grond van de tweede volzin van voormeld artikellid wordt met geheel of gedeeltelijk niet betaald zijn – voor zover hier van belang – gelijkgesteld het geval waarin naar aanleiding van een gedaan verzoek, ten onrechte of tot een te hoog bedrag, teruggaaf van belasting is verleend. De naheffingsaanslag moet in dat geval worden opgelegd aan degene aan wie ten onrechte of tot een te hoog bedrag teruggaaf van belasting is verleend (artikel 20, tweede lid, van de AWR).

Tussen partijen is niet langer in geschil dat sprake is van één ondernemer, namelijk [belanghebbende 1] , en dat aan de Combinatie ten onrechte een btw-nummer is toegekend (zie 2.10). Daar doet echter niet aan af dat in de aangiften omzetbelasting op naam en btw-nummer van de Combinatie voorbelasting in verband met onderhouds- en verbeteringskosten in aftrek is gebracht (zie 2.5). Voor de toepassing van artikel 20, tweede lid, van de AWR blijft in dat geval de Combinatie aangemerkt als degene aan wie teruggaaf is verleend en kan de inspecteur op die naam naheffen.1 Belanghebbendes stelling dat de naheffingsaanslag dient te worden vernietigd in verband met een onjuiste tenaamstelling slaagt dan ook niet.

De inspecteur heeft zich in de loop van de beroepsprocedure op het nadere standpunt gesteld dat slechts naheffing kan plaatsvinden tot maximaal het totaal van de verleende teruggaven. Nadat belanghebbende beroep heeft ingesteld, heeft de inspecteur de naheffingsaanslag verminderd (zie 2.11). De rechtbank zal reeds daarom de uitspraak op bezwaar inzake de naheffing 2012-2015 vernietigen en het beroep gegrond verklaren.

De inspecteur heeft de naheffingsaanslag 2012-2015 verminderd tot de aan belanghebbende over de jaren 2013 tot en met 2015 verleende teruggaven omzetbelasting van respectievelijk € 72.758, € 27.176 en € 40.818 en daarbij opgemerkt dat over het jaar 2012 geen teruggaaf heeft plaatsgevonden. De inspecteur heeft in een bijlage bij zijn brief van 19 november 2018 een overzicht gegeven van de in de aangiften omzetbelasting van de Combinatie opgenomen bedragen.

Belanghebbende stelt dat de inspecteur in strijd heeft gehandeld met het vertrouwensbeginsel. Hij beroept zich op het controlerapport van 3 november 2006 en het daarin opgenomen oordeel (zie 2.4). Daarnaast voert belanghebbende aan dat de aangiften inkomstenbelasting en premie volksverzekeringen (IB/PVV) 2003 tot en met 2012 van [belanghebbende 1] elk jaar tot in detail zijn onderzocht en daarbij voor elk jaar afzonderlijk tevens alle voor de omzetbelasting relevante documenten in afschrift zijn verstrekt.

De rechtbank overweegt als volgt. Voor in rechte te beschermen vertrouwen is vereist dat de inspecteur een uitlating heeft gedaan waaraan de belastingplichtige vertrouwen kan ontlenen. Het gaat dan om een tot de belastingplichtige gerichte expliciete standpuntbepaling (een als toezegging op te vatten uitlating en akkoordverklaring) dan wel een impliciete standpuntbepaling (het volgen van een bepaalde gedragslijn in de aangifte).

Vast staat dat het in 2.4 aangehaalde boekenonderzoek is ingesteld bij de eenmanszaak. De rechtbank merkt op dat uit het controlerapport van 3 november 2006 niet blijkt dat door de inspecteur een toezegging is gedaan over de in de volgende jaren in aftrek te brengen voorbelasting in verband met de (vrijgestelde) verhuuractiviteiten waarvoor op dat moment een aparte btw-administratie werd gevoerd op naam van de Combinatie. Belanghebbende heeft daarnaast geen feiten en omstandigheden aannemelijk gemaakt op grond waarvan hij heeft kunnen en mogen menen dat bij het in 2.4 bedoelde boekenonderzoek en bij de aanslagregeling IB/PVV 2003 tot en met 2012 de juistheid van de aftrek van voorbelasting bij de aangiften van de Combinatie is beoordeeld en goed bevonden.3 Reeds daarom faalt het beroep op het vertrouwensbeginsel. De rechtbank merkt overigens nog op dat indien de behandelend ambtenaar de omzetbelasting van de verhuuractiviteiten destijds wel zou hebben gecontroleerd en akkoord hebben bevonden, belanghebbende niet aannemelijk heeft gemaakt dat hij ten tijde van die controlejaren dezelfde methode van het bepalen van het recht op aftrek van voorbelasting heeft gehanteerd als waar hij nu een beroep op doet.

Belanghebbende stelt dat de inhoud van het controlerapport van 14 maart 2017 – anders dan in het rapport staat vermeld – niet met hem is besproken. De rechtbank heeft dit opgevat als een beroep op het (Unierechtelijke) verdedigingsbeginsel

De rechtbank overweegt als volgt. Als een bestuursorgaan voornemens is een bezwarend besluit vast te stellen, brengt het beginsel van eerbiediging van de rechten van de verdediging met zich dat een termijn moet worden gesteld waarin belanghebbende naar behoren zijn standpunt kenbaar kan maken.4

Naar het oordeel van de rechtbank is belanghebbende voorafgaand aan het opleggen van de naheffingsaanslag voldoende in de gelegenheid gesteld zijn standpunt naar behoren kenbaar te maken. Dat belanghebbende het controlerapport pas op 28 maart 2017 zou hebben ontvangen, doet daaraan niet af. De brief waarin belanghebbende in de gelegenheid is gesteld om op het controlerapport te reageren of te worden gehoord heeft als dagtekening 30 maart 2017 (zie 2.7). De aangekondigde reactietermijn liep vervolgens tot 1 mei 2017. Dat er in die periode een brand heeft gewoed bij een verhuurd appartementencomplex en dat de focus van belanghebbende daar naar uitging, neemt niet weg dat de inspecteur belanghebbende wel in de gelegenheid heeft gesteld om te reageren. Niet aannemelijk is gemaakt dat belanghebbende de inspecteur om uitstel heeft verzocht voor het geven van een reactie om de aangevoerde redenen. Bovendien is belanghebbende gedurende het boekenonderzoek herhaaldelijk in de gelegenheid gesteld zijn standpunt kenbaar te maken over de tot op dat moment reeds opgelegde naheffingsaanslagen omzetbelasting 2010 en 2011 en de elementen waarop die naheffingsaanslagen zijn gebaseerd. Er hebben immers meer contactmomenten plaatsgevonden. Nu niet aannemelijk is dat belanghebbende in redelijkheid geen gebruik heeft kunnen maken van de aan hem bij brief van 30 maart 2017 geboden gelegenheid zijn standpunt kenbaar te maken, komt de rechtbank tot de conclusie dat van schending van het verdedigingsbeginsel geen sprake is. Belanghebbendes stelling dat de inspecteur onvoldoende met zijn stellingen en bezwaren heeft gedaan, maakt dit oordeel niet anders.

Belanghebbende doet voorts een beroep op het zorgvuldigheids- en het motiveringsbeginsel. Een schending van deze beginselen kan enkel leiden tot vernietiging van de uitspraak op bezwaar en niet tot vernietiging van de naheffingsaanslag.5 Nu de uitspraak op bezwaar vernietigd wordt en belanghebbende reeds daarom in aanmerking komt voor vergoeding van proceskosten en griffierecht (zie 4.2.3), behoeven deze beroepsgronden verder geen behandeling.

Belanghebbende heeft tegen de belastingrente geen zelfstandige gronden aangevoerd. De rente moet overeenkomstig de vermindering van de naheffingsaanslag worden verminderd. Het beroep ten aanzien van de rente is in zoverre gegrond.

Op grond van het eerste lid van artikel 67c van de AWR vormt het niet, gedeeltelijk niet, dan wel niet binnen de in de belastingwet gestelde termijn betalen van belasting welke op aangifte moet worden voldaan of afgedragen een verzuim ter zake waarvan de inspecteur de belastingplichtige een boete kan opleggen. Op grond van het vierde lid van artikel 67c staat daaraan gelijk het geval waarin ten onrechte een teruggaaf van belasting is verleend. In paragraaf 24 van het Besluit Bestuurlijke Boeten Belastingdienst (BBBB) is bepaald dat de inspecteur in zo’n situatie een verzuimboete oplegt van 10 percent van de verschuldigde belasting tot het wettelijk maximum. Bij het opleggen van een verzuimboete wordt geen onderscheid gemaakt in de mate van schuld of nalatigheid. Alleen in geval van afwezigheid van alle schuld (avas) of als sprake is van een pleitbaar standpunt wordt geen verzuimboete opgelegd. Bij avas gaat het om de vraag of belanghebbende alle in de gegeven omstandigheden in redelijkheid van hem te vergen zorg heeft betracht om te bewerkstelligen dat tijdig wordt betaald. Van een pleitbaar standpunt is sprake indien de belastingplichtige ten tijde van het doen van aangifte naar objectieve maatstaven redelijkerwijs kon en mocht menen dat zijn uitleg van het belastingrecht juist was.

Het oordeel van de rechtbank dat aan belanghebbende ten onrechte teruggaaf van omzetbelasting is verleend (zie 4.2), maakt dat sprake is van een betalingsverzuim als bedoeld in artikel 67c van de AWR waarvoor terecht een boete is opgelegd. Voor zover belanghebbende stelt dat de Combinatie niet als belastingplichtige kan worden aangemerkt, omdat geen sprake is van een ondernemer voor de omzetbelasting, leidt dat niet tot een ander oordeel. Ook dan is immers ten onrechte een teruggaaf van omzetbelasting aan de Combinatie verleend.

Belanghebbende stelt verder dat hem het onjuist doen van aangiften omzetbelasting niet kan worden verweten. Met de inspecteur is de rechtbank van oordeel dat indien belanghebbende van mening was dat hij aangiften omzetbelasting had moeten doen op het btw-nummer van de eenmanszaak, hij dit ook zonder instructie van de Belastingdienst had kunnen doen. De rechtbank merkt op dat de naheffingsaanslag is opgelegd op de grond dat ten onrechte aftrek van voorbelasting is geclaimd. Daarvoor is voor de onderhavige boete niet relevant of de aangifte is ingediend op een onjuist btw-nummer. Van avas of een pleitbaar standpunt is naar het oordeel van de rechtbank geen sprake.

De inspecteur heeft de verzuimboetes overeenkomstig de naheffingsaanslag verminderd, waardoor dus in zoverre sprake is van gegronde beroepen. Daarbij zijn de verzuimboetes over de tijdvakken 2013 tot en met 2015 vastgesteld op respectievelijk € 4.920, € 2.717 en € 4.081. De rechtbank ziet in de feiten en omstandigheden van het geval geen aanleiding om de boetes verder te matigen. De rechtbank acht de boetes na de vermindering passend en geboden.

De duur van de procedure vormt voor de rechtbank wel aanleiding tot ambtshalve matiging van de boete, omdat sprake is van overschrijding van de redelijke termijn voor de behandeling van de zaak. De rechtbank stelt vast dat 14 maart 2017 geldt als aanvangsmoment van de redelijke termijn in de zin van artikel 6 van het EVRM, omdat op dat moment de boete is aangekondigd. De rechtbank doet uitspraak op 4 maart 2021. Sinds de aankondiging van de boete zijn afgerond 48 maanden verstreken. De rechtbank stelt vast dat de redelijke termijn van twee jaar is overschreden met afgerond 24 maanden (undue delay).6 De boete zal daarom worden gematigd met 20 percent.7 De rechtbank zal het totaal van de verzuimboetes van € 11.718 om die reden verminderen met € 2.344 tot € 9.374.

Ter zitting heeft de inspecteur aangevoerd dat het bezwaar tegen de voldoening van omzetbelasting op aangifte over het tijdvak maart 2016 ten onrechte ongegrond is verklaard. Het bezwaar had niet-ontvankelijk moeten worden verklaard, omdat de verschuldigde omzetbelasting te laat is betaald. De inspecteur verwijst naar het arrest van de Hoge Raad van 30 januari 2015.8 Met betrekking tot het tijdvak september 2016 voert de inspecteur aan dat de op aangifte voldane omzetbelasting geheel aan belanghebbende dient te worden teruggegeven en dat beroep dus gegrond is.

Vast staat dat belanghebbende binnen zes weken na de voldoening op aangifte van omzetbelasting over het tijdvak maart 2016 bezwaar heeft gemaakt. Van een situatie als bedoeld in het arrest waar de inspecteur zich op beroept, is geen sprake. De rechtbank ziet ook verder geen aanleiding het bezwaar van belanghebbende niet-ontvankelijk te verklaren. Voor dat geval is niet in geschil dat ook de op aangifte voldane omzetbelasting over het tijdvak maart 2016 geheel aan belanghebbende dient te worden teruggegeven. De rechtbank oordeelt dienovereenkomstig. Dit brengt mee dat de beroepen in verband met de voldoeningen op aangifte van maart en september 2016 gegrond zijn.

Belanghebbende stelt zich op het standpunt dat hem geen tweede naheffingsaanslag opgelegd had mogen worden na de vernietiging van de eerste naheffingsaanslag. De rechtbank vat deze stelling op als een beroep op het vertrouwensbeginsel. De rechtbank is van oordeel dat het beroep op het vertrouwensbeginsel slaagt. De inspecteur heeft immers in zijn brief aan belanghebbende van 5 juli 2018 het volgende geschreven:

Nu de tweede naheffingsaanslag dient te worden vernietigd, behoeven de overige beroepsgronden daartegen geen verdere behandeling. De vernietiging van de naheffingsaanslag brengt eveneens mee dat ook de verzuimboete en de in rekening gebrachte belastingrente dienen te worden vernietigd.

Gelet op het vorenstaande dienen de beroepen op naam van de Combinatie tegen de naheffingsaanslagen omzetbelasting 2010 en 2011 niet-ontvankelijk te worden verklaard. Het beroep op naam van de Combinatie tegen de naheffingsaanslag omzetbelasting 2012-2015 wordt gegrond verklaard en conform de verminderingsbeschikking verminderd, waarbij de verzuimboete wegens undue delay verder zal worden gematigd. Tot slot zullen de beroepen op naam van [belanghebbende 1] tegen de naheffingsaanslag 2013-2015 en verzuimboete eveneens gegrond worden verklaard. De naheffingsaanslag en de afgegeven boete- en rentebeschikkingen zullen worden vernietigd.