Uitspraken

Appellant heeft zich op 9 oktober 2019 gemeld voor een aanvraag om bijstand naar de norm voor een alleenstaande op grond van de Participatiewet (PW). Op 15 oktober 2019 heeft hij deze aanvraag ingediend.

In het kader van de aanvraag hebben medewerkers van de gemeente een gesprek met appellant gevoerd en de door hem overgelegde stukken onderzocht. Appellant heeft schriftelijk verklaard dat hij in 2017 zijn woning heeft verkocht en dat daarbij een bedrag van € 56.000,- is vrijgekomen. Uit een nota van afrekening van de notaris van 1 mei 2017 blijkt dat appellant een bedrag van € 56.000 uit de boedelscheiding heeft ontvangen. Uit afschriften van zijn bankrekening blijkt dat appellant in de periode van 12 januari 2018 tot en met 5 oktober 2019 onder meer contante stortingen heeft verricht tot een bedrag van in totaal € 43.700,-. Ook heeft appellant in diezelfde periode in totaal € 66.700,- gepind bij Holland Casino. Appellant heeft verklaard dat de stortingen op zijn rekening afkomstig zijn uit bedragen die hij met gokken heeft verkregen. De onderzoeksresultaten zijn neergelegd in een rapportage van 8 november 2019.

Vervolgens heeft het college de onder het procesverloop genoemde besluiten genomen. De besluitvorming is gebaseerd op artikel 48, tweede lid, aanhef en onder b, van de PW. Volgens het college had appellant met het geld uit de verkoop van zijn woning en de contant gestorte bedragen nog langer in zijn levensonderhoud kunnen voorzien. Het college is daarbij uitgegaan van een in te teren vermogen van € 99.700,- (€ 56.000 + € 43.700). Bij een verantwoord uitgavenpatroon van anderhalf maal de voor appellant toepasselijke bijstandsnorm en rekening houdend met misgelopen huurtoeslag, had appellant tot 9 oktober 2019 een bedrag van € 54.400,19 mogen uitgeven en dan had hij nog de beschikking gehad over een vermogen van € 45.299,81 (€ 99.700 - € 54.400,19). Hiermee zou appellant nog 29,3 maanden in zijn levensonderhoud hebben kunnen voorzien. Dat appellant op 9 oktober 2019 al een beroep op bijstand heeft moeten doen is daarmee een gevolg van tekortschietend besef van verantwoordelijkheid voor de voorziening van zijn bestaan. In plaats van het opleggen van een maatregel voor 29,3 maanden heeft het college besloten de bijstand in de vorm van een lening te verstrekken. Het college heeft de bijstand met ingang van 18 oktober 2019 beëindigd (lees: ingetrokken) omdat appellant op die datum een bedrag van € 15.000,- aan schadevergoeding heeft ontvangen.

2. Bij de aangevallen uitspraak heeft de rechtbank het beroep tegen het bestreden besluit ongegrond verklaard en daarmee het bestreden besluit in stand gelaten.

3. Appellant is het met die uitspraak van de rechtbank niet eens. Wat hij daartegen heeft aangevoerd wordt hierna besproken.

De wettelijke regels die voor de beoordeling van het hoger beroep belangrijk zijn, zijn te vinden in de bijlage bij deze uitspraak.

Van een tekortschietend besef van verantwoordelijkheid voor de voorziening in het bestaan kan sprake zijn indien een betrokkene in de periode voorafgaand aan de aanvraag om bijstand, de beschikking heeft of krijgt over in aanmerking te nemen vermogen en vervolgens op dat vermogen, tezamen met eventueel beschikbaar inkomen, te snel inteert, terwijl redelijkerwijs voorzienbaar is dat daardoor vervroegd een beroep op bijstand moet worden gedaan. Dit heeft de Raad in andere uitspraken overwogen.1

Tussen partijen is niet in geschil dat het bedrag van € 56.000,-, dat appellant op 1 mei 2017 uit de boedelscheiding heeft ontvangen, in aanmerking moet worden genomen bij het vermogen waarop appellant moest interen.

In de periode van 12 januari 2018 tot en met 5 oktober 2019 heeft appellant in totaal € 43.700,- contant gestort op zijn bankrekening. Volgens het college moet dit geldbedrag in aanmerking worden genomen bij het in te teren vermogen.

Appellant heeft aangevoerd dat de rechtbank ten onrechte in het midden heeft gelaten of de stortingen van in totaal € 43.700,- als vermogen of inkomsten moeten worden aangemerkt. Deze beroepsgrond slaagt.

Het college heeft de bedragen van alle contante stortingen bij elkaar opgeteld en dit in zijn geheel als vermogen beschouwd. Appellant stelt dat deze stortingen bedragen betreffen die hij met gokken heeft verkregen. Het college heeft deze stelling van appellant niet bestreden en heeft ook geen nader onderzoek gedaan naar een eventuele andere inkomstenbron, zodat ook de Raad van deze stelling van appellant zal uitgaan. De contante stortingen worden daarom beschouwd als inkomsten die appellant heeft verkregen met gokken.

De Raad begrijpt het standpunt van het college zo, dat als geen sprake is van vermogen, de bedragen die appellant heeft verkregen met gokken dan inkomsten zijn. Ook in dat geval moet worden beoordeeld of appellant te snel heeft ingeteerd over het in aanmerking te nemen vermogen (van € 56.000,-), tezamen met het beschikbare inkomen. De eigen inzet voor gokactiviteiten is gelijk te stellen met verwervingskosten. Het college heeft gewezen op vaste rechtspraak dat geen ruimte bestaat om rekening te houden met deze verwervingskosten.

Appellant voert aan dat het college ten onrechte geen rekening heeft gehouden met de eigen inzet voor gokactiviteiten. De bedragen die appellant heeft verkregen met gokken hebben geen betrekking op een periode waarin een beroep op bijstand wordt gedaan, maar op een periode voorafgaand aan de bijstand. Het gaat dus niet om “inkomsten” in de zin van artikel 32 van de PW. De rechtspraak over verwervingskosten is daarom niet van toepassing. Om die reden dient in dit geval, anders dan tijdens een periode van bijstandverlening, wel rekening te worden gehouden met het geld dat appellant heeft ingezet om te gokken. Indien ook in de periode voorafgaand aan de aanvraag om bijstand geen ruimte zou zijn voor verrekening van verwervingskosten, zou dit een ongewenst effect bewerkstelligen. Appellant illustreert dit met het voorbeeld dat een alleenstaande zzp’er een klus aanneemt voor € 7.500,- en daarvoor € 4.500,- aan kosten maakt. Als deze zzp’er na twee maanden leven van de opbrengsten vervolgens een beroep op bijstand doet, zou hem een tekortschietend besef voor de verantwoordelijkheid in zijn bestaan worden tegengeworpen, wanneer geen rekening wordt gehouden met zijn verwervingskosten. Dit heeft de wetgever niet beoogd en dit is in de geest van de PW niet bedoeld. Wanneer rekening wordt gehouden met de inleg voor zijn gokactiviteiten heeft appellant per saldo verlies geleden. Deze beroepsgrond slaagt.

Het college heeft een interingsnorm van anderhalf maal de toepasselijke bijstandsnorm gehanteerd. Volgens vaste rechtspraak – zie 4.2.1 – is deze interingsnorm in beginsel aanvaardbaar. Uitgaande van een vermogen van € 56.000,- zou appellant bij een verantwoord uitgavenpatroon van anderhalf maal de voor appellant toepasselijke bijstandsnorm, op 9 oktober 2019 nog een vermogen hebben gehad van € 1.599,81.6 Dit bedrag is lager dan de in 2019 van toepassing zijnde vermogensgrens voor bijstand. Dit betekent dat de noodzaak tot bijstandverlening voor appellant op 9 oktober 2019 niet het gevolg was van een tekortschietend besef van verantwoordelijkheid voor de voorziening in zijn bestaan en het college aan appellant bijstand om niet had moeten toekennen. Nu het hoger beroep al slaagt met deze beroepsgrond, hoeven de overige gronden niet meer te worden besproken.

De aangevallen uitspraak en het bestreden besluit moeten worden vernietigd, behoudens de door de rechtbank uitgesproken proceskostenveroordeling in beroep. De Raad zal het besluit van 11 november 2019 herroepen voor zover de bijstand in de vorm van een lening is verleend en bepalen dat zijn uitspraak in zoverre in de plaats treedt van het te vernietigen bestreden besluit. Dit betekent dat de bijstand over de periode van 9 oktober 2019 tot en met 18 oktober 2019 om niet aan appellant wordt toegekend.

Aanleiding bestaat om het college te veroordelen in de proceskosten van appellant in bezwaar en in hoger beroep. De rechtbank heeft het college al veroordeeld in de proceskosten in beroep. De kosten worden begroot op € 1.024,- in bezwaar (bezwaarschrift en hoorzitting) en € 1.674,- in hoger beroep (hoger beroepschrift en verschijnen ter zitting), in totaal € 2.698,-.