Uitspraken

De korpschef heeft betoogd dat het verrichten van nevenwerkzaamheden als tolk/vertaler binnen de politieorganisatie niet in overeenstemming is met de Notitie en de brief van 3 mei 2019. De korpschef heeft met dit beleid invulling willen geven aan artikel 8, eerste lid, van de AW 2017 waarin is bepaald dat het de ambtenaar niet is toegestaan nevenwerkzaamheden te verrichten waardoor de goede vervulling van de functie of de goede functionering van de openbare dienst, voor zover deze in verband staat met zijn functievervulling, niet in redelijkheid zou zijn verzekerd. Het verrichten van nevenwerkzaamheden als tolk/vertaler binnen de politie brengt risico’s mee voor de goede functionering van de politieorganisatie. Indien een verdachte in een vreemde taal wordt gehoord door een politieambtenaar, moet de verdachte ervan uit kunnen gaan dat de tolk onpartijdig en onbevooroordeeld het gesprek vertaalt. Een verdachte die achteraf hoort dat de tolk ook bij de politie werkt, kan daaruit de (al dan niet terechte) conclusie trekken dat de tolk bij het verhoor niet onafhankelijk is geweest. Dat kan leiden tot onherstelbare imagoschade voor de politie. Daarnaast is bij zowel tolk- als vertaalwerkzaamheden van belang dat de politie zonder vooringenomenheid kiest uit de beschikbare tolken. Ook de (schijn van) belangenverstrengeling bij de inschakeling van tolken dient te worden voorkomen.

Betrokkene is van mening dat artikel 8, eerste lid, aanhef en onder a, van de AW 2017 er aan in de weg staat dat er willekeurig nevenwerkzaamheden kunnen worden verboden; er moet aan de hand van concrete feiten kunnen worden aangetoond dat de samenhang met de eigen functievervulling zodanig is dat de goede functievervulling of de goede functionering van de openbare dienst niet in redelijkheid is verzekerd.

De Raad stelt voorop dat de korpschef heeft erkend dat de integriteit van betrokkene en de kwaliteit van haar werk buiten kijf staat. Ook stelt de Raad vast dat betrokkene als ingehuurde ‘schrijftolk’ hetzelfde werk deed als in haar eigen functie en dat het daarbij gaat om het woordelijk of letterlijk uitwerken van politieverhoren. In zoverre is de zaak van betrokkene niet op één lijn te stellen met de gevoegde zaak 22/1492, waarin heden afzonderlijk uitspraak wordt gedaan, en de zaak waarin de Raad op 27 oktober 2022 uitspraak1 heeft gedaan. In die zaken was sprake van tolk- en vertaalwerkzaamheden, waarbij zich per definitie interpretatieruimte voordoet, die meebrengt dat er schijn van partijdigheid kan zijn. Bij het woordelijk of letterlijk uitwerken van verhoren zoals dat betrokkene is opgedragen, is die interpretatieruimte er niet zodat de schijn van partijdigheid niet direct al door de aard van het werk en voor wie men in vaste dienst werkt, kan worden ingegeven.

De korpschef heeft ook betoogd dat hij vanuit een oogpunt van een goede vervulling van de openbare dienst tot uitgangspunt mocht nemen, dat politiemedewerkers geen nevenwerkzaamheden binnen de eigen organisatie meer mogen vervullen. De Raad volgt de korpschef hierin. Met de Notitie heeft de korpschef het beleid vastgesteld, dat hij voert op het punt van het spanningsveld tussen nevenwerkzaamheden van zijn ambtenaren en artikel 8, eerste lid, aanhef en onder a, van de AW 2017. Aldus is sprake van wetsinterpreterend beleid. Anders dan betrokkene is de Raad van oordeel dat dit beleid om politiemedewerkers niet toe te staan om binnen de politieorganisatie nevenwerkzaamheden (onder andere als tolk/vertaler) te verrichten niet in strijd is met artikel 8, eerste lid, aanhef en onder a, van de AW 2017. De generieke belangenafwegingafweging gerelateerd aan de (neven)functie van de politieambtenaar is in dit kader dan ook niet onjuist. Ongeacht welke functie de ambtenaar binnen de politie vervult, moet mede vanuit het oogpunt van een goede vervulling van de openbare dienst (de schijn van) belangenverstrengeling en (imago)schade voor de politie worden voorkomen. Dit is onvoldoende gewaarborgd indien nevenwerkzaamheden worden verricht als tolk/vertaler voor de politie. Dat niet direct uitvoering is gegeven aan de Notitie, maar dat dit pas na de brief van 3 mei 2019 is gebeurd valt te begrijpen. Een klacht van een advocaat in een concrete zaak vormde hiervoor de aanleiding. Hierbij mogen verder ook de maatschappelijke ontwikkelingen een rol spelen, waarbij sprake is van een toenemend kritische opstelling van burgers richting de overheid en de politie in het bijzonder. Dit oordeel brengt mee dat het hoger beroep van de korpschef slaagt.

Betrokkene heeft aangevoerd dat het bestreden besluit in strijd is met het recht op vrije arbeidskeuze zoals neergelegd in artikel 19, derde lid, van de Grondwet en artikel 8 van het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM).

De Raad stelt vast dat het betrokkene nog steeds is toegestaan om nevenwerkzaamheden als tolk/vertaler te verrichten, alleen niet binnen de eigen politieorganisatie. De vrije keuze van arbeid wordt met de besluitvorming van de korpschef niet beperkt. Ook de wetgever heeft dit expliciet overwogen bij de totstandkoming van artikel 8 van de AW 2017.2 De memorie van toelichting zegt hierover onder meer dat een verbod immers uitsluitend kan worden opgelegd, indien de goede functie-uitoefening niet meer kan worden gewaarborgd. De ter uitvoering daarvan te geven voorschriften beperken het recht op vrije arbeidskeuze niet. Van strijd met artikel 19, derde lid, van de Grondwet of artikel 8 van het EVRM is naar het oordeel van de Raad dan ook geen sprake.

In het bestreden besluit heeft de korpschef zich op het standpunt gesteld dat het door betrokkene als politiemedewerker verrichten van nevenwerkzaamheden als tolk/vertaler binnen de politieorganisatie het risico met zich brengt dat de goede functionering van de politie wordt geschaad en dat daarmee de goede functionering van de politie niet in redelijkheid is verzekerd. Dit belang van de politieorganisatie weegt volgens de korpschef zwaarder dan het meegewogen financiële belang van betrokkene vanwege het gedeeltelijk wegvallen van haar inkomsten uit nevenwerkzaamheden.

Betrokkene heeft betoogd dat de afbouwperiode tegen de achtergrond van de omstandigheden van dit geval als ontoereikend moet worden gezien.

De Raad begrijpt dit betoog zo dat betrokkene het bestreden besluit in strijd acht met het evenredigheidbeginsel, dat is neergelegd in artikel 3:4, tweede lid, van de Awb. De Raad volgt haar hierin niet. Betrokkene heeft niet onderbouwd waarom het middel van beëindiging van de in 2009 verleende toestemming niet geschikt is om het daarmee beoogde doel te bereiken. Niet gezegd kan worden dat een minder belastend middel openstond, nu het gewoonweg niet langer verstrekken van opdrachten door de korpschef aan betrokkene als zzp’er hetzelfde gevolg heeft als de beëindiging van de toestemming. Dat betrokkene andere tolk- en vertaalwerkzaamheden verricht dan in de door de korpschef benoemde voorbeelden, doet er niet aan af dat ook dan de goede functionering van de openbare dienst kan worden geschaad. Verder leiden de financiële gevolgen die het bestreden besluit voor betrokkene heeft niet tot het oordeel dat dit besluit onredelijk bezwarend voor haar is. Hierbij is in aanmerking genomen dat betrokkene gedurende de afbouwperiode nog wel schrijftolkwerkzaamheden binnen de politieorganisatie heeft verricht en daarvoor een vergoeding heeft ontvangen, zodat er van nadeel in dit opzicht geen sprake is. Verder heeft te gelden dat betrokkene als zzp’er de nevenwerkzaamheden als tolk/vertaler binnen de politieorganisatie op basis van overeenkomst van opdracht en zonder werkgarantie verrichtte, dat de wens van een opdrachtgever om niet langer van de diensten van betrokkene gebruik te maken in beginsel tot het normale ondernemersrisico behoort en dat het haar nog wel is toegestaan om buiten de politieorganisatie tolk- en vertaalwerkzaamheden te verrichten. De conclusie is dan ook dat de korpschef gelet op de geboden afbouwperiode van zes maanden de toestemming om binnen de politieorganisatie nevenwerkzaamheden te verrichten als tolk/vertaler heeft mogen beëindigen.